كوردێك لەبەریتانیا بەهۆی بازرگانی كردن بەماددەی هۆشبەرەوە زیندانیكرا

ئامادەکردنی: هاوڵاتی  لە یەکەم لێدوانیدا وەک بریکاری وەزارەتی دارایی عێراق، ڕێباز حەملان ڕایگەیاند، لە نزیکترین کاتدا مووچەی مانگی 10 خەرج دەکرێت. ئەمڕۆ یەکشەممە، ڕێباز حەملان، وەک بریکاری وەزارەتی دارایی عێراق دەست بە کار بوو و، لە لێدوانێکیدا بۆ میدیای پارتی ڕایگەیاند: ئەمڕۆ لەبارەی دواکەوتنی خەرجکردنی مووچەی مانگی 10ـی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان، لەگەڵ تەیف سامی، وەزیری دارایی فیدراڵی کۆ بووەتەوە. بە وتەی ڕێباز حەملان، محەمەد شیاع سوودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق ڕەزامەندیی لەسەر خەرجکردنی مووچەی مانگی 10ـی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان دەربڕیوە و فەرمانی بە تەیف سامی، وەزیری دارایی فیدراڵی کردووە بە زووترین کات ئەو مووچەیە ڕەوانە بکات. بریکاری وەزارەتی دارایی باسی لەوەش کرد، “ئێستا لە بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی ژمێریاریی، وردبینی لە لیستی مووچەی مانگی 10ـی فەرمانبەران دەکرێت و بە زووترین کات ئەو مووچەیە دەخرێتە سەر هەژماری وەزارەتی دارایی و ئابووریی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە لقی هەولێری بانکی ناوەندیی عێراق”.  

ئامادەکردنی: هاوڵاتی به‌رپرسێكى باڵاى حكومه‌تى هه‌رێم ڕایده‌گه‌یه‌نێت، "دۆخی ناوچەی مادەی 140 لەڕوی کۆمەڵایەتیی، سیاسی، ئابوری، ئەمنیی‌و سەربازییەوە ئاسایی نەبوەتەوە"، ده‌شڵێت:"پێویست بوو سەرژمێریی تێدا دوابخرایە". فەهەمی بورهان سەرۆکی دەستەی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم ڕایگەیاند، "ئەو داواکارییە سەبارەت مەترسیی سەرژمێریی‌و دواخستنی هەمان بوو، ئێستا چوەتە قۆناغێکی دیکەوە". سەرۆکی دەستەی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوە دەڵێت:"وەکو دەستەی ناوچە کوردستانییەکان لەسەرەتاوە بەیاننامەیەکمان دەرکرد، کە تائەوکاتەی مادەی 140 جێبەجێدەکرێت، یاخود لانی کەم، هەندێک لەبنەماکانی مادەی 140 جێبەجێدەکرێت، سەرژمێریی دوابخرێت، بەڵام ئەم ئامانجەمان نەهاتەدی". دەشڵێت:"ئێمە ناوچەگەلێکی زۆرمان هەیە بەگوێره‌ى دەستور، بەدەق ئاماژەی پێدەکرێت، بڕگەیەک هەیە لەناو ماددەکەدا دەڵێت، ئەو ناوچانەی ئاسایی نەبوەتەوە، لەڕوی کۆمەڵایەتیی، سیاسی، ئابوری، ئەمنیی‌و سەربازیی ئاسایی نییە، پێویستە سەرژمێریی تێدا دوابخرێت‌و نەکرێت تائه‌وكاته‌ى ئەو مادانە جێبەجێدەکرێن". به‌وته‌ى فەهمی بورهان، "دەبێت ئێمە کاربکەین بۆ ئەو بۆشاییەی دروستدەبێت، یان ئەو دیوە ناڕونەی کە هەیە، ئێمە هەستمان بەنیگەرانییەکان کردوە، بۆیە دەمانەوێت ئەم بۆشاییە کەمبکەینەوە، ئێستاش هەمان نیگەرانیی جارانمان هەیە بەپێچەوانەشەوە هەندێک حاڵەت زیادیکردوە، ئێمە ناڵێین ئەم سەرژمێرییەی دەکرێت بۆ دوو بەیانی کاریگەرییە نەرێنییەکانی دەردەکەوێت؛ ئێمە دەڵێن حکومەتەکەی سودانی حکومەتێکی ئەرێنییەو پەیوەندییەکی تەندروستی هەبوە لەگەڵ حکومەتی هەرێم‌و سه‌ركردایه‌تى سیاسی کورددا". جه‌ختیشده‌كاته‌وه‌، "ڕەنگە ئێمە ئەوە قبوڵبکەین ئەم سەرژمێرییە لەناو حکومەتەکەی سودانی بۆ مەرامی سیاسی بەکارنایەت، بەڵام بەستنەوەی کەرکوک‌و خانەقین‌و شنگال، بەکاتێکی دیاریکراوەوە، نۆرماڵە، بۆیە نیگەرانییەکانی ئێمە بۆ پێنج ساڵی داهاتوو یاخود 10 ساڵی داهاتوە". دەستەی ئاماری هەرێمی کوردستان لە رێنماییەکانی خۆیدا، ئەو بەڵگەنامانەی ڕاگەیاندووە کە لە کاتی سەرژمێریدا پێویستە خەڵک ئامادەیان بکات. دەستەی ئامار دەڵێت: پێويسته‌ له‌م ماوه‌يه‌دا (واته‌: 17 و 18 و 19 و 20 و21 ى مانگى 11)، كارتى نيشتيمانيى ئه‌ندامانى خێزان یان (ناسنامەی باری کەسێتی و هاووڵاتینامە بۆ ئەوانەی کارتی نیشتیمانییان نییە) و كۆبۆنى خۆراكى خێزان به‌رده‌ست بن، چونكه‌ له‌ كاتى سه‌ردانى بژمێر، بۆ تۆمارى زانيارييه‌كان لێيان داوا ده‌كات." دەشڵێت: "هەر ئەندامێکی خێزان لە ماڵەوە نەبێ لەو ڕۆژانە بە شێوەیەکی کاتی بە هۆی گەشت بۆ دەرەوەی وڵات بەتایبەتی یان هەر هۆیەکی تر، پێویستە کارتی نیشتیمانی یان کۆپییەکەی ئەو کەسە هەبێ، تاکوو زانیارییەکانی لەگەڵ خێزانەکەی بنووسرێ." بەپێی زانیارییەکان ڕۆژی ڕابردوو محەمەد شیاع سوودانی سەرۆک وەزیرانی عێراق تەیف سامی، وەزیری دارایی راسپاردووە مووچەی مانگی 10ی فەرمانبەرانی هەرێم خەرجبکات و رێکارەکانی ناردنی تەواوبکرێت. نزیکەی دوو هەفتە دەبێت حکومەتی هەرێمی کوردستان لیستی مووچەی مانگی 10ی بۆ وەزارەتی دارایی عێراق ناردووە، بەڵام بەهۆی هەبوونی تێبینی لەسەر لیستی مووچە تائێستا بەغدا پارەی بۆ مووچەی مانگی 10 نەناردووە.  

