.jpeg)
هاوڵاتی ئەمشەو فلیپین بوومەلەرزەیەکی بەهێز هەژاندی و زیانێکی زۆری ماددی بەرکەوت ، کەشناسی ژاپۆنیش هۆشداری دەدات، ئەگەری دروست بوونی تسۆنامی هەیە، بە بەرزی یەک مەتر و دوورگەی ئاسیا دەگرێتەوە. بەگوێرەی زانیارییەکانی دەزگای بوومەلەرزەزانی فلیپین، بوومەلەرزەکە لە قووڵایی ٦٣ کیلۆمەتر بووە و ئەگەر هەیە فلیپین و ژاپۆن ڕووبەڕووی تسۆنامی ببنەوە. ئاژانسی بوومەلەرزەزانی فلیپین ڕایگەیاندووە: تا نیوەشەو ئەگەری هەیە تسونامی لە فلیپین ڕوو بدات و هۆشداری بە دانیشتوانی کەنارەکانی ڕۆژهەڵاتی مینداناو دراوە دەستبەجێ ماڵەکانیان چۆڵ بکەن. بەگوێرەی میدیاکانی فلیپین، بوومەلەرزەکە کاتژمێر ١٠:٣٧ خولەکی ئەمشەو بە کاتی ناوخۆی وڵاتەکە ڕوویداوە، ئەوە لە کاتێکدایە لە مانگی ڕابردوودا بوومەلەرزەیەکی هاوشێوە بە گوڕی ٧.٢ پلەی ڕێختەر ناوچەکەی هەژاندووە و بەگوێرەی بەشی بوومەلەرزەزانی ئەمریکا، ساڵانە لە نێوان ١٠٠ بۆ ١٥٠ بوومەلەرزە بە گوڕی چوار یان زیاتر بە خۆییەوە دەبینێت.
هاوڵاتی لە یەکەم رۆژی دەستپێکردنەوەی شەڕ دوای ئاگربەست، بەهۆی بۆردوومانەکانی ئیسرائیلەوە، تاوەکو ئێستا 109 کەس گیانیان لەدەستداوە و ئەمریکا دەڵێت لە هەوڵداین بۆ راگەیاندنی ئاگربەستێکی دیکە. بەیانیی ئەمڕۆ ئاگربەستی نێوان ئیسرائیل و حەماس کۆتاییهات و تەندروستیی غەززە دەڵێت، لە یەکەم رۆژی دەستپێکردنەوەی شەڕی دوای ئاگربەست، بەهۆی بۆردوومانەکانی ئیسرائیلەوە، تاوەکو ئێستا 109 کەس گیانیان لەدەستداوە. لەم پەیوەندەدا جۆن کێربی وتەبێژی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوەیی لە کۆشکی سپی ئەمریکا رایگەیاند، لە هەوڵەکانی نێوەندگیری لەگەڵ ئیسرائیل و میسر و قەتەر بۆ راگەیاندنی ئاگربەستێکی مرۆیی دیکە لە غەززە بەردەوامین. ئاگربەستی مرۆیی نێوان سوپای ئیسرائیل و هێزەکانی سەر بە بزونەوەی حەماس لە دوای حەوت رۆژ لە ئاڵوگۆڕکردنی دیل و بارمتەکان، هەروەها ناردنی هاوکاریی مرۆیی بۆ غەززە کۆتایی هات. سوپای ئیسرائیل لەم بارەیەوە دەڵێت لە دوای کۆتاییهاتنی ئاگربەست، لە کاتژمێر 07:00ی بەیانیی ئەمڕۆوە دەستیان بە هێرشەکانیان کردووەتەوە و لە ئاسمان، زەوی و دەریاوە پێگەی گرووپە چەکدارەکانیان لە باکوور و باشووری غەززە کردووەتە ئامانج. هاوکات بزووتنەوەی حەماس رایگەیاند، "لە تۆڵەی کردنە ئامانجی خەڵکی سڤیل"، چەند پێگەیەکی ئیسرائیلیان بە هاوەن کردوونەتە ئامانج و بە مووشەکیش شاری سدیرۆتیان بۆردوومان کردووە. لەو بارەیەوە ئەنتۆنی بلینکن وەزیری دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، لەسەر ئیسرائیل پێویستە هەنگاوی کاریگەرتر بگرێتە بەر بۆ پاراستنی گیانی گاوڵاتیانی سیڤیل، بە تایبەتی لەو ناوچانەی غەززە کە هاوڵاتیانی تێدا ماوەتەوە. لە ئاگربەستە حەوت رۆژییەکەی نێوان ئیسرائیل و حەماسدا، 105 بارمتەی ئیسرائیلی و بیانی ئازادکران و لە بەرامبەریشدا 240 زیندانیی فەلەستینی لەلایەن ئیسرائیلەوە ئازادکران؛ هەروەها 750 بارهەڵگری هاوکاری چوونە نێو غەززە.
