کۆمیسیۆن: 771 هەزار کەس ناویان بۆ سەر سندوق تۆمارکردووە

هاوڵاتی وەزیری بەرگری ڕوسیا ڕایگەیاند لەجەنگی ئۆکراین پێویستیان بەبەکارهێنانی چەکی ئەتۆم نییە، وەزارەتی بەرگری ئۆکراینیش دەڵێت لەو جەنگەدا تائێستا زیاتر لە ٤٠ ھەزار سەربازی ڕوسی کوژراون. لەنوێترین لێدوانیدا سێرگی شۆیگۆی وەزیری بەرگری ڕوسیا ڕایگەیاند ئاسایشی جیهان زۆر خراپتر لەسەردەمی جەنگی سارد تێکچووە، ئاماژەشی بەوەکرد هێزە ڕۆژئاواییە هاوبەشەکان لە ئۆکراین ڕووبەڕووی هێزەکانی ڕوسیا دەبنەوە. وەزیری بەرگری ڕوسیا وتیشی لەگەڵ دەستپێکردنی پرۆسە سەربازییەکانی ڕوسیا لەو وڵاتە کۆتایی بە تاک جەمسەری لەجیهاندا هاتووەو لە ئێستادا چەند جەمسەرێک لەجیهاندا بوونی هەیە. ئەو وەزیرە جەختیشی لەوەکردەوە پرۆسە سەربازییەکانی ئۆکراین لەلایەن بەریتانیاو ئەمریکاوە پلانیان بۆ دادەنرێت، ڕەتیشیکردەوە پرۆسەی پڕچەککردنی سوپای ئۆکراین کاریگەری لەسەر وڵاتەکەی هەبێت، وتیشی: پێویستمان بەبەکارهێنانی چەکی ئەتۆم نییە. لەلایەکی ترەوە بەپێی ڕاگەیەندراوێک وەزارەتی بەرگری ئۆکراین ئاشکرایکرد، لەسەرەتای دەستپێکردنی داگیرکارییەکانی ڕوسیا بۆ سەر ئۆکراین تائێستا زیاتر لە ٤٠ ھەزار سەربازی ڕوسی کوژراون، وەزیری بەرگری ڕوسیاش دەڵێت ئاسایشی جیهان زۆر خراپتر لەسەردەمی جەنگی سارد تێکچووە. لەنوێترین ئاماردا، وەزارەتی بەرگری ئۆکراین دوایین ئاماری کوژراوانی سوپای ڕوسیای بڵاوکردەوە و ڕایگەیاند، لە ڕۆژی ٢٤ی شوباتەوە تا ١٥ی ئاب، ٤٣ ھەزار سەربازی روسی کوژراون. ڕاشیگەیاندووە، زیاتر لە ھەزار و ٨٠٠ تانک و چوار ھەزار و ١٠٠ زرێپۆش و ھەزار گوللە ھاوێژ و ٧٨٧ فڕۆکەی بێفڕۆکەوان و چەندین کەلوپەلی سەربازی دیکەی ڕوسیا لەناوبراون. ئەوەش لەکاتێکدایە کە لە مانگی ئازاری ڕابردوودا ڕوسیا دوا ئاماری کوژراوەکانی لە ئۆکراین بڵاوکردەوە و ڕایگەیاندبوو، ھەزار و ٣٥١ سەربازی کوژراون، بەڵام ئەمریکا لەو کاتەدا دوپاتیکردووە کە ژمارەی کوژراوانی سوپای ڕوسیا نزیکەی پێنج ھەزارە.  

هاوڵاتی بەپێی هەواڵی میدیاکانی نزیک لەپارتی کرێکارانی کوردستان، سوپای تورکیا لەبەیانی ئەمڕۆوە دەستیکردووە بەتۆپبارانکردنی کۆبانێ و چەند ناوچەیەکی دیکە لەڕۆژئاوای کوردستان و تا ئێستاش تۆپبارانەکە بەردەوامە. ئەو میدیایانە ئەوەشیان ڕوونکردۆتەوە: لە دوای كاتژمێر ١٠ی  بەیانی ئەمڕۆوە، دەوڵەتی داگیركەری تورك، بە چڕی و بە چەكی قورس تۆپبارانی ناوچەكانی گرێی مشتەنور و ڕێگای حەلەب و ناوەندی شاری كۆبانێ و پێنج گوندی ڕۆژئاوای كۆبانێی دەستپێكرد. ئاماژەشیان بەوەکردووە: دەوڵەتی تورك لەڕێكەی تۆپخانەكانی ناو خاكەكەیەوە تۆپبارانەكە ئەنجام دەدات و تائێستاش بەردەوامە. جێگای ئاماژەیە لەماوەکانی ڕابوردوودا (رەجەب تەیب ئەردۆغان)ی سەرۆکی تورکیا لەچەندین بۆنەدا هەڕەشەی هێرشکردنە سەر ڕۆژئاوای کوردستانی کردبوو.