ئامادەکردنی: هاوڵاتی ئەمڕۆ پرۆسەی سەرژمێری گشتی لە عێراق و هەرێمی کوردستان دەستپێدەکات و هەر کارمەندێکیش تەنیا بۆ پرسیارە بنەڕەتیەکان و تۆمارکردنی ئەندامانی خێزان لە هەر ماڵێک 40 خولەک کاتی دەوێت. عەبدولزەهرە هنداوی وتەبێژی وەزارەتی پلاندانی عێراق رایگەیاند، تەنها وەڵامدانەوەی پرسیارە بنەڕەتیەکان کە بریتین لە ژمارەی ئەندامانی خێزان، ناویان، تەمەنیان، پەیوەندییان لەگەڵ سەرۆکی خێزانەکە، 40 خولەکی دەوێت و خێزانەکان سەرپشکن لەوەی لە کوێ وەڵامی پرسیارەکان دەدەنەوە خۆیان بڕیار دەدەن کارمەندەکان ببەنە ماڵەوە یان هەر لەبەر دەرگا وەڵامیان بدەنەوە. دەشڵێت:”ئەگەر کەسێک لە ماڵەوە نەبوو دەبێت بەڵگەنامەیەکی وەک کارتی نیشتیمانی پاسپۆرت یان رەگەزنامەی لە ماڵەوە جێهێشتبێت بۆ ئەوەی بیسەلمێنن و ناوی تۆمار بکەن، ئەگەریش ئەوانەی لە ماڵەوە نەبوو ئەوە دوای قەدەغەی هاتوچۆ جارێکی دیکە سەردانی ئەو ماڵە دەکرێتەوە و ئەگەر کەسەکە گەڕابووەوە تۆماری دەکەن. هەروەها بۆ دڵنیابوونەوە و چێککردنەوە لە پرۆسەی زانیارییەکان رۆژی 20 و 21 ئەم مانگە قەدەغەی گشتی هاتووچۆ رادەگەیەنرێت.

ئامادەکردنی: هاوڵاتی كەشناسیی هەرێمی کوردستان پێشبینییەكانی بۆ كەشوهەوای 48 كاژمێری داهاتووی ناوچەكانی هەرێمی كوردستان بڵاوكردەوە و دەڵێت: ئەگەر هەیە سبەینێ لەناوچە شاخاوییەكانی پارێزگای دهۆك بەفر ببارێت و لە سلێمانیش باران و هەورەتریشقە دەبێت. بەپێی پێشبینییەكانی كەشناسی، ئەمڕۆ یەكشەممە ئاسمان نیمچە هەور دەبێت و لەهەندێ ناوچە هەوری تەواو دەبێت، لەگەڵ بارینی كەمێك نمە باران لەهەندێ ناوچە شاخاوییەكانی باكووری رۆژهەڵاتی هەرێم، هاوكات پلەكانی گەرماش كەمێك بەرزدەبێتەوە. سبەی دووشەممە ئاسمان نیمچە هەور دەبێت و پاشان لەكاتەكانی دوای نیوەڕۆ دەگۆرێت بۆ هەوری تەواو، لەگەڵ بارانبارین لەكاتەكانی شەودا لەپارێزگای دهۆك و ئەگەری بەفربارین لەهەندێ ناوچە شاخاوییەكانی هەروەها بارینی باران و هەورە تریشقە لەهەندێ ناوچەكانی گەرمیان و هەڵەبجەو باشووری شاری سلێمانی. بەرزترین پلەكانی گەرمای پێشبینیكراو بە پلەی سیلیزی: هەولێر : ٢٢ پلەی سیلیزی سلێمانی : ٢٠ پلەی سیلیزی دهۆك : ٢١ پلەی سیلیزی كەركوك : ٢٤ پلەی سیلیزی هەڵەبجە : ٢٢ پلەی سیلیزی زاخۆ : ٢١ پلەی سیلیزی حاجی ئۆمەران : ١٠ پلەی سیلیزی سۆران : ١٩ پلەی سیلیزی گەرمیان : ٢٥ پلەی سیلیزی