هاوڵاتی بەرپرسێكی باڵای وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا ئاشكرایكردووە، ئەمریكا ئامادەیە بۆ سەپاندنی سزا بەسەر ئەو كەسانەی ئاسانكاری دەكەن بەپێدانی ڤیزای وڵاتەكەی بۆ ئەو توندڕەوە جولەكانەی تێوەگلاون لەتوندوتیژی دژ بە فەلەستینیەكان لەكەناری خۆرئاوای فەلەستین. سەرچاوەیەكی باڵای دیپلۆماسی ئەمریكا ئاشكرایكردووە ئەنتۆنی بلینكن وەزیری دەرەوەی ئەمریكا ڕۆژی پێنج شەممەی ڕابردوو لەمیانی دیداری لەگەڵ بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆكوەزیرانی ئیسرائیل ئەو هۆشدارییەی گەیاندووە. وەك ئەو سەرچاوە ئەمریكییە دەڵێت: بلینكن وتوویەتی ڕەنگە هەفتەی داهاتوو ئەو سزایانە ڕابگەیەنێت كە هەركەسێك دەگرێتەوە كە هاوكاری توندڕەوە جولەكەكانی كردووە لەپێدانی ڤیزای ئەمریكا، ئەگەر تێوەگلابن لەتوندوتیژی دژ بە فەلەستینیەكان. بەڵام سەرچاوە ئەمریكیەكە ئەو كەسانەی دیارینەكردووە كە ئەگەر ئەمریكا سزاكە ڕابگەیەنێت سزاكان دەیانگرێتەوە، لەوانەش چەند بەرپرسێكی ئیسرائیلی كە لەلایەن بەشێك لەكۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و فەلەستینیەكان بەبەكارهێنانی توندوتیژی دژ بە فەلەستینیەكان تۆمەتبار دەكرێن. دوێنێ پێنج شەممە ئەنتۆنی بلینكن هۆشداری دایە ئیسرائیل كە توندڕەوە جولەكەكان بەكارنەهێنێت بۆ دژایەتی كردنی خەڵكی كەرتی ڕۆژئاوای فەلەستین، لەكاتێكدا توندوتیژی نێوان فەلەستینیەكان و ئیسرائیلیەكان لەكاتی سەرهەڵدانی شەڕی نێوان سوپای ئیسرائیل و بزوتنەوەی حەماس لە حەوتی ئۆكتۆبەرەوە زیادیكردووە. پێشتریش ئەمریكا سەركۆنەی ئەو كردەوە توندوتیژیانەی كرد كە لەلایەن توندڕەوە ئیسرائیلیەكانەوە دژ بە هاوڵاتیانی فەلەستینی ئەنجام دەدرێت، داواشی كرد سنورێك بۆ ئەو كردەوانە دابنرێت. وەزیری دەرەوەی ئەمریكا لەوبارەیەوە لەكۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا پێنج شەممەی ڕابردوو وتی:"چاوەڕێ دەكەین حكومەتی ئیسرائیل پلانی هەبێت بۆ ڕێگریكردن لەو توندوتیژیانە"، بەڵام لەهەمانكاتدا وتیشی "خۆمان بەدوای پلانی جێگرەوە دەگەڕێین بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەو توندوتیژیانە.
هاوڵاتی له‌چوارچێوه‌ی رێككه‌وتنی ئاڵوگۆڕی دیله‌كان له نێوان ئیسرائیل و بزوتنه‌وه‌ی حه‌ماس، ژماره‌یه‌ك گیراوی دیكه‌ی فه‌ڵه‌ستینی ئازادكران و گه‌یشتنه‌وه غه‌ززه. نووسینگەی، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، ئەمشەو سێشەممە،حەماس 12 بارمتە و ئیسرائیل 30 بەندکراوی فەلەستینی ئازاد کرد. لە ڕاگەیەندراوەکەشدا هاتووە،بارمتەکان گەیشتوونەتەوە نێو خاکی ئیسرائیل، کە 10یان ئیسرائیلین و دووانیان تایلاندین. هاوکات، ماجد ئەنساری، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی قەتەر رایگەیاند، 30 بەندکراوی فەلەستینی لەلایەن ئیسرائیلەوە ئازادکراون. راشیگەیاند، "ئازادکراوەکان 15یان منداڵن و 15ـی دیکەیان ژنن". رۆژی 24-11-2023، رێککەوتنی چوار رۆژەی نێوان حەماس و ئیسرائیل بە نێوەندگیریی قەتەر و میسر دەستیپێکرد وبە گشتی لە دوای راگەیاندنی ئاگربەستەوە، تاوەکو ئێستا حەماس 81 بارمتەی ئیسرائیلی و بیانی ئازادکردوون و لە بەرامبەردا ئیسرائیل 180 بەندکراوی فەلەستینی ئازادکردووە.