هاوڵاتی له‌لێدوانێکی ڕۆژنامه‌نوسیدا فەرماندەی هێزەکانی سووریای دیموکرات (هه‌سه‌ده‌) رایده‌گه‌یه‌نێت: زلهێزە جیهانییەکان و وڵاتانی ناوچەکە دژی هێرشی سەربازیی تورکیان بۆسەر باکووری سووریا. مەزڵۆم کۆبانێ، فەرماندەی گشتیی هێزەکانی سووریای دیموکرات، لە گفتوگۆ لەگەڵ کەناڵی تەلەفزیۆنی حۆڕەدا، ڕایگەیاند کە کۆدەنگی هەیە لە دژایەتی کردنی ئەگەری ئۆپەراسیۆنی سوپای تورکیا بۆسەر باکووری سووریا، هاوکات ئاماژه‌ به‌وه‌شده‌دات: ئێمە لەگەڵ هەموو لایەنەکانی پەیوەندیدار بە دۆسیەی سووریاوە بۆ ڕێگری کردن لە هەر هێرشێکی تورکیا لە باکووری سوریا هاوکاری دەکەین. کۆبانێ رەتیكردەوە هیچ ئۆپەراسیۆنێكی سەربازی لەلایەن هێزەكانی توركیاوە ئەنجام درابێت، جگە لە ژمارەیەک هێرشی فڕۆكەی بێفڕۆكەوان و هێرشی تۆپخانە و ئاماژەی بەوەش دا: توركیا بۆ گەیشتن بە ئامانجە سیاسییەكان ئەم ئیدیعایانە دەکات، بەڵام ئێمە رێگەمان نەداوە و نادەین هیچ هێرشێكی زەمینی ئەنجام بدرێت. جه‌ختیشیکرده‌وه‌ که‌وا تورکیا ئۆپەراسیۆنی گۆڕینی دیموگرافیا لە ناوچەکانی ژێر کۆنترۆڵی کوردەکان لە باکووری سووریا ئەنجام دەدات وتی: ئامانجی سەرەکیی تورکیا بە گشتی دوژمنایەتی کوردە و دەیەوێت پرسی کورد لە سووریا نەهێڵێت. فەرماندەی هەسەدە جەختیشی كردەوە: ئیدیعاکانی توركیا سەبارەت بە پرسە مرۆییەكان و گەڕاندنەوەی ئاوارەكانی سووریا درۆیە، بەڵکوو توركیا ئامانجی سیاسی هەیە و هەموو خەڵكی سووریا دەكاتە ئامانج بە کوردەکانیشتەوە.

هاوڵاتی وته‌بێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران راگەیاند کە لەئێستادا، وڵاته‌که‌ی بەوردی و ھەستیارییەوە چاودێری پێشھاتەکانی عێراق دەکات، ئاماژه‌شی به‌وه‌کرد که‌وا"ھێشتا پەیوەندییان لەگەڵ دۆست و برا عێراقییەکان بەردەوامە و نەپچڕاوه‌". به‌پێی هه‌واڵی میدیاکانی ئێران ناسر کەنعانی وته‌بێژی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئێران لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانییدا لەبارەی پێشھاتەکانی عێراق دواوە و رایگەیاندووە "پرسەکانی عێراق بۆ ئێمە زۆر گرنگن و بەوردی و ھەستیارییەوە، چاودێریی پێشھاتەکانی ئەو وڵاتە دەکەین"، هاوکات  جه‌ختیکرده‌وه‌ که‌وا وڵاته‌که‌ی هانی"سەرجەم لایەنە سیاسییەکان ده‌دات بۆ دەرچوون لە قەیرانە سیاسییەکەی ئێستا، گفتوگۆ ئەنجام بدەن". وته‌بێژه‌که‌ی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌ره‌وه‌ راشیگەیاندووە "لەژێر رۆشنایی بوونی پەیوەندیییەکی ئەرێنی و بنتانەرانەدا، ھەوڵی یارمەتیدان و نزیکردنەوەی سەرجەم لایەنە سیاسییەکانی عێراق دەدەین، ئێران لە دەستوەردان لە کاروباری عێراق خۆی بەدوور دەگرێت". وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران، ھەروەھا داوای لە لایەنە سیاسییەکانی عێراق کردووە کە لە چوارچێوەی دەستووردا و بەگفتوگۆ ناکۆکییەکانیان چارەسەر بکەن و دامەزراوە یاساییەکانیش بپارێزن. ئاماژەی بەوەیشداوە کە بە ھاوکاری، گفتوگۆو و نزیکردنەوەی بۆچوونەکان کێشەکانی عێراق چارەسەر دەبن و وتویەتی "پێویستە لایەنە سیاسییەکانی عێراق، بەرژەوەندییە نیشتمانییەکان بخەنە سەرووی بەرژەوەندییە تایبەتەکانی خۆیان و ئومێد دەکەین، رەوشی عێراق ھیۆر بکرێتەوە و ئاسایش و سەقامگیریی لەو وڵاتە بەرقەرار بێت". ناسر کەنعانی لەبارەی پەیوەندییەکانی ئێران لەگەڵ لایەنە سیاسییەکانی عێراق وتی: "ھێشتا پەیوەندییمان لەگەڵ دۆست و برا عێراقییەکانمان بەردەوامە و نەپچڕاوە، لەئێستادا گفتوگۆ لە رێگای باڵیۆزخانەی کۆماری ئیسلامی لە بەغدا، هەروەها لە ئاستەکانی دیکەدا ئەنجام دەدرێت".

هاوڵاتی کارگێڕى ئەنجوومەنى جێبەجێکردنى یەکگرتووى ئیسلامى کوردستان ئاشکرای ده‌کات، له‌سه‌ردانه‌که‌ی هادى عامرى بۆ لای یه‌کگرتووی ئیسلامی، عامری پێی وتوون  'ئەوپەڕی هەوڵ دەدات لەگەڵ موقتەدا سەدر، رێبەری رەوتی سەدر کۆببێتەوە بە مەبەستی چارەسەرکردنی ئەو قەیرانەی وڵاتی گرتووەتەوە؛ ئاماژەی بەوەش کردووە، کۆبوونەوەی پەرلەمان لە دەرەوەی ناوچەی سەوز بە دوور نازانن.'  عوسمان کاروانى، کارگێڕى ئەنجوومەنى جێبەجێکردنى یەکگرتووى ئیسلامى کوردستان له‌لێدوانێکیدا بۆ که‌ناڵی ڕووداو رایگەیاندووه‌: لە سەردانەکەیدا بۆ لاى یه‌کگرتوو، هادی عامری باسی لە ئەنجامدانى کۆنگرەیەکى دیالۆگى نیشتیمانیى کردووە بە بەشدارى سەرجەم لایەنەکان، هه‌روه‌ها وتووشیەتی، 'هەموو هەوڵێک دەدات لەگەڵ موقتەدا سەدر، رێبەری رەوتی سەدر کۆببێتەوە بە مەبەستی چارەسەرکردنی دۆخی ئێستای وڵات. عوسمان کاوانى کە بەشدار بووە لە کۆبوونەوەى عامرى و سەلاحەدین بەهادین، ئەمیندارى یەکگرتووى ئیسلامى کوردستان وتیشى: هادى عامرى باسی لە کۆبوونەوەى پەرلەمان کرد و وتی، 'ئەگەر رێگرى بەردەوام بێت بۆ ئەنجامدانى لە بەغدا، لە شوێنێکى دیکە کۆبوونەوە دەکرێت.'  هادى عامرى رۆژی یەکشەممە 14ـى ئابی 2022، سەردانى هەرێمى کوردستانى کرد و لە هەولێر بە جیا لەگەڵ سەرۆک مەسعود بارزانی و مەسرور بارزانی، سەرۆکى حکومەتى هەرێمى کوردستان کۆبووەوە و دواتریش لەگەڵ عەلی باپیر، سەرۆکی کۆمەڵى دادگەرى کۆبووەوە؛ دواتر چووە سلێمانى و لەگەڵ یەکێتیى نیشتیمانیى کوردستان و یەکگرتووى ئیسلامى و نەوەى نوێ کۆبووەوە.  

هاوڵاتى وه‌ک وەڵامێکی ناڕاستەوخۆ بۆ داواکارییەکی موقتەدا سەدر سه‌باره‌ت به‌ خۆپیشاندانی ملیۆنی له‌ ڕۆژی شەممەی داھاتوو، چوارچێوەی ھەماھەنگیش رایدەگەیەنێت دەتوانن ھاوشێوەی رەوتی سەدر ھەڵسوکەوت بکەن بەڵام نایانەوێت ئاڵۆزییەکان فراونتر ببن. له‌ڕاگه‌یه‌ندراوێکدا چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکان (که‌ له‌لایه‌ن مالیکی و عامری و خه‌زعه‌لی)یه‌وه‌ سه‌رۆکایه‌تی ده‌کرێت لە راگەیەندراوێکدا ڕایگه‌یاندووه‌، ئەوانەی لەسەر داوای چوارچێوەی ھەماھەنگی خۆپیشاندان دەکەن بۆ پشتیوانیکردن لەیاسا و دژی ئەوانەی یاسا پێشێل دەکەن، تەنیا بەشێکی زۆر کەمی لایەنگرانی چوارچێوەی ھەماھەنگین. هه‌روه‌ها ده‌ڵێت: دەتوانن ھاوشێوەی رەوتی سەدر ھەڵسوکەوت بکەن بۆ زیاتر شێواندنی رەوشی نەخوازراوی ئێستای عێراق و خۆپیشاندانی دوو ملیۆنی بکەن نەک یه‌ک ملیۆنی، بەڵام پابەندن بە رێزگرتن لەدەستوور و یاسا و نایانەوێت کێشە و ئاڵۆزییەکان زیاتر فراوان ببێت، لەو باوەڕشدان وڵات بە خۆسەپاندن و زمانی ھەڕەشە بەڕێوەنابرێت. جێگای ئاماژه‌یه‌ شه‌وی ڕابووردوو ساڵح محەممەد عێراقی، وەزیری موقتەدا سەدر رۆژی خۆپێشاندانی ملیۆنی دیاریکرد و ڕایگەیاند: ئێوارەی رۆژی شەممەی داهاتوو، کاتژمێر 5، خۆپیشاندانی ملیۆنی لەگۆڕەپانی تەحریر دەستپێدەکات و بەرەو گۆڕەپانی ئاهەنگەکان دەڕۆین.

هاوڵاتی لەڕاگەیەندراوێکدا هەسەدە دەستگیركردنی شانەیەكی سیخوڕی و کوژرانی سیخوڕێکیان لە حەسەكە ڕاگەیاند. بەپێی ڕاگەیەندراوەکە ناوەندی هێزەكانی سوریای دیموكرات – هەسەدە ئاشکرایکردووە، دوێنی لە ئۆپەراسیۆنێكدا لە شارۆچکەی تل براک کە 42 کیلۆمەتر لەشاری حەسەکەی ڕۆژئاوای کوردستانەوە دوورە، شانەیەکی سیخوڕییان دەستگیرکردووە کە لەبەرژەوەندیی دەزگای هەواڵگریی تورکیا کاریانکردووە. هەسەدە ئەوەی خستۆتە ڕوو شانەکە لە سێ کەس پێکهاتبوون کە بۆ هەواڵگری تورک کاریان کردووە و زانیاریان لەبارەی کارمەندانی خۆبەڕێوەبەری و کۆمەڵگەی مەدەنی و سەربازی و کارمەندانی خزمەتگوزاری بۆ میت گواستوەتەوە و دەستیان لە شەهیدکردنی زۆرێک لە هەڤاڵان و فەرماندەکانماندا هەیە لە تل بوڕاق و قامیشلو. ئاماژە بەوەشکراوە لەو ئۆپەراسیۆنەدا ئەندامێکی شانەکە بەناوی “عەزیز محەمەد” خۆی بەدەستەوە نەدا و هەر بۆیە هێزەکانی هەسەدە ناچار بوون وەڵامی بدەنەوە و لە ئەنجامدا کوژرا دوو سیخوڕی تریش دەستگیرکران. جێگای ئاماژەیە لە مانگی ڕابردووشدا هێزەکانی سوریای دیموکرات ئۆپەراسیۆنی (سوێند)یان بۆ دەستگیركردنی “سیخوڕو بەکرێگیراوانی”ی تۆڕەهەواڵگرییەکانی تورکیا دەستپێکردووە.

هاوڵاتی بەهۆی تۆمەتباركردنی بە ئەنجامدانی چەندین تاوان بەپێی یاسای سیخوڕی، ئەگەری هەیە دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی پێشووی ئەمریكا 10 ساڵ زیندانی بكرێت. لەوبارەیەوە گۆڤاری "نیوزویك"ی ئەمریکی بڵاویكردووەتەوە، تاوەكو ئێستا هیچ تۆمەتێك ئاڕاستەی دۆناڵد ترەمپ نەكراوە، بەڵام قسەوباس لەسەر هەنگاوەكانی وەزارەتی داد هەیە لەو بارەیەوە، ئەوەش دوای ئاشكراكردنی چەندین بەڵگەنامە، كاتێك پۆلیسی فیدراڵی هەڵیانكوتایە سەر ماڵەكەی لە فلۆریدا. گۆڤارەكە باسی لەوەش كردووە، ئەوە ئاشكرا كراوە كە سەرۆكی پێشووی ئەمریكا لەژێر لێكۆڵینەوەدایە بەتۆمەتی پێشێلكاری لە یاسای سیخوڕیكردن، ئەوەش سەرەڕای پێشێلكردنی چەندین یاسای تری ئەمریكی. نیوزویك ئەوەشی نەشاردووەتەوە، بەپێی یاسای سیخوڕی كە ساڵی 1917 دەركراوە، تۆمەتبار ئەگەر تۆمەتەكەی بەسەردا ساغبویەوە، ئەوا سزای دارایی دەدرێت یاخود بۆ ماوەی 10 ساڵ زیندانی دەكرێت یاخود هەردوكیان، ئەگەر تۆمەتبار خراپ مامەڵەی لەگەڵ زانیارییە بەرگرییەكانی وڵات كردبوو.

نیگار عومەر ئاوی خواردنەوەی قەزای كفری شیاوی خواردنەوە نیەو زۆرینەی دانیشتوانی قەزاكەش فلتەر بەكاردەهێنن و پسپۆرێكی دەرامەتی ئاوو ژینگەش دەڵێت: بەهۆی كاریگەری جیۆلۆجی خاكی قەزاكە كەڕێژەی كلس و گۆگردێكی  زۆرە ئاوی ژێرزەوی كفری كەسەرچاوەی ئاوی خورادنەوەی قەزاكەیە هیچ شیاوی خواردنەوە نیە، بەڵام بەڕێوەبەری ئاوی كفری رەتیدەكاتەوە ئاوی خواردنەوەی قەزاكە شیاوی خواردنەوە نەبێت. قەزای كفری بەوتەی لایەنی پەیوەندیدار نزیكەی 45 هەزار كەس  دەبێت پشت بەئاوی ژێرزەوی دەبەست بۆ خواردنەوە كە لەڕێگەی بیری ئیرتیوازیەوە بەسەر ماڵاندا دابەش دەكرێت. سەڵاح عەزیز، هاووڵاتیەكی قەزای كفریەو باس لەخراپی ئاوی خواردنەوەی قەزاكەیان بۆ هاوڵاتی دەكات و دڵێت،" بەهۆی شۆری ئاوی خواردنەوەی كفریەوە كە شیاوی خواردنەوە نیە زۆربەی زۆری ماڵەكانی كفری بۆ پاكبوونەوەی ئاو خواردنەوە فلتەریان داناوە تاوەكو تووشی نەخۆشی نەبین، خراپی ئاوەكەمان وایكردوە  ساڵانە لەوەرزی گەرمادا سێجار دەبێت پووشی موبەریدەكانمان بگۆڕین بەهۆی ئەوەی كە كلس دەیگرێت جا ئەمە بگات بەوەی كە مرۆڤ بیخواتەوە دەبێت چی لێبكات بەم هۆیەشەوە زۆربەی دانیشتوانی كفری تووشی نەخۆشی گورچیلە بوونە". عەبدولموتەلیب رەفعەت، پسپۆری دەرامەتی ئاوو ژینگە، بۆ هاوڵاتی رایگەیاند،" بەپێی ئەو تووێژینەوانەی كە ئێمە كردوومانە جیۆلۆجی خاكی كفری وایكردووە لەنێو ئاوی ژێرزەوی كفریدا كەبڕێكی زۆر مادەی كلس و مادەی گۆگردێكی تێدایە و رێژەی ئەو مادانە لەگەڵ رێژەی سوێری لەئاوەكەدا زۆر بەرزە".   وتیشی:" بەپێی ستاندەری جیهانی لەنێو هەموو ئاوێكی شیاودا رێژەی گۆگردێك دەبێت 250ملیگرام لەسەر لیتر بێت، بەڵام لەنێو ئاوی كفریدا لەهەندێك لەبیرەكاندا گەیشتۆتە  700ملیگرام لەسەر لیتر، رێژەی كلس بەهەمان شێوە زۆر بەرزە لەنێو ئاوەكەدا ئەمانە وایكردووە كەئاوی كفری شیاوی خواردنەوە نەبێت". حەمید رەشید بەڕێوەبەری ئاوی كفری رەتیدەكاتەوە ئاوی قەزاكە شیاوی خواردنەوە نەبێت و لەو رووەوە بۆ هاوڵاتی دواو وتی:" ئاوی كفری شیاوە بۆ خواردنەوە" بەڵام هەر خۆشی دەڵێت ئاوەكە هەندێك مادەی تێدایە بەم هۆیەشەوە زۆربەی زۆری ماڵەكان فلتەر بەكاردێنن بۆ  بۆ پاككردنەوەی ئاوەكە و بەم رێگایە ئاوەكە كێشەی نابێت بۆ خواردنەوە گەر فلتەر بەكاربێنن. بەڵام عەبدولمتەلیب رەفعەت، پسپۆری دەرامەتی ئاوو ژینگە دەڵێت: بەپێی ئەو توێژینەوانەی كە كراوە بۆ بیری ئاوەكانی كفری لەكۆی 36 بیر تەنها دوو بیری ئاو گونجاوە بۆ خواردنەوە. عوسمان عەلی، هاووڵاتیەكی دیكەی شارەكەیە باس لەنەشیاوی ئاوەكە دەكات و دەڵێت،" بەگوێرەی قسەی شارەزایانی ئاو بێت كەقسەمان لەگەڵیان كردووە ئەم ئاوە  نەك نابێت مرۆڤ بەكاربێنیت بەڵكو نابێت بدرێت بەئاژەڵیش، بەهیچ شێوەیەک نابێت خۆتی پێ بشۆیت". وتیشی، "لایەنی پەیوەندیداری شارەكە بێباكن لەم بابەتەو سەرەڕای تووێژینەوەكان كەكراوە لەسەر ئاوی ژێرزەوی كفری، ئەوان بەشیاوی خواردنەوەی دەزانن كەئەمەش بۆ خۆی گرفتێكی دیكەیە وا دەكات خەڵك بەكاری بێنێت ". محەمەد ئیجران هاووڵاتیەكی دیكەی كفریە، بۆ هاوڵاتی وتی، " ئێمە لەماڵەوە فلتەر بەكاردێنین بۆ پاكبوونەوەی ئاوەكەو تەنانەت ئەوندە پیسە ئاوەكە، دەبێت بەردەوام ئاوی فلتەرەكەش بگۆڕیت ئەوندە كلس دەیگرێت، وتیشی: "ئەمەش شتێكی ئاشكرایە، رێژەی سوێری و كلس لەهەر ئاوێك بەرزبێت گەر بۆ خواردنەوە بەكاری بێنیت تووشی چەندین نەخۆشیت دەكات. ئەو هاووڵاتییەی كفری ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد: "كفری ئەوندە قەزایەكی پشتگوێخراوە چەندین گرفتی هەیە، ئێمە گرفتی ئاوی خواردنەوەمان لەبیرچووەتەوە". بەڕێوەبەری ئاوی كفری دەڵێت:"ئێمە لەماوەكانی رابردوودا بەبۆری ئاوی خواردنەوەمان لەقەزای خورماتووەوە راكێشابوو بۆ كفری، بەڵام لەدوای ساڵی 2016ەوە بەهۆی كێشەی ناوچە كێشەلەسەرەكانەوە ئەو ئاوەش ئێستا ناگات بەدەستمان، هەوڵمانداوە پاڵاوگەیەك دروست بكەین بۆ ئەوەی ئاوەكە بپاڵێوین و دواتر دابەشی بكەین بەسەر ماڵاندا، دەرخستەكەمان ئامادەكردووە دەیگەیەنین بەئیدارەی گەرمیان". دكتۆر فەرهاد كەریم، پسپۆری گورچیلەو میزەڕۆ، بۆ هاوڵاتی رایگەیاند، " لەهەر ئاوێكدا رێژەی گۆگردو كلسی سوێری زۆر بێت ئەو كەسانەی كە ئەو ئاوە بەكاربێنن تووشی دوو گرفتی تەندروستی دەبن، رێژەی زیادی گۆگرد مرۆڤ تووشی ژەهراویبوون دەكات لەگەڵ هەندێك لەنەخۆشیەكانی پێست، رێژەی زیادی كلسی سوێری لەئاودا دەبێتە هۆی دروستبوونی بەردی گورچیلە، گرفت بۆ گورچیلە دروستدەكات".