هاوڵاتی -ئیسرائیل پێگەیەكی نهێنی ئێرانی وێرانكردووە. -پێگەكه تایبەت بووە بە توێژینەوە لەسەر چەكی ئەتۆمی.   سایتی ئەكسیۆس ئاشكرایكرد ئیسرائیل پێگەیەكی نهێنی ئێرانی وێرانكردووە تایبەت بووە بە توێژینەوە لەسەر چەكی ئەتۆمی. سایتەكە لە راپۆرتێكدا بڵاویكردەوە ئیسرائیل لە كۆتایی مانگی تشرینی یەكەمی ڕابردوو هێرشی كردووەتە سەر پێگەیەكی نهێنی ئێرانی لە ناوچەی بارشین. رونیشیكردەوە هێرشەكەی ئیسرائیل بۆ سەر پێگەیەك بووە كە بۆ توێژینەوە لەسەر چەكی ئەتۆمی بەكارهاتووە و زیانێكی زۆری گەیاندووە بە هەوڵەكانی ئێران بۆ درێژەدان بە توێژینەوەكانی لە بەرهەمهێنانی چەكی ئەتۆمی. بەرپرسێكی ئەمریكی بە سایتەكەی راگەیاندووە ئێرانیەكان لەو پێگەیەدا خەریكی چالاكی زانستی زۆر نهێنی بون، رەنگە ببوایە بە بنەمایەك بۆ بەرهەمهێنانی چەكی ئەتۆمی، تەنها ژمارەیەكی كەمی بەرپرسانی حكومەتی تاران ئاگاداری ئەو چالاكیانە بون.

هاوڵاتی - نزیكترین راوێژكارانی دۆناڵد ترامپ چاوی كەوتووە بە ئەمیر سەعید ئیراوانی باڵیۆزی ئێران لە نەتەوەیەكگرتوەكان. - كۆبوونەوەكە نهێنی بووە و یەك كاتژمێری خایاندووە و ئەرێنی و دڵخۆشكەر بووە.   رۆژنامەی نیویۆرك تایمزی ئەمریكی ئاشكرایكرد ئیلۆن ماسك نزیكترین راوێژكارانی دۆناڵد ترامپ سەرۆكی هەڵبژێردراوی ئەمریكا چاوی كەوتووە بە ئەمیر سەعید ئیراوانی باڵیۆزی ئێران لە نەتەوەیەكگرتوەكان. رونیشیكردەوە كۆبوونەوەكەی نێوانیان لەسەر چۆنێتی نەهێشتنی گرژیەكانی نێوان تاران و واشنتن بووە. ئاماژەشیكرد كۆبوونەوەكە نهێنی بووە و یەك كاتژمێری خایاندووە و ئەرێنی و دڵخۆشكەر بووە. بەپێی رۆژنامەكە باڵیۆزی ئێران هانی ماسكی داوە هەوڵبدات بۆ لابردنی سزاكانی ئەمریكا لەسەر ئێران و كاری بازرگانی لە تاراندا بكات.