هاوڵاتی دوای ئەوەی لە هندستان لە کاتی دروستکردنی تونێلێکدا کۆنکریت و داروبەردی شوێنەکە بەسەریاندا رووخا و 41 کەس لە ژێرەوە گیریان خوارد، دوای ١٧ ڕۆژ توانرا ڕزگاربکرێن. چەند رۆژێک بوو تیمێکی ئەندازیاری خەریکی هەڵکەندنی تونێلی سیلکیارا لە ویلایەتی ئوترەخان لە هیندستان بوون، بەڵام لە 12-11-2023 کاتێک ویستیان بۆرییەکی ستیل لە قووڵایی 57 مەتر جێگیربکەن، کۆنکریت و داروبەردی شوێنەکە بەسەریاندا رووخا و 41 کەس لە ژێرەوە گیریان خوارد. ئەو 41 کەسە لە شوێنێکی کراوەدا گیریان خواردبوو؛ خواردن، ئاو، ئۆکسجین و دەرمانیان لە رێگەی بۆرییەکەوە پێدەدرا. رۆژی سێشەممە 21-11-2023، هێزەکانی بەرگریی شارستانی لە رێگەی بۆرییەکەوە کامێرایەکیان ناردە ژوورەوە و توانییان ئەو 41 کەسە ببینن. لە ڤیدیۆکە دەرکەوت کە هەموویان زیندوون و لە شوێنێکی کراوەدا گیریان خواردووە کە 8.5 مەتر بەرزە و نزیکەی دوو کیلۆمەتر درێژە. دوای بەردەوام کارکردنی تیمەکانی رزگارکردن بۆ ماوەی 17 رۆژ بە بەردەوامی ئەمڕۆ سێشەممە، 28-11-2023، دواجار توانییان یەک بە یەک رزگاریان بکەن. ئەندازیارانی پرۆژەکە دەڵێن، کێشەی سەرەکی خاویی پرۆسەکە ئەوەبوو، بەهۆی سەختیی شوێنەکە ئامێرە گەورەکانی هەڵکەندن لەکاردەکەوتن. هەندێکجاریش لە ئەنجامی هەڵکەندن، داروبەردی زیاتر بەردەبوونەوە و کارەکەی قورستر دەکرد. پرۆژەی ئەو تونێلە یەکێکە لە پلانەکانی نارێندرا مۆدی، سەرۆکوەزیرانی هیندستان بۆ کەمکردنەوەی ماوەی نێوان هەندێک ناوچەی گەشتیاری و زیادکردنی دەستڕاگەیشتن بە هەندێک ناوچەی ستراتیژیی سنووری نێوان هیندستان و چین.
هاوڵاتی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی قه‌ته‌ر رایگه‌یاند لایه‌نه ناكۆكه‌كانی ناو شه‌ڕی غه‌ززه گه‌یشتونه‌ته رێككه‌وتن بۆ درێژكردنه‌وه‌ی ئاگربه‌ستی مرۆیی. ماجد بن محه‌مه‌د ئه‌نساری، وته‌بێژی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی قه‌ته‌ر ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه له به‌یاننامه‌یه‌كدا رایگه‌یاند: له‌چوارچێوه‌ی نێوه‌ندگیریی به‌رده‌وام له‌نێوان ئیسرائیل و بزوتنه‌وه‌ی حه‌ماس، گه‌یشتینه رێككه‌وتن بۆ درێژكردنه‌وه‌ی ئاگربه‌ستی بۆ دوو رۆژی دیكه له كه‌رتی غه‌ززه. هاوكات بزوتنه‌وه‌ی حه‌ماس درێژكردنه‌وه‌ی ئاگربه‌سته‌كه‌ی پشتڕاستكرده‌وه‌و رایگه‌یاند دوای گفتوگۆكردنیان له‌گه‌ڵ به‌رپرسانی میسر و قه‌ته‌ر، رێككه‌وتون به هه‌مان مه‌رجه‌كانی ئاگربه‌ستی پێشوو، دوو رۆژی دیكه ئاگربه‌سته‌كه درێژ بكه‌نه‌وه. تاوەکو ئێستا ناوەڕۆکی رێککەوتنەکە بڵاونەکراوەتەوە و نازاندرێت لەبەرامبەر راگەیاندنی ئاگربەستەکە چەند بارمتەی ئیسرائیلی و چەند بەندکراوی فەلەستینی ئازاد دەکرێن. رۆژی ٢٤ب ئەم مانگە بەنێوەندگیری قەتەرو میسر و ئەمریکا ڕێککەوتنی چوار رۆژە کرا لە نێوان حەماس و ئیسرائیل بۆئەوەى دیلەکان ئاڵوگۆڕ بکرێن و هاوکاری مرۆیی بچێتە غەزە. لە گرووپی یەکەمدا حەماس ٢٥ دیلی ئازادکرد و ئیسرائیلیش ٤٢ بەندکراوی ئازاد کرد، شەوی ٢٥ تشرینی دووەم بزووتنەوەی حەماس دووەم گرووپی دیلە ئیسرائیلی و بیانییەکانیان ئازادکرد کە ١٢ کەس بوون، ئیسرائیلیش لەگرووپی دووەمدا دووبارە ٤٠ بەندکراوی دیکەی فەلەستینی ئازادکرد. دوێنێش ٢٦ تشرینی دووەم هەردوولا کۆمەڵەی سێیەمی دیلەکان ئاڵوگۆڕکران. بە گشتی لە دوای راگەیاندنی ئاگربەستەکەوە، تاوەکو ئێستا حەماس ٥٨ دیلی ئیسرائیلی و بیانی ئازادکردوون و لە بەرامبەردا ئیسرائیل ١٥٠ بەندکراوی فەلەستینی ئازادکردووە.