هاو‌ڵاتی دوابه‌دوای ئیمزاکردنی (جۆ بایدن)ی سه‌رۆکی ئه‌مریکا لەسەر بە ئەندامبوونی سوید و فنلەندا لە ھاوپەیمانی ناتۆ، سه‌رۆکی فه‌ره‌نسا ئیمزای له‌سه‌ر به‌ئه‌ندامبوونی ئه‌و دوو وڵاته‌ کرد. به‌پێی ڕاگه‌یه‌ندراوێکی کۆشکی کۆماری فه‌ره‌نسا دوای ئەوەی پەرلەمانی فەڕەنسا لە ٢ ئەم مانگە بە ئەندامبوونی سوید و فنلەندای لە ھاوپەیمانی باکوری ئەتڵەسی "ناتۆ" پەسەند کرد، "ئیمانوێل ماکرۆن" سەرۆکی وڵاتەکەش بە ئەندامبوونی ئەو دوو وڵاتەی پەسەند کرد و ئیمزای لەسەر کرد.  کۆشکی ئیلیزێ راشیگەیاند، بە ئەندامبوونی سوید و فنلەندا ھاوکار دەبێت لە روبەڕوبوونەوەی ھەڕەشەکانی ئێستا و سەروەری خاکی ئەو دوو وڵاتەش پارێزراوتر دەبێت.  سوید و فنلەندا بەھۆی ھەڕەشەکانی روسیا بۆ سەر ئۆکراین دەستبەرداری بێلایەنی خۆیان بوون و داواکارییان بۆ بوون بە ئەندام لە ناتۆ پێشکەش کرد. ھەریەک لەو دوو وڵاتەش پێویستیان بە رەزامەندی ٢٠ وڵاتی ئەندامی ناتۆ ھەیە، بۆ ئەوەی بتوانن رێکارەکانی بە ئەندامبوونیان لەو ھاوپەیمانییە تەواو بکەن. 

هاوڵاتی له‌لێدوانێکی ڕۆژنامه‌نوسیدا سەرۆکی دەستەی نوێنەرانی کرماشان ڕایگەیاند: پرسی دابەش بوونی کرماشان بە فەرمی باسی لێوەنەکراوە و هەرگیز ڕوونادات. ئارش لهۆنی نوێنەری هەورامانات و سەرۆکی دەستەی نوێنەرانی پارێزگای کرماشان بە ئاژانسی (کوردپرێس)ی ئێرانی ڕاگەیاندووه‌: ڕەنگە هەندێک لە نوێنەران بە شێوەیەکی نافەرمی قسەیان کردبێت لەسەر توانای هەندێک شار بۆ بوون بە پارێزگا، بەڵام هیچ کام لە ئەندامانی ئەنجومەنی نوێنەران بە فەرمی پرسێکی لەو جۆرەیان نەوروژاندووە یان بەدواداچوونی بۆ نەکردووە و هەموویان پشتیوانی لە گەشەکردن و پێشکەوتنی پارێزگای کرماشان دەکەن. ناوبراو وێڕای جەخت کردن لەسەر ئەوەی کە هەورامانات بەشێکی هەمیشەیی پارێزگای کرماشانە، درێژەی دا و وتی: هەورامانات بەشێکی زۆر گرینگی مێژوو، فەرهەنگ، شوناس و جوگرافیای پارێزگای کرماشانە و خەڵکی ئەم ناوچەیە و ناوچەکانی دیکەی ئەو پارێزگایە پێکەوەژیانیان لەگەڵدا هەیە خۆشەویستی و دۆستایەتیان بە درێژایی مێژووە.

هاوڵاتی وه‌زیری دارایی عێراق ئاشکرای ده‌کات دابه‌شکردنی موچه‌ له‌عێراقدا به‌رده‌وام ده‌بێت و دۆخی سیاسی هیچ کاریگه‌رییه‌کی له‌سه‌ر موچه‌ نییه‌، ئاماژه‌به‌وه‌شده‌کات ئه‌مساڵ ئه‌گه‌ر بودجه‌ نه‌بێت حکومه‌ت ناچار ده‌بێت به‌پێی بودجه‌ی ساڵی ڕابووردوو خه‌رجی خۆی به‌ڕێوه‌ ببات. له‌لێدوانێکی بۆ ته‌له‌فزیۆنی فه‌رمی عێراق، عه‌لی عه‌لاوی وه‌زیری دارایی عێراق ڕایگه‌یاند:"ئەو دەنگۆیانە رەتدەكه‌ینەوە كە گوایە موچە پەكخرابێت یان كاریگەری لەسەر هه‌بووبێت بەهۆی قەیرانی سیاسیی ئێستاوە." عه‌لاوی ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد، "ده‌وڵه‌ت به‌هۆی نه‌بوونی بودجه‌وه‌ ناوه‌ستێت، چونكه‌ بودجه‌یه‌كی تر هه‌یه‌، كه‌ بودجه‌ی 2021یه‌، كه‌ له‌ڕێگه‌وه‌ ده‌توانێت خه‌رجییه‌كان به‌ بڕه‌یه‌ك له‌ نێوان 100-120 ترلیۆن دیناردا دابین بكات". وه‌زیری دارایی وتیشی:"لە ئەگەری هاتنە ناوەوەی ساڵی 2023 بەبێ بودجە یان یاسایەکی هاوشێوەی یاسای پاڵپشتی بەپەلە بۆ ئاسایشی خۆراک و گەشەپێدان، حکومەت ناچار دەبێت بەپێی بودجەی 2021 خەرج بکات". جەختیشیكردەوە "لە غیابی بودجەدا حكومەت ناتوانێت بەرەو پرۆژە و وەبەرهێنانی نوێ پێشبكەوێت، چونكە بەهۆی بڕگەكانی خەرجكردنی بودجەی ساڵی رابردووەوە سنووردار دەكرێت". 

هاوڵاتی دۆخی ئابوریی و مرۆیی لەئێران لەسەردەمی دەسەڵاتی رەئیسی پاشەكشێی گەورە بەخۆیەوە دەبینێت بەجۆرێك لەیەك ساڵی تەمەنی سەرۆك كۆماری ئەودا هەڵاوسان بۆ نزیكەی 60% بەرز دەبێتەوە و وڵاتەكەش چووەتە ریزی 10یەمین وڵاتی جیهان لە رووی هەڵاوسانی ئابورییەوە. بانكی جیهانی ئاشكرای كردووە لەماوەی 43 ساڵی رابردوودا ئێرانییەكان بەڕێژەی 30% هەژارتربوون و تەنها لەماوەی ساڵانی 2010 تا 2020 سەرمایەكانی ئەو وڵاتە بەڕێژەی 40% دابەزیوە. یەك ساڵ بەسەر دەستبەكاربوونی ئیبراهیم رەئیسی سەرۆك كۆماری ئێران تێدەپەڕێت كە بڕیاربوو حكومەتێكی شۆڕشگێڕ لەئابوری و دادپەروەریدا بخوڵقێنێ، بەڵام ئامارەكانی ناوخۆی وڵاتەكە باس لەقوڵبوونەوەی قەیرانە ئابورییەكان و خراپبوونی دۆخی مرۆیی دەكەن بەتایبەت كە لەسەردەمی ئەودا زۆرترین كەس بەراورد بەساڵانی رابردوو لەئێران و رۆژهەڵاتی كوردستان لەسێدارەدراون. ئێران لەئێستاداو لەسەردەمی رەئیسی بووەتە خاوەنی زیاتر لەپێنج ترلیۆن  تمەن دراوی چاپكراوەو تەنها لەسەردەمی ئەودا 40% پارەی چاپكراو زیادی كردووە كەئەوەش ئاماژەیەكی دیكەی نزیكبوونەوەیە لەلێواری داڕمانی ئابوریی. رەئیسی هیوای ئابوریی ئێران لەگۆڕدەنێت سەرۆك كۆماری ئێران لەهەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردنەكاندا بەڵێنیدا هەڵاوسانی ئابوریی وڵاتەكەی بۆ كەمتر لە 18% دابەزێنێت، لەئێستا ئەو رێژەیە لەهەڵاوسانی تاسنوری 60% بردووە.  لەتەمەنی ساڵێكی كابینەی حكومەتی رەئیسی لەئێران ئاستی هەڵاوسانی ئابوریی وڵاتەكە لە 33٪ بۆ 56٪ بەرزبووەتەوە. ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆك كۆماری ئێران كەساڵێك پێش ئێستا بەبەڵێنی دادپەروەریی و نەمانی هەژاریی كابینەكەی دامەزراندو دەسەڵاتی وڵاتەكەی گرتەدەست  بەهۆی خراپبوونی دۆخی ئابوریی رووبەڕووی رەخنەی یارو نەیار بووەتەوە. كارنامەی ئابوریی رەئیسی بەئاستێك خراپ بووە كە محەمەد باقر قاڵیباف، سەرۆكی پەرلەمانی ئێران وەك دۆستێكی دێرینی رەئیسی حاشای لەوە نەكردووە كەئابوریی وڵاتەكە لەسالێكدا پاشەكشێی گەورەی كردووەو كارنامەی حكومەت لەو بوارەدا خراپبووە. ناوەندی ئاماری ئێران بڵاویكردووەتەوە؛ ئێران لە 19 مانگی رابردوودا هەڵاوسانی ئابوریی لە 30٪ زیاتر بووە و لەئەمساڵیشدا هەڵاوسان گەیشتووەتە زیاتر لەسەدا 52٪. دەستبەكاربوونی رەئیسی وەك سەرۆك كۆمار هاوكات بووە لەگەڵ بەرزبوونەوەی نرخی زۆربەی كاڵاو پێداویستییەكانی ژیان بۆ زیاتر لە 85%. لەماوەی ساڵێكیشدا  نرخی زەیت لەئێران بەڕێژەی 285٪ بەرز بووەتەوەو نرخی نانیش بۆ دوو هێندە زیادیكردووەو دۆخەكە بەوانەشەوە نەوەستایەوە نرخی هەر دۆلارێكیش 25٪ بەرزبوونەوەی بەخۆوە بینی و بەهای هەر دۆلارێك بەرامبەر تمەن لەبازاڕەكانی وڵاتەكە زیاتر 30 هەزار تمەنە. پێشتر دۆلار بەناوی دۆلاری حكومی رادەستی بازرگان و هاوردەكارانی كاڵاو پێداویستییە خۆراكییەكان دەكرا كەنرخی هەر دۆلارێك بەچوار هەزارو 200 تمەن بوو، بەڵام حكومەتەكەی رەئیسی بەلابردنی ئەو دۆلارە لەبودجەی وڵاتەكەدا بووەهۆی بەرزبوونەوەی نرخی زۆربەی ماددە خۆراكییەكان و ئەو دەرمانانەی لەوڵاتانی جیهانەوە بەناچاری هاوردە دەكران. سەرۆك كۆماری ئێران خۆی دانی بەوەدا ناوە یەكێك لەهۆكارەكانی بەرزبوونەوەی نرخی دەرمان و ماددە خۆراكییەكان لابردنی ئەو دۆلارە حكومییە بووە لەبودجەی ئێراندا. ئێران بەهۆی ئەو هەڵاوسانانەی كە لەسەردەمی رەئیسیدا تێیكەوتووە چووەتە ریزبەندی 10یەمین وڵاتی جیهان كە زۆرترین هەڵاوسانی تۆماركردووە. توانای كڕین و سك هەڵگوشین ناوەندی تووێژینەوەی ژووری بازرگانیی و پیشەسازیی و كشتوكاڵی ئێران بڵاویكردووەتەوە رێژەی بێكاریی و هەژاریی لەماوەی رابردوودا دوو هێندە بەرزبووەتەوە و بژێویی خەڵكیش لەڕووی خۆراكەوە زۆر خراپ بووە. بەپێی راپۆرتی ئەو ناوەندە رێژەی ساڵانەی بەكارهێنان و خواردنی گۆشت بۆ هەر دانیشتویەكی ئێران لە 13 كیلۆوە بۆ شەش كیلۆ كەمی كردووە و هاوكات خواردنی برنج لەساڵێكدا لە 44 كیلۆ بۆ 35 كیلۆ كەمی كردووە، ئەوەش بەهۆی دابەزینی توانای كڕینەوە بووە.  چاپكردنی دراو، تمەن رزگار ناكات لەساڵی 2018و دوای كشانەوەی ئەمریكا لەڕێككەوتنی ئەتۆمیی ئێران و وڵاتانی (ئەمریكا، روسیا، چین، فەڕەنسا، بەریتانا لەگەڵ ئەڵمانیا) كە بە 5+1 ناودەهێنرێن، ئێران بەبەردەوامی ناچاربووە پارەی چاپكراو زیادبكات، بەڵام رەئیسی رایگەیاند دژی ئەو هەنگاوو پلانەی حكومەتی پێشووەو هەوڵی كەمكردنەوەی چاپی تمەن دەدات. بەپێی ئامارەكان رێژەی دراوی چاپكراوی تمەن لەساڵێكی دەستبەكاربوونی رەئیسیدا 40% زیادی كردووەو ئێستا كۆی پارەی چاپكراوی ئێران گەیشتووەتە پێنج ترلیۆن و 104 ملیار تمەن. ئەگەرچی میدیاكانی نزیك لەسەرۆك كۆماری ئێران هەوڵدەدەن رەئیسی لەماوەی ئەو یەك ساڵەدا بەسەركەوتوو پیشانبدەن، بەڵام بەپێی ئامارەكانی خودی ئەو میدیایانە ئابورییەكەی رەئیسی تەنها لەیەك مانگی ساڵدا توانیویانە رێژەی زیادكردنی دراوی چاپكراوی تمەن كۆنتڕۆڵ بكەن، بەزمانێكی دیكە لە 11 مانگدا چاپكردنی پارە بۆ پەردەپۆشكردنی هەڵاوسان هەر بەردەوام بووە. دانەوەی قەرزی بانكی ناوەندیی ئێران بەدەستی حكومەت بڕی 49 ترلیۆن و 631 ملیار تمەن كەدەكاتە نزیكەی یەك ملیارو 911 دۆلار رەنگە تەنها دەستكەوتی رەئیسی بووبێت كە حاشای لێناكرێت. لەلایەكی دیكەوە حكومەت رایگەیاندووە سەرجەم قەرزە بیانییەكانی ئێران هەشت ملیارو 675 ملیۆن دۆلارەو بەبێ ئەوەی روونیبكاتەوە چ رێژەیەكی لەو قەرزە داوەتەوە ئاماژەی بەوە كردووە هەوڵدراوە ئەو قەرزانەش كەمبكرێنەوە لەكاتێكدا ئەو پارە بلۆككراوانەی ئێران كە بڕیاربوو لەبانكەكانی جیهان ئازدبكرێن لەنێوان هەشت بۆ 20 ملیار دۆلار بووەو حكومەتیش هیچ وردەكارییەكی ئاشكرا نەكردووە.  

هاوڵاتی له‌ڕاگه‌یه‌ندراوێکدا هەپەگە ڕایگەیاند، گەریلاکان لە ناوچەکانی زاپ، ئاڤاشین و خواکورک چالاکییان دژی سوپای تورکیا ئەنجامداوە که‌ تێیدا چوار سەربازی تورک کوژراون و سێ سیستمی کامێرای چاودێرییش تێکشکێندراون. له‌و ڕاگه‌یه‌ندراوه‌دا که‌ ئەمڕۆ شه‌ممه‌ ناوەندی ڕاگەیەندن و چاپەمەنیی هێزەکانی پاراستنی گەل-هەپەگە لەبارەی چالاکییەکانی گەریلاکان لە ناوچەکانی زاپ، ئاڤاشین و خواکورک بڵاوکردەوە، کە لە ڕۆژانی ٥ تا ١٢ی ئابی ٢٠٢٢ بەبۆنەی ٣٨مین ساڵیادی دەستپێکردنی خەباتی چەکداریی پەکەکەوە دژی سوپای تورکیا ئه‌نجامیانداوه‌، هەپەگە ئاماژەی بەوەکردووه‌: کە لە چالاکییەکاندا چوار سەربازی تورک کوژراون و دوو کامێرای حەراریی و سیستمێکی کامێرای چاودێریی تێکشکێندراون. ئەوەشی خستووەتەڕوو: کە سوپای تورکی داگیرکەر پێنج جار بە فڕۆکەی جەنگیی، نۆ جار بە هێلیکۆپتەری جەنگیی و دەیان جاریش بە کاتیۆشا ناوچەکانی جەنگیان بۆردوومان و تۆپباران کردووە.

هاوڵاتی  هاوسەرۆکی پارتی دیموکراتی گەلان - هەدەپە رایگەیاند، ئامانجی تورکیا لە دەستپێکردنەوەی گفتوگۆ لەگەڵ دیمەشق، زەمینەسازییە بۆ هێرشکردنە سەر رۆژئاوای کوردستان و ناوچەکانی دیکەی ژێر دەسەڵاتی هەسەدە.  لە میانی کۆبوونەوەی لەگەڵ ئەندامان و لایەنگرانی پارتەکەی لە پارێزگای هاتای لە باشووری تورکیا، میدحەت سانجار هاوسەرۆکی پارتی دیموکراتی گەلان - هەدەپە رایگەیاند: حکومەتی تورکیا ئاماژە بەوە دەکات کە لەگەڵ حکومەتی سووریا گفتوگۆی کردووە و ئامانج لەم کارەش زەمینەخۆشکردنە بۆ ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنی نوێ لە باکوور و رۆژئاوای سووریا، واتا ئەم دەسەڵاتە بۆ بەردەوامیدان بە سیاسەتی شەڕکردن دژی کورد ئامادەی دیدار و گفتوگۆیە لەگەڵ هەموو کەسێک."    میدحەت سانجار لە درێژەی گوتەکانیدا بۆ ئەندامان و لایەنگرانی هەدەپە رایگەیاند: "هەمووان ئاشنای سیاسەتی شەڕەنگێزانەی دەسەڵاتی ئاکپارتین. با پێکەوە شکست بە سیاسەتی شەڕەنگێزانەی ئەم دەسەڵاتە بهێنین. ناچارین هەموو خەبات و چالاکییەک بکەین بۆ رێگەگرتن لە شەڕ و کوشتار. مەبەستمانە ئاشتی و سەقامگیریی بۆ وڵات بگەڕێنینەوە."    هاوسەرۆکی هەدەپە وتی: "ئەم دەسەڵاتە ئاگری شەڕ خۆش دەکات و بە خەرجکردنی سامان و داهاتی وڵات بۆ کڕین و بەرهەمهێنانی چەک، وەبەرهێنان بۆ مردن دەکات. ئەمە لە کاتێکدایە ئەگەر دەسەڵاتێکی دادپەروەر وڵات بەڕێوەببات، داهات و سامانی وڵات بۆ خۆشگوزەرانی هاووڵاتییانی دابین دەکات. بۆیە سیاسەتی شەڕەنگێزی تەنیا کارەسات و ماڵوێرانی بەدوای خۆیدا دەهێنێت."  لێدوانەکەی هاوسەرۆکی هەدەپە لە کاتێکدایە، حکومەتی تورکیا لە رێگەی دوو ئۆپەراسیۆنی سەربازییەوە هەرێمی عەفرین و سنووری سەرێ کانی و گرێ سپی لە رۆژئاوای کوردستان داگیرکردووە و چەند هەفتەیەکیشە تۆپبارانی گرووپە چەکدارەکانی نزیک لە تورکیا بۆسەر هەندێک ناوچەی ژێر دەسەڵاتی هەسەدە زیادیکردووە.