كاوە ڕەش -دادگایی كردنى تۆڕێكی قاچاغچی كورد له بەریتانیا کەدەستیان هەبووە لە قاچاخچیەتی كردن بەسەدان کۆچبەری نایاسایی. -تۆڕەكە لەلایەن دوو كوردەوە سەرپەرشتی كراوە بەناوەكانی،  دڵشاد شامۆ و عەلی خدر.   دادگایەكی بەریتانیا دادگایی تۆڕێكی دیكەی قاچاغچی  كوردیی كرد، کەدەستیان هەبووە لە قاچاخچیەتی كردن بەسەدان کۆچبەری نایاساییەوە. بەپێی ڕاپۆرتی تۆڕی بی،بی،سی دادگای شاری كاردیف لەبەریتانیا، دادگایی تۆڕێكی دیكەی قاچاغچی كوردیی كرد، کەدەستیان هەبووە لە قاچاخچیەتی كردن بەسەدان کۆچبەری نایاسایی، لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستەوە بۆ ووڵاتانی یەكێتی ئەورپاو بەریتانیا. تۆڕەكە لەلایەن دوو كوردەوە سەرپەرشتی كراوە بەناوەكانی،  دڵشاد شامۆ، تەمەن 41 ساڵ و عەلی خدر تەمەن 40 ساڵ، هەردوو ناوبراو تۆمەتبارن بەوەی لەڕێگای بەلەم و بارهەڵگر و ئۆتۆمبێل، بەشێوەی نایاسایی سەدان كۆچبەری نایاساییان، لەووڵاتانی عێراق و ئێران و سوریاوە، بەرەو ئەوروپا هێناوە. ‎دادگای تاجی شاری كاردیف، گوێبیستی چۆنییەتی كاركردن و ماماڵەی قاچاخچیەتی كردنی ئەو گروپە بوو، كەلەنێوان ئەیلوولی ٢٠٢٢ و نیسانی ٢٠٢٣، لەشوێنی شۆردنی ئۆتۆمبێلی دەستی،  لە شاری کاردیف ڕێكخراوە، کەخاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی شوێنەكە دەگەڕێتەوە  بۆ ئەو دوو هاوڵاتیە كوردە. ‎بەپێی ڕاپۆرتەكە دڵشاد شامۆ، لەدایکبووی كوردستانی عێراقە و عەلی خدر بەڕەچەڵەک كوردیی ئێرانە و هەردووکیان پێنج تۆمەتیان دراوەتەپاڵ، بەبازرگانی كردن بەكۆچبەرانەوەو پێشێلکردنی یاساکانی کۆچ و گواستنەوەی كۆچبەری نایاسایی لەووڵاتانی یەكێتی ئەوروپاوە،  وەك ئیتاڵیا، ڕۆمانیا، کرواتیا و ئەڵمانیا. سارا گاونت، لەداواکاری گشتی، بەدادگای تاجی کاردیف-ی ڕاگەیاندووە، ئەو بەڵگانەی لەسەر ئەو گروپە لەڕێگای تۆڕی واتسئەپەوە بەدەست كەوتووە، ئێستا بەردەستە و بەئەندامانی دادگاى پیشان دەدات، لەوانە پەیامی دەنگی و ئاڵوگۆڕی نامەكان، كەلەنێوان تۆمەتباران و ئەو کەسانەی کەبنکەکانیان لەعێراق و تورکیا و ئەوروپایەو هەوڵی قاچاخهێنانی خەڵکی دەدەن بۆ سەرتاسەری ئەوروپا. ‎ئاماژەی بەوەشکردووە، زۆربەی ئەوانەی بازرگانییان پێوەکراوە لە عێراق و ئێران و سوریاوە هاتوون و چەندین هەزار پاوەندیان لێ وەرگیراوە و بەشێکی زۆری پارەکانیش، بەبەکارهێنانی سیستەمی حەواڵە گواستراونەتەوە، کەشێوازێکی تەقلیدییە بۆ گواستنەوەی پارە لە ڕێگەی دەڵاڵەکانەوە، كەبڕە پارەیەکی کەمتری تێ دەچێ وەك لەڕێگەی وێستەرن یونیونەوە بنردرێت. ‎ئەو خانمەی داواكاری گشتی ئاماژەی بەوەشکردووە، پۆلیس چاودێری تۆمەتبارانی کردووە و جوڵەکانیانی تۆمارکردووە، لەنێویاندا دانانی "ئامێری گوێگرتن لەناو ئۆتۆمبێلەکانیان و شوێنی شوشتنی ئۆتۆمبێل، لەشاری کایرفیلی". ‎ئاماژەی بەوەشکردوە، بەشێكی زۆری گفتوگۆی جۆراوجۆر تۆمارکراوە کەئەم تۆمەتبارانە لەکاتێکدا لەناو ئۆتۆمبێلەکانیاندا بوون قسە دەکەن و لەگەڵ ئەندامانی دیكەی گروپەكە و كۆچبەرە سەرنشینەكان، زۆرێک لە گفتوگۆکان بەزمانی کوردی بووەو دواتر بۆ دەستەی دادوەران  وەرگێڕدراون. داواكاری گشتی دەڵێ، تۆمەتباران چوار ڕێگای جیاوازیان بەكار هێناوە بۆ گواستنەوەی  نایاسایی لەڕێگەی ئەوروپادا، سەرەتا کۆچبەران بەڵگەنامەی فەرمی بەکاردەهێنن بۆ چوونە ناو تورکیا دواتر دەبرێن بۆ ئەودیوی سنوورەکان، هەندێکجار  بەبەلەم یان کەشتیی بەكار دەهێنن، ڕێگایەكی دیكەش كە کۆچبەران ڤیزەی گەشتیاری بیلاروس،  یان مۆڵدۆڤا وەردەگرن، دواتر بە ئۆتۆمبێل یان بارهەڵگر، دەگوازرێنەوە بۆ ئەڵمانیا یان ڕۆمانیا. ‎ڕێگایەكی دیكەش بریتیە لەوەی کۆچبەران بەبارهەڵگر، یاخود بەدەریا یان  لەتورکیاوە دەبرێنە ئیتاڵیا یان ئەڵمانیا. ‎بەشێكی زۆری كۆچبەرانی عێراقی و ئێرانی و سوورییش لەڕێگای بۆسنەوە گەشت دەکەن بەئۆتۆمبێل یان تاکسی و  دەپەڕنەوە بۆ ناو کرواتیا و سلۆڤینیا و زۆرجاریش بەرەو ئیتاڵیا دەڕۆن. ‎دادگای ئەم دۆسییە هێشتا بەردوامە كەڕۆژی ١١/١١/٢٠٢٤ دەستی پێكردوە. ‎هاوكات هەر لەم هەفتەیەدا، قاچاغچیەكی دیكەی بەناو بانگی كورد بەناوی ئامانج حەسەن،  كەناسراوە بەئامانج زەمەن، تەمەن ٣٤ ساڵ لەشاری پریستۆنی بەرێتانیا بە ١٧ساڵ زیندانی سزا دراوە و دادگا تاوانباری كردووە بەگواستنەوەو بازرگانی كردن بەسەدان كۆچبەرەوە لەووڵاتانی یەكیەتی ئەوروپاوە، بۆ بەریتانیا. ‎وەزارەتی ناوخۆی بەریتانیا دەڵێ، ئامانج حەسەن، قاچاغچیەكی دیاری نێو سۆشیال مێدیا بووە،  بەوەی كۆچبەران لەتۆڕی كۆمەڵایەتی بە”باشترین قاچاغچی"  دەیناسێنن هەروەها لەتۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبووک ڕیکلام بۆ پەڕینەوەکانی دەكەن، كاتێك چەندین كۆچبەر لەناو دەریادا سوپاسی دەكەن. ‎ هەربەپێی چەند ڤیدۆیەكی دیكە، كەلەتۆڕە كۆمەڵاتییەكان بڵاوبۆتەوە، ئامانج زەمەن، لەئاهەنگی بەندبێژەكان دانیشتووە بەدامانچەوەو گۆرانی بەسەردا هەڵدەرێت و بەباشترین قاچاغچی وەسف دەكرێ. ‎هەموو ئەو بەڵگەو  ڤیدیۆیانە لەڕاگەیاندنەكانی بەریتانیا بڵاوكراونەتەوە لەكاتی سزادانی ئەو كوردە قاچاغچیە.

هاوڵاتی -دادگایی كردنى تۆڕێكی قاچاغچی كورد له بەریتانیا کەدەستیان هەبووە لە قاچاخچیەتی كردن بەسەدان کۆچبەری نایاسایی. -تۆڕەكە لەلایەن دوو كوردەوە سەرپەرشتی كراوە بەناوەكانی،  دڵشاد شامۆ و عەلی خدر.   دادگایەكی بەریتانیا دادگایی تۆڕێكی دیكەی قاچاغچی  كوردیی كرد، کەدەستیان هەبووە لە قاچاخچیەتی كردن بەسەدان کۆچبەری نایاساییەوە. بەپێی ڕاپۆرتی تۆڕی بی،بی،سی دادگای شاری كاردیف لەبەریتانیا، دادگایی تۆڕێكی دیكەی قاچاغچی كوردیی كرد، کەدەستیان هەبووە لە قاچاخچیەتی كردن بەسەدان کۆچبەری نایاسایی، لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستەوە بۆ ووڵاتانی یەكێتی ئەورپاو بەریتانیا. تۆڕەكە لەلایەن دوو كوردەوە سەرپەرشتی كراوە بەناوەكانی،  دڵشاد شامۆ، تەمەن 41 ساڵ و عەلی خدر تەمەن 40 ساڵ، هەردوو ناوبراو تۆمەتبارن بەوەی لەڕێگای بەلەم و بارهەڵگر و ئۆتۆمبێل، بەشێوەی نایاسایی سەدان كۆچبەری نایاساییان، لەووڵاتانی عێراق و ئێران و سوریاوە، بەرەو ئەوروپا هێناوە. ‎دادگای تاجی شاری كاردیف، گوێبیستی چۆنییەتی كاركردن و ماماڵەی قاچاخچیەتی كردنی ئەو گروپە بوو، كەلەنێوان ئەیلوولی ٢٠٢٢ و نیسانی ٢٠٢٣، لەشوێنی شۆردنی ئۆتۆمبێلی دەستی،  لە شاری کاردیف ڕێكخراوە، کەخاوەندارێتی و بەڕێوەبردنی شوێنەكە دەگەڕێتەوە  بۆ ئەو دوو هاوڵاتیە كوردە. ‎بەپێی ڕاپۆرتەكە دڵشاد شامۆ، لەدایکبووی كوردستانی عێراقە و عەلی خدر بەڕەچەڵەک كوردیی ئێرانە و هەردووکیان پێنج تۆمەتیان دراوەتەپاڵ، بەبازرگانی كردن بەكۆچبەرانەوەو پێشێلکردنی یاساکانی کۆچ و گواستنەوەی كۆچبەری نایاسایی لەووڵاتانی یەكێتی ئەوروپاوە،  وەك ئیتاڵیا، ڕۆمانیا، کرواتیا و ئەڵمانیا. سارا گاونت، لەداواکاری گشتی، بەدادگای تاجی کاردیف-ی ڕاگەیاندووە، ئەو بەڵگانەی لەسەر ئەو گروپە لەڕێگای تۆڕی واتسئەپەوە بەدەست كەوتووە، ئێستا بەردەستە و بەئەندامانی دادگاى پیشان دەدات، لەوانە پەیامی دەنگی و ئاڵوگۆڕی نامەكان، كەلەنێوان تۆمەتباران و ئەو کەسانەی کەبنکەکانیان لەعێراق و تورکیا و ئەوروپایەو هەوڵی قاچاخهێنانی خەڵکی دەدەن بۆ سەرتاسەری ئەوروپا. ‎ئاماژەی بەوەشکردووە، زۆربەی ئەوانەی بازرگانییان پێوەکراوە لە عێراق و ئێران و سوریاوە هاتوون و چەندین هەزار پاوەندیان لێ وەرگیراوە و بەشێکی زۆری پارەکانیش، بەبەکارهێنانی سیستەمی حەواڵە گواستراونەتەوە، کەشێوازێکی تەقلیدییە بۆ گواستنەوەی پارە لە ڕێگەی دەڵاڵەکانەوە، كەبڕە پارەیەکی کەمتری تێ دەچێ وەك لەڕێگەی وێستەرن یونیونەوە بنردرێت. ‎ئەو خانمەی داواكاری گشتی ئاماژەی بەوەشکردووە، پۆلیس چاودێری تۆمەتبارانی کردووە و جوڵەکانیانی تۆمارکردووە، لەنێویاندا دانانی "ئامێری گوێگرتن لەناو ئۆتۆمبێلەکانیان و شوێنی شوشتنی ئۆتۆمبێل، لەشاری کایرفیلی". ‎ئاماژەی بەوەشکردوە، بەشێكی زۆری گفتوگۆی جۆراوجۆر تۆمارکراوە کەئەم تۆمەتبارانە لەکاتێکدا لەناو ئۆتۆمبێلەکانیاندا بوون قسە دەکەن و لەگەڵ ئەندامانی دیكەی گروپەكە و كۆچبەرە سەرنشینەكان، زۆرێک لە گفتوگۆکان بەزمانی کوردی بووەو دواتر بۆ دەستەی دادوەران  وەرگێڕدراون. داواكاری گشتی دەڵێ، تۆمەتباران چوار ڕێگای جیاوازیان بەكار هێناوە بۆ گواستنەوەی  نایاسایی لەڕێگەی ئەوروپادا، سەرەتا کۆچبەران بەڵگەنامەی فەرمی بەکاردەهێنن بۆ چوونە ناو تورکیا دواتر دەبرێن بۆ ئەودیوی سنوورەکان، هەندێکجار  بەبەلەم یان کەشتیی بەكار دەهێنن، ڕێگایەكی دیكەش كە کۆچبەران ڤیزەی گەشتیاری بیلاروس،  یان مۆڵدۆڤا وەردەگرن، دواتر بە ئۆتۆمبێل یان بارهەڵگر، دەگوازرێنەوە بۆ ئەڵمانیا یان ڕۆمانیا. ‎ڕێگایەكی دیكەش بریتیە لەوەی کۆچبەران بەبارهەڵگر، یاخود بەدەریا یان  لەتورکیاوە دەبرێنە ئیتاڵیا یان ئەڵمانیا. ‎بەشێكی زۆری كۆچبەرانی عێراقی و ئێرانی و سوورییش لەڕێگای بۆسنەوە گەشت دەکەن بەئۆتۆمبێل یان تاکسی و  دەپەڕنەوە بۆ ناو کرواتیا و سلۆڤینیا و زۆرجاریش بەرەو ئیتاڵیا دەڕۆن. ‎دادگای ئەم دۆسییە هێشتا بەردوامە كەڕۆژی ١١/١١/٢٠٢٤ دەستی پێكردوە. ‎هاوكات هەر لەم هەفتەیەدا، قاچاغچیەكی دیكەی بەناو بانگی كورد بەناوی ئامانج حەسەن،  كەناسراوە بەئامانج زەمەن، تەمەن ٣٤ ساڵ لەشاری پریستۆنی بەرێتانیا بە ١٧ساڵ زیندانی سزا دراوە و دادگا تاوانباری كردووە بەگواستنەوەو بازرگانی كردن بەسەدان كۆچبەرەوە لەووڵاتانی یەكیەتی ئەوروپاوە، بۆ بەریتانیا. ‎وەزارەتی ناوخۆی بەریتانیا دەڵێ، ئامانج حەسەن، قاچاغچیەكی دیاری نێو سۆشیال مێدیا بووە،  بەوەی كۆچبەران لەتۆڕی كۆمەڵایەتی بە”باشترین قاچاغچی"  دەیناسێنن هەروەها لەتۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبووک ڕیکلام بۆ پەڕینەوەکانی دەكەن، كاتێك چەندین كۆچبەر لەناو دەریادا سوپاسی دەكەن. ‎ هەربەپێی چەند ڤیدۆیەكی دیكە، كەلەتۆڕە كۆمەڵاتییەكان بڵاوبۆتەوە، ئامانج زەمەن، لەئاهەنگی بەندبێژەكان دانیشتووە بەدامانچەوەو گۆرانی بەسەردا هەڵدەرێت و بەباشترین قاچاغچی وەسف دەكرێ. ‎هەموو ئەو بەڵگەو  ڤیدیۆیانە لەڕاگەیاندنەكانی بەریتانیا بڵاوكراونەتەوە لەكاتی سزادانی ئەو كوردە قاچاغچیە.