هاوڵاتی نووسینگەی سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، لیستی ناوی سێهەمین گرووپ لەو بارمتانەی کە بڕیارە ئەمڕۆ یەکشەممە ٢٦ی تشرینی دووهەم ئازاد بکرێن گەیشتۆتە دەستمان. نووسینگەی بێنیامین نتانیاهۆ لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس ( تویتەر) رایگەیاند: " بەرپرسە ئەمنییەکان خەریکی تاوتوێکردنی ئەو لیستەن و بنەماڵەی ئەو کەسانەی کە بڕیارە ئازیزەکانیان ئازاد بکرێن، ئاگادار کراونەتەوە". سی ئێن ئێن و تایمزی ئیسرائیل لە زمانی بەرپرسانی ئیسرائیلیەوە رایانگەیاند ، دەوڵەتی ئیسرائیل ئەم لیستەی لە رێگای دەوڵەتی قەتەرەوە کە نێوانگیرە لەم ناکۆکییەدا، گەیشتۆتە دەست. ئەمڕۆ یەکشەممە سێهەمین رۆژە لەو ئاگربەستە کاتییە ٤ رۆژەییەی کە بە نێوانگیری ئەمریکا و قەتەر جێبەجێکرا لە نێوان ئیسرائیل و حاماسدا. لەم پەیوەندەدا وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی قەتەر بەرەبەیانی ئەمڕۆ یەکشەممە هیوای خواست لەگەڵ ئازادبوونی ژمارەیەکی زۆرتر لە بارمتەکان، ماوەی راگرتنی جەنگ درێژ بکرێتەوە. تا ئێستا ٢٦ بارمتەی ئیسرائیلی و ٧٨ زیندانی فەلەستینی ئازاد کراون. تەواوی رێککەوتنەکە ئاگربەستێکی چوار رۆژییە لەگەڵ رێدان بە چوونە ناوەوەی بارهەڵگری هاوکارییە مرۆییەکان بۆ کەرتی غەززە و ئاڵوگۆڕی 50 بارمتەی ئیسرائیلی لەبەرامبەر 150 زیندانی فەڵەستینی.
هاوڵاتی بزوتنەوەی حەماس 24 بارمتەیان ئازادکرد و لە ناویاندا 10 کرێکاری تایلەندی تێدایە، لە بەرامبەردا ئیسرائیل 39 بارمتەی فەڵەستینی ئازادکرد، ئازادکردنی 10 کرێکارە تایلەندییەکەش بە رێککەوتنێکی جیاواز کراوە. لە چوارچێوەی ئاگربەستی چوار رۆژەی نێوانیان، ئەمڕۆ حەماس 13 ژن و منداڵی بارمتەی ئیسرائیلی ئازاد کرد. لە بەرامبەردا، ئیسرائیلیش 39 بەندکراوی فەلەستینی ئازاد کرد. بارمتەکان لە لایەن حەماسەوە رادەستی رێکخراوی خاچی سووری نێودەوڵەتی کران بۆ ئەوەی لە دەروازەی رەفەحی نێوان غەززە و میسرەوە بگوازرێنەوە بۆ دەروازەی عەوجەی نێوان میسر و ئیسرائیل و لەوێوە بە هێلیکۆپتەر بگوازرێنەوە نەخۆشخانەی شەمیر لە تەلئەڤیڤ. 39 بەندکراوەکانی فەلەستینیش لە کەرتی خۆرئاواوە ئیسرائیل ئازادی کردن. هاوکات، ماجد ئەنساری، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی قەتەر رایگەیاند، لەو 24 بارمتە ئازادکراوە، 13یان ئیسرائیلین، 10یان تایلاندین و یەکێکیان فلیپینیە. لەلایەکی دیکەوە ئاژانسی رۆیتەرز بڵاویکردەوە، ئازادکردنی کرێکارە تایلەندییەکان بە رێککەوتنی جیاواز لە نێوان بزوتنەوەی حەماس و قەتەر و میسر کراوە. هاوکات، دەروازەی رەفەح بە رووی بارهەڵگری یارمەتیی مرۆییدا کرایەوە و چاوەڕێ دەکرێت هەر ئەمڕۆ 200 بارهەڵگر بچنە نێو غەززە. ئەمەشلەکاتێکدایە هه‌ر ئه‌مڕۆ یواڤ گالانت، وەزیری بەرگریی ئیسرائیل رایگەیاند، "شەڕ بۆ ماوەیەکی کورت دەوەستێت و دواتر بە هەموو هێزی سەربازیمانەوە دەست بە ئۆپەراسیۆن دەکەینەوە." وتیشی، "تا ئامانجەکانمان بەدەستنەهێنین، ناوەستین." ەپێی دوایین ئامارەکان، لە سەرەتای جەنگی نێوان حەماس و ئیسرائیلەوە تا ئێستا 14 هەزار و 854 کەس لە کەرتی غەززە گیانیان لەدەستداوە کە زیاتر لە شەش هەزار و 150 کەسیان منداڵن و نزیکەی چوار هەزاریشیان ژنن.
