شاناز حه‌سه‌ن کاسپکاران و به‌شێک له هاوڵاتیان له‌به‌رده‌م قایمقامییه‌تى سلێمانى خۆپیشاندانی ناره‌زایه‌تیان ده‌ربڕیووه‌و تا ئێستا به‌رده‌وامه‌و داوا ده‌کرێت کارئاسانى بۆ دابینکردنى بژێوى ژیانیان بکرێت، پارێزگاری سلێمانیش بریاره گرژییه‌کان که‌مبکاته‌وه و رێگاکان بکرێته‌وه. ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه 2ى حوزه‌یرانى 2020 به‌شێک له کاسپکارو هاوڵاتیان چوونه به‌رده‌م قایمقامییه‌تى سلێمانى و داوایان کرد رێگاى کارکردنیان لێ نه‌گیرێت و دوکان و بازاره‌کان بکه‌نه‌وه و تا ئێستاش خۆپیشاندان و ناره‌زایه‌تییه‌کان به‌رده‌وامه‌و به‌پێى به‌دواداچونه‌کانى هاوڵاتى پارێزگارو قایمقامى سلێمانى و چه‌ند به‌رپرسێکى دیکه له کۆبونه‌وه‌دان بۆ بریاردان له‌سه‌ر شکاندنى قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆ. بڕوا جه‌بار، ته‌مه‌ن 37ساڵ، ماوه‌ى 5ساڵه له‌ناوبازاڕى سلێمانى دوکانى هه‌یه و وتى" ئه‌وه چه‌ند مانگێکه ڤایرۆسى کۆرۆنا بڵاوبۆته‌وه، به هه‌مووى به‌شى مانگێک کاسپیم نه‌کردووه، بۆیه له‌وه زیاتر له‌تواناماندا نیه و پێویسته کار ئاسانیمان بۆبکرێت". بروا دوو منداڵى هه‌یه و رۆژانه 30هه‌زارى ده‌ست ده‌که‌وێت له‌کاتى ئاسایدا، ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌کرد قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆ زیانى دارایى پێگه‌یاندووه‌و نه‌یتوانیوه بژێوى رۆژانه‌ى په‌یدا بکات. وتیشى:"به‌هه‌مان شێوه‌ى پێشتر کرێ دوکان و کرێى خانوو ده‌ده‌م و پاره‌ى ئاو و کاره‌باش له‌ولاوه بۆستێت، بۆیه ته‌واو له به‌یانیوه دوکان ده‌که‌مه‌وه و گوێ به هیچ بریارێک ناده‌م". هه‌روه‌ها کاسپکارێکى دیکه‌ى ناو بازارى سلێمانى به‌ناوى لوقمان مه‌حمود، ته‌مه‌ن 40ساڵ ک کارى ده‌ستگێرى ده‌کات له لێدوانێکدا به‌هاوڵاتى وت" من ئه‌مرۆ کارنه‌که‌م به‌شى نانى سبه‌ینێم پێنیه، چیم داوه له ڤایرۆس و نه‌خۆشى، چونکه ناکرێت له‌به‌ر ڤایرۆسێک بچمه ژوره‌وه و له برسا بمرم". لوقمان به وته‌ى خۆى کرێچییه و 5منداڵى هه‌یه باس له‌وه ده‌کات رۆژانه له 7ى به‌یانیه‌وه کار ده‌که‌ن له‌گه‌ڵ کوره‌که‌ى تا بتوانن خه‌رجى ماڵ و منداڵ دابین بکه‌ن " پێویسته پارێزگار و وه‌زیرى ناوخۆش چاوێک به بارودۆخى هه‌ژاراندا بگێڕن ئه‌نجا قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆ ده‌ربکه‌ن"، لوقمان واى وت. بێجگه له ناره‌زاییه‌تییه‌کانى کاسپکارانى ناو بازارى سلێمانى، ئه‌نجومه‌نى مامۆستایانى نارازى به‌هۆى دواکه‌وتنى موچه‌وه له به‌رنامه‌یاندایه خۆپیشاندان ئه‌نجام بده‌ن. دلسۆز عه‌لى ،مامۆستاى نارازى، بۆ هاوڵاتى باسى له‌وه‌کرد کۆبونه‌وه‌ى ئه‌مرۆمان بۆ رێکخستنه‌وه‌ى ئه‌ندامه‌کانى خۆمان و ریکخستنه‌وه‌ى شه‌قام بوو که تاراده‌یه‌ک په‌رته‌وازیه‌کى پێوه‌دیاره و وتى" ئێمه وه‌ک مامۆستایانى نارازى زیاتر کارمان له‌سه‌ر ئه‌وه‌کردووه، موچه‌خۆر و فه‌رمانبه‌ر و کاسبکاران هه‌مووى رێکخه‌ینه‌وه و ده‌نگى هه‌مویان کۆبکه‌ینه‌وه". وتیشى"به‌داخه‌وه حکومه‌ت کارێکى کردووه به خه‌ڵک، که‌س برواى به ئه‌وه نیه کۆرۆنا هه‌یه یاخود نیه باوه‌رى نه‌ماوه که له‌وانه‌شه قسه‌راست بێت هه‌بێت و مه‌ترسى بێت". ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌شکرد" ئێمه ده‌مانه‌وێت خۆپیشاندان له‌کاتێکدا بکرێت ئامانجێکى دیاریکراوى هه‌بێت، تائێستا کاته‌که‌یمان دیارینه‌کردووه". هاوکات، عادل حه‌سه‌ن، ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى مامۆستایانى نارازى، له لێدوانێکدا بۆ هاوڵاتى ئاماژه‌ى به‌وه‌کر وه‌ک ئه‌نجومه‌نى مامۆستایان پشتیوانى خۆپیشاندانى خۆرسکانه ده‌که‌ن، وتیشى:" ئه‌م بارودۆخه تاسه‌ر ئاوا نابێت، خه‌ڵک ئاوا بێده‌نگ نابێت، له‌ئاینده‌یه‌کى نزیکدا ئاماده‌سازى بۆده‌که‌ین و کۆبونه‌وه له‌گه‌ڵ ده‌سته‌ى لایه‌نه‌نارازه‌ییه‌کانى ترى کۆمه‌ڵگه ده‌که‌ین و ئنجا بریارى خۆپیشاندان ده‌ده‌ین". عادل حه‌سه‌ن داواى له حکومه‌تى هه‌رێم کرد له بێده‌نگى تێبگات:"که دۆخه‌که ته‌قییه‌وه خه‌ڵک بێده‌نگى نامێنێت، حکومه‌ت به‌رده‌وام بێت له برسیکردنى خه‌ڵک، خه‌ڵکیش قبوڵى دۆخه‌که ناکات". به‌پێى ئه‌و به‌دواداچونانه‌ى هاوڵاتى کردوویه‌تى دواى ئه‌وه‌ى رێبه‌ر ئه‌حمه‌د، وه‌زیرى ناوخۆ له کۆنگره‌یه‌کى رۆژنامه‌وانیدا ده‌سه‌ڵاتى داوه‌ته پارێزگاره‌کان که کارئاسانى بۆ هه‌ندێ سێکته‌ر بکرێت، بریاره که‌مێکى دیکه هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌کر پارێزگارى سلێمانى له کۆنگره‌یه‌کى رۆژنامه‌وانیدا کارئاسانییه‌کان و کردنه‌وه‌ى رێگاکان رابگه‌یه‌نێت.
سازدانى: شاناز حه‌سه‌ن ئه‌ندامێکى کورد له په‌رله‌مانى عێراق ده‌ڵێت دابه‌شکردنى موچه‌ى فه‌رمانبه‌رانى هه‌رێم ئه‌رکى حکومه‌تى هه‌رێمه نه‌ک به‌غدا و ده‌شڵێت:" حکومه‌تى هه‌رێم له‌ماوه‌ى 30 رۆژدا له‌گه‌ڵ حکومه‌تى عێراق رێکنه‌که‌وێت، خه‌تاى هه‌رێمه". به‌پێى نوسراوه فه‌رمییه‌که‌ى حکومه‌تى عێراق که له 19ى ئایار 2020 ره‌وانه‌ى حکومه‌تى هه‌رێم کراوه ته‌نها 18 رۆژ له‌به‌رده‌م هه‌رێمدایه بۆ گه‌یشتن به رێککه‌وتن. موسه‌نا ئه‌مین، ئه‌ندامى فراکسیۆنى یه‌کگرتوو له په‌رله‌مانى عێراق، له چاوپێکه‌وتنێکدا له‌گه‌ڵ هاوڵاتى، ئاماژه‌ى به‌وه‌کرد حکومه‌تى هه‌رێم و عێراق له‌سه‌ر یاساى 2019ى بودجه‌ى عێراق رێککه‌وتن که حکومه‌تى هه‌رێم رۆژانه 250 هه‌زار به‌رمیل نه‌وت راده‌ستى به‌غدا بکات، به‌ڵام به‌هۆى پابه‌ندنه‌بونى حکومه‌تى هه‌رێم به‌و یاساییه‌وه نه‌توانرا بودجه‌ى هه‌رێمى کوردستان ره‌وانه بکرێت. هاوڵاتى: حکومه‌تى عێراق ماوه‌ى 30رۆژى دیاریکردووه بۆ رێککه‌وتن؟ته‌نها 18 رۆژ له‌به‌رده‌م حکومه‌تى هه‌رێمدا ماوه، پێتان وایه ده‌گه‌نه ڕێکه‌وتن؟ موسه‌نا ئه‌مین: ئه‌وه زیاتر وه‌فدى هه‌رێم ده‌توانن وه‌ڵامى ده‌قیق بده‌نه‌وه، به‌ڵام ده‌بێت بیکه‌ن و ده‌شتوانن بیکه‌ن که خۆیان بیانه‌وێت، چونکه پێشتر هاتون و سه‌ردانیان کردووه و کۆمه‌ڵێک بیرۆکه‌یان پێیه، که ئه‌وه چوارچێوه‌یه‌که بۆ رێککه‌وتن، راسته ده‌بێت به‌یاسا رونکرده‌وه بۆ ده‌ستور بکرێت، به‌ڵام له بنه‌ما ده‌ستوریه‌کاندا به‌شى ئه‌وه‌نده‌ى تێدایه بتوانرێت رێککه‌وتن بکرێت. هاوڵاتى: پێتانوایه پرسى موچه په‌یوه‌ندى به حکومه‌تى هه‌رێمه‌وه هه‌یه یان حکومه‌تى فیدڕڵى عێراق؟ موسه‌نا ئه‌مین: پرسى موچه و قوتى خه‌ڵک، پرسى ده‌وڵه‌تى عێراقه به هه‌رێم و به‌غداشه‌وه، وه به پله‌ى یه‌که‌م به‌رپرسیارێتى و ئه‌رکى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستانه، ئه‌گه‌ر داهاته‌کانى هه‌رێم له‌حاڵه‌تێکدا به‌شى ئه‌وه نه‌کات موچه‌ى پێدابین بکات، ئه‌وکات ده‌بێت له حکومه‌تى فیدراڵییه‌وه به‌شى ئه‌وه‌ى بۆ بنێردرێت بتوانێت ئه‌رکه‌کانى خۆى راپه‌رێنێت. هاوڵاتى:پرۆژه بودجه‌ى عێراق بۆ ساڵى2020 گۆرانکارى تێداده‌کرێت به‌هۆى دابه‌زینى نرخى نه‌وته‌وه؟ موسه‌نا ئه‌مین: بێگومان بودجه‌ى ئه‌مساڵ جیاواز ده‌بێت له‌گه‌ڵ بودجه‌ى ساڵانى رابردوو، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى داهاتى عێراق وه‌ک خۆى نه‌ماوه، به‌ڵام تائێستا بودجه نیه ته‌نیا ره‌شنوسه و به‌ڵام ماده‌م نرخى نه‌وت به‌م شێوه‌ى ئێستا زۆرشکاوه له‌چاو جاراندا به دڵنیاییه‌وه گۆرانکارى به‌سه‌ردا دێت، چونکه هه‌م داهات گۆراوه و هه‌م خه‌رجیه‌کانیش گۆراون به‌جۆرێکى تر هه‌م رێککه‌وتنى نێوان هه‌رێم و به‌غداش ده‌گۆرێت، بۆیه بودجه‌ى 2020 ره‌نگه جیاوازبێت له بودجه‌ى ساڵه‌کانى پێشووتر. هاوڵاتى: پێتانوایه په‌سه‌ندکردنى بودجه ئه‌گه‌ر رێککه‌وتن بکرێت له‌گه‌ڵ به‌غدا، بۆ حکومه‌تى هه‌رێم و هاوڵاتیان سوودى هه‌بێت؟ موسه‌نا ئه‌مین: سوده‌که‌ى به‌پێى رێککه‌وتنه‌که‌ى نێوان هه‌رێم و به‌غدا ده‌بێت تائێستا نه‌کراوه، به‌ڵام خۆى بونى یاساى بودجه بێگومان بۆ عێراق گرنگه و به‌گشتى و بۆ هه‌رێمیش به‌تایبه‌تى، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى به‌پێى ئه‌و یاساى بودجه‌یه حکومه‌تى فیدراڵیى داهاتى نه‌وت ده‌دات به هه‌رێمى کوردستان، ئه‌گه‌ر یاساکه نه‌بێت رێککه‌وتنێکى نوێ ده‌وێت بۆیه بونى بودجه باشترینه بۆ هه‌رێم، به‌ڵام به‌مه‌رجێک وادابرێژرێت له به‌رژه‌وه‌ندى خه‌ڵکى هه‌رێم بێت. هاوڵاتى: ئه‌گه‌ر رێککه‌وتنه‌کانى نێوان هه‌رێم و به‌غدا دواکه‌وت یان هه‌ر نه‌گه‌یشته رێککه‌وتن، پێتان وایه به‌غدا هیچ بره پاره‌یه‌کى تر بۆ هه‌رێم بنێرێت؟ موسه‌نا ئه‌مین: به‌پێى کۆتا بریارى حکومه‌تى فیدراڵیى ده‌بێت له‌ماوه‌ى 30رۆژدا رێککه‌وتنى له‌گه‌ڵدا بکات، ئه‌گه‌ر رێککه‌وتن نه‌کرێت، حکومه‌تى هه‌رێم هۆکارى رێکنه‌که‌وتنه‌که بێت، بێگومان کێشه دروست ده‌بێت بۆ ئه‌و داهاته‌ى له‌به‌غداوه دێت. هاوڵاتى: حه‌وت وه‌زاره‌تى کابینه‌که‌ى کازمى ته‌واو نه‌کراوه، په‌رله‌مانى عێراق که‌ى ئه‌م پرسه یه‌کلایده‌کاته‌وه؟ موسه‌نا ئه‌مین:بێگومان رێکنه‌که‌وتن له‌سه‌ر کاندیده‌کان هۆکارى سه‌ره‌کى دواکه‌وتنى ئه‌و کاندیدانه بوو، ده‌نگنه‌دان پێیان سه‌ربارى ره‌تکردنه‌وه‌ى ئه‌و کاندیدانه‌شى که هێنرابون، هه‌ندێکى ره‌تکرانه‌وه و هه‌ندێکیان هه‌ر کاندیدى بۆ نه‌هێنرابوو، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى رێککه‌وتنى له‌سه‌ر نه‌کرابو هه‌ندێکیشى له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ى رێککه‌وتنیش کرابوو له‌ناو په‌رله‌ماندا ره‌تکرانه‌وه. نازانرێت که‌ى ده‌کرێت، به‌ڵام ده‌بێت به زوترین کات بکرێت، حکومه‌ت ئێستا به‌پێى یاسا ده‌سه‌ڵاتى به‌رێوه‌بردنى کۆبونه‌وه‌کان و بریاره‌کانى هه‌یه، چونکه دوو له‌سه‌ر سێى حکومه‌ت پێکهاتووه، ئه‌و سێ یه‌که‌شى که‌ماوه به‌دڵنیاییه‌وه ده‌بێت به‌م نزیکانه کاندیدى بۆ ئاماده‌بکرێت و ده‌نگى له‌سه‌ر بدرێت. هاوڵاتى: تائێستا له کابینه‌که‌ى کازمى ته‌نها یه‌کێتى و پارتى پۆستى وزاریان هه‌یه و به‌شدارن، ئایا لایه‌نه کوردستانیه‌کانى ترى ناو په‌رله‌مانى عێراق به‌شداریان پێناکرێت؟ موسه‌نا ئه‌مین: ئه‌وه ئه‌و یه‌کریزییه هاوپه‌یمانیه ناراستیه‌یه که هه‌موو جارێک پارتى و یه‌کێتى باسى ده‌که‌ن، کاتێک که دێته سه‌ر ئه‌وه‌ى که بیانه‌وێت شتێک ده‌ستخه‌ن له‌به‌غدا باسى یه‌کریزى ده‌که‌ن و هه‌موو لایه‌نه‌کان له‌گه‌ڵ خۆیان کۆده‌که‌نه‌وه و کۆه‌ملێک به‌لێن ده‌ه‌دن و کۆمه‌لێک دارشتنى جوان به‌کارده‌هێنن، به‌ڵاک کاتێک دێته سه‌ر دابه‌شکردنى پۆسته‌کان، و بگره دواى وه‌رگرتنى سه‌یر ده‌کرێت له‌نێوان خۆیاندا دابه‌ش ده‌کرێت، واش خۆیان له‌نێوان خۆیاندا ناکۆکیان هه‌یه، هه‌ر ئه‌و ناکۆکیه بوه هۆکارى ئه‌وه‌ى له حکوه‌متى پێشوو 5وه‌زاره‌تمان هه‌بێت له‌م حکومه‌ته 3وه‌زاره‌تمان هه‌بێت، تائێستاش یه‌کێکیان دانرابێت. هاوڵاتى: به‌و پێیه‌ى دوو وه‌زاره‌تى کورد ماوه و کاندیدى بۆ دانه‌نراوه، هیچ رێککه‌وتنێک له‌نێوان ئێوه و لایه‌نه‌کانى تردا نیه بۆ وه‌رگرتنى پۆسته‌کان؟ موسه‌نا ئه‌مین: ئێمه له‌راستیدا چاودێر نه‌بوین له‌سه‌ر وه‌رگرتنى پۆست، و پۆستى وزاریمان هه‌بێت بۆ ئه‌و پۆسته‌ش زۆر هه‌وڵمان نه‌داوه، هه‌میشه گفتوگۆکانى ئێمه ئه‌وه‌نده‌ى پرسى موچه و بودجه و ده‌ستکه‌وته‌کانى خه‌ڵک بوه نه‌ک باسى پشکى حزبى، له‌کاتێکدا ئه‌وه‌ش حه‌قى شه‌رعى هه‌ڵبژاردنه و مافى ده‌نگده‌ره‌کانى ئێمه‌یه، به‌ڵام به‌داخه‌وه ئه‌و دوو حزبه‌ى تر که‌له‌کاتى هه‌ڵبژاردنیشدا ته‌زویریان کرد، ئێستاش هه‌ر به‌و ده‌نگه ته‌زویرانه ده‌چن له‌وێش پۆسته‌کان بۆ خۆیان داده‌نێن به‌بێ حساب کردن به‌داخه‌وه بۆهێزه سیاسییه‌کانى تر.
.jpg)
سازدانى: ئارا ئیبراهیم وته‌بێژى وه‌زاره‌تى ته‌ندروستى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان جه‌ختله‌وه ده‌کاته‌وه که"هه‌رێمى کوردستان له مه‌ترسى گه‌وره‌ى تووشبوون به ڤایرۆسى کۆرۆنادایه"، و ده‌شڵێت:" ئاماره‌کان تا دێت زیاد ده‌بن و چونه ده‌ره‌وه به‌بێ ده‌ستکێش و ماسک مه‌ترسییه‌و نازانرێت کێ هه‌ڵگرى ئه‌م ڤایرۆسه‌سه". محه‌مه‌د قادر، وته‌بێژى ته‌ندروستى حکومه‌تى هه‌رێم له‌لێدوانێکدا به‌هاوڵاتى وت"بڵاوبونه‌وه‌ى ڤایرۆسى کۆرۆنا له‌هه‌رێمى کوردستان زۆر بووه‌و ئاماره‌کان ئاماژه‌ى ئه‌وه‌ن که له چه‌ند رۆژى رابردوودا رێژى تووشبوان زیادى کردووه به‌جۆرێک ده‌بێت له‌سه‌ر ئاستى تاک خۆپارێزى بکرێت، هه‌رکه‌سێک که له ماڵکه‌که‌ى ده‌چێته ده‌ره‌وه پێویسته ده‌ستکێش و ماسک به‌کاربهێندرێت چونکه نازانرێت ئه‌وه‌ى له‌سه‌ر شه‌قامه هه‌ڵگرى ڤایرۆسه‌که‌یه یان ناو دیار نییه کێتووش بووه". ناوبراو مه‌ترسى بڵاوبونه‌وه‌ى ڤایرۆسى کۆرۆناى بۆ ئه‌وه گه‌رانه‌وه که له‌ئێستادا ئه‌وانه‌ى تووش ده‌بن له‌ناو کۆمه‌ڵگادان" هیوادارین دۆخه‌که له کۆنتڕۆڵ ده‌رنه‌چێت، وه‌زاره‌تى ته‌ندروستى داواى کردووه که هاوڵاتیان پێویسته پابه‌ندى رێنماییه ته‌ندروستییه‌کان بن". محه‌مه‌د قادر، وته‌بێژى وه‌زاره‌تى ته‌ندروستى حکومه‌تى هه‌رێم باسى له‌وه‌شکرد، ئه‌و ماوه‌یه‌ى وه‌زاره‌تى ناوخۆ قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆى راگه‌یانددووه پێویسته هاوڵاتیان پێوه‌ى بابه‌ند بن، وتیشى:" ئاماره‌کانى ئه‌م شه‌ش رۆژه‌ى قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆ پێمان ده‌ڵێت قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆ درێژده‌کرێته‌وه یان نا". ده‌رباره‌ى پێداویستییه پزیشکییه‌کان که له‌لایه‌ن به‌ڕێوه به‌رایه‌تییه‌کانى ته‌ندروستى سلێمانى و هه‌ڵه‌بجه‌وه گله‌یی له وه‌زاره‌تى ته‌ندروستى ده‌که‌ن، وته‌بێژى وه‌زاره‌تى ته‌ندروستى وتى:" هه‌موو ئه‌و هاوکارییه پزیشکیانه‌ى هێندراونه‌ته هه‌رێمى کوردستان به‌شێوه‌یه‌کى یه‌کسان و له‌سه‌ر بنه‌ماى ژماره‌ى دانیشتوان و زۆنى شوێنى تووشبوان هاوکارییه پزیشکییه‌کان ده‌گه‌یه‌ندرێت و هاوکارى پزیشکیش له‌نێوان به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌کانى ته‌ندروستیدا هه‌یه". ده‌رباره‌ى ئه‌وه‌ى له مارکێته‌کاندا قه‌ره‌باڵغى زۆرى هاوڵاتیان ده‌بیندرێت و رێنماییه‌کانى ته‌ندروستى جێبه‌جێ ناکرێت، محه‌مه‌د قادر وتى:" وه‌ک وه‌زاره‌تى ته‌ندروستى داوامان له لیژنه‌کانى قایمقامییه‌ت له سه‌رجه‌م پارێزگاکان کردووه چاودێرى بکه‌ن و ئه‌وانیش تیمه‌کانیان له کاردان، به‌ڵام ئێمه‌ش ئه‌و حاڵه‌تانه ده‌بینین به‌داخه‌وه پێویسته هاوڵاتیان له دوورى مه‌ترو نیوێک له یه‌که‌وه بن و رێنماییه‌کان جێبه‌جێ بکه‌ن".
.jpg)
شاناز حه‌سه‌ن پارێزگاری سلێمانی رایگه‌یاند له‌به‌ر پێویستى بژێوى هاوڵاتیان و کارو کاسبى خه‌ڵک قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆ وه‌ک پێشتر راناگه‌یه‌نرێته‌وه‌و ده‌ڵێت" کارده‌کاته سه‌ر داهات و ئابورى ده‌وڵه‌تیش که دواجار بۆ خه‌ڵک خه‌رج ده‌کرێته‌وه". هەڤاڵ ئەبوبەكر پارێزگاری سلێمانی له لێدوانێکدا به سایتى هاوڵاتى وت"ئێمه له‌سه‌ر دوو پێشنیار کارده‌که‌ین بۆ بارودۆخى ئێستاى هه‌رێم و شارى سلێمانى به‌تایه‌تى، ئه‌ویش یه‌که‌میان له‌لایه‌ن داموده‌زگاکانى حکوه‌مته‌وه به‌تایبه‌ت ئه‌منیه‌کان و که‌رتى ته‌ندروستى چاودێرى وردى بارودۆخه‌که بکرێت و به‌دواداچونى به‌رده‌وام هه‌بێت وه رێکاره‌کانى خۆپارێزى توندتر بکرێته‌وه". هه‌روه‌ها پارێزگاری سلێمانی وتیشى:" له‌هه‌ر شوێنێک قه‌ره‌باڵغى و تێکه‌ڵاوبون ى زۆر هه‌بوو، له‌هه‌ر شوێنێک پابه‌ندنه‌بون به رێنماییه ته‌ندروستیه‌کان هه‌بێت ده‌بێت دابخرێت و دووه‌میش که زۆر گرنگه و کاریگه‌ریه‌که‌ى زۆر زیاتره پابه‌ندبونى هاوڵاتیانه و که گرنگترین شت ئه‌وه‌یه هاوڵاتیان پابه‌ندبن و چونکه ئه‌م دۆخه‌که که‌وتۆته سه‌ر خه‌ڵک،". پارێزگارى سلێمانى جه‌ختى له‌وه‌شکرده‌وه" له‌ئێستادا ته‌نها مه‌ترسى کۆرۆنامان له‌سه‌ر نیه تا به قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆ چاره‌سه‌رى بکه‌ین، به‌ڵکو ئێستا بۆته ئه‌وه‌ى بژێوى ژیانى خه‌ڵک و هاوڵاتیانى پێوه په‌یوه‌سته و داهات و ئابووریی ده‌وڵه‌ت که دواجار له‌خزمه‌تگوزارى و خه‌ڵکدا سه‌رف ده‌کرێته‌وه کارى تێده‌کات". هاوکات هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌کر وتیشى" له‌م حاڵه‌ته‌دا باشترین ڕێگا لاى ئێمه ئه‌وه‌یه رێکاره‌کان توند که‌ینه‌وه و ئاستى خۆپارێزیش لاى هاوڵاتیان به‌رزبکرێته‌وه". هەڤاڵ ئەبوبەكر دوباره ئه‌وه‌ى دوپاتکرده‌وه" تا که‌سێک هه‌ڵگرى ئه‌م ڤایرۆسه بێت و مه‌ترسى و هه‌ره‌شه‌ى ڤایرۆسه‌که به‌رده‌وامه و ئه‌وه هاوڵاتیان و ئێمه‌ین که ده‌بێت خۆمان بپارێزین و له‌هه‌موو وڵاتیشدا وایه که هاوڵاتیان پابه‌ندى رێنماییه‌کان نه‌بن ئێمه ناگه‌ینه ئه‌نجامێکى باش".
شاناز حه‌سه‌ن جێگرى به‌ڕێوه‌به‌رى ته‌ندروستى سلێمانى ئه‌وه ئاشکرا ده‌کات ئه‌و نه‌خۆشخانانه‌ى که پێشتر له‌به‌ر که‌مبونه‌وه‌ى حاڵه‌ته‌کانى توشبوى کۆرۆنا داخران ئێستا ده‌کرێنه‌وه و و ده‌ڵێت" زیاتر له 70نه‌خۆش له‌نه‌خۆشخانه‌کاندان و 5 بۆ6 نه‌خۆشیان بارى ته‌ندروستیان جێگیر نیه و یه‌کێکیان زۆر هیلاکه". هێرش سه‌لیم، جێگرى به‌ڕێوه‌به‌رى ته‌ندروستى سلێمانى له چاوپێکه‌وتنه‌که‌یدا به‌سایتى هاوڵاتى وت" پێشتر سێ نه‌خۆشخانه‌ى تایبه‌ت به توشبونى کۆرۆنا له سلێمانى هه‌بون و دواى که‌مبونه‌وه‌ى توشبوه‌کان و چاکبونه‌وه‌یان داخران، به‌ڵام ئێستا هه‌ر ئه‌و نه‌خۆشخانانه ده‌کرێنه‌وه که به کۆى گشتى جێگه‌ى 300نه‌خۆشى تێدا ده‌بێته‌وه". لەناو شاری سلێمانی سێ نەخۆشخانە بۆ تووشبووانی كۆرۆنا تەرخانكران یەكێكیان شەهید تاهیر عەلی والی لەسەرچنار، نەخۆشخانەی شەهید ئاسۆ، نەخۆشخانەی ئاسا سەر بەدەزگای تەندروستی پێشمەرگەیه. جێگرى به‌ڕێوه‌به‌رى ته‌ندروستى سلێمانى وتیشى" له‌م ماوه‌یه‌دا 134نه‌خۆشى کۆرۆنا له پشکنیندا ده‌رکه‌وتون و ئێستا زیاتر له 70توشبوو له‌نه‌خۆشخانه‌کاندان، که به‌داخه‌وه 5بۆ6 که‌سیان بارى ته‌ندروستیان ناجێگیره ". ئه‌وه‌شى رونکرده‌وه" که که‌سێکیان ته‌مه‌نى 52 ساڵه و نیشانه‌کانى زۆر به‌توندى تێدا ده‌رکه‌وتووه و زۆر هیلاکه". دکتۆر هێرش سه‌لیم له‌باره‌ى جیاوازى حاڵه‌ته‌کانى ئه‌م دواییه له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ى پێشتر ئه‌وه‌ى رونکرده‌وه که زۆر جیاوازیان هه‌یه و وتى" ئه‌وانه‌ى پێشتر له‌سه‌دا 80 ى توشبوان بێ نیشانه بون و ئێستا زۆربه‌ى زۆریان نیشانه‌یان هه‌یه و بارى ته‌ندروستیان جێگیر نیه زیاتر ده‌مێننه‌وه و نیشانه‌یان هه‌یه و دۆخیان خراپه هه‌ر ئه‌وه‌شه بۆته مه‌ترسیه گه‌وره‌که". هه‌روه‌ها له وه‌ڵامى ئه‌وه‌ى بۆچى زۆربه‌ى راگه‌یاندنى حاڵه‌ته‌کانى کۆرۆنا له‌هه‌رێمدا له‌کاتى شه‌واندا راده‌گه‌یه‌نرێن، دکتۆر هێرش وتى" پشکینى کۆرۆنا کاتێکى زۆرى پێویسته تا ئه‌نجامه‌که ده‌رده‌چێت که زیاتره له 12کاتژمێر و هه‌موو حاڵه‌تێکیش که راده‌گه‌یه‌نرێت دوو بۆ سێ جار پشکنینى بۆ دوباره کراوه‌ته‌وه و بۆیه زۆربه‌ى کات پکنینه‌کان له‌دواى کاتژمێر 8ى شه‌وه‌وه ده‌رده‌چن و رایانده‌گه‌یه‌نین". هاوکات دوپاتیشى کرده‌وه، ئه‌گه‌ر هاوڵاتیان پابه‌ند نه‌بن به‌رێنماییه‌کانه‌وه حاڵه‌ته‌کان له‌وه‌ى ئێستا زیاتر ده‌بێت و له کۆنتڕۆڵى ئه‌واندا ده‌رده‌چێت، داوا ده‌که‌م هاوڵاتیان پابه‌ند بن به‌رێنماییه ته‌ندروستییه‌کانه‌وه له‌پێناو سه‌لامه‌تى خۆیان و که‌سوکاریان و کۆمه‌ڵگاکه‌مان چونکه خێرایى بڵاوبونه‌وه‌ى زۆر زۆره و بۆیه دۆخه‌که مه‌ترسیداره". له‌ئێستادا له‌هه‌رێمى کوردستان 606که‌س توشى ڤایرۆسى کۆرۆنا بون و 409 که‌سیان چاکبونه‌ته‌وه و 6ح اڵه‌تى مردن تۆمارکراوه که دواین که‌سیان که‌نجێکى ته‌مه‌ن 37ساڵى شارى سلێمانى بوو.
ئارا ئیبراهیم وته‌بێژى به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى گشتى ته‌ندروستى پارێزگاى سلێمانى ئه‌وه ئاشکرا ده‌کات له‌کۆى 87 حاڵه‌تى تووشبووى ڤایرۆسى کۆرۆنا 9 که‌سیان له‌ژێر چاودێرى وردى پزیشکیدان و یه‌کێکیان دۆخى جێگیر نییه. یاد نه‌قشبه‌ندى، وته‌بێژى به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى گشتى ته‌ندروستى پارێزگاى سلێمانى له‌لێدوانێکدا به‌هاوڵاتى وت:" له‌ئێستادا 87 نه‌خۆشى ڤایرۆسى کۆرۆنا له نه‌خۆشخانه‌کاندان و 9 که‌سیان له‌ژێر چاودێرى وردى پزیشکیدان". ناوبراو وتیشى:" گه‌نجێکى ته‌مه‌ن 37 ساڵ دۆخى ته‌ندروستى زۆر باش نییه‌و له‌هه‌وڵداین به‌و رێکاره ته‌ندروستیانه‌ى ده‌یگرینه به‌ر دۆخى باش ببێت و له‌ژێر چاودێرى وردى پزیشکیدایه". وته‌بێژى به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى گشتى ته‌ندروستى پارێزگاى سلێمانى ئه‌وه‌ى ره‌تکرده‌وه ئه‌م حاڵه‌تانه‌ى ئێستاى ڤایرۆسى کۆرۆنا شه‌پۆلی دووه‌م بێت، وتى:" ئێمه له سه‌ره‌تاوه دواى کۆرۆنا ده‌که‌وتین و حاڵه‌ته‌کانمان ده‌ستنیشان ده‌کرد، له‌به‌رئه‌وه‌ى خه‌ڵک پابه‌ند بوو به‌رێنماییه ته‌ندروستییه‌کانه‌وه، به‌ڵام به‌داخه‌وه له‌ئێستادا کۆرۆنا له‌ده‌رگاى نه‌خۆشخانه‌کانمان ده‌دات و هاوڵاتیان خۆیان دێن بۆ پشکنین که ئومێدمان ده‌خواست ئه‌وه روونه‌دات". یاد نه‌قشبه‌ندى، جه‌ختى له‌وه‌کرده‌وه که هاوڵاتیان پابه‌ند نین به‌رێنماییه ته‌ندروستییه‌کانه‌وه بۆیه حاڵه‌ته‌کانى ڤایرۆسى کۆرۆنا زیادى کردووه، وتیشى:" ئێمه به‌له‌به‌رچاوگرتنى بژێوى ژیانى دارایى خه‌ڵک و رێنماییه ته‌ندروستییه‌کان هاوسه‌نگییه‌کمان دروست کرد، به‌ڵام وه‌ک چۆن ئێمه هاوکاربووین بۆ ئه‌وه‌ى هاوڵاتیان بژێوى خۆیان دابین بکه‌ن، ده‌بوو ئه‌وانیش پابه‌ند بن به رێنماییه سادانه‌ى که هه‌یه له به‌ستنى ده‌مامک و ده‌ستکێش له‌کاتى کارکردن و چونه‌ده‌ره‌وه‌یاندا". هاوکات، ئه‌وه‌شى دووپاتکرده‌وه ئه‌گه‌ر هاوڵاتیان پابه‌ند نه‌بن به‌رێنماییه‌کانه‌وه حاڵه‌ته‌کان له‌وه‌ى ئێستا زیاتر ده‌بێت و له کۆنتڕۆڵى ئه‌واندا ده‌رده‌چێت، وتیشى:" داوا ده‌که‌م هاوڵاتیان پابه‌ند بن به‌رێنماییه ته‌ندروستییه‌کانه‌وه له‌پێناو سه‌لامه‌تى خۆیان و که‌سوکاریان و کۆمه‌ڵگاکه‌مان".
شاناز حه‌سه‌ن. هاوڵاتى راوێژکارێکى حکومه‌تى هه‌رێم ده‌ڵێت هه‌فته‌ى ئاینده کازمى ئه‌و 400 ملیار دیناره‌ى بریارى له‌سه‌ردابوو ده‌خرێته سه‌ر هه‌ژمارى وه‌زاره‌تى دارایى حکومه‌تى هه‌رێم، وته‌بێژى فراکسیۆنى پارتیش ده‌ڵێت:"ته‌نها بۆ موچه خه‌رج ده‌کرێت". سه‌ره‌راى بڕیاره‌که‌ى مسته‌فا کازمى سه‌رۆک وه‌زیرانى عێراق بۆ ناردنى 400 ملیار دینار بۆ موچه‌ى فه‌رمانبه‌رانى هه‌رێم، به‌ڵام هێشتا بانکى ناوه‌ندى عێراق لقى هه‌ولێر ئاگادار نه‌کراوه‌ته‌وه که ئه‌و پاره‌یه بخرێته سه‌ر هه‌ژمارى وه‌زاره‌تى دارایى و ئابوورى حکومه‌تى هه‌رێم. راوێژکارێکى حکومه‌تى هه‌رێم که نه‌یوست ناوى بهێندرێت له‌لێدوانێکدا به هاوڵاتى وت:" خۆتان ده‌زانن ئه‌م هه‌فته‌یه به‌بۆنه‌ى جه‌ژنى ره‌مه‌زانه‌وه پشوو بووه له هه‌رێمى کوردستاندا، به‌ڵام به‌پێى به‌دواداچونه‌کانى حکومه‌ت به‌غدا هه‌فته‌ى ئاینده بڕیاره بانکى ناوه‌ندى عێراق لقى هه‌ولێر ئاگادار بکاته‌وه که بڕى 400 ملیار دینار بخرێته سه‌ر هه‌ژمارى وه‌زاره‌تى دارایى و ئابوورى". هه‌روه‌ها ئاماژه‌ى به‌وه‌شکرد، به گه‌یشتنى وه‌زاره‌تى دارایى وه‌ک خشته‌ى پێشتر ده‌ست ده‌کاته‌وه به دابه‌شکردنى موچه‌و یه‌که‌م وه‌زاره‌ت، وه‌زاره‌تى ته‌ندروستى ده‌بێت. له‌لایه‌کى دیکه‌وه، وته‌بێژى فراکسیۆنى پارتى رایگه‌یاند هه‌رکات 400ملیاره‌که هات بۆ موچه ته‌رخانده‌کرێت. پێشه‌وا هه‌ورامى، وته‌بێژى فراکسیۆنى پارتى له په‌رله‌مانى کوردستان له‌لێدوانێکدا به‌هاوڵاتى وت:" 400ملیار دیناره‌که تائێستا نه‌گه‌یشتووه، نازانرێت که‌ى ده‌گاته ده‌ست هه‌رێم". هه‌روه‌ها هه‌ورامى وتیشى" تا ئه‌و پاره‌یه نه‌گات هیچ شتێک روننیه، به‌ڵام به گه‌یشتنى ئه‌و 400ملیار دیناره له به‌غداوه بۆ هه‌رێم بۆ موچه ته‌رخانده‌کرێت، چونکه دابه‌شکردنى موچه ئه‌وله‌ویاته ".
شاناز حه‌سه‌ن بریارده‌رى لیژنه‌ى یاسایى له په‌رله‌مانى کوردستان رایگه‌یاند له‌ئێستادا ماوه‌ى 10رۆژه‌که ته‌واو بووه و ده‌ستکراوه به فرۆشتنى ئه‌و موڵکانه‌ى که به‌لێنده‌ر و وه‌به‌رهێنه‌کان له‌برى قه‌رزه‌که دایان نابوو و ده‌ڵێت" له‌حاڵه‌تێکدا که موڵکه‌که نرخى که‌متر بوو له قه‌رزه‌که ده‌ست ده‌گیرێت به‌سه‌ر موڵک و ماڵه‌که‌ى تریدا". یه‌کێک له مادده‌کانى یاساى چاکسازى وه‌رگرتنه‌وه‌ى قه‌رزه‌کانى حکومه‌ته لاى بازرگان و وه‌به‌رھێن و کۆمپانیاکان، ئه‌م مادده‌یه خراوه‌ته بوارى جێبه‌جێکردنه‌وه، حکومه‌ت له رێگه‌ى بانکه بازرگانیه‌کانه‌وه به نووسراو داواى گه‌ڕاندنه‌وه‌ى قه‌رزه‌کانى ده‌کات، ماوه‌ى 10 رۆژیش بۆ گه‌ڕاندنه‌وه‌ى دیارى کراوه. جه‌لال محه‌مه‌د، ئه‌ندامى فراکسیۆنى گۆران بریارده‌رى لیژنه‌ى یاسایى له په‌رله‌مانى کوردستان، له لێدوانێکدا به هاوڵاتى وت" له‌ئێستادا ماوه‌ى 10رۆژه‌که ته‌واو بووه و ده‌ستکراوه به فرۆشتنى ئه‌و موڵکانه‌ى که به‌لێنده‌ر و وه‌به‌رهێنه‌کان له‌برى قه‌رزه‌که دایان نابوو". پێش جه‌ژن له‌لایه‌ن حکومه‌ته‌وه به نوسراو نێردراوه بۆ به‌رێوبه‌رایه‌تى بانکه‌کان و بۆ ئه‌وه‌ى بۆ به‌رێوه‌به‌رایه‌تى خانوبه‌ره ئه‌و قه‌زا و ناوچانه بنێردرێت که ئه‌و به‌لێنده‌ره موڵکه‌که‌ى هه‌یه و له‌برى قه‌رزه‌که‌ی له ره‌هن دا دایناوه. بریارده‌رى لیژنه‌ى یاسایى له په‌رله‌مانى کوردستان، ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌شکرد" دواى کردنه‌وه‌ى ده‌وامى فه‌رمانگه‌کان ده‌ستده‌کرێت به فرۆشتنى ئه‌و موڵکانه‌ى وه‌ک ره‌هن دانراون و وه له‌و کاته‌دا که ره‌هنه‌که له برى قه‌رزه‌که که‌متربێت ده‌ست ده‌کرێت به ده‌ستبه‌سه‌راگرتنى ئه‌و ماڵ و مڵکه‌ى که خاوه‌ن قه‌رزه‌که هه‌یه‌تى له حاڵه‌تى ته‌واونه‌کردنى ئه‌و موڵکه‌ى که‌دانراوه". له‌دواى کردنه‌وه‌ى فه‌رمانگه‌کان نوسراوه‌که ده‌گاته به‌رێوبه‌رایه‌تى تۆمارکردنى خانوبه‌ره و ده‌ست ده‌کرێت به کردارى فرۆشتنه‌کان، وتیشى" ئه‌وه‌ش که‌وتۆته سه‌ر جۆرى موڵکه‌کان له قه‌زایه‌ک یان ناوچه‌یه‌ک زوو بفرۆشرێت یان دره‌نگتر بفرۆشرێت". له‌باره‌ى ژماره‌ى به‌لێنده‌ره‌کان و برى پاره‌که‌شه‌وه وتى" ده‌ست به ئیجرائاته‌کان کراوه که 55 به‌لێنده‌ر ماون قه‌رزى حکومه‌تیان لایه و نه‌یانداوه‌ته‌وه که برى پاره‌که ده‌کاته 820ملیار دیناره". پێشتریش له لێدوانێکدا بۆ هاوڵاتى زیاد جه‌بار سه‌رۆکى لیژنه‌ى دارایى له په‌رله‌مانى کوردستان جه‌ختى له‌وه‌کردۆته‌وه که حکومه‌ت مافى خۆیه‌تى ئه‌و قه‌رزانه‌ى لاى بازرگان و وه‌به‌رھێن و کۆمپانیاکان هه‌یه‌تى لێیان وه‌ربگرێته‌وه چونکه کاته‌که‌یان ته‌واو بووه و پێشتریش ئاگادارى کردونه‌وه و ماوه‌ى سێ مانگ کاتى پێداون". هاوکات، جه‌ختى له‌وه‌شکرده‌وه بۆ وه‌رگرتنه‌وه‌ى قه‌رزه‌کانی، حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان دواى گه‌یشتنى ئاگادارکردنه‌وه به کۆمپانیاکان، ده‌بێت له ماوه‌ى 10 رۆژ پاره‌که بگه‌ڕێننه‌وه، "ئه‌گه‌ر نا ده‌ست به‌سه‌ر موڵک و ماڵیان ده‌گیرێت و حکومه‌ت ده‌یانفرۆشێت و پاره‌که‌ى خۆى هه‌ڵده‌گرێته‌وه".
شاناز حه‌سه‌ن ئه‌ندامێکى لیژنه‌ى دارایى له په‌رله‌مانى عێراق رایگه‌یاند کێشه گه‌وره‌که‌ى به‌غدا بۆ دابینکردنى موچه له مانگى شه‌ش و حه‌وت دا ده‌ستپێده‌کات چونکه قه‌یرانى ئابورى وڵاتان به‌هۆى ڤایرۆسى کۆرۆنا و دابه‌زینى نرخى نه‌وت له‌و مانگانه‌دا کاریگه‌ریه‌که‌ى ده‌رده‌که‌وێت و ده‌ڵێت" بۆ هه‌ر مانگێک 4 ترلیۆن دینار کورتهێنانى هه‌یه". شیروان میرزا، ئه‌ندامى فراکسیۆنى یه‌کێتى له لیژنه‌ى دارایى په‌رله‌مانى عێراق له چاوپێکه‌وتنێکدا له‌گه‌ڵ هاوڵاتى ئه‌وه‌ى رونکرده‌وه که به‌غدا بۆ دابینکردنى موچه‌ى هه‌ر مانگێک پێویستى به 6ترلیۆن دینار زیاتر هه‌یه‌و وتى" تائێستا به‌داهاتى ناوخۆشه‌وه داهاتى عێراق ناگاته دوو ترلیۆن دینار بۆیه مانگانه 4 ترلیۆن دینار کورتهێنانى ده‌بێت". هاوڵاتى: باس له‌وه ده‌کرێت عێراق کێشه گه‌وره‌که‌ى بۆ دابین کردنى موچه له‌مانگى شه‌ش و حه‌وت دا ده‌ست پێده‌کات؟ شیروان میرزا: کێشه‌که له موچه‌ى مانگى شه‌ش و حه‌وت دا به‌جدى دروست ده‌بێت، چونکه فرۆشتنى نه‌وتى ئه‌م دوو مانگه و تا گه‌راندنه‌وه‌ى پاره‌که‌ى بۆ عێراق نزیکه‌ى 40 بۆ 45 رۆژى پێده‌چێت، چونکه ئه‌و مانگانه کاریگه‌ریه‌کى ئه‌وکاته ده‌رده‌که‌وێت که کۆرۆنا له‌ئاستێکى به‌رزدابوو و نرخى نه‌وتیش زۆر دابه‌زیبوو نه‌وتى عێراق نه‌ده‌فرۆشرا و ئابورى وڵاتان راوه‌ستابوو بۆیه عێراقیش ده‌مێکه هه‌وڵده‌دات بتوانێت موچه‌ى مانگى شه‌ش و حه‌وت چاره‌سه‌ر بکات. هاوڵاتى: بۆ دابینکردنی مووچه‌و خه‌رجییه‌کانی تری ده‌وڵه‌تی عێراق پێویستیان به 5 ترلێۆن دینار هه‌یه، له‌کاتێکد مانگی ئایار 2 ترلێۆن دینار داهاتیان هه‌بووه؟ که‌واته ئه‌و کورتهێنانه چۆن چاره‌سه‌ر ده‌کرێت؟ شیروان میرزا: له‌و کاته‌ى فرۆشتى نه‌وت گه‌یشته خوار 20دۆلار، فرۆشى نه‌وتى عێراق هه‌مووى نه‌ده‌گه‌یشته ترلیۆنێک و500 ملیار دینار، به داهاتى ناوخۆشه‌وه واته داهاته‌که‌ى ناگاته دوو ترلیۆن دینار، بۆیه به دڵنیاییه‌وه عێراق بۆ دابین کردنى موچه و دابینکردنى بودجه‌ى کۆمه‌ڵایه‌تى و هه‌موو پێویستیه‌کان زیاتر له شه‌ش ترلیۆن دینارى پێویسته، که‌واته له‌م دوو مانگه‌ى داهاتوودا له‌وانه‌یه بۆ هه‌ر مانگێک چوار ترلیۆن کورتهێنانى هه‌بێت ئه‌مه کێشه گه‌وره‌که‌یه که عێراق ده‌بێت به رێگایه‌ک ئه‌م پاره‌یه دابین بکات. هاوڵاتى: ئه‌م گرفته ته‌نیا بۆ ئه‌و دوو مانگه‌یه یاخود بۆ مانگه‌کانى تریش به‌رده‌وام ده‌بێت؟ شیروان میرزا: ئێستا که سه‌یر ده‌کرێت هه‌م نرخى نه‌وت به‌رزبۆته‌وه و وه له‌ووانه‌یه فرۆشى نه‌وتى عێرقیش ورده ورده بچێته‌وه ئاستى خۆى، ئه‌مه واده‌کات بۆ مانگه‌کانى تر بارودۆخه‌که باشتر ببێت، به‌تایبه‌تى ئه‌گه‌ر له‌مه‌ودوا بازاره‌کانى دنیا له کڕینى نه‌وت وه‌ک جارانى لێبێته‌وه، و بچێته‌وه ئاستى پێش بڵاوبونه‌وه‌ى کۆرۆنا ئه‌وکات به دڵنیاییه‌وه نه‌وتى عێراق ده‌فرۆشرێت و که‌واته بۆ مانگى 8 و 9 بارودۆخه‌که باشتر ده‌بێت ئه‌و قورساییه‌ى نامێنێت که له دو مانگى شه‌ش و حه‌وت دا ده‌یبێت. هاوڵاتى: حکومه‌تى عێراقى بۆ دابین کردنى موچه‌ى مانگى نیسان و ئایار قه‌رزى ده‌ره‌کى یاخود ناوه‌کى کردووه؟ شیروان میرزا: له‌راستیدا به دیاریکراوى نازانرێت عێراق چه‌ندى قه‌رز کردووه، به‌ڵام به‌پێى هه‌واڵى رۆژنامه‌وانى له یه‌ک بۆ دوو بانکى ناوخۆیى قه‌رزى کردووه و چونکه ناتوانێت قه‌رزى ده‌ره‌کى بکات چنوکه ئه‌وه پێویستى به‌یاسا هه‌یه، به‌پێى یاساى ئیداره‌ى دارایى حکوه‌مت ناتوانێت له‌خۆیه‌وه قه‌رزى ده‌ره‌کى بکات، پێویستى به رێگه‌پێدان هه‌یه، هه‌ر بۆ ئه‌و بابه‌ته‌ش حکوه‌مت پرۆژه یاسایه‌کى ئاماده‌کردووه که دواى جه‌ژن ده‌ینێرێته په‌رله‌مان داواى رێگه‌پێدان ده‌کات بۆ قه‌رزکردنى ناوخۆیى و نێوده‌وڵه‌تى، بۆیه له‌م قۆناغه‌ى ئێستادا ته‌نیا ده‌توانێت قه‌رزى ناوخۆیى بکات، هاوڵاتى: راوێژکارێکى کازمى باس له پێکهێنانى لیژنه‌یه‌ک ده‌کات بۆ رێکخستنه‌وه‌ى موچه و که‌مکردنه‌وه‌ى موچه‌ى پله‌باڵاکان، ئه‌م لیژنه‌یه په‌رله‌مانییه ؟ ورده‌کاریه‌که‌ى چۆنه؟ شیروان میرزا: لیژنه‌که په‌رله‌مانى نییه، به‌ڵکو ته‌نیا راوێژکاره‌کانى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران و وه‌زاره‌تى داراین وه پێم وابێت له وه‌زاره‌تى نه‌وتیش نوێنه‌رایه‌تى تێدابێت، ئه‌مانه ماوه‌یه‌که گفتوگۆ له‌سه‌ر چۆنیه‌تى روبه‌روبونه‌وه‌ى ئه‌م گرفتانه ده‌که‌ن و ئه‌و قه‌یرانه‌ى که عێراقى تێکه‌وتووه و به‌ڵام تائێستا نه‌گه‌یشتونه‌ته بریارى کۆتایى، ئایا بریارى کۆتایى ئه‌وه‌یه ده‌ستکارى موچه بکه‌ن یان قه‌رز بکه‌ن یان سه‌نه‌د و حه‌واڵه بفرۆشن واته رێگه‌چاره‌یه‌ک بۆ روبه‌روبونه‌وه‌ى ئه‌م قه‌یرانه، که یه‌کێک له پێشنیاره‌کان ده‌ستکاریکردنى موچه‌یه به‌تایبه‌ت موچه‌ى پله‌باڵاکان، وه ه‌دستکاریکردنى ده‌رماڵه‌کان به‌ڵام ئه‌مانه پێشنیارن و هیچیان نه‌بونه‌ته بریارى کۆتایى بۆیه له‌وه ده‌چێت له‌کۆتایدا به‌پێى ئه‌و داهاتانه‌ى حکومه‌ت ده‌ستى ده‌که‌وێت یان ئه‌و پێشنیاره‌ى ده‌بێته بریار به نمونه بریار بدات قه‌رز بکات به‌ڵام بروام وانییه عێراق ده‌ستکارى موچه بکات، به‌ڵام ده‌ستکاریکردنى موچه بۆ ئه‌م قۆناغه، ئه‌گه‌ر نا له 2019وه ئێمه وه‌ک لیژنه‌ى دارایى په‌رله‌مان داوامان له حکوه‌مت کردووه خشته‌ى نوێى موچه‌مان بۆ بنێرێت، به‌و پێیه‌ى که یه‌کسانى زیاترى تێدابێت، که هه‌موومان ده‌زانیین موچه‌یه‌ک له وه‌زاره‌تى دارایى له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌تێکى تر زۆر جیاوازى تێدایه، جیاوازیه‌کى زۆر له‌نێوان فه‌رمانبه‌راندا هه‌یه، بۆیه ئێمه له‌دواى ده‌نگدان له‌سه‌ر یاساى ئیداره‌ى مالى داوامان کردووه ریزبه‌ندى و خشته‌ى موچه به‌ریزبه‌ندى تازه بۆمان بنێردرێت به‌ڵام خۆپیشاندانه‌کان به‌سه‌رداهات و گۆرانکاریه‌کان هاتن و به‌ڵام له‌وانه‌یه له‌داهاتوودا به‌جۆرێکى تر ده‌ستکاریکردنى موچه به‌شێوه‌یه‌ک دادگه‌رى زیاترى تێدابێت بێته‌وه به‌ر باس و لێکۆڵینه‌وه. چوار شه‌ممه20ى ئایارى 2020 حکومه‌تى عێراق بریاریدا بڕى 400 ملیار دینارى بۆ حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان ره‌وانه بکات که پێشتر 453 ملیار دینار بووه‌و بڕى 53 ملیاره‌که‌ى لێ که‌مکراوه‌ته‌وه. هاوڵاتى: دواى ئه‌وه‌ى کازمى ره‌زامه‌ندى پیشاندا له‌سه‌ر ناردنى 400ملیار دینار بۆ هه‌رێم، وه‌زاره‌تى دارایى هه‌رێم دواى رۆژێک رایگه‌یاند 400 ملیاره‌که نه‌گه‌یشتووه? شیروان میرزا: حکومه‌ته‌که‌ى مسته‌فا کازمى به زاژۆى وه‌زیران بریارى ناردنى ته‌مویلى وه‌زاره‌ته‌کان دراوه بۆ پارێزگگاکان و له‌ناویشیدا ئه‌و 400ملیاره‌ى بۆ هه‌رێم ره‌زامه‌ند داوه، به‌ڵام هاتنه‌که‌ى که‌مێک رۆتناتى هه‌یه، چونکه دواى ره‌زامه‌ندى سه‌رۆک وه‌زیران، ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران نوسراو ده‌کات بۆ بانکى مه‌رکه‌زى و بانکى مه‌رکه‌زى لقى کوردستان که ئاگاداریان ده‌کاته‌وه بۆ ناردنى بۆ سه‌ر حسابى هه‌رێمى کوردستان، بۆیه گرنگ بریاره‌که‌یه له‌وه‌ده‌چێت له یه‌ک دوو رۆژى داهاتوودا که‌به‌هۆى جه‌ژنه‌وه نه‌بێت چاره‌سه‌ر ده‌بێت. هه‌رچه‌نده حکومه‌تى هه‌رێم چه‌ند جارێک ئه‌وه‌ى باسکردووه که ئاماده‌ن رۆژانه 250 هه‌زار به‌رمیل نه‌وت راده‌ستى کۆمپانیاى سۆمۆ بکه‌ن تا شایسته داراییه‌کان بنێردرێت بۆ هه‌رێم، به‌ڵام به‌هۆى ئاڵوگۆرى کابینه‌ى حکومه‌تى عێراق تا ئێستا هیچ رێککه‌وتنێک نه‌کراوه‌و ته‌نها پرۆژه پێشنیار له‌نێوان وه‌فدى هه‌ولێرو به‌غدا ئاڵوگۆرکراوه. هاوڵاتى: پێتان وایه ئه‌مه دواین بره پاره‌ده‌بێت له‌لایه‌ن کازمیه‌وه بۆ هه‌رێم ره‌زامه‌ندى له‌سه‌ر بدرێت؟ شیروان میرزا: پاره‌که کۆتا مانگ ده‌بێت یان نا نازانرێت، چونکه ئه‌م 400ملیاره ده‌بێته ده‌ستپێکى کۆبونه‌وه و دانوسانه‌کانى دواى جه‌ژن له‌نێوان هه‌رێم و به‌غدا و به‌دڵنیاییه‌وه ئێستاش لێک دور نین، به‌تایبه‌ت که هه‌رێم ره‌زامه‌ندى ده‌ربریوه نه‌وت راده‌ستى به‌غدا بکات و وه ره‌زامه‌ندى ده‌ربریوه له‌سه‌ر داهاتى ناوخۆش گفتوگۆ بکات و خاڵه‌سنوره‌یه‌کان و که ئه‌مه پێشهاتێکى ئه‌رێنى باشه بۆ ده‌ستپێکردنه‌وه‌ى دانوستانه‌کان دواى جه‌ژن، رێککه‌وتنیشیان دور نییه، به‌ڵام که هه‌رێم نه‌وت راده‌ست نه‌کات به دڵنیایه‌ه‌و ره‌زامه‌ند نابێت له‌سه‌ر ناردنى هیچ بره پاره‌یه‌کى تر.
شاناز حه‌سه‌ن وته‌بێژى ده‌سته‌ى گه‌شتوگوزارى هه‌رێم رایگه‌یاند سه‌رجه‌م شوێنه گه‌شتیاره‌کان به بریار داده‌خرێت به‌و پێیه‌ى که قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆى ته‌واوه‌تلى راگه‌یاندراوه و هۆشدارى ده‌دات و ده‌ڵێت" به‌کردنه‌وه‌ى گه‌شته ناوخۆییه‌کان که‌رتى گه‌شتیارى بوژاندنه‌وه‌ى باش به‌خۆیه‌وه ده‌بینێت ده‌توانین ئه‌مه وه‌ک هه‌لێک به‌کاربهێنین بۆ بوژاندنه‌وه‌ى که‌رتى گه‌شتیارى له‌هه‌رێمدا". نادر روستى وته‌بێژى ده‌سته‌ى گه‌شتوگوزارى هه‌رێم له‌لێدوانێکدا به سایتى هاوڵاتى وت" ئه‌مه نه‌ک ته‌نیا بریاره به‌ڵکو ئه‌و بریارانه‌ى که له حکوه‌متى هه‌رێمه‌وه ده‌رده‌چێت بۆ قه‌ه‌دغه‌ى هاتوچۆ له‌ناویشیدا بۆ که‌رتى گه‌شتوگوزاریش وه‌ک یه‌که و هه‌مووى ده‌گرێته‌وه بۆیه هه‌موویان داده‌خرێن". نادر روستى وتیشى" که قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆ هه‌بێت بێگومان خه‌ڵک رێگه‌ى نییه بچێته شوێنه گه‌شتیاره‌کان، بۆیه کردنه‌وه‌شیان هیچ سودێکى نابێت". وته‌بێژى ده‌سته‌ى گه‌شتوگوزارى هه‌رێم باسى له‌وه‌شکرد" پێشتر که قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆ که‌مێک شل کرایه‌وه به بریارێک هه‌ندێک شوێن کرانه‌وه به‌ڵام به هه‌ندێک مه‌رج که نه‌بنه شوێنى قه‌ره‌باڵغى زۆر به‌ڵام له‌دواى توشبونى ئه‌و حاڵه‌ته تازانه، بریارى نوێ درا و به‌ته‌واوى هه‌موو شوێنه‌کان داده‌خرێن له‌ئێستادا". نادر روستى به گرنگیه‌وه ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌کرد "دڵنیاین دەستپێكردنەوەی گەشتی دەرەكی بۆ دەرەوەی عێراق كاتی زیاتری دەوێت، بەڵام ئەگەر هەیە لە ناوخۆی عێراقدا بەو جۆرە نەبێت، ئەگەر دۆخەكە لەڕووی تەندروستییەوە باشبێت دەتوانین ئەو گەشتیارانەی لە عێراق و هەرێمی كوردستانیش بەنیازی گەشتكردن بوون بۆ دەرەوە، وایان لێبكەین گەشت بۆ شوێنە گەشتیارییەكانی ئێمە بكەن به شێوه‌یه‌کى رێکخستن که ئه‌وه‌ش واده‌کات بوژانده‌نه‌وه دروست ببێت و که‌رتى گه‌شتیارى ورده ورده بگه‌رێته‌وه بارى ئاسایى خۆى". وتیشى"تائێستا نه‌مانزانیوه زیانى ئه‌م سێ مانگه‌ى که‌رتى گه‌شوگوزار چه‌ند بووه چونکه پێویسته که‌رته‌که بکه‌وێته‌وه سه‌ر کار و دواى ئه‌وه کارى له‌سه‌ر ده‌که‌ین". هاوکات جه‌ختى له‌وه‌کرده‌وه "له بۆنه‌یه‌کى وه‌ک نه‌ورۆزدا زیاتر له 243هه‌زار گه‌شتیار له نه‌ورۆزدا هاتونه‌ته هه‌رێمى کوردستان و که داهاته‌که‌ى ده‌کاته 73ملیۆن دۆلار بووه" . ماوه‌ى زیاتر له 3مانگه قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆ له‌هه‌رێمى کوردستان به‌هۆى بڵاوبونه‌وه‌ى ڤایرۆسى کۆرۆنا په‌یره‌و ده‌کرێت و به‌هۆیه‌وه شوێنه گه‌شتیاره‌کان به‌ته‌واوى داخراون. به‌پێى ئه‌و ئاماره‌ى هاوڵاتى له‌ده‌سته‌ى گه‌شتوگوزار وه‌ریگرتووه، ته‌نیا له‌ماوه‌ى جه‌ژنى نه‌ورۆزى ساڵى رابردوودا 243هه‌زار گه‌شتیار له نه‌ورۆزدا هاتونه‌ته هه‌رێمى کوردستان و که داهاته‌که‌ى ده‌کاته 73ملیۆن دۆلار. هاوکات لەچەند ساڵی رابردوو لەجەژنی رەمەزاندا زیاتر لە 250 هەزار گەشتیار رووی لە هەرێمی كوردستان دەكرد، بەڵام ئەمساڵ بەهۆی ڤایرۆسی كۆرۆناوە، وەزارەتی ناوخۆی هەرێمی کوردستان لە هەرسێ رۆژەكەی جەژن قەدەخەی هاتووچۆی تەواوەتی راگەیاندووە. لە چەند رۆژی رابردوودا، وەزارەتی ناوخۆی هەرێم رایگەیاند، لە یەکەم رۆژی جەژنی رەمەزانەوە، قەدەغەی هاتوچۆی تەواو بۆ ماوەی 72 کاتژمێر، لە سەرجەم پارێزگا و ئیدارە سەربەخۆکانی هەرێمی کوردستاندا جێبەجێدەکرێت
هاوڵاتى له‌په‌یامى ڤیدیۆیى سه‌رۆکى حکومه‌تى هه‌رێم جه‌ختى له‌وه‌کرده‌وه که داهاتى مانگێکى نه‌وت 30 ملیۆن دۆلار بووه‌و ناوخۆش 60 ملیۆن دۆلار و ده‌شڵێت:" کاتى ئه‌وه هاتووه چه‌وتییه‌کان راستبکه‌ینه‌وه". هاوڵاتى به چه‌ند به‌شێک په‌یامه‌که‌ى ئه‌مشه‌وى مه‌سرور بارزانى سه‌رۆکى حکومه‌تى بڵاوکرده‌وه‌و له ئێستادا ده‌قى قسه‌کانى بڵاوده‌کاته‌وه. ده‌قى په‌یامه ڤیدیۆییه‌که‌ى مه‌سرور بارزانى: به‌ناوى خواى گه‌وره و میهره‌بان هاووڵاتییانى خۆشه‌ویست سه‌ره‌تا به بۆنه‌ى جه‌ژنى ره‌مه‌زانى پیرۆزه‌وه، پیرۆزباییتان لێده‌که‌م و هیودارام کاتێکى خۆش له رۆژانى جه‌ژندا به سه‌ر ببه‌ن، داواشتان لێده‌که‌م بۆ پاراستنى خۆتان و که‌سوکار و کۆمه‌ڵگه‌که‌تان، رێکاره‌کانى خۆپارێزى و رێنماییه ته‌ندروستییه‌کان له‌به‌رچاو بگرن. وه‌ک ئاگادارن هه‌رێمى کوردستان و زۆربه‌ى وڵاتانى جیهان به هۆى لێکه‌وته ئابوورییه‌کانى بڵاوبوونه‌وه‌ى ڤایرۆسى کۆرۆنا و دابه‌زینى نرخى نه‌وت له بازاڕه‌کانى جیهاندا، رووبه‌ڕووى دۆخێکى سه‌ختى ئابوورى بوونه‌ته‌وه. ئه‌م دۆخه نه‌خوازراوه له ده‌ره‌وه‌ى ویست و خواستى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستانه. هه‌ر له سه‌ره‌تاى دروستبوونى ئه‌م قه‌یرانه‌ش ئێمه هه‌موو هه‌وڵێکمان داوه و به‌رده‌وامیشین له هه‌وڵه‌کانمان بۆ ئه‌وه‌ى بارگرانیى له سه‌ر هاووڵاتییان که‌م بکه‌ینه‌وه. هاونیشتمانیانى به‌ڕێز: ئێمه هه‌ر له سه‌ره‌تاى ده‌ستبه‌کاربوونى کابینه‌ى نۆیه‌م، هه‌موو هه‌وڵێکمان خسته گه‌ێ بۆ چاره‌سه‌رکردنى کێشه‌کان له گه‌ڵ به‌غدا و له هه‌مانکاتیشدا کارمان له سه‌ر ئه‌وه کرد، ئابوورى هه‌رێمى کوردستان له هه‌ڕه‌شه و مه‌ترسییه‌کانى پشت به‌ستن به تاکه سه‌رچاوه‌یه‌کى داهات رزگار بکه‌ین. به‌شێکى زۆرى ئه‌م دۆخه سه‌خته ئابوورییه‌ش، ئه‌نجامى سیاسه‌تى هه‌ڵه‌ى ته‌نیا پشت به‌ستن به داهاتى ناجێگیرى نه‌وته. له باره‌ى په‌یوه‌ندیمان له گه‌ڵ به‌غدا، ئێمه به جیدیه‌ته‌وه هه‌نگاومان نا. هه‌ر له دواى ده‌ستبه‌کاربوونمان له مانگى ته‌ممووزى ساڵى رابردوو، یه‌که‌مین سه‌ردانمان بۆ به‌غدا بوو، هه‌موو ئاماده‌ییه‌کیشمان بۆ چاره‌سه‌رکردنى کێشه‌کان له سه‌ر بنه‌ماى ده‌ستوور ده‌ربڕى و چه‌ندین پێشنیازیشمان بۆ چاره‌سه‌رکردنى کێشه‌کانى تایبه‌ت به نه‌وت پێشکه‌ش کرد، به‌ڵام به‌داخه‌وه له مانگى ئۆکتۆبه‌رى ساڵى رابردووه‌وه، دۆخى به‌غدا شڵه‌ژا و سه‌ره‌نجام حکومه‌تى عێراق له ژێر فشارى ناڕه‌زاییه‌تییه‌کانى خه‌ڵک، ده‌ستى له کارکێشایه‌وه و ئیدى خۆى به به‌رپرسیار نه‌زانى به‌رامبه‌ر چاره‌سه‌رکردنى ئه‌و کێشه و ماف و شایسته ده‌ستوورییانه‌ى هه‌رێمى کوردستان، که له ساڵى 2005ه‌وه جێبه‌جێى ناکه‌ن. ئێستاش که حکومه‌تى نوێى عێراق به سه‌رۆکایه‌تى به‌ڕێز موسته‌فا کازمى ده‌ستبه‌کار بووه، دووباره ئاماده‌یى خۆمان بۆ چاره‌سه‌رکردنى هه‌موو کێشه‌کان ده‌رده‌بڕین، به جۆرێک که ماف و شایسته ده‌ستوورییه‌کانى هه‌رێمى کوردستان وه‌کو قه‌واره‌یه‌کى فیدرالى دانپێدانراو له ده‌ستوورى عێراقدا، دابین بکرێت. له دوا هه‌وڵه‌کانیشماندا له‌م ماوه‌یه‌دا، سێ جار شاندى حکومه‌تى هه‌رێم سه‌ردانى به‌غداى کردووه و له‌م دانوستانانه‌ش به‌رده‌وام ده‌بین، تا به ئه‌نجامێکى دادپه‌روه‌رانه و ده‌ستوورییانه ده‌گه‌ین. کوردستانیانى به‌ڕێز: ئه‌م قه‌یرانه‌ى ئێستا، سوورترمان ده‌کات له سه‌ر درێژه‌دان به ستراتیجى فره‌چه‌شنکردنى سه‌رچاوه‌کانى داهات و له هه‌مانکاتدا زیاتر هانمان ده‌دات بۆ به‌رده‌وامبوون له سه‌ر درێژه‌دان به پرۆسه‌ى چاکسازى و چاره‌سه‌رکردنى هه‌موو ئه‌و کێماسیانه‌ى له رابردوودا له بوارى کارگێڕى و داراییدا هه‌بووه. به‌ڵام هاووڵاتیانى خۆشه‌ویستمان ده‌زانن ڕاستکردنه‌وه‌ى ئه‌م هه‌موو چه‌وتییه و دامه‌زراندنى بنه‌ماى ئابوورییه‌کى سه‌قامگیرتر، کاتى زیاتر و هاوکاریى هه‌موولایه‌کى پێویسته. وه‌ک ئاگادارن له چه‌ند رۆژى رابردوودا، سه‌رپه‌رشتى کۆبوونه‌وه‌یه‌کى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانمان کرد و پلانى رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ى قه‌یرانى داراییمان په‌سه‌ند کرد. هه‌روه‌ها چه‌ندین بڕیارى گرنگمان له باره‌ى جێبه‌جێکردنى یاساى چاکسازى ده‌رکرد، که ئێمه هه‌ر له سه‌ره‌تاى ده‌ستبه‌کاربوونمان، جه‌ختمان له سه‌ر گرنگیى ئه‌نجامدانى پرۆسه‌ى چاکسازى کردووه‌ته‌وه، که به‌شێکى گرنگى کارنامه‌ى کابینه‌ى نۆیه‌مه. ئێمه سوورین له سه‌ر به‌رده‌وامبوون له ئه‌نجامدانى چاکسازى و رێگریکردن له به‌هه‌ده‌ردانى سامانى گشتی. بێگومان له جێبه‌جێکردنى چاکسازیدا، به‌رژه‌وه‌ندیى خه‌ڵکانێک که سه‌رپێچى و گه‌نده‌ڵیان کردووه ده‌که‌وێته مه‌ترسییه‌وه، بۆیه هه‌وڵى په‌کخستنى ده‌ده‌ن و ئاسته‌نگى بۆ دروست ده‌که‌ن. به‌ڵام چاکسازى داواکارى زۆرینه‌ى هاووڵاتیانى هه‌رێمى کوردستانه و منیش له به‌ره‌ى هاووڵاتییان ده‌مێنمه‌وه و به پاڵپشتى هاووڵاتییانى خۆشه‌ویست له چاکسازى به‌رده‌وام ده‌بین و هه‌رگیز لێى پاشگه‌ز نابینه‌وه. بێگومان ده‌بێ چاکسازیش گشتگیر و سه‌رتاسه‌رى بێت و هه‌مووان بگرێته‌وه و نابێ هیچ که‌س و لایه‌نێک له پێناو پاراستنى به‌رژه‌وه‌ندى ته‌سکى حیزبى و شه‌خسى رێگرى له پرۆسه‌ى چاکسازى بکات. لێره‌دا داوا له هه‌موو لایه‌نه‌کان ده‌که‌م، به گیانى هه‌ستکردن به به‌رپرسیارێتی، هاوکارمان بن و یه‌کڕیزى ناوخۆیى بپارێزن و یارمه‌تیده‌رى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان بن له رێکخستنه‌وه‌ى سیسته‌مى ئابوورى و کارگێڕیى و چاککردن و به‌رزکردنه‌وه‌ى ئاستى خزمه‌تگوزارییه‌کان له هه‌رێمى کوردستان. هه‌روه‌ها به تایبه‌تى داوا له نوێنه‌رانى هه‌رێمى کوردستان له ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانى عێراق ده‌که‌م، به‌رژه‌وه‌ندى ته‌سکى شه‌خسى و ململانێى حیزبایه‌تى به‌لاوه بنێن و هاوهه‌ڵوێست بن له داکۆکیکردن له مافه ده‌ستوورییه‌کانى هه‌رێمى کوردستان. دۆخى سه‌ختى دارایى هه‌رێم به‌رئه‌نجامى چه‌ندین هۆکارى سیاسى و مێژووییه. ئه‌مه جیا له بڕینى به‌شه بودجه‌ى هه‌رێم له لایه‌ن حکومه‌تى عێراق و قه‌یرانى دارایى جیهانی، به‌ڵام ئه‌م دۆخه سه‌خته نابێ بکرێته که‌ره‌سته‌ى ململانێى سیاسى و یه‌کترشکاندن و په‌رته‌وازه‌کردن و دابڕاندنى ناوچه‌کانى هه‌رێم له یه‌کتر له ژێر ناوى جۆراوجۆر. له کارنامه‌ى کابینه‌ى نۆیه‌مى حکومه‌تى هه‌رێمدا، به راشکاوى ئاماژه به‌وه دراوه، حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان کار ده‌کات بۆ چه‌سپاندنى لامه‌رکه‌زیه‌تى ئیداریى پارێزگاکان، که گونجاو بێت له گه‌ل سیسته‌مى یاسایى و کارگێڕى هه‌رێمى کوردستان. هه‌روه‌ها ئه‌رک و به‌رپرسیاریه‌تى به پێى یاسا و له ژێر چاودێرى سه‌رۆکایه‌تى حکومه‌ت، دابه‌ش ده‌کرێت، بۆ ئه‌وه‌ى رێگرى بکرێت له ئه‌نجامدانى گه‌نده‌ڵى و خراپ به‌کارهێنانى ده‌سه‌ڵاتى ئیدارى و سه‌رهه‌ڵدانى فره‌چه‌شنى ده‌سه‌ڵات له ده‌ره‌وه‌ى داموده‌زگاکانى هه‌رێم. بۆیه ئێمه له گه‌ڵ لامه‌رکه‌زیه‌تى کارگێڕین، به‌مه‌رجێک له چوارچێوه‌ى پاراستنى قه‌واره‌ى هه‌رێمدا بێت. ئێمه هه‌موو تواناکانمان چڕکردووه‌ته‌وه بۆ دابینکردنى بژێوى ژیانى هاووڵاتییان و مووچه‌ى فه‌رمانبه‌ران، له نۆ مانگى ده‌ستبه‌کاربوونى کابینه‌ى نۆیه‌میشدا، هه‌شت مانگ مووچه دراوه و ته‌نیا مووچه‌ى مانگێک دواکه‌وتووه. چه‌ندین بڕیاریشمان ده‌رکردووه بۆ سووککردنى باروگوزه‌رانى خه‌ڵکى که‌مده‌رامه‌ت و ئه‌وانه‌ى به هۆى رێکاره‌کانى خۆپارێزى زیانمه‌ند بوون. به‌ڵام بێگومان ده‌بێت خۆمان له گه‌ڵ هه‌ر دۆخێکى نه‌خوازراودا، که دێته پێش بگونجێنین. به‌پێى داهات و توانا داراییه‌کانى هه‌رێم پلانمان بۆ تێپه‌ڕاندنى ئه‌م قۆناغه داناوه و بودجه و خه‌رجیى داموده‌زگاکانى هه‌رێم و مووچه‌خۆران رێکده‌خه‌ینه‌وه و ره‌چاوى یاساى چاکسازى په‌یوه‌ست به‌م بواره ده‌که‌ین. هاووڵاتییانى خۆشه‌ویست: له گوتارى ده‌ستبه‌کاربوونم له په‌رله‌مانى کوردستان ئاماژه‌م به‌وه‌دا، حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان چه‌ندین ملیار دۆلار قه‌رزاره، که بڕى 27 ملیار دۆلاره، به‌شێکى زۆرى ئه‌و قه‌رزانه‌ش له ئه‌ستۆى حکومه‌تى فیدراله، به هۆى نه‌ناردنى بودجه‌ى هه‌رێمى کوردستان له‌لایه‌ن حکومه‌ته‌کانى پێشووى عێراق، هه‌ربۆیه‌شه به‌داخه‌وه حکومه‌تى هه‌رێم خاوه‌نى هیچ یه‌ده‌گ و پاشه‌که‌وتێکى دارایى نییه، که‌واته ئیمه ته‌نیا پشت به‌و سه‌رچاوه داراییانه ده‌به‌ستین که مانگانه دێته به‌رده‌ستمان، ئه‌مه‌ش واده‌کات له هه‌ر قه‌یرانێکى دارایى رووبه‌ڕووى کێشه ببینه‌وه. ئه‌م راستییه‌ش زۆربه‌ى خه‌ڵکى شاره‌زا لێى ئاگادارن و شتێکى شاراوه نییه، که‌چى به‌داخه‌وه زۆرجار ئه‌و راستییانه و هه‌موو پرسه سیاسى و نیشتمانییه‌کان پشتگوێ ده‌خرێن و ته‌نیا باسى مووچه ده‌کرێت، له کاتێکدا هه‌مووشمان ده‌زانین سه‌رچاوه‌کانى مووچه چین. بۆ ئاگادارى ئێوه‌ى به‌ڕێز، کاتێک داهاتى مانگانه‌ى فرۆشتنى نه‌وت 700 ملیۆن دۆلار بوو، له‌م بڕه داهاته زیاتر له 400 ملیۆن دۆلارى بۆ تێچووى ده‌رهێنانى نه‌وت و گواستنه‌وه‌ى و دانه‌وه‌ى قه‌رزه‌کان خه‌رجکراوه و ئه‌وه‌ى بۆ خه‌زێنه‌ى حکومه‌ت گه‌ڕاوه‌ته‌وه، ته‌نیا 300 ملیۆن دۆلار بووه. هه‌روه‌ها ته‌نیا 383 ملیۆن دۆلاریش وه‌ک به‌شه بودجه‌یه‌ک له به‌غدا ده‌هات، به‌ڵام ئه‌و پاره‌یه به‌شى مووچه‌ى مووچه‌خۆرانى هه‌رێمى نه‌ده‌کرد و ناچار رێژه‌یه‌کى به‌رچاوى داهاتى ناوخۆش وه‌ک ته‌واوکه‌رى پێوستیى مووچه خه‌رج کراوه. وێڕاى ئه‌مه‌ش خه‌رجیى پێویست بۆ به‌ڕێوه‌بردن و خزمه‌تگوزارییه‌کان له داهاتى ناوخۆ دابین کراوه و ئینجاش مانگانه 60 ملیۆن دۆلار کورتهێنان هه‌بووه. ئێستاش نرخى نه‌وت زۆر دابه‌زیوه، بۆ نموونه له مانگى رابردوودا کۆى داهاتى فرۆشتنى نه‌وت که بۆ خه‌زێنه‌ى حکومه‌ت گه‌ڕاوه‌ته‌وه، ته‌نیا 30 ملیۆن دۆلار بووه، داهاتى ناوخۆش نزیکه‌ى 60 ملیۆن دۆلار بووه و ئه‌و به‌شه بودجه‌یه‌ى له به‌غداش دێت دواکه‌وت. بێگومان ئه‌م دۆخه سه‌خته داراییه، نه‌ک هه‌ر هه‌رێمى کوردستان، به‌ڵکو هه‌موو جیهانى گرتووه‌ته‌وه و ته‌نانه‌ت هه‌ندێ وڵاتیشى تووشى داڕمانى دارایى کردووه. ئاشکرایه له خه‌رجکردنى داهاتى هه‌رێمى کوردستاندا، نادادپه‌روه‌رییه‌کى زۆر و بێ پلانى هه‌بووه 80%ى داهاتى هه‌رێمى کوردستان بۆ مووچه‌خۆران ته‌رخانکراوه، مووچه‌خۆرانیش 20%ى دانیشتووانى هه‌رێمن. ئه‌م رێژه‌یه‌ى مووچه‌خۆران به پێى ستاندارده باوه‌کان چه‌ندین به‌رابه‌رى پێداویستییه‌کانى هه‌رێمه. له باشترین بارودۆخى داراییدا، له بودجه‌ى هه‌رێم 15%ى بۆ خه‌رجییه‌کانى به‌ڕێوه‌بردن و خزمه‌تگوزارى ته‌رخان کراوه و ته‌نیا که‌متر له 5% بودجه بۆ په‌ره‌پێدانى وڵات ده‌مێنێته‌وه. له‌م دابه‌شکارییه ناته‌واوه‌ى بودجه‌ى هه‌رێمدا، هیچ لێکدانه‌وه‌یه‌ک بۆ ئاینده و نه‌وه‌کانى داهاتوو نه‌کراوه. بێگومان ئه‌م وڵاته ته‌نیا به مووچه‌دان پێشناکه‌وێت، به‌ڵکو پێویستیمان به ژێرخانێکى پته‌وتر هه‌یه. ناکرێ هاووڵاتى مووچه‌ى هه‌بێت، به‌ڵام ئاو و کاره‌باى نه‌بێت، قوتابخانه‌ى باشى نه‌بێت، نه‌خۆشخانه‌ى نه‌بێت، ڕێگه‌وبانێکى باشترى نه‌بێت، به گشتى کێشه‌ى نه‌بوونى خزمه‌تگوزارییه سه‌ره‌تاییه‌کانى هه‌بێت. حوکمڕانى ته‌نیا دابه‌شکردنى مووچه نییه، بۆیه ده‌بێت هه‌موومان پێکه‌وه به هاووڵاتى و حکومه‌ت و لایه‌نه سیاسییه‌کانه‌وه، بڕیارێکى یه‌کلاکه‌ره‌وه بده‌ین، به جۆرێک گه‌ر له دۆخێکى باشى ئابووریشدا بین، نابێت هه‌موو توانا داراییه‌کانمان بۆ مووچه ته‌رخان بکرێت، پێویسته به‌شێکى به‌رچاوى بودجه بۆ پێشخستنى خزمه‌تگوزارییه‌کان و ژێرخانى ئابوورییمان بێت. هیچ حکومه‌تێک ناتوانێت ته‌واوى هاووڵاتیانى له سیسته‌مى ئیداریدا دابمه‌زرێنێت و مووچه‌یان بۆ دابین بکات، به‌ڵکو ته‌نیا به پێشخستنى ژێرخانى ئابووریمان و په‌ره‌پێدان به وه‌به‌رهێنان، ده‌رفه‌تى کارى زیاتر ده‌ره‌خسێندرێن، که‌واته ده‌بێت داهات و سه‌رمایه‌ى وڵات له‌م ئاراسته راست و ڕه‌وایه‌دا خه‌رج بکرێت. ده‌بێت هه‌موومان پێکه‌وه پلانمان بۆ ده‌رچوون له‌م سیسته‌مه داراییه‌ى ئێستا هه‌بێت. ئه‌مه بڕیارێکى ئاسان نییه، به‌ڵام بۆ هه‌رێم بڕیارێکى چاره‌نووسسازه له نێوان دوو ڕێگه‌ى پێشکه‌وتن و پاشکه‌وتندا. ئه‌م بابه‌ته بۆ هه‌نگاونان به‌ره‌و داهاتوویه‌کى گه‌شتر بۆ هه‌رێم زۆر گرنگه و نابێت ببێت به که‌ره‌سته‌ى ململانێ و موزایه‌ده‌ى سیاسی. هاونیشتمانیانى به‌ڕێز: ئه‌م دۆخه سه‌خته‌ى ئێستا که به پێى پێشبینى شاره‌زایان ره‌نگه تا ماوه‌یه‌کى دیکه‌ش به‌رده‌وام بێت. له هه‌موومان ده‌خوازێت هاوکار و یارمه‌تیده‌ر بین بۆ تێپه‌ڕاندنى و سووککردنى دۆخى ژیانى هاووڵاتییانى که‌مده‌رامه‌ت. لێره‌دا دڵنیاتان ده‌که‌مه‌وه، حکومه‌ت هه‌ر له سه‌ره‌تاى دروستبوونى ئه‌م قه‌یرانه، پلانى دابینکردنى ئاسایشى خۆراک و ده‌رمانى دانا، هه‌ر به‌پێى ئه‌و پلانه له کۆگاکانى حکومى و که‌رتى تایبه‌ت، لانیکه‌م تا کۆتایى ئه‌مساڵ پێداویستى خۆراک و ده‌رمان دابین کراوه و کێشه‌ى خۆراک و ده‌رمان له بازاڕه‌کانى هه‌رێمى کوردستاندا دروست نابێت. ئه‌مه جیا له‌وه‌ى ئاڵوگۆڕى بازرگانى به تایبه‌ت له بوارى خۆراک و ده‌رمان به‌رده‌وامه. هه‌ر له چوارچێوه‌ى ئه‌و پلانه‌دا حکومه‌تى هه‌رێم جیا له به‌شه خۆراکى مانگانه‌ى هاووڵاتیان، له ماوه‌یه‌کى نزیکدا، ده‌ست ده‌کات به دابه‌شکردنى خۆراک به سه‌ر خانه‌واده که‌مده‌رامه‌ته‌کان. ئێمه له هه‌رێمدا زوو ده‌ستمان به رێکاره‌کانى خۆپارێزى کرد، چونکه خۆپارێزى باشترین چاره‌سه‌ره. سوپاسى پێگیرى و پابه‌ندبوونتان ده‌که‌ین، به‌ڵام له‌م رۆژانه‌دا هه‌ست ده‌کرێت پابه‌ندبوونه‌کان سستیى تێکه‌وتووه، ئێمه له سه‌ختیى بار و گوزه‌رانتان تێده‌گه‌ین، به‌ڵام ده‌بێت بزانین له هه‌موو جیهاندا مه‌ترسیى ئه‌م په‌تایه به‌رده‌وامه، ده‌بێت رێکاره‌کانى خۆپارێزى له ئاستى تاکدا، وه‌ک به‌کارهێنانى ده‌مامک و شوشتنى ده‌ست و خۆ دوورگرتن له قه‌ره‌باڵخى به‌رده‌وام بێت. هه‌ر که‌سێک پابه‌ند نه‌بێت، به‌رپرسیار ده‌بێت له دروستکردنى مه‌ترسى له سه‌ر خۆى و که‌سوکارى و هه‌موو هاووڵاتییان. به شایه‌تى رێکخراوى ته‌ندروستى جیهانى و خه‌ڵکێکى زۆر، ئه‌زموونى حکومه‌تى هه‌رێم له جێبه‌جێکردنى رێکاره‌کانى خۆپارێزیى و رێنماییه ته‌ندروستییه‌کان زۆر سه‌رکه‌وتوو بوو، به‌ڵام به‌داخه‌وه خه‌ڵکانێک هه‌وڵ ده‌ده‌ن ئه‌و هه‌وڵانه که‌مبایه‌خ و ناشرین بکه‌ن. سه‌ڕه‌ڕاى هه‌موو ئه‌و قه‌یران و فشارانه‌ى رووبه‌ڕووى حکومه‌تى هه‌رێم بوونه‌وه، به‌ڵام له رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ى کۆرۆنادا، نموونه‌یه‌کى زۆر سه‌رکه‌وتووى نیشاندا .لێره‌دا ئێوه‌ى هاووڵاتییانى خۆشه‌ویست دڵنیا ده‌که‌مه‌وه، که حکومه‌تى هه‌رێم له هه‌موو که‌س و لایه‌نێک زیاتر له خه‌مى ژیان و بژێوى ئێوه دایه، بۆیه هیوادارم نه‌که‌ونه ژێر کاریگه‌رى دروشم و پڕوپاگه‌نده‌ى ناڕاست و ناواقیعی. ئێمه گوێ له هه‌موو ره‌خنه و تێبینیه‌کانى ئێوه ده‌گرین و داواکارییه واقیعى و مه‌نتیقییه‌کانیش له به‌رچاو ده‌گرین و لێیان تێده‌گه‌ین، به‌ڵام له هه‌مانکاتدا پێویسته ئێوه‌ش تێگه‌یشتنى ته‌واوتان بۆ ئه‌م دۆخه سه‌خته‌ى ئێستا هه‌بێت. سوپاسى خۆڕاگرى و قوربانیدانتان ده‌که‌م و دڵنیاشم به پشتیوانى خواى گه‌وره و ئێوه‌ى به‌ڕێز، ئه‌م دۆخه ناله‌باره‌ش تێده‌په‌ڕێنین و کوردستان به‌ره‌و گه‌شانه‌وه و بووژانه‌وه هه‌نگاو ده‌نێته‌وه، ئه‌و کاته‌ش شه‌ریکى سه‌رکه‌وتن و ده‌سکه‌وته‌کان زۆر ده‌بن. له کۆتاییدا دووباره جه‌ژنتان پیرۆز بێت و داواتان لێده‌که‌م پابه‌ندبن به خۆپارێزى و رێنماییه ته‌ندروستییه‌کان، چونکه خۆپارێزى ئه‌رکێکى نیشتمانیى و ئایینى و مرۆڤایه‌تییه. هه‌ر پارێزراو و ته‌ندروست بن.
ئارا ئیبراهیم په‌رله‌مانتارێکى یه‌کگرتوو ئاشکراى ده‌کات که سکاڵاى یاسایى له‌سه‌ر شه‌ش که‌س تۆمار کردووه که یه‌کێکیان مه‌لا جیهاد ئه‌ندامى فراکسیۆنى پارتییه‌و ئه‌وانى دیکه کارمه‌ندى ئاسایش و فریاکه‌وت و کارمه‌نی کارگێرین. ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه هه‌ڵز ئه‌حمه‌د، ئه‌ندامى فراکسیۆنى یه‌کگرتوو له‌لێدوانێکدا به‌هاوڵاتى وت" دواى ئه‌وه له چه‌ند ڕۆژى ڕابردوودا له ژماره‌یه‌ک لێدوان و چاوپێکه‌وتنى ڕۆژنامه‌نووسیدا به‌رپرسه پارتییه‌کانى دهۆک تۆمه‌تى جیاجیان بۆ دروست کردووم ئه‌مڕۆ سکاڵام له‌سه‌ر شه‌ش که‌س تۆمار کردووه له دادگاى دهۆک". ناوبراو وتیشى:" سکاڵاکان له‌سه‌ر تۆمه‌تى خیانه‌ت و قسه‌ى ناشرین له‌لایه‌ن دوو کارمه‌ندى پۆلیسى موکافه‌حه(فریاکه‌وتن) و کارمه‌ندێکى دیکه‌ى ئاسایشه له‌گه‌ڵ دوو کارمه‌ندى کارگێرى". هه‌روه‌ها هه‌ڵز ئه‌حمه‌د جه‌ختى له‌وه‌شکرده‌وه که سکاڵاى یاسایى له‌سه‌ر مه‌لا جیهاد، ئه‌ندامى فراکسیۆنى پارتى تۆمار کردووه که له که‌ناڵه‌کانى K24 و که‌ناڵى رووداو باسى کردووه که خانوو سه‌یاره‌م هه‌یه، وتیشى:" ئه‌وانه وا ده‌زانن خۆیان به حوشتر هاتوچۆ ده‌که‌ن و ئێمه به ئوتومبێل". په‌رله‌مانتاره‌که‌ى یه‌کگرتوو ئه‌وه‌شى روونکرده‌وه که هێشتا هه‌ندێ که‌ناڵى راگه‌یاندن ماون که سکاڵایان له‌سه‌ر تۆمار بکات، وتیشى:" به‌ڵگه‌م هه‌یه‌و له لایڤێکدا ئه‌و کارمه‌ندانه ده‌رده‌که‌ون که ته‌خوینم ده‌که‌ن و قسه‌ى نه‌شیاو ده‌ڵێن و تۆمه‌تبارم ده‌که‌ن به‌وه‌ى ئیش بۆ وڵاتێکى ئیقلیمى ده‌که‌م". هه‌ڵز ئه‌حمه‌د، جه‌ختى له‌وه‌شکرده‌وه که رێکاره یاساییه‌کانى به‌رده‌وام ده‌بێت، وتى:" کارمه‌نده‌که‌ى ئاسایش ته‌له‌فونى بۆ کردووم و بێ منه‌تى ده‌ربڕیوه له‌وه‌ى که سکاڵاى یاسام له‌سه‌ر تۆمار کردووه، ئه‌مانه ئه‌گه‌ر که‌سێکى گه‌وره له پشتیانه‌وه نه‌بێت ناتوانن ئه‌وا قسه بکه‌ن".
شاناز حه‌سه‌ن جێگرى به‌ڕێوه‌به‌رى ته‌ندروستى سلێمانى رایگه‌یاند ئاماژه ترسناکه‌کانى ڤایرۆسه‌که ئێستا گه‌یشتۆته لامان چونکه توشبوه‌کان له‌ناو خه‌ڵکدان و سه‌رچاوه‌ى توشبونه‌که‌ى دیاریناکرێت و نه‌زانراوه. ماوه‌ى هه‌فته‌یه‌ک له‌هه‌رێمى کوردستان هیچ توشبویه‌کى تازه‌ى ڤایرۆسى کۆرۆنا تۆمارنه‌کرا تا رۆژی چوارشەممە 13ی ئایار تووشبوویەکی کۆرۆنا لە سلێمانی تۆمارکرا، ئێوارەی رۆژی پێنجشەممەش پێنج تووشبووی دیکەی کۆرۆنا تۆمارکراون کە لە خانەوادەی تووشبووەکەی رۆژی چوارشەممە بوون دوو رۆژ دواتریش حەوت تووشبووی دیکە تۆمارکران. بە تۆمارکردنی ئەو حەوت کەسە لە ماوەی سێ رۆژی رابردوودا 13 تووشبووی نوێ کۆرۆنا تۆمارکراون. له‌م هه‌فته‌یه‌دا رۆژانه له هه‌ولێر و سلێمانى حاڵه‌تى نوێ تۆمارده‌کرێت که تائێستا 36حاڵه‌تى نوێى ڤایرۆسه‌که تۆمارکراوه. پێشتریش بەرێوبەری گشتی تەندروستی سلێمانی, دكتۆر سه‌باح هه‌ورامی رایگه‌یاند، ئاماژەی ترسناک هەیە بۆ تەشەنەکردنی پەتای کۆرۆنا لە پارێزگای سلێمانی. سه‌باح هه‌ورامی، راشیگه‌یاند، داوا لەو هاووڵاتیانە دەکەم, کە تەندروستی خۆیان و کەسوکاریان لامەبەستە زۆر پابەندی رێنماییە تەندروستیيەکان بن. هه‌روه‌ها وتیشی: کۆرۆنا هاوشێوەی تیرۆرستان دوژمنێکی نادیارە. هێرش سه‌لیم، جێگرى به‌ڕێوه‌به‌رى ته‌ندروستى سلێمانى له چاوپێکه‌وتنه‌که‌یدا بۆ سایتى هاوڵاتى ئه‌و ئاماژه ترسناکانه‌ى رونکردنه‌وه که له‌سه‌ر پارێزگاى سلێمانى هه‌یه و وتى" ئاماژه‌که ئه‌وه‌یه خۆى سه‌رچاوه‌ى بڵاوبونه‌وه‌که نادیاره و له‌ئێستاشدا تێکه‌ڵاوییه‌کى زۆر هه‌یه له‌ناو خه‌ڵکدا و ئه‌وه واى کردووه ڤایرۆسه‌که به خێراییه‌کى زیاد له جارى پێشوو بڵاوبێته‌وه، چونکه پێشتر که‌سه‌کان ته‌نیا له که‌ره‌نتینه‌کاوه ده‌هێنران و ئه‌مه‌ش وایکردووه ئاماژه‌کان ترسناک بن و ئه‌گه‌رى حاڵه‌تى زیاتر هه‌بێت". هاوڵاتى: له‌ئێستادا ئه‌رکى که‌رتى ته‌ندروستى چیه و چۆن ده‌توانن رێگرى له‌زیاتر بڵاوبونه‌وه‌ى ڤایرۆسه‌که بکه‌ن؟ هێرش سه‌لیم: ئێمه له‌ئێستادا له‌ڕێگه‌ى پشکنینى هه‌ره‌مه‌کى که‌سه نزیکه‌کانى توشبوه‌کانى حاڵه‌ته نوێیکانه‌وه رۆژانه پشکنینیان بۆ ده‌که‌ین و به‌دواى سه‌رچاوه‌ى توشبوه‌کاندا ده‌گه‌رێین. ئه‌وه‌شى رونکرده‌وه" به‌ڵام ئه‌و ئه‌وه نییه که بتوانین هه‌مووى کۆنترۆڵ بکه‌ین بۆیه ئه‌مه ئاماژه‌کان ترسناک ده‌کات". هاوڵاتى: ئێستا پشکنین ته‌نیا بۆ که‌سه نزیکه‌کانى توشبوه‌کان ده‌کرێت، پلانى شوێنى ترتان نیه؟ هێرش سه‌لیم: له‌هه‌ندێک شوێنى گشتى و قه‌ره‌باڵغیش به هه‌ره‌مه‌کى ده‌ستمان به پشکنین کردووه بۆ رێگه‌گرتن له‌ته‌شه‌نه‌کردنى ڤایرۆسه‌که. هاوڵاتى: دوێنێ چوارشه‌ممه باس له که‌ره‌نتینه‌کردنى هه‌موو نه‌خۆشخانه‌ى شۆرش ده‌کرا به‌هۆى توشبونى سێ کارمه‌ندى نه‌خۆشخانه‌که؟تاچه‌ند زانیاریت له‌سه‌ر ئه‌وه هه‌یه کارمه‌نده‌کان پزیشک بون یان کارمه‌ندى ته‌ندروستى بون؟ هێرش سه‌لیم: نه‌خێر به‌هیچ شێوه‌یه‌ک ناوه‌ندێکى ته‌ندروستى که‌ره‌نتین ناکرێت، چونکه ئه‌و نه‌خۆشخانانه شوێنى نه‌خۆش بۆ چاره‌سه‌رکردن ناکرێت که‌ره‌نتین بکرێن و دابخرێن، ناکرێت له‌هیچ یاسایه‌کدا دابخرێت ئه‌و سێ کارمه‌نده کارمه‌ندى پاککه‌ره‌وه بون و له‌ئێستادا ته‌نیا دوو به‌شى نه‌خۆشخانه‌که که ئه‌و کارمه‌ندانه به‌رکه‌وتنیان تێدا هه‌بووه که‌ره‌نتین کراوه. هاوڵاتى: به‌و پێیه‌ى مه‌ترسیه‌که له‌سه‌ر سلێمانى زۆره قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆ بۆ ئه‌م دو سێ رۆژه راناگه‌یه‌نرێت؟ هێرش سه‌لیم: خۆى کێشه‌که له‌وه‌دایه له جه‌ژندا تێکه‌ڵاوییه‌که زۆر ده‌بێت به‌هۆى بۆنه‌کان و نۆ جه‌ژنه و سه‌ردانى کردنى یه‌کتر زۆر ده‌بێت و سه‌ردانى گۆرستانه‌کان و واته به‌گشتى هاتوچۆ زۆر ده‌بێت بۆیه زۆر ته‌رکیزمان له‌سه‌ر رۆژانى جه‌زنى، به‌ڵام ئه‌گه‌ریشى هه‌یه حاڵه‌ت زۆر زیاتربێت له‌م دوو رۆژه‌دا بریارى تازه بدرێت بۆ قه‌ه‌دغه‌ى هاتوچۆ. یه‌که‌م حاڵه‌تى توشبون به ڤایرۆسى کۆرۆنا له هه‌رێمى کوردستان له‌سلێمانى له 2ى ئازارى 2020 تۆمارکراو تائێستا زیاتر له 170که‌س له‌سلێمانى توشى ڤایرۆسه‌که بوون و 5که‌س مردون و له‌ئێستادا 32که‌س له‌نه‌خۆشخانه‌کاندا چاره‌سه‌ر وه‌رده‌گرن. ئەمەش لە کاتێکدایە، چەند رۆژێکە لە سلێمانی حاڵەتی نوێ تۆمار دەکرێن و لە هەولێریش ئەمڕۆ حەوت حاڵەتی نوێ تۆمار کرا، حکومەتی هەرێمیش بڕیاریداوە، لە سێ رۆژی جەژن، بۆ ماوەی 72 کاتژمێر قەدەغەی هاتووچۆی گشتی رابگەیەنرێت. كۆی گشتی تووشبووان بە ڤایرۆسی كۆڕۆنای نوێ COVID-19 لە هەرێمی كوردستان (431) تووشبوو، لەنێویاندا (5) مردن هەیە و (٣٨٣) نەخۆش چاكبووەتەوە، ئێستا تەنها (43) نەخۆش لەژێر چاودێری پزیشكیدان
شاناز حه‌سه‌ن به‌رێوبه‌رى نه‌خۆشخانه‌ى گشتى شۆڕش رایگه‌یاند به‌هۆى توشبونى سێ کارمه‌ند به‌ڤایرۆسى کۆرۆنا بۆ ماوه‌ى 48 کاتژمێر نه‌خۆشخانه‌که ده‌ده‌خرێت بۆ پاککردنه‌وه. دکتۆر شەماڵ جەبار یاوەر، بەڕێوەبەری نه‌خۆشخانه‌ى گشتى شۆڕش ،له‌لێدوانێکدا به سایتى هاوڵاتى وت" سێ کارمەندی نەخۆشخانەی شۆڕش تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون و هه‌ر به‌و هۆیه‌وه بۆ ماوه‌ى 48 کاتژمێر ده‌ده‌خرێت بۆ پاککردنه‌وه". وتیشى" ئه‌و سێ کارمه‌نده له‌نه‌خشخانه توشى ڤایرۆسه نه‌بون و خۆمان دۆزیومانه‌ته‌وه". هه‌روه‌ها بەڕێوەبەری نه‌خۆشخانه‌ى گشتى شۆڕش راشیگەیاند، دوێنی حەوت کارمەندی ئەو نەخۆشخانەیە پشکنینیان بۆ کراوە و دواتر لە پشکنینەکان دەرکەوتووە، سیانیان تووشی کۆرۆنا بوون. دکتۆر شه‌ماڵ ئاماژه‌ى بۆ ئه‌ه‌وشکرد" نه‌خۆشخانه‌که که‌ره‌نتین ناکرێت، به‌ڵکو ئه‌و ماوه‌یه داده‌خرێت ته‌نیا بۆ کارى ته‌عقیم کردنه و پاککردنه‌وه‌یه‌کى به‌ته‌واوه‌تى". باسى له‌وه‌شکرد" له‌ئێستا ئه‌و کارمه‌ندانه‌ى به‌رکه‌وتنیان له‌گه‌ڵ سێ کارمه‌نده توشبوه‌که‌دا هه‌بووه که‌ره‌نتین ده‌کرێن و پشکنینى پێویستیان بۆ دده‌کرێت بۆ رێگرتن له بڵاوبونه‌وه‌ى ڤایرۆسه‌که". ئەمەش لە کاتێکدایە، چەند رۆژێکە لە سلێمانی حاڵەتی نوێ تۆمار دەکرێن و لە هەولێریش ئەمڕۆ حەوت حاڵەتی نوێ تۆمار کرا، حکومەتی هەرێمیش بڕیاریداوە، لە سێ رۆژی جەژن، بۆ ماوەی 72 کاتژمێر قەدەغەی هاتووچۆی گشتی رابگەیەنرێت. كۆی گشتی تووشبووان بە ڤایرۆسی كۆڕۆنای نوێ COVID-19 لە هەرێمی كوردستان (431) تووشبوو، لەنێویاندا (5) مردن هەیە و (٣٨٣) نەخۆش چاكبووەتەوە، ئێستا تەنها (43) نەخۆش لەژێر چاودێری پزیشكیدان
شاناز حه‌سه‌ن ئەنجومەنی مامۆستایانی گەرمیان رایگەیاند، ئەگەر تاسه‌ری ئه‌م مانگه، دوو موچەیان پێنەدرێت ئەوا بایکۆتی تاقیکردنەوەکان دەکەن هەروەها دەبێت حکومەت بەڵێنمان پێبدات کە موچەکانمان 30 ڕۆژ جارێک دابەش بکات. مامۆستایه‌ک له ده‌ربه‌نیخان: حکومه‌ت ناچارى کردوین مامه‌ڵه به ژیان و داهاتووى رۆڵه‌کانمانه‌وه بکه‌ین. ئەنجومەنی مامۆستایانی گەرمیان ئه‌مرۆ سێشه‌ممه، 19ئایارى2020 راگه‌یه‌ندراوێكی بڵاوكرده‌وه رایگەیاند " گەر تا بەرواری 1ی حوزەیران بڕی دوو موچەمان پێنەدرێت، ئەوا بایکۆتی تاقیکردنەوەکان دەکەین، هەروەها دەبێت حکومەت بەڵێنمان پێبدات کە موچەکانمان 30 ڕۆژ جارێک دابەش بکات." ئه‌نجومه‌نی ناوبراو پێی وایه كه "سەرجەم لایەنەکانی بەشدار و بێبەش لە دەسەڵات، دەبێت تەحەمولی بەرپرسیارێتیی مێژویی خۆیان بکەن، بەڵێندەدەین تا بەدەستهێنانی ئامانجەکان و گەڕانەوەی تەواوی مافەکانمان، لە خەبات و ناڕەزایەتیی بەردەوام دەبین." هاوکات گۆران جه‌زا ته‌مه‌ن 38ساڵ، 14ساڵه مامۆستایه و له لێدوانێکدا به سایتى هاوڵاتى وت" به‌داخه‌وه مامۆستایان گه‌یاندۆته بارودۆخێکى وا سه‌خت مامه‌ڵه به دڵسۆزى و ئه‌رکه پیرۆزه‌که‌یه‌وه بکات که په‌روه‌رده و فێرکردنه". ئه‌م مامۆستایه دانیشتوى ده‌ربه‌نیخانه و وانه‌ى فیزیا به خوێندکاره‌کانى ده‌ڵێت، باس له‌وه ده‌کات بارودۆخى ژیانیان زۆر سه‌خته و وتى" بێ موچه‌یى کار ده‌کاته سه‌ر بیر و هزرمان و ژیانى لێ ئاڵۆزکردوین، به‌داخه‌وه بۆ حکومه‌تێک ناتوانێت موچه‌ى مامۆستایه‌ک بدات که خۆیانى گه‌یاندۆته ئه‌م ئاسته". گۆران جه‌زا جه‌ختى له‌وه‌شکرده‌وه‌و وتى" زۆر ده‌مێکه مۆڵه‌ت ده‌ه‌دینه حکوه‌مت به‌ڵام له بیباکى ئه‌وان بریارمان داوه مه‌رجه‌کانمان جێبه‌جێنه‌که‌ن پرسیارى تاقیکردنه‌وه دانانێین و ناچینه تاقیکردنه‌کانه‌وه". ئه‌م مامۆستایه ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌شکرد" باوه‌ڕناکه‌م مامۆستا هه‌بێت ئه‌و بارودۆخه‌ى پێ خۆشبێت که مامه‌ڵه به ژیانى منداڵه‌کانمانه‌وه ده‌که‌ین، به‌ڵام حکومه‌ت ناچارى کردوین".