هاوڵاتی فەڕنسا ڕایگەیاند دەزگا ئەمنیەكانی ئەو ووڵاتە توانیوانە باندێكی قاچاچاغچیەتی كۆچبەران دەستیگر بكەن كه كوردن وناسراون به بازرگانانی مەرگ. مێدیاكانی‎ فەڕنسا ڕایانگەیاندوە باندەكە پێكهاتووه لەهەژدە ئەندام كەتاوانبارن  بەئامادەكردنی هەزاران بەلەمی بچووک بۆپەڕاندنەوەی كۆچبەری نایاسایی لەفەرەنساوه بۆ بەریتانیا. رونیانكردەوە ئەو بانده داواکاری گشتی بە (بازرگانانی مەرگ) وەسفیكردوون و زۆربەیان لەکوردەکانی عێراق پێکهاتوون و دوای ئۆپەراسیۆنێکی سەرتاسەری لەووڵاتی ئەوروپا، لەساڵی ٢٠٢٢ کەچاودێری كراون بەهاوبەشی، بەریتانیا و فەرەنسا و ئەڵمانیا و هۆڵەندا، دەستیگر كراون و لەفەڕەنسا دادگایی کران. ‎سەرۆكی باندە قاچاغچیەكە، ناوی میرخان ڕەسووڵە و بۆ ماوەی ١٥ ساڵ سزای زیندانی بۆ بڕاوەتەوە، کەدرێژترین سزایە لەنێو ئەو باندەی کەلەدادگایەکی شاری لیل لەفەڕەنسا، سزا دران. ‎هاوكات مێدیاكانی بەریتانیا ڕایانگەیاندوە لەنێو سزا دراوەكاندا ژن و پیاوێكی ئێرانی هەن، كەلەبەریتانیا دەستیگر كراون و دواتر ڕادەستی فەڕەنسا كراون. ‎ئەو گروپە كوردە كەناسروان بەبازرگانانی مەرگ ماوەی چەند ساڵێکە کۆنتڕۆڵی زۆربەی ئەو پەڕینەوە بچووکانەی بەلەم  و كۆچبەرانیان كردووە، كەلەباکووری فەرەنساوە بۆ بەریتانیا ئەنجامدراون. ئاژانسی نیشتمانی تاوانەکانی بەریتانیا ڕایگەیاندووە ئەو باندە کە پێدەچێت دەستیان هەبێت لەپەڕینەوە ١٠ هەزار كۆچبەری نایاسایی  کەناڵەکانەوە زۆرترین داهاتیان كۆكردۆتەوە. ‎ئاژانسەكە بڵاوی كردۆتەوە، لەچوارچێوەی ئۆپەراسیۆنە نێودەوڵەتییەکەدا بۆ دەستگیركردنی ئەو باندە كوردە، دەست گیراوە بەسەر زیاتر لە 100 بەلەم و هەزار چاکەتی ڕزگارکەر و چەندین بزوێنەر و بڕێكی زۆر پارەی کاش. ‎سەركردەی باندەكە، میرخان ڕەسووڵی، كەتەمەن 26 ساڵە، پێشتریش بەتاوان قاچاخچێتی و بەتۆمەتی هەوڵدان بۆ کوشتن، سزای هەشت ساڵی زیندانی بەجیای بەسەردا سەپێنراوە. ‎ناوبراو تاوانباركراوە، به بەڕێوەبردنی ئۆپەراسیۆنی قاچاخچێتی تاوانکاری لە ژووری زیندانەکەیەوە لەفەرەنساوە. میدیاکانی فەرەنسا بڵاویانکردەوە، دادگاکە، بەپێی ڕاسپاردەی داواکاری گشتی،  درێژترین سزای بەسەر میرخان ڕەسۆڵدا سەپاندووە. ‎هەروەها بەپێی ڕاپۆرتە ناوخۆییەکان، سزای دارای بەبڕی 200 هەزار یۆرۆ (167 هەزار و 745 پاوەند)ی بەسەر مرخاندا سەپێنراوە.