هاوڵاتی ئه‌ڤیچای ئه‌درایی، وته‌بێژی سوپای ئیسرائیل ئه‌مڕۆ هه‌ینی په‌یامێكی ئاڕاسته‌ی دانیشتوانی كه‌رتی غه‌ززه كرد و ڕایگه‌یاند، هێشتا شه‌ڕ كۆتایی نه‌هاتوه، جێبه‌جێكردنی ئاگربه‌ست بۆ مه‌به‌ستی مرۆیی به شێوه‌یه‌كی كاتی دێت. دەشڵێت، ناوچه‌ی باكوری كه‌رتی غه‌ززه ناوچه‌یه‌كی شه‌ڕی مه‌ترسیداره و جوڵه به‌ده‌وریدا قه‌ده‌غه‌یه، بۆ سه‌لامه‌تیتان ده‌بێت له ناوچه‌ی مرۆیی له باشوری ستریپ بمێننه‌وه. سەبارەت بە گەڕانەوەی بەشێکی ئاوارەکان بۆ کەرتی باکوری غەززە وته‌بێژی سوپای ئیسرائیل دەڵێت، "ته‌نیا هاتووچۆ بۆ چوونه باشووری غه‌ززه رێگه‌پێدراوه، به‌هیچ شێوه‌یه‌ك گه‌ڕانه‌وه بۆ باكوور رێگه‌پێدراو نییه. ئه‌مڕۆ (هه‌ینی 24ـی تشرینی دووه‌می 2023) ئاگربه‌ستی نێوان ئیسرائیل و حه‌ماس ده‌ستیپێكرد و بڕیاره چوار رۆژ بخایه‌نێت. ئەم ئاگربەستە کاتییە رۆژی چوارشه‌ممه له كه‌رتی غه‌ززه به نێوه‌ندگیری میسر و قه‌ته‌ر و ئه‌مریكا، به‌مه‌به‌ستی ئاڵوگۆڕی دیل و ده‌ستبه‌سه‌ركراوان له نێوان هه‌ردولا و هاتنه ناوه‌وه‌ی یارمه‌تییه مرۆییه‌كان بۆ ناو كه‌رتی غه‌ززه ئه‌نجامدرا، هاوکات چونەژورەوەی بارهەڵگرەکانی هاوکارییە مرۆییەکان دەستیان بە چوونە ژورەوە کردووە بۆ ناو ئە کەرتە. دوێنێ پێنجشەممەش نووسینگەی راگەیاندنی حکومی لە غەززە ئاشکراشی كرد، ژمارەی کوژراوان لە کەرتی غەززە، به‌هۆی هێرشه‌كانی ئیسرائیل گەیشتە 14 هەزار و 854 کەس، هەروەها لە نێو کوژراوەکاندا شەش هەزار و 150 منداڵ و چوار هەزاریش ئافرەتن. نووسینگەی راگەیاندنی حکومی لە غەززە ئاماژەی به‌وه‌ش كردبوو، ژمارەی بریندارەکان بۆ زیاتر لە 36 هەزار کەس بەرزبووەوە، کە سێ بەشیان ژن و منداڵن و، زیاتر لە حەوت هەزار کەس بەهۆی هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر کەرتی غەززە بێ سەروشوێنن
هاوڵاتی بۆتۆكس، كە زیاتر خانمان بەكاری دەهێنن، دەرزییەكی نوێ بەناوی «داكسیڤای» خەریكە جێگەی پێ لێژ دەكات. ئەو دەرزییە لەلایەن ئیدارەی خۆراك و دەرمانی ئەمریكا ڕەزامەندی لەسەر دراوە، كار بۆ ئەوەش دەكرێت بخرێتە بازاڕەوە وەك جێگرەوەی بۆتۆكس، تایبەتمەندی داكسیڤای ئەوەیە زیاتر لە بۆتۆكس كاریگەرییەكەی دەمێنێتەوە و لەشەش مانگەوە تا نۆ مانگ دەمێنێتەوە، لەكاتێكدا بۆتۆكس بۆ سێ مانگ كاریگەری دەمێنێتەوە. ئەم داهێنانە نوێیە پێشبینی دەكرێت بنەماكانی یارییەكە بگۆڕێت، چونكە بۆتۆكس هەر چارەكە ساڵێك نۆژەنكردنەوەی دەوێت جگە لەوەی كە نرخەكەشی گرانە. ئەوەی بۆتۆكسی بەكارهێنابێت پێشتر قورسە دەستبەرداری بێت، چونكە دەبێت سێ مانگ جارێك لەكاتی خۆیدا نۆژەنی بكەیتەوە، بەڵام لەڕاستیدا هەمووانیش بەدوای بەدیلەوەن تا چارەسەرێك بدۆزنەوە كە ئیتر پێویست نەكات سێ مانگ جارێك دووبارەی بكەنەوە، ئەو چارەسەرەش داكسیڤایە كە لەساڵێكدا تەنها دووجار دووبارە كردنەوەی دەوێت. داكسیڤای كورتكراوەكەی «داكسی» یە، ژەهرێكی دەمارییە حاڵی حازر لەلایەن ئیدارەی خۆراك و دەرمانی ئەمریكاوە ڕەزامەندی لەسەر دراوە و بەكاردەهێنرێت بۆ هێڵەكانی ڕووخسار و دیستۆنیای ملی ڕەحم، بەڵام ئێستا لەژێر تاقیكردنەوەدایە و لەسەر دەموچاو و پێی كەروێشك بەكاردەهێنرێت. پەسەندكردنی ئەو دەرمانە نوێیەش لەخۆیەوە نەبووە، بەڵكو سێ دەیەیە تاقیكردنەوەی لەسەر دەكرێت ئەوجا پەسەندكراوە، بۆیە پێشبینی دەكرێت لەسەرەتای ساڵی 2024 ەوە بەجیهاندا بڵاوببێتەوە. بیرۆكەی بەكارهێنانی مادەیەكی ژەهراوی بۆ نەرمكردنی چرچ و لۆچی دەموچاوت شتێكی نوێ نییە، بەڵام كۆمپانیای داكسیفای بانگەشەی ئەوە دەكات كە لانیكەم دوو هێندە زیاتر لە بۆتۆكس دەمێنێتەوە. پرۆسەی وەرگرتنی Daxxify لە بنەڕەتدا هەمان پرۆسەی وەرگرتنی بۆتۆكسە. پێكهاتەكە دەتوانرێت لە پێشەوە و پێی كەروێشك و هێڵەكانی ڕوخساری نێوان چاوەكاندا بەكاربهێنرێت و نزیكەی ١٥ خولەكی دەوێت. سەبارەت بە ئەنجامەكانیش، لە ماوەی 24 كاتژمێردا لە دوای دەرزی لێدانەكە، هەست بە باشتربوونی درەوشاوەیی پێستت دەكەیت بە شێوەیەك كە پێست پتەوتر و درەوشاوەتر دەردەكەوێت و پێستێكی شووشەیی و دوور لە كونیلەكانی پێستت دەست دەكەوێت. ئەم درەوشانەوەیە نزیكەی مانگێك دەمێنێتەوە. وەك بۆتۆكس نزیكەی دوو هەفتەی دەوێت تا بەڕاستی بەستنەكە كاریگەری هەبێت. كاتێك مادەكە جێگیر بوو دەتوانیت بیر لە ئەنجامدانی تاچ ئاپ بكەیتەوە ئەگەر پێویستت پێی بوو. بەوتەی پسپۆڕان، هیچ كاردانەوەیەكی نەرێنی جددی پەیوەست بە چارەسەرەكەوە لە تاقیكردنەوە كلینیكیەكەدا ڕاپۆرت نەكراوە. مەترسییەكانی پەیوەست بە بەكارهێنانی Daxxify هەمان مەترسییەكانی تری دەمارەگۆڕەكانن، لەوانە كێشكردن، ئاوسانی، سەرئێشەی دەگمەن، دابەزینی پێڵوی چاو و ناهاوسەنگی، بەڵام كاتییە. لەوانەیە تووشی هیچ كاریگەریەكی لاوەكی نەبیت، ئەمەش بەپێی سروشتی جەستەت.
هاوڵاتی دوای ٤٥ رۆژ لەشەڕو بۆردومانی بەردەوام، ئاگربەست لەنێوان حەماس و ئیسرائیل نزیکەو دەیانەوێت کۆتایی بەجەنگ بهێنن. چەند رۆژێکە هەواڵی ئاگربەست لەمیدیا جیهانییەکاندا باسی لێوەدەکرێت و بەرپرسانی هەردوولا دەڵێن «نزیکین» لەگەیشتن بەڕێککەوتن. رۆژی سێشەممە ٢١ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٣، بەرپرسانی بزوتنەوەی حەماس رایانگەیاند نزیکبوونەتەوە لەڕێککەوتنێک لەگەڵ ئیسرائیل بۆ راگەیاندنی ئاگربەست و ئاڵوگۆڕی بارمتە ئیسرائیلییەکان بەزیندانییانی فەڵەستینی. ئیسماعیل هەنییە، سەرۆکی مەکتەب سیاسی حەماس، بەئاژانسی رۆیتەرزی راگەیاندووە نزیکن «لەگەیشتن بەڕێککەوتنێکی ئاگربەست» لەڕێی نێوەندگیری قەتەرەوە. ئیسماعیل هەنییە هیچ وردەکارییەکی باس نەکردووە، بەڵام بەرپرسێکی تری حەماس بەناوی عیزەت ئەلریشق بەکەناڵی جەزیرەی راگەیاندووە دانوستانەکان لەسەر ئەوەن کە ئاگربەستکە بۆ ماوەی چەنێک بێت و هاوکاری مرۆیی بنێردرێت بۆ غەززە لەگەڵ ئاڵوگۆڕکردنی بارمتە ئیسرائیلییەکان بەزیندانییانی فەڵەستینی. هاوکات رۆژی دووشەممە جۆ بایدن سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، گەیشتن بەڕێککەوتنی ئازادکردنی ئەو بارمتانەی لەلایەن هێزەکانی سەر بەبزوتنەوەی حەماسەوە گیراون نزیکبووەتەوە. لەڕۆژی 7ی ئۆکتۆبەری ٢٠٢٣ حەماس زیاتر لە 240 کەسی بەبارمتە گرت و لەهێرشەکەشیدا بۆ سەر کۆمەڵگە نیشتەجێبوونەکانی ئیسرائیل هەزارو 200 کەس کوژران. ماوەی ٤٥ رۆژە جەنگ بەردەوامەو بەهۆی بۆردومانە چڕەکانی ئیسرائیلەوە تائێستا زیاتر لە 14 هەزار کەس لەفەڵەستین کوژراون. ئۆفیسی بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل، ئێوارەی رۆژی سێشەمە رایگەیاند، سەرۆکوەزیران کۆبوونەوەی لەگەڵ کابینەی جەنگ ئەنجامداوە «بەپشتبەستن بەو بەرەوپێشچوونانەی پەیوەستن بەئازادکردنی بارمتەکانەوە». ناتانیاهۆ جگە لەم کۆبوونەوەیە لەگەڵ ئەنجومەنی ئاسایشی ئیسرائیل و کابینەی حکومەتیش کۆبووەوە. پێش کۆبوونەوەکان، ناتانیاهۆ رایگەیاند هەواڵی «خۆش» بەڕێوەیە سەبارەت بەئەگەری رێککەوتن لەگەڵ حەماس لەسەر بارمتە ئیسرائیلییەکان. «ئێمە لەبەرەوپێشچوونداین لەسەر گەڕانەوە بارمەتەکان و هیوام وایە بەمزووانە هەواڵی خۆش هەبێت»، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل وای وت. هەر رێککەوتنێک لەگەڵ حەماس بکرێت پێویستە لەلایەن هەرسێ دامەزراوەکەی ئیسرائیلەوە پەسەندبکرێت کە ناتانیاهۆ لەگەڵیان کۆبووەوە. رێککەوتنەکە چۆنە؟ بەپێی راپۆرتێکی ئاژانسی هەواڵی رۆیتەرز، رێککەوتنەکە ئازادکردنی ٥٠ بارمتەی ئیسرائیلی لەخۆدەگرێت کە لەلای حەماسن لەبەرامبەر ئازادکردنی کۆمەڵێک ژن و منداڵی فەڵەستینی کە لای ئیسرائیل دەستبەسەرن. رۆیەترز لەزاری سەرچاوەیەکی ئاگادار لەدانوستانەکان کە بەنێوەندگیری قەتەر دەکرێت، رایگەیاندووە کە ئاگربەستەکە بۆ ماوەی سێ رۆژ دەبێت و هەماهەنگیش لەگەڵ ئەمریکا کراوە لەسەر رێککەوتنەکە. لەلایەکی ترەوە، رۆژنامەی واڵ ستریت جێرناڵی ئەمریکی لەزاری چەند بەرپرسێکی نزیک لەدانوستانەکەوە رایگەیاندووە کە رێککەوتنەکە بۆ ماوەی چوار رۆژ یان زیاترەو حەماس ٥٠ بارمتە رزگار دەکات لەبەرامبەر ئازادکردنی ١٥٠ زیندانی فەلەستینی و راگرنتی شەڕ کەئەمەش قۆناغی یەکەمی رێککەوتنەکەیە. رۆژنامەکە باس لەوە دەکات کە لەقۆناغی دووەمی رێککەوتەنەکە بارمتەی تری ئیسرائیلی ئازاد دەکرێت. بەپێی راپۆرتی میدیا ئەمریکییەکە، رێککەوتنەکە بەنێوەندگیری میسرو قەتەرو چەند بەرپرسێکی میسری، کە بەپێی رۆژنامەکە رۆڵی سەرەکییان هەبووە لەنێوەندگیرییەکەدا، باسیان لەوە کردووە سەرکردایەتی سیاسی ئیسرائیل حەماسیس کە لەدەرەوەن رێککەوتنەکەیان پەسەند کردووەو تەنها رەزامەندی یەحیا سینوار، سەرکردەی حەماس لەغەززە ماوە کەپێشتر لە ٢٠١١دا خۆی زیندانی ئیسرائیل بوو و لەئاڵوگۆڕێکی دیل بەدیلدا ئازاد بوو. بەڵام میدیاکانی ئیسرائیل باس لەڕێککەوتنیکی تر دەکەن کە بەشێوازێکی ترە. وێبسایتی واڵا نیوزی ئیسرائیلی ئاشکرایکردووە کە یەحیا سینوار، سەرکردەی حەماس، دەیەوێت کۆتایی بەفڕینی فڕۆکەکانی ئیسرائیل بەسەر ئاسمانی غەززەوە بهێنرێت. هاوکات میدیای یەدیعوت ئەحرونوتی ئیسرائیلی باس لەوە دەکات حەماس دەیەوێت رێککەوتنەکە بەجۆرێک بێت کەتەنها رۆژانە فڕۆکەکەانی ئیسرائیل بۆیان هەبێت شەش کاتژمیر بەسەر ئاسمانی باکوری غەززەوە بن. ئەم هەوڵەی حەماس بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە کە بەشێکی زۆری ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکەی ئیسرائیل پشتی بەهێرشی ئاسمانی بەستووەو لەوکاتەوەی جەنگ دەستیپێکردووە بۆردومانی بەشێکی زۆری کەرتی غەززەیان کردووە، بەتایبەتی باکوری کەرتەکە کە لەئێستادا وەک وێرانەیەک دەردەکەوێت. بەپێی ئاماری وەزارەتی تەندروستی فەڵەستین، زیاتر لە 14 هەزار کەس کە لەماوەی جەنگدا کوژراون، پێنج هەزاریان منداڵن. کەناڵی بی بی سی لەسەر کەمکردنەوەی ئەرکی فڕۆکە جەنگییەکانی ئسیرائیل لەجەنگەکەدا دەڵێت، جگە لەفڕۆکەی جەنگی، ئیسرائیل ژمارەیەکی زۆری درۆن کە نازاندرێت چەندن لەئاسمانی غەززەدا بەکاردەهێنرێت بۆ مەبەستی ناسینەوەی ئامانج و هەڕەشەکانی بۆ سەر سەربازەکانی و وەستانی هێزی ئاسمانی ئیسرائیل لەجەنگەکەدا بەربەست بۆ هەواڵگری ئسیرائیل دروستدەکات لەکۆکردنەوەی زانیاری، بەتایبەتی زانیاری لەسەر بارمتەکان. لە راپۆرتەکەی واڵ ستریت جێرناڵ باسی هەمان شت کراوەو دەڵێت، رێککەوتنەکە بەکارهێنانی درۆن لەلایەن ئیسرائیلەوە رادەگرێت، ئەمە جگەلەوە بارهەڵگری مرۆیی زیاتر لەمیسرەوە رێی پێدەدرێت بچێتە نیو غەززەوە. راوژکارێکی باڵای سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل باس لەوە دەکات کە ئەگەر رێککەوتن لەسەر بارمەتەکان ئەنجامبدرێت ئەوا لەچەند کاتژمێرێکدا لەلایەن ئیسرائیلەوە پەسەنددەکرێت. مارک ریگیڤ، راوێژکارێکی باڵای بنیامین ناتانیاهۆ بە رادیۆی بی بی سی راگەیاندووە، «ئەگەر رێککەوتنێک بکرێت بۆ ئازادکردنی بارمتەکان، پیویستی بەبڕیاری حکومەتی ئیسرائیلە، پێموایە بەشێوەیەکی خێرا بکرێت. پێموایە چەند کاتژمێرێکی دەوێت. مارک ریگیڤ دەشڵێت رەنگە پرۆسەکە زۆرتری پێبچێت ئەگەر ئەو کەسە فەڵەستینیانەی ئازاددەکرێن سکاڵای هاووڵاتی ئیسرائیلییان لەسەر بێت، چونکە «هاووڵاتییە ئیسرائیلییەکان رەنگە تانە بدەن لەبڕیارەکە لەدادگای باڵای ئیسرائیل و دواتریش دادگای باڵا دادگاییەک رێکدەخات بۆ بابەتەکە و ئەمەش چەند کاتژمێرێکی پێویستە». ئێرانیش لەسەر رێککەوتنی ئیسرائیل و حەماس هاتەدەنگ و رایگەیاند کە ئیسرائیل دەیەوێت ئاگربەست بکات بەڵام «ئەمریکا ناهێڵێت». حوسەین سەلامی، فەرماندەی گشتی سوپای پاسدارانی ئێران رایگەیاندووە بەرپرسانی ئیسرائیل «بەپەرۆشن بۆ راگرتنی شەڕو کۆتایهێنان بەکوژرانی سەربازەکانیان لەکەرتی غەززە بەڵام کۆشکی سپی هاوڕا نییەو ناهێڵێت». «زایۆنییەکان بەپەرۆشن بۆ ئاگربەست چونکە لەقەیراندان، بەڵام ئەمریکییەکان ناهێڵن ئەوە رووبدات، قەلەقی و پەرێشانی زایۆنییەکان زۆر لەوە کوشندەترە کە لەنێو غەززە روودەدات و دانیشتوانی غەززە سڵ لەهیچ ناکەنەوە»، فەرماندەی سوپای پاسداران وای وت.
هاوڵاتی جۆو بایدن سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، گەیشتن بە رێککەوتنی ئازادکردنی ئەو بارمتانەی لەلایەن هێزەکانی سەر بە بزوتنەوەی حەماسەوە گیراون نزیکبوەتەوە. سەرەڕای بەردەوامی جەنگی نێوان هێزەکانی سەر بە بزوتنەوەی حەماس و هێزەکانی ئیسرائیل، بەرپرسە ئەمریکی وئیسرائیلییەکان دەڵێن، "نزیکن لە گەشتن بە رێککەوتنی ئازادکردنی چەند بارمتەیەک." لەکۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا و لەپەراوێزی ئاهەنگی جەژنی سوپاسگوزاری کە لە کۆشکی سپی ئەمریکا بەڕێوەچو، جۆ بایدنی سەرۆکی ئەمەریکا لە وەڵامی پرسیارێکی رۆژنامەنوساندا رایگەیاند: گەیشتن بەرێکەوتن بۆ ئازادکردنی بارمەتەکان کە لەلایەن حەماسەوە لەغەززە دەستبەسەرکراون، نزیکە. هاوکات بەپێی ئامارە فەرمییەکان، ژمارەی ئەو کەسانەی کە لەلایەن بزوتنەوەی حەماس وەک بارمەتە دەستگیرکراون، ژمارەیان نزیکەی 160 کەس دەبێت. لەو بارەیەوە مایکڵ هێرسۆگ باڵیۆزی ئیسرائیل لە ئەمریکا ئاماژەی بەوەکردوە، ئیسرائیل چاوەڕوانی ئەوەیە لە ماوەی چەند رۆژێکی دیکە حەماس ژمارەیەکی زۆر لە بارمتەکان ئازاد بکات.
هاوڵاتی رۆژنامەیەکى ئەمەریکