هاوڵاتی بانكی ناوەندی عێراق ڕایگەیاند:" بڕی كۆتایی و پاشماوەی قەرەبووكردنەوەكانی دەوڵەتی كوێت كە 44 ملیۆن دۆلاری ئەمریكی بوو كۆتایی هات، بەمشێوەیە عیراق تەواوی ئەو قەرەبووكردنەوەیەی تەواوكرد كە لەلایەن لیژنەی نەتەوەیەكگرتووەكانی سەر ئەنجومەنی ئاسایش بەپێی بڕیاری 678ی ساڵی 1991 دیاریی كرابوو كە كۆی گشتی (52.4) ملیار دۆلاری ئەمریكایی بوو بۆ دەوڵەتی كوێت. لە ڕاگەیاندراوێکدا بانكی ناوەندی عێراق بڵاویکردەووە:" عیراق تەواوی ئەو قەرەبووكردنەوەیەی تەواوكرد كە لەلایەن لیژنەی نەتەوە یەكگرتووەكانی سەر ئەنجومەنی ئاسایش بەپێی بڕیاری 678ی ساڵی 1991 دیاریی كرابوو كە كۆی گشتی (52.4) ملیار دۆلاری ئەمریكایی بوو بۆ دەوڵەتی كوێت و بڕی كۆتایی و پاشماوەی قەرەبووكردنەوەكانی دەوڵەتی كوێت كە 44 ملیۆن دۆلاری ئەمریكی بوو كۆتایی هات. ئەوەشخراوەتەڕوو، ''واچاوەڕوان دەكرێت تەوابوونی قەرەبووكردنەوەكان ببێتە مایەی دەرچوونی عیراق لەژێر بەندی حەوتەم، وێڕای كاریگەریی لەسەر سەرلەنوێ گەڕانەوەی یەكخستنی بانكی عیراقی لەگەڵ سیستمی بانكی جیهانی و سودوەرگرتن لەو زیادە داراییانەی لەو ڕێگەیەوە فەراهەم دەبن.'' لیژنەیەكی نێونەتەوەیی لە ساڵی 1991 پێكهێنرا و بەغدا پابەندكرا بە دانەوەی 52.4 ملیار دۆلار، وەك قەرەبووی تاكەكان و كۆمپانیاكان و ڕێكخراوە حكومییەكان و ئەوانی تر، لە دوای داگیركردنی عیراق بۆ كوێت لە مانگی ئابی 1990.
هاوڵاتی پارێزگاری هەولێر ڕایگەیاند:" ئەو دوو ملیار دینارە رەتدەکەنەوە کە لە لایەن حکومەتی عێراقەوە وەک هاوکاری لە بودجەی فریاگوزاری بۆ زیانێکەوتووانی لافاوەکەی هەولێر دەنێردرێت و وەریناگرن، چونکە لەئاست چاوەڕوانى ئەواندا نەبووە". ئەمشەو 21ی کانوونی یەکەمی 2021، لە ڕاگەیاندراوێکدا ئومێد خۆشناو پارێزگاری هەولێر ڕایگەیاند، ''لافاوەکەی هەولێر سەرەڕاى زیانى گیانى قەبارەى زیانە مادیەکانیشى زۆر گەورە بوون ئەوە جگە لەزیانەکانى کەرتى گشتیى کە تەنها زیانى هاوڵاتییانى زەرەمەند بەبڕى (20) تاوەکو (21) ملیار دینار خەمڵێندراوە، بۆیە بۆ بەهاناوەچوونى زیانلێکەوتووان وەک مافێکى یاسایی خۆمان داواکاریمان پێشکەش بە حکومەتى عێراقی فیدراڵ کرد تاوەکو لەبودجەى فریاکەوتن کە مانگانە لە بودجەى دیاریکراوى هەرێمى کوردستان دەبڕدرێت قەرەبووی زیانلێکەوتووان بکرێتەوە.'' باسیلەوەشکردووە، ''پێویستە ئەو بەشەى کەمافى هەرێمى کوردستانە بۆمان بیگەڕێنەوە، بەڵام بەداخەوە ئەمڕۆ 2021.12.21 لە کۆبوونەوەى ئەنجومەنى وەزیرانى عێراقی فیدرال بڕیاردراوە بڕى (2) ملیار دینار بۆ هەولێر بنێردرێت، کە ئەمەش بەهیچ شێوەیەک لە چاوەڕوانى ئێمەدا نەبوو لەبەرامبەر قەبارەى ئەو زیانە گەورەیەى بەهۆى کارەساتێکى سروشتییەوە بەسەر شارەکەماندا هاتووە.'' دەقی ڕاگەینراوێکى ناڕەزایی لە پارێزگارى هەولێرەوە دواى ئەوەى ئەو کارەساتەى لەڕۆژى هەینى 2021.12.17 بەهۆى لافاوەوە بەسەر شارەکەمانداهات، کە سەرەڕاى زیانى گیانى قەبارەى زیانە مادیەکانیشى زۆر گەورە بوون ئەوە جگە لەزیانەکانى کەرتى گشتیى کە تەنها زیانى هاوڵاتییانى زەرەمەند بەبڕى (20) تاوەکو (21) ملیار دینار خەمڵێندراوە، بۆیە بۆ بەهاناوەچوونى زیانلێکەوتووان وەک مافێکى یاسایی خۆمان داواکاریمان پێشکەش بە حکومەتى عێراقی فیدراڵ کرد تاوەکو لەبودجەى فریاکەوتن کە مانگانە لە بودجەى دیاریکراوى هەرێمى کوردستان دەبڕدرێت ئەو بەشەى کەمافى هەرێمى کوردستانە بۆمان بیگەڕێنەوە، بەڵام بەداخەوە ئەمڕۆ 2021.12.21 لە کۆبوونەوەى ئەنجومەنى وەزیرانى عێراقی فیدرال بڕیاردراوە بڕى (2) ملیار دینار بۆ هەولێر بنێردرێت، کە ئەمەش بەهیچ شێوەیەک لە چاوەڕوانى ئێمەدا نەبوو لەبەرامبەر قەبارەى ئەو زیانە گەورەیەى بەهۆى کارەساتێکى سروشتییەوە بەسەر شارەکەمان داهاتووە. بۆیە وێڕاى ئەوەى ئەوپەڕى ناڕەزایەتی خۆمان بەرامبەر بەم بڕیارەى ئەنجومەنى وەزیرانى عێراقى فیدراڵ دەردەبڕین، پێمان وایە ئەو بڕیارە بەهیچ شێوەیەک لە ئاستى چاوەڕوانى و قەبارەى زیانەکان نییە، سەرەڕاى ڕەتکردنەوەى ئەو بڕەى بۆمان دیاریکراوە کە بەهیچ شێوەیەک وەریناگرین، بێ هیوابوونى خۆمان لەهاوکاریکردنى حکومەتى عێراقی فیدراڵ نیشان دەدەین و ئەو بڕە پارەیەش قەبوڵ ناکەین، دەخوازین ئەنجومەنى وەزیرانى عێراقی فیدراڵ چاوو بە بڕیارەکەیان بخشێننەوە، چونکە ئەوەى داوامان کردووە مافێکى یاسایی ئێمەیە و بەخێر پێمان نادرێتن کە مانگانە بەناوى خەرجی سیادى لە بودجەى هەرێمى کوردستان دەبڕدرێت و ئێستاش لەو کاتەى کە پێویستمان پێیەتى دەبێت بۆمان بگەڕێننەوە. ئومێد خۆشناو پارێزگارى هەولێر
سازدانی: ئارا ئیبراهیم پۆڵا سیروان تاڵەبانی ئەندامی ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی ئاماژە بەوە دەدات سازش لەسەر پۆستی سەرۆك كۆمارو پارێزگاری كەركوك ناكەن بۆ پارتی و دەشڵێت:» بڕیاری بافڵ تاڵەبانی سەبارەت بەدوورخراوەكانی یەكێتی بڕیاری سەركردایەتیشە». پۆڵا سیروان تاڵەبانی، ئەندامی سەركردایەتی و بەرپرسی ناوەندی دەرەوەی یەكێتی لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ هاوڵاتی ئەوەش دەخاتەڕوو كە سەركردایەتی كەم ناكرێتەوەو دەستكاریش ناكرێت چونكە ئەوە دەبێت لەكۆنگرەدا بڕیاری لەوشێوەیە بدرێت. هاوڵاتی: گۆڕانكارییەكانی یەكێتی لەسەر چی بنەمایەك كراون؟ پۆڵا سیروان تاڵەبانی: ئەو گۆڕانكاریانە كۆمەڵێك گۆڕانكارین كە بۆ باشتركردن و كاراكردنی ئۆرگانەكانن، لەداهاتووشدا لەهەر شوێنێكی دیكە پێویست بكات، گۆڕانكاری بكرێت دەكرێت و گۆڕانكاری ئاسایی حزبییە. هاوڵاتی: قسەیەك هەیە كە دەسەڵاتەكان دراون بە بافڵ تاڵەبانی بۆ ئەوەی گۆڕانكاری بكات، سەركردایەتی هیچ رایەكی هەبووە لەم مەسەلەیەدا یاخود بڕیارەكان تەنیا لای بافڵ تاڵەبانین؟ پۆڵا سیروان تاڵەبانی: بەڵێ سەركردایەتی رای هەبووە لەسەر گۆڕانكاری و رێكخستنەوەی ئۆرگانەكان، بۆ ئەو بابەتانە زۆرینەی سەركردایەتی دەسەڵاتی بڕیاردانی داوەتە كاك بافڵ وەكو هاوسەرۆكی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان ئەو دەسەڵاتانەی پێدراوە كە گۆڕانكاری و چاكسازی لەكوێ پێویستە لەناو ئۆرگانەكاندا ئەنجام بدات. هاوڵاتی: لەدوای ڕووداوەكانی هەشتی تەمموزەوە تائێستا ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێـتی كۆنەبووەتەوە، ئایا دوای ئەم گۆڕانكاریانە ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتیش گۆڕانكاری تێدا دەكرێت؟ پۆڵا سیروان تاڵەبانی: سەركردایەتی كەم ناكرێتەوە و دەستكاریش ناكرێت چونكە ئەوە دەبێت لەكۆنگرەدا بڕیاری لەوشێوەیە بدرێت، ئەوەی دەكرێت رێكخستنەوەی ئۆرگانەكان و چاكسازییە، هەر هەنگاوێكی تر بێت لەچوارچێوەی كاری حزبی دەكرێت، بەڵام هەندێك گۆڕانكاری هەیە دەبێت لەكۆنگرە یاخود پلینیۆم بڕیاری لێبدرێت، وەكو كەمكردنەوە هیچ بڕیارێكی لەوشێوەیە نییە. هاوڵاتی: ئایا پێش كۆنگرەی یەكێتی پلینیۆم ئەنجام دەدرێت؟ پۆڵا سیروان تاڵەبانی: هەر قسەیە جارێ. هاوڵاتی: سەركردایەتی یەكێتی لەئایندەیەكی نزیكدا كۆدەبێتەوە؟ پۆڵا سیروان تاڵەبانی: پێشتر سەركردایەتی یەكێتی كۆبووەتەوە بەڵام رەنگە هەمووی پێكەوە كۆنەبووبێتەوە، كاك بافڵ لەماوەی رابردوودا لەگەڵ سەركردایەتی هەموو ناوچەكان كۆبووەتەوە، ئەویش بۆخۆی جۆرێكە لەكۆبوونەوە، ئەگەر كۆبوونەوەی دیكەش پێویست بكات دەكرێت. هاوڵاتی: لەسەر پۆستەكانی بەغدا یەكێـتی دەیەوێت پۆستی سەرۆك كۆمار وەربگرێت، بەڵام پارتی دەڵێت ئێمەش كاندیدمان هەیە باس لەوەش دەكرێت جگە لە دكتۆر بەرهەم، مەلا بەختیاریش خۆی كاندید دەكات، ئەم پرسە چۆن چارەسەر دەكرێت؟ پۆڵا سیروان تاڵەبانی: هەر پۆستێك كە یەكێتی بەئیستیحقاقی خۆی بزانێـت خۆی كاندیدی خۆی دیاریدەكات، پۆستی سەرۆك كۆماریش بەهەمانشێوە ئیستیحقاقی یەكێتییە، تەنها یەكێتی خۆی كاندیدی خۆی دیاری دەكات، كە گفتوگۆكان دەستپێدەكات بۆ دروستكردنی حكومەت و پڕكردنەوەی ئەو پۆستانە ئینجا رەنگە باس لەكەسێك بكرێت. هاوڵاتی: سەبارەت كۆبوونەوەی مەسعود بارزانی و بافڵ تاڵەبانی باس لەوەدەكرێت لەسەر زۆر شت كۆكبوون، ئایا هیچ شتێكی كۆبوونەوەكەی بۆ ئێوە باس كردووە؟ پۆڵا سیروان تاڵەبانی: بێگومان كاك بافڵ هەموو هەوڵەكانی بۆ ئەوەبووە كە كۆدەنگییەك دروست بكات پێشتر لایەنی دیكەشی بینیوە لەو چوارچێوەیەدا بووە وەكو كورد دەبێت یەكدەنگ و یەكهەڵوێست بین، پێویستە ئەو بابەتانەی رەهەندی نیشتییمانیان هەیە كۆك بین لەسەری، پێویستە پرۆژەیەكی نیشتیمانیمان هەبێت و بیكەینە بنەڕەتێك بۆ گفتوگۆكانمان لەدانوستانەكانی پێكهێنانی حكومەتی عێراق. هاوڵاتی: وەفدێكی پارتی سەردانی سلێمانی كرد، باس لەوەشدەكرێت رەنگە رێككەوتنی ستراتیژی تازە بكرێتەوە یاخود رێككەوتنێكی دیكە ئەنجام بدرێت، هیچ گفتوگۆیەك هەیە لەوبارەیەوە؟ پۆڵا سیروان تاڵەبانی: لەماوەی رابردوودا كۆمەڵێك كۆبوونەوە كراوەو هاتنی پارتیش بۆ دەباشان كۆبوونەوەیەكی باش كرا كە تێگەیشتنی باش هەبووە لەسەر زۆر بابەت، لەداهاتووشدا كۆبوونەوەی دیكە دەكرێت بۆ كۆمەڵێك بابەت و پرسی گرنگ لیژنەی هاوبەش دادەنرێت هەوڵەكانیش بۆ ئەوەیە كە كورد پێكەوە بچێتە بەغداو پرۆژەی هاوبەشی هەبێت. هاوڵاتی: باس لەوەدەكرێت كە پارتی بۆیە باسی پۆستی سەرۆك كۆمار دەكات تا پۆستی پارێزگاری كەركوك وەربگرێت؟ پۆڵا سیروان تاڵەبانی: هەمیشە پۆستی سەرۆك كۆمار بۆ یەكێتی بووە، لەبەرامبەردا رێككەوتنێك هەبووە كە پۆستی سەرۆكی هەرێم و چەند پۆستێكی دیكە بۆ پارتی بوون، جگە لە رێككەوتنی ستراتیژی چەندین رێككەوتنی دیكەمان لەگەڵ پارتی هەیە، هیچ رێككەوتنێكیش بە فەرمی هەڵنەوەشاوەتەوە. لەمەسەلەی پارێزگاری كەركوكیشدا بەهەر پێوەرێك بیپێویت ئیستیحقاقی یەكێتی نیشتیمانی كوردستانە، بەهیچ شێوەیەكیش گفتوگۆی لەسەر ناكرێت، بەتایبەت پارێزگاری كەركوك، چونكە بەدەنگیش زۆرترین دەنگی كەركوكمان هێناوە وەكو كورسیش زۆرترین كورسیمان هەیە لەواقیعی كەركوك و خەڵكەكەشی هەر ئەوە دەڵێ كە دەبێت پۆستی پارێزگاری كەركوك بۆ ئێمە بێـت. هاوڵاتی: ئەگەر بێتو پارتی سوربێت لەسەر ئەوەی كاندیدی هەبێت بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار ئێوە چی دەكەن؟ پۆڵا سیروان تاڵەبانی: ئێمە هیوادارین رێككەوتنی لەسەر بكرێت، وەكو هەموو پۆستەكانی دیكە كە پەیوەندی بەكوردەوە هەیە نەبێتە هۆی ئەوەی كێشەی لەسەر دروست ببێت، بۆئەوەی هەرچی هەوڵ و توانامان هەیە یەكی بخەین تا بتوانین پێكەوە داكۆكی لەمافەكانی كورد بكەین، كاتیش ماوە بۆ گفتوگۆكردن بێ ئەوەی بگاتە ركابەری لەسەر پۆستەكە. هاوڵاتی: دەوترێت ئەگەر سەدریەكان بێنە سەر دەسەڵات و كازمی دووربخەنەوە مەترسی لەسەر كوردستان دروست ببێت چونكە سەدر پێشمەرگەی بەمیلیشیا ناوبردووە؟ ئایا پێویستە چی بكرێت؟ پۆڵا سیروان تاڵەبانی: مەسەلەی یەكدەنگی زۆر گرنگە، مەترسیەكان تەنها بابەتی عەرەبی شۆڤێنی نییە، رۆژانە هەرێمی كوردستان لەژێر چەندین مەترسیدایە، وەك چۆن لەچەند رۆژی رابردوودا داعش پەلاماریدا هەروەها مەسەلەی ناوچە جێناكۆكەكان، بۆیە پێویستە لایەنەكان یەكدەنگ بن، مەسەلەی سەدریش من پێم وایە ئەوەی كە باسی پێشمەرگەی كردووە زیاتر دەچێتە چوارچێوەی موزایەدەی سیاسی و راكێشانی سۆزی شەقام، ئەگەرنا پێشمەرگە بەشێكە لە سیستەمی بەرگری عێراق و بابەتێكە لەدەستووردا هاتووە، ئەگینا بەقسەی كەس پێشمەرگە نابێت بەمیلیشیا و هێزێكە رۆڵێكی سەرەكی هەیەو وڵاتان مامەڵەی لەگەڵ دەكەن. هاوڵاتی: پرسی ئەو كەسانەی دوورخراونەتەوە لەیەكێتی كۆتایی هاتووە؟ یاخود ماوەتەوە بۆ دانوستان چونكە قسەی جیاواز لەسەر ئەو پرسە دەكرێت؟ پۆڵا سیروان تاڵەبانی: ئەو پرسە كاك بافڵ قسەی لەسەر كردووە، قسەی ئەویش قسەی هەموومانە، ئێمە هەموو بڕیارێكمان داوەتە دەستی كاك بافڵ كە ئەویش ئەو قسەیەی كردووە حەتمەن قسەی هەموو سەركردایەتییە. هاوڵاتی: باس لەوەدەكرێت ماوەیەكی دیكە بافڵ تاڵەبانی لەگەڵ ئەنجومەنی سەركردایەتی كۆدەبێتەوە بۆ ئەوەی ئەو ببێتە سكرتێری گشتی، باس لەدانانی دوو جێگریش دەكرێت یەكێكیان هەولێری و یەكێكیان كەركوكی، ئەمە باس كراوە؟ پۆڵا سیروان تاڵەبانی: ئاگاداری هیچ بابەتێكی لەوشێوەیە نیم، بەڵام ئۆرگانە حزبیەكان رێكدەخەینەوە و قۆناغێكی تازە دەستپێدەكەین بۆ زیاتر رێكخستنەوە و كاراكردنەوەی ئۆرگانە حزبیەكان لەوچوارچێوەیەشدا چی پێویست و چی باش بێت ئەوە دەكرێت.
هاوڵاتی نێردەی تایبەتی ئەمریکا بۆ کاروباری ئێران رایگەیاند:" هێندە کات بۆ ئێران نەماوە بێتەپێش و بە جیددی بەشداریی گفتوگۆ ئەتۆمییەکانی ڤییەننا بکات". ئەمڕۆ چوارشەممە 22ی كانوونی یه‌كه‌می 2021، رۆب مالی، نێردەی تایبەتی ئەمریکا بۆ کاروباری ئێران لە چاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ کەناڵی سی ئێن ئێن-ی رایگەیاندووە:" هێندە کات بۆ ئێران نەماوە بێتەپێش و بە جیددی بەشداریی گفتوگۆ ئەتۆمییەکانی ڤییەننا بکات". رۆب مالی وتیشی:"لە داهاتوویەکی نەهێندە دوور ئێمە بە ناچاریی بەو ئەنجامە دەگەین کە چیدیکە رێککەوتنی ئەتۆمیی ساڵی 2015مان نەماوە و ئەو کاتە ناچارین گفتوگۆ بۆ رێککەوتنێكی دیکەی تەواو نوێ بکەین". نێردەی تایبەتی ئەمریکا بۆ کاروباری ئێران هۆشداریی داو وتی: " گفتوگۆکردن لەبارەی رێککەوتنێكی نوێ بەواتای چوونەنێو قۆناغێكی تەواو نوێوە کە تێیدا قەیرانەکە قووڵتر دەبێت". مالی کە بەشێوەیەکی ناڕاستەوخۆ بەشداریی لە هەر حەوت گفتوگۆ ئەتۆمییەکانی ئێرانی کردووە دەڵێت" ئەگەر ئێرانییەکان بەردەوام بن لەسەر هەمان هەڵوێست، ئەوا ئێمە دەتوانین چەند هەفتەیەکی کەمی دیکە چاوەڕێ بین و دەگەینە قۆناخێك کە ئیدی شتێك بەناوی رێککەوتنی ئەتۆمی ساڵی 2015 نەماوە". لە مانگی نیسان تاوەکو حوزەیرانی ساڵی 2021، لەسەردەمی حکومەتەکەی حەسەن روحانی، سەرۆکی پێشووی ئێران، شەش خوولی گفتوگۆی ئەتۆمی لەنێوان وڵاتانی چوار کۆ یەک ئەنجامدران، لە دوای هاتنە سەر دەسەڵاتی ئیبراهیم رەئیسی وەک سەرۆکی ئێران تەنیا یەک گەڕی دانیشتن ئەنجامدراوە. لەکاتێکدا ئێران هەڵگرتنەوەی سەرجەم سزا ئابوورییەکانی سەر وڵات بە مەرجی گەڕانەوە و پابەندبوون بە رێککەوتنەکە داناوە، ئەمریکا جەخت لەوە دەکاتەوە کە پابەندبوون بە رێککەوتنەکە وخستنەڕووی نیازپاکی، مەرجی پێشینەی هەڵگرتنەوەی سزاکانە.