هاوڵاتی - بە مەرسومی كیم جۆنگ ئون كۆریای باكوور پەیماننامەیەكی بەرگری هاوبەشی لەگەڵ ڕوسیا پەسەند كرد. - پەیماننامەكە لە ئەمڕۆوە دەچێتە بواری جێبەجێكردنەوە.     كۆریای باكوور پەیماننامەیەكی بەرگری هاوبەشی لەگەڵ ڕوسیا پەسەند كرد. ئاژانسی هەواڵەكانی كۆریای باكوور بڵاویكردەوە پەیماننامەكە بە مەرسومی كیم جۆنگ ئون پەسەند كراوە وەك سەرۆكی كاروباری دەوڵەتی كۆماری كۆریای میللی دیموكراسی. رونیشیكردەوە پەیماننامەكە لە ئەمڕۆوە دەچێتە بواری جێبەجێكردنەوە كە هەردوولا بەڵگە نامەكان دەگۆڕنەوە. لە مانگی حوزەیران كاتێك ڤلادیمیر پوتین سەردانی بیۆنگ یانگی كرد لەگەڵ كیم جۆنگ یۆنگ ئیمزایان لەسەر پەیماننامەی هاوبەشی ستراتیژیی كرد و بەپێی رێكەوتنەكە دەبێت هەر دوو دەوڵەتەكە كاتێك پێویستیان بە یارمەتی سەربازی هەبوو دەستبەجێ‌ پێشكەشی یەكی بكەن بەبێ‌ دواكەوتن، كاتێك هەرچ كاميان رووبەڕووی هەڕەشە ببنەوە، بێجگە لە هاوكاریكردنی یەكتری لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی بەڕووی سزا رۆژئاواییەكان.

هاوڵاتی -ئەمریكا بەنیازە سەدان مووشەك بنێرێت بۆ ئۆكرانیا. - مووشەكەكان پێداویستیەكانی بەرگری ئاسمانی ئۆكرانیا بۆ ئەمساڵ پڕدە كەنەوە.   ویلایەتەیەكگرتوەكانی ئەمریكا بەنیازە سەدان مووشەك بنێرێت بۆ ئۆكرانیا. رۆژنامەی وۆڵ ستریت جۆڕناڵ بڵاویكردەوە ئەمریكا زیاتر لە 500 مووشەكی بەرگەری لەماوەی چەند هەفتە یەكی داهاتوودا دەنێرێت بۆ ئۆكرانیا. رۆژنامەكە لەزاری بەرپرسێكى وەزارەتی پنتاگۆنەوە بڵاویكردەوە ئیدارەی ئەمریكا بەنیازبوو هاوكاریەكانی لە مانگی نیسان بدات بە ئۆكرانیا. بەرپرسێكی ئەمریكی بە رۆژنامەكەی راگەیاند ناردنی مووشەكی بەرگری لەجۆری پاتریۆت و ناسامس پێداویستیەكانی بەرگری ئاسمانی ئۆكرانیا بۆ ئەمساڵ پڕدەكاتەوە. ئیدارەی جۆ بایدن سەرۆكی ئەمریكا رۆژی هەینی رایگەیاند رێگا دەدات بە كۆمپانیا ئەمریكیەكانی كەرتی بەرگری كار لە ئۆكرانیادا بكەن بۆ چاككردنەوەی ئەو چەكانەی پنتاگۆن دابینی دەكات.

هاوڵاتی -ئەمریكا بەنیازە سەدان مووشەك بنێرێت بۆ ئۆكرانیا. - مووشەكەكان پێداویستیەكانی بەرگری ئاسمانی ئۆكرانیا بۆ ئەمساڵ پڕدە كەنەوە.   ویلایەتەیەكگرتوەكانی ئەمریكا بەنیازە سەدان مووشەك بنێرێت بۆ ئۆكرانیا. رۆژنامەی وۆڵ ستریت جۆڕناڵ بڵاویكردەوە ئەمریكا زیاتر لە 500 مووشەكی بەرگەری لەماوەی چەند هەفتە یەكی داهاتوودا دەنێرێت بۆ ئۆكرانیا. رۆژنامەكە لەزاری بەرپرسێكى وەزارەتی پنتاگۆنەوە بڵاویكردەوە ئیدارەی ئەمریكا بەنیازبوو هاوكاریەكانی لە مانگی نیسان بدات بە ئۆكرانیا. بەرپرسێكی ئەمریكی بە رۆژنامەكەی راگەیاند ناردنی مووشەكی بەرگری لەجۆری پاتریۆت و ناسامس پێداویستیەكانی بەرگری ئاسمانی ئۆكرانیا بۆ ئەمساڵ پڕدەكاتەوە. ئیدارەی جۆ بایدن سەرۆكی ئەمریكا رۆژی هەینی رایگەیاند رێگا دەدات بە كۆمپانیا ئەمریكیەكانی كەرتی بەرگری كار لە ئۆكرانیادا بكەن بۆ چاككردنەوەی ئەو چەكانەی پنتاگۆن دابینی دەكات.