عەمار عەزیز جێگری پارێزگاری نەینەوا رایگەیاند:" حکومەتی عێراق 28ملیار دینار بۆ ئاوەدانکردنەوەی شنگال دابینکرد و ئەمرۆ یەکەم کۆبوونەوەمان لەسەر چۆنیەتی خەرجكردنی كرد كە بە چ شێوازێك بێت و چۆن بتوانین شنگال ی پێ ئاوەدان بكەینەوە". رەفعەت سمۆ، جێگری پارێزگاری نەینەوا بۆ کارۆباری کارگێری بە هاوڵاتی وت"ئەمرۆ یەکەم کۆبوونەوەمان لسەر بڕە پارەیەی کە بەغدا بۆ ئاوەدانکردنەوەی شنگال دابین کرد لەدیوانی پارێزگای ئەنجامدرا، لەکۆبوونەوەکەدا باس لەوپرۆژانە کرا کە بەو بڕە پارەیە دروست دەکرێن، هەروەها لیژنەیەکی تایبەتیش بە سەرۆکایەتی پارێزگاری پێکهێنرا کە خۆی سەرپەرشتی کارەکە دەکات". رەفعەت سمۆ وتیشی"ئەم لیژنەیە پێش سەری ساڵ دەست بەکارەکانی خۆی دەکات وبەبێ دواکەوتن دەست بە جێبەجێکردنی ژمارەیەک پرۆژەی خزمەتگۆزاری لەبواری پەروەردە، تەندروستی، کارەبا ، ئاو لەگەڵ رێگا وبان". جێگری پارێزگاری نەینەوا بۆ کارۆباری کارگێری ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد "راستە ئەم بڕە پارەیە کەمە بەروارد بەو وێرانکارییەی داعش ئەنجامی داوە بەڵام سەرەتاییەکی باشە و دڵنیایین وەجبەیەکی تری پارە جگە لەم 28 ملیار بۆ ئاوەدانکردنەوەی شنگال خەرجدەکرێت".
هاوڵاتی بەپێی نوسراوێكی فەرمی وەزارەتی ناوخۆی هەرێم كە ئەمڕۆ بڵاوكراوەتەوە، مەرجەكانی پلە بەرزكردنەوەی ئه‌فسه‌رانی راگەیاندووە و بەپێی پلەكانیان پۆلینی كردون و ساڵی خزمەتەكەیان رونكراوەتەوە. ئەمڕۆ سێشەممە 21ی كانوونی یه‌كه‌می 2021، وه‌زاره‌تی ناوخۆی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان رێنماییه‌كانی پله به‌رزكردنه‌وه‌ی ئه‌فسه‌رانی بڵاوكرده‌وه و به‌گوێره‌ی رێنماییه‌كانیش، ئه‌و ئه‌فسه‌ره‌ی پله‌كه‌ی به‌رزده‌كرێته‌وه مه‌رجه ده‌رچوی كۆلێژی پۆلیس بێت یان ده‌رچوی خولی ئه‌فسه‌رانی باڵا بێت. هەر لە نوسراوەكەدا مەرجەكانی ئەو پلانەی كە پلە بەرزكردنەوە دەیانگرێتەوە رونكراونەتەوە كە، ملازمی دو بۆ ملازمی یه‌ك، هه‌روه‌ها ملازمی یه‌ك بۆ نه‌قیب پێویستی به سێ ساڵ خزمه‌تكردن هه‌یه تا پله‌كه‌ی به‌رزبكرێته‌وه، هه‌روه‌ها نه‌قیب بۆ رائید، رائید بۆ مقه‌ده‌م، مقته‌ده‌م بۆ عه‌قید، عه‌قید بۆ عه‌مید پێویستی به چوار ساڵ خزمه‌تكردن هه‌یه، پله‌ی عه‌میدیش بۆ لیوا، لیوا بۆ فه‌ریق پێویستی به شه‌ش ساڵ خزمه‌تكردن هه‌یه، هه‌روه‌ها پێویسته ئه‌فسه‌ر له پله‌ی ملازم تا رائد له تاقیكردنه‌وه‌ی پله به‌رزكردنه‌وه‌ی ئه‌فسه‌ران كه به‌شێوه‌ی ئه‌لیكترۆنی ئه‌نجامده‌درێت ده‌ربچێت.
هاوڵاتی لیژنەی ئەمنی سلێمانی ڕایانگەیاند:" بەهۆی قوربانیانی لافاوەکەی هەولێر و قوربانیانی ماوەی ڕابردووی دەستی داعش، سەرجەم ئاهەنگ و چالاکییەکانی حکومەتیان بۆ سەری ساڵ ڕاگرت. ئەمڕۆ سێشەممە 21ی كانوونی یه‌كه‌می 2021، ئاوات محه‌مه‌د قایمقامی سلێمانی له‌كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند:" بۆ ده‌ربڕینی هاوخه‌می سلێمانی بۆ قوربانیانی لافاوه‌كه‌ی شاری هه‌ولێر و شه‌هیدانی ده‌ستی تیرۆرستانی داعش، به‌بۆنه‌ی هاتنی ساڵی نوێی زاینییه‌وه له‌شاری سلێمانی هیچ بۆنه‌یه‌ك ئه‌نجام نادرێت، به‌ڵام له‌سه‌ری ساڵدا هه‌م میوانێكی زۆر رو له‌شاری سلێمانی ده‌كات، هه‌م خه‌ڵكی شاره‌كه‌ش وه‌ك نه‌ریتێكیان لێكردوه له شه‌قامی سالم و گه‌ڕه‌كی سه‌رچنار و هه‌واری شار و كافێ و رێستۆرانته‌كان كۆوبنه‌وه ده‌كه‌ن، بۆ پاراستنی ئارامی و ئاسای له‌شاره‌كه تیمه‌كان ده‌خرێنه حاڵه‌تی ئاماده‌باشیه‌وه". قایمقامی سلێمانی وتیشی: "ئه‌و روداوانه‌ی له هه‌ولێر رویاندا نیگه‌رانی كردوین و پرسه‌ی خۆمان ده‌گه‌یه‌ننه كه‌سوكاری قوربانییه‌كان". ئاوات محه‌مه‌د ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد: "ئه‌وه‌ی ئه‌ركمان جێبه‌جێی ده‌كه‌ین، هیچ منه‌تی تێدا نییه به‌سه‌ر خه‌ڵكه‌وه، له‌چه‌ند رۆژی رابردوشدا، چه‌ند حاڵه‌تێكی كۆبونه‌وه‌ی ئاو هه‌بو، به‌ڵام به‌گه‌یشتنی تیمه‌كان چاره‌سه‌ركران، له‌لێكۆڵینه‌وه‌كانیش ده‌ركه‌وت، به‌هۆی گیرانی مه‌نهۆڵ "ئینلێت"ه‌كانه‌وه بو، رێكاری یاساییش به‌رامبه‌ر ئه‌و كه‌سانه ده‌گیرێته‌به‌ر كه بونه‌ته هۆكار بۆ گیرانی مه‌نهۆڵه‌كان".
هاوڵاتی سەرۆکی دەزگای شەهیدانی عێراق رایگەیاند:" 300 تیرۆریست لە پارێزگای ئەنبار مووچەی شەهیدانەیان بۆ بڕاوەتەوە، لە کاتێکدا ئەوان ناویان لە لیستی ئەندامانی داعشی تیرۆریستە". دەڵێت:" نووسراومان بۆ دەستەی خانەنشینی کرد مووچەکانیان رابگرێت". ئەمڕۆ سێشەممە 21ی كانوونی یه‌كه‌می 2021، عەبدولئیلاهـ نائیلی، سەرۆکی دەزگای شەهیدانی عێراق بە راگەیاندنی فەرمی عێراقی راگەیاند: "دوای لێکۆڵینەوە لە ناوی سوودمەندەکانی شەهیدانە، ئاشکرا بوو کە 300 تیرۆریست لە پارێزگای ئەنبار مووچەی شەهیدانەیان بۆ بڕاوەتەوە، لە کاتێکدا ئەوان ناویان لە لیستی ئەندامانی داعشی تیرۆریستە، بۆیە نووسراومان بۆ دەستەی خانەنشینی کرد مووچەکانیان رابگرێت". عەبدولئیلاهـ نائیلی وتیشی: "بەشێکی زۆری بڕیارەکانی پێدانی شەهیدانە لاوازن، چونکە بڕێکی زۆر پارە بۆ کەسانێک خەرجکراوە کە شایستەی نین، بۆیە دەستەی شەهیدان کار دەکات بۆ پێدانی شایستەکان بە کەسوکاری قوربانیان". سەرۆکی دەزگای شەهیدانی عێراق ئاشکراشی کرد: " دەستەکەمان بەپێی یاسای ژمارە 2ی ساڵی 2020، چەند لیژنەیەکی پێکهێنا بۆ لێکۆڵینەوە لە راستی و دروستی هەموو بڕیارەکانی تایبەت بەو کەسانەی کە یاساکە دەیانگرێتەوە، بە مەبەستی ئاشکراکردنی هەر سەرپێچییەک و گرتنەبەری رێکاری یاسایی بەرامبەر سەرپێچیکاران". هەروەها وتی: "لێکۆڵینەوەکانمان ئاشکرایانکرد، بە پشتبەستن بە بەڵگەنامەی ساختە لە دەستەی خانەنشینی، پارەی شەهیدانە بۆ 4 هەزار کەس لە پارێزگای ئەنبار خەرجکراوە، لە کاتێکدا ئەو مامەڵانە بە دەستەی شەهیداندا تێنەپەڕیون".
هاوڵاتی گرووپێک لە رێکخستنەکانی گەنجانی مەهەپە، کە بە "نەتەوەپەرستی تووندوتیژ" ناسراون، لەنێو پێشانگای کتێب لە شارۆچکەی سەفرانبۆڵو لە پارێزگای کارابووک لە تورکیا، هەڵیانکوتایە سەر ستاندی کتێبی نووسەر هالدون ئاچکسۆز، بەهۆی ئەوەی لە ستاندەکەیدا کۆی بەرهەمەکانی سەڵاحەددین دەمیرتاشی نمایش کردبوو. گرووپەکە، هێرشیانکردە سەر خاوەن ستاندەکە، وێڕای سووکایەتیپێکردنی، کتێبەکانی سەڵاحەددین دەمیرتاشیان لە ستاندەکە بەڕووی خاوەنەکەیدا کێشا و بەدەم هاوار و جنێودانەوە پێیانوت: "نابێ کتێبەکانی سەڵاحەددین دەمیرتاش لێرە بفرۆشیت". لەکاتی تێکدانی ستاندەکەشدا، کتێبەکانی ئەتاتورکیش فرێدرانە سەر زەوی و ستاندەکەیان تێکدا. ئەلیف کۆسە، سەرۆکی شارەوانیی شارۆچکەی سەفرانبۆڵو رایگەیاند: "بەداخەوە چەند کەسێکی سەر بە رێکخستنەکانی گەنجانی مەهەپە هەڵیانکووتایە سەر ستاندی کتێبەکانی نووسەری بەناوبانگ هالدون ئاچکسۆز. کتێبەکانی دەمیرتاشیان کێشا بەرووخساریدا و کێشەیان نایەوە و پێیانگوت، کە نابێت کتێبەکانی سەلاحەددین دەمیرتاش لەم پێشانگەیەدا بفرۆشرێن. زۆر بەداخم، کارێکی نەشیاو بوو، کە رووداوێکی لەمشێوەیە لە پێشانگای کتێب رووبدات". ئەلیف کۆسە راشیگەیاند: "بەهۆی ئەوەی ئەم گرووپە، لەنێو پێشانگای کتێب کێشەیان ناوەتەوە، شەش کەس دەستگیرکراون و بەمەبەستی لێکۆڵینەوە رەوانەی بنکەی پۆلیسی سەفرانبۆڵو کراون". رۆژی 17ی کانوونی یەکەمی 2021، بەبۆنەی یەکەم ساڵوەگەری ناساندنی شوێنەوارێکی مێژوویی وەک میراسی کولتووری جیهانی لەلایەن رێکخراوی UNESCO، شارەوانی شارۆچکەی سەفرانبۆڵو پێشانگایەکی کتێبی بۆ ماوەی 10 رۆژ کردەوە. سەلاحەدین دەمیرتاش لەو ماوەیەكی لە زیندانە ژمارەیەك كتێبی نوسیوە و لە كتێبخانەكاندا نمایش كراون و یەكێك بون لە پڕ فرۆشترین كتێبەكان.
هاوڵاتی حکومەتی هەرێمی کوردستان پشووی سەری ساڵی راگەیاند کە لە رۆژی 25-12-2021 تاوەکو 1-1-2022ـە و رۆژی یەکشەممە 2-1-2022 دەوامی فەرمی دەستپێدەکاتەوە. لە راگەیێندراوێکدا، فەرمانگەی میدیا و زانیاریی حکومەتی هەرێمی کوردستاندا لەبارەی پشووەکە هاتووە، لە سەرجەم دامودەزگەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان بە ناوەندەکانی خوێندنی حکومی و ناحکومییەوە پشووی فەرمی دەبێت. پشووەکە لەکاتێکدایە لە پارێزگای هەولێر وەکو ئومێد خۆشناو، پارێزگاری شارەکە ئاماژەی پێکرد، "بۆ رێزگرتن لە قوربانییانی لافاوەکە و شەهیدانی پێشمەرگە ئاهەنگی سەری ساڵ ناگێڕین"، پارێزگای دهۆکیش دوای ئەوە و لە رۆژی دووشەممە بە فەرمی رایگەیاند، "بەهۆی دۆخی هەولێرەوە" ئاهەنگی سەری ساڵ ناگێڕن.
.jpg)
هاوڵاتی ئەمڕۆ په‌رله‌مانی كوردستان کۆدەبێتەوە و بەدواداچوونی لیژنەی دارایی و كاروباری ئابووری سەبارەت بە داهاتەكانی هەرێمی كوردستان و چەكی بێ مۆڵەت لەکۆبوونەوەکەدا ده‌خرێته‌ڕو. ئەمڕۆ سێشەممە 21ی كانوونی یه‌كه‌می 2021، دەستەی سەرۆکایەتی پەرلەمانی کوردستان لەراگەیەنراوێکدا کارنامەی کۆبوونەوەی بڵاوکردەوە و رایگەیاند، کۆبوونەوەی ئاسایی پەرلەمان كاتژمێر 11:00ی پێشنیوه‌ڕۆی ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه بەڕێوەدەچێت و له ته‌وه‌ری یه‌كه‌مدا بەدواداچوونی لیژنەی دارایی و كاروباری ئابووری سەبارەت بە داهاتەكانی هەرێمی كوردستان ده‌خرێته‌ڕو. ئەوەش هاتووە، له ته‌وه‌ری دووەمدا خوێندنەوەی یەكەم ژماره‌یه‌ك پڕۆژەیاسا، بەپێی حوكمی بڕگەی (دوەم)ی ماددەی (78) و بڕگەی (یەكەم)ی ماددەی(83) لە پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانی كوردستان ده‌كرێت. ئەو پڕۆژەیاسایانەی لەکۆبوونەوەی ئەمڕۆی پەرلەماندا خوێندنەوەیان بۆ دەکرێت: 1- پڕۆژەیاسای پەروەردە و فێركردن لە هەرێمی كوردستان-عێراق. 2- پڕۆژەیاسای هەمواری یەكەمی یاسای ژمارە (6)ی ساڵی 2021 یاسای وەزارەتی كارەبا لە هەرێمی كوردستان-عێراق. هه‌روه‌ها له ته‌وه‌ری سێیه‌مدا دەنگ لەسەر ئەم پڕۆژەیاسایانەی خوارەوە به‌پێی حوكمی مادده‌كانی (90 ، 91، 93، 96، 97) له په‌یڕه‌وی ناوخۆی په‌رله‌مانی كوردستان ده‌درێت. 1- پڕِۆژەیاسای هەمواری یاسای وەزارەتی دارایی و ئابووری لە هەرێمی كوردستان-عێراق. 2- پڕۆژەیاسای سەرپەرشتیكردنی پڕۆژەكانی كشتوكاڵی لە هەرێمی كوردستان-عێراق. له ته‌وه‌ری چواره‌میشدا خوێندنه‌وه‌ی دووه‌م بۆ ئەم پێشنیاز و پڕۆژەیاسایانەی خوارەوە، به‌پێی حوكمی مادده‌كانی (87، 88، 89) له په‌یڕه‌وی ناوخۆی په‌رله‌مانی كوردستان: 1- پێشنیازەیاسای پاراستنی ئەرشیف لە هەرێمی كوردستان-عێراق. 2- پڕۆژەیاسای چەك لە هەرێمی كوردستان-عێراق.
هاوڵاتی سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان واژۆی له‌سه‌ر فه‌رمانێك كردوه كه تایبه‌ته به دامه‌زراندنی زیاترله 400 ده‌رچوی كۆلێژه پزیشكییه‌كانی زانكۆ جیاجیاكانی هه‌رێم. ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه 20ی كانوونی یه‌كه‌می 2021، له نوسراوێكی دیوانی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران كه واژوی مه‌سرور بارزانی، سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمی له‌سه‌ره، هاتوه: "له به‌رژه‌وه‌ندی گشتی و پێویستیی ده‌زگاكانی ته‌ندروستی له هه‌رێمی كوردستان به پسپۆڕی پزیشكی گشتی، به فه‌رمانی مه‌سرور بارزانی، سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان 424 پزیشك دامه‌زرێن." به‌پێی نوسراوه‌كه ئه‌و ده‌رچوانه‌ی دامه‌زراون بڕوانامه‌ی كۆلیژه‌كانی پزیشیكی گشتییان له زانكۆكانی "هه‌ولێری پزیشكی و سلێمانی و دهۆك و كۆیه" بۆ ساڵی خوێندنی (2020-2021) هه‌یه و پزیشكه‌كان له‌سه‌ر میلاكی وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی به ناونیشانی پزیشكی نیشته‌جێی خولاو داده‌مه‌زرێن.
هاوڵاتی ئینستوتی پەی ڕاپۆرتێكی لەسەر كاری ساڵێكی پەرلەمانی كوردستان بڵاوكردەوەو بەپێی ڕاپۆرتەكە پەرلەمان لەماوەی ساڵێكدا 61 كاتژمێرو 20 خولەك بوەو كۆبوەتەوەو تەنها چوار پڕۆژەیاساشی پەسەندكردوە دەڵێت:" لە ساڵێكدا دوو پەرلەمانتار هیچ قسەیەكیان نەكردووە". ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه 20ی كانوونی یه‌كه‌می 2021، ئینستوتی پەی بۆ پەروەردەو گەشەپێدان ڕاپۆرتێكی لەسەر پوختەی كارەكانی پەرلەمانی كوردستان لەماوەی یەك ساڵدا بۆ هەردوو خولی بەهارەو پاییزە لە(1ی ئازاری 2020 بۆ 28ی شوباتی 2021) بڵاوكردەوەو تێدا هاتوە، "لەو ماوەیەدا ژمارەی دانیشتنەكانی پەرلەمان 19 دانیشتن بوەو ژمارەی كۆبونەوەی دواخراو چوار دانیشتن بوەو لەو 19 كۆبونەوەیەش ژمارەی بڕگەكانی كار 45 برگە بوەو ژمارەی بڕگەی كار (جێبەجێكراو 39و ژمارەی بڕگەی كار)و (جێبەجێنەكراو هەشت بووە)". كاتی دانیشتنەكانی پەرلەمان لەماوەی ئەوساڵەدا 61 كاتژمێرو 20 خولەك بوەو ژمارەی پڕۆژەو پێشنیازە یاساو بڕیار كە خوێندنەوەی یەكەمی بۆكراوە لەو ماوەیەدا نۆ بوەو ژمارەی یاسای پەسەندكراویش چوار یاسا بووە. ڕاپۆرتەكە ئاماژەی بەوەكردووە، لەماوەی یەكساڵدا پەرلەمان داوای 14 ئەندامی ئەنجومەنی وەزیرانی كردوە لەهۆڵی پەرلەمان ئامادەبن كە بریتیبون لەسەرۆكی حكومەت، جێگری سەرۆكی حكومەت، وەزیری دارایی، پەروەردە، خوێندنی باڵا، ناوخۆ، كاروكاروباری كۆمەڵایەتی، دارایی، تەندروستی، بەڵام نۆ یان ئامادەنەبون كە بریتیبون لەوەزیرەكانی پەروەردەو خوێندنی باڵاو وەزیری ناوخۆو وەزیری كاروكاروباری كۆمەڵایەتی‌و دارایی‌و تەندروستی. لەبارەی ژمارەی كۆبونەوەی لیژنەكانی پەرلەمان، بەپێی ڕاپۆرتەكە لیژنەكان 204 كۆبوونەوەیان كردووەو ژمارەی راپۆرتی لیژنەكان لەسەر پڕۆژەیاسا نوسراو چوار ڕاپۆرت بوەو ژمارەی ڕاپۆرتی لیژنەكانیش لەسەر پڕۆژەیاساكان كە پێویستبوو بنوسرێت‌و نەنووسراوە 15 بووە.
.jpg)
شاناز حەسەن سەرۆكی نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەبەغدا رایگه‌یاند:" 200 ملیار دینارەکە خرایە هەژماری بانکیی لقی هەولێری بانکی ناوەندیی عێراق". ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه 20ی كانوونی یه‌كه‌می 2021، فارس عیسا، سەرۆكی نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەبەغدا بە هاوڵاتی وت:" 200 ملیار دینارەکە خرایە هەژماری بانکیی لقی هەولێری بانکی ناوەندیی عێراق". رۆژی شەممە، وەزارەتی دارایی هەرێم روونکردنەوەیەکی بڵاوکردەوە و رایگه‌یاند، تا ئێستا بەغدا 200 ملیارەکەی نەناردووە بۆیە بڕیاریاندا لە داهاتی مانگی 12، مووچه‌ی مانگی 11 خەرج بکرێت. لە ماوەی رابردوودا، حکومەتی ھەرێم رایگەیاند، کە ھەموو 25ی مانگێک دەست دەکەن بە دابەشکردنی مووچە و لە ماوەی کەمتر لە ھەفتەیەکدا دابەشکردنەکە کۆتایی پێدێت، بەڵام لە ئێستادا دابەشکردنی مووچە زیاتر لە 20 رۆژە بەردەوامە و هێشتا كۆتایی نه‌هاتووه. لە کۆتایی مانگی سێی 2021دا پرۆژە یاسای بودجەی فیدراڵیی عێراق پەسەندکرا، بەپێی یاساکە حکومەتی هەرێمی کوردستان و عێراق رێککەوتن لەبارەی ئەوەی هەرێمی کوردستان رۆژانە داهاتی 250 هەزار بەرمیل نەوت و نیوەی داهاتی دەروازە سنوورییەکان رادەستی بەغدا بکات، عێراقیش لە بەرامبەردا مووچە و شایستە داراییەکانی هەرێمی کوردستان بنێرێت، بەڵام دواتر حکومەتی عێراق بڕیاریدا مانگانە تەنیا 200 ملیار دینار بۆ هەرێمی کوردستان بنێرێت.
هاوڵاتی بەهای لیرەی تورکی لە بازاڕەکانی دراودا دابەزینی گەورە تۆماردەکات به‌های 100 دۆلار به‌رامبه‌ره به 1730 لیره‌یه. ئەمڕۆ دووشەممە 20ی کانوونی یەکەمی 2021 لەگەڵ كردنەوەی بازاڕەكانی ئاڵوگۆڕی دراو لەتوركیا، دۆلارێک بە زیاتر لە 17.50 لیرەی مامەڵەی پێوەكراوە. هاوكات بەهای یەك یۆرۆ بەرامبەرە بە 19.34 لیرەی توركی. بەهای دراوەکان بیانیەکان لەبازاڕدا:... 100 دۆلار به 148 هه‌زار و 50 دیناره. 100 پاوه‌ن به 194 هه‌زار و 750 دیناره. 100 یۆرۆ به 166 هه‌زار و 500 دیناره. 100 لیره‌ی توركی به نۆ هه‌زار دیناره. 100 هه‌زار تمه‌ن به پێنج هه‌زار دیناره.
.jpg)