هاوڵاتی - ئۆكرانیا گەورەترین هێرشی درۆنی كردە سەر ڕوسیا. - بەلایەنی كەمەوە بە 25 درۆن مۆسكۆی پایتەختی ڕوسیای كردە ئامانج. - بەهۆی ئەو هێرشە درۆنیەوە دوو فڕۆكەخانەی مۆسكۆی پایتەختی ڕوسیا داخران.   ئەمڕۆ یەكشەممە ئۆكرانیا بەلایەنی كەمەوە بە 25 درۆن مۆسكۆی پایتەختی ڕوسیای كردە ئامانج، ئەمەش بە گەورەترین هێرشى ئۆكرانیا بۆ سەر ڕوسیا دادەنرێت. سێرگی سۆبیانین سەرۆكی شارەوانی مۆسكۆ لە پێگەی تایبەتی تلیگرامی خۆی نووسیوێتی بەرگریە ئاسمانیەكانی ڕوسیا 25 درۆنی ڕوسیایان دەستنیشانكردووە كە مۆسكۆیان كردووەتە ئامانج  هەر 25یان خراونەتە خوارەوە. چەند بەرپرسێكی ڕوسیاش ئاشكرایان كرد بەهۆی ئەو هێرشە درۆنیەوە بەشێوەیەكی كاتی دوو فڕۆكەخانەی مۆسكۆی پایتەختی ڕوسیا داخران. لەدەستپێكردنی جەنگی نێوان ڕوسیا و ئۆكرانیا لە مانگی فبرایری 2022وە، ئەمە گەورەترین هێرشی درۆنی ئۆكرانیایە بۆ سەر ڕوسیا.

هاوڵاتی - ئۆكرانیا گەورەترین هێرشی درۆنی كردە سەر ڕوسیا. - بەلایەنی كەمەوە بە 25 درۆن مۆسكۆی پایتەختی ڕوسیای كردە ئامانج. - بەهۆی ئەو هێرشە درۆنیەوە دوو فڕۆكەخانەی مۆسكۆی پایتەختی ڕوسیا داخران.   ئەمڕۆ یەكشەممە ئۆكرانیا بەلایەنی كەمەوە بە 25 درۆن مۆسكۆی پایتەختی ڕوسیای كردە ئامانج، ئەمەش بە گەورەترین هێرشى ئۆكرانیا بۆ سەر ڕوسیا دادەنرێت. سێرگی سۆبیانین سەرۆكی شارەوانی مۆسكۆ لە پێگەی تایبەتی تلیگرامی خۆی نووسیوێتی بەرگریە ئاسمانیەكانی ڕوسیا 25 درۆنی ڕوسیایان دەستنیشانكردووە كە مۆسكۆیان كردووەتە ئامانج  هەر 25یان خراونەتە خوارەوە. چەند بەرپرسێكی ڕوسیاش ئاشكرایان كرد بەهۆی ئەو هێرشە درۆنیەوە بەشێوەیەكی كاتی دوو فڕۆكەخانەی مۆسكۆی پایتەختی ڕوسیا داخران. لەدەستپێكردنی جەنگی نێوان ڕوسیا و ئۆكرانیا لە مانگی فبرایری 2022وە، ئەمە گەورەترین هێرشی درۆنی ئۆكرانیایە بۆ سەر ڕوسیا.

هاوڵاتی - مۆسکۆ و واشنتن لە ڕێگەی کەناڵە داخراوەکانەوە ئاڵوگۆڕی پەیام دەكەن. - ڕوسیا ئامادەیە گوێ لە پێشنیارەکەی ترەمپ بگرێت سەبارەت بە چارەسەرکردنی قەیرانەکان لە ئۆکرانیا.   وەزارەتی دەرەوەی ڕوسیا رایگەیاند مۆسکۆ و واشنتن لە ڕێگەی کەناڵە داخراوەکانەوە لەسەر ئاستی سەربازی و سیاسی ئاڵوگۆڕی پەیام دەكەن. سێرگێی ڕیابکۆڤی، جێگری وەزیری دەرەوەی ڕوسیا بە میدیاكانی وڵاتەكەی ڕاگەیاند وڵاتەكەی ئامادەیە گوێ لە پێشنیارەکەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی هەڵبژێردراوی ئەمریکا بگرێت سەبارەت بە چارەسەرکردنی قەیرانەکان لە ئۆکرانیا. وتيشى: هێشتا مەترسی زیان گەیاندن بە پەیوەندییە دیپلۆماسییەکان لەگەڵ ئەمریکادا دەمێنێت، ئەگەر سەرمایەکانی ڕوسیا دەستییان بەسەردا بگیرێت یاخود واشنتن گرژییەکان لە ئۆکرانیا زیاتر بکات. ڕۆژی پێنجشەممە 7ـی تشرینی دووەمی 2024، ڤلادیمیر پوتین سەرۆکی ڕووسیا لە کۆنفرانسێکی کۆڕبەندی نێودەوڵەتی لە سەیرانگەی سوچی لەسەر دەریای ڕەش رایگەیاند دەمەوێت ئەم دەرفەتە بقۆزمەوە و پیرۆزبایی لە دۆناڵد ترەمپ بکەم بەبۆنەی هەڵبژاردنی وەک سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا. سەرۆکی ڕووسیا ئاماژەی بەوە کرد کە، ئامادەیە لەگەڵ ترەمپ قسە بکات، جەختی لەوەش کردەوە کە پێویستە ئەولەویەت بدرێت بە خواستی گەڕاندنەوەی پەیوەندییەکان لەگەڵ ڕوسیا و کارکردن بۆ کۆتاییهێنان بە شەڕی ئۆکرانیا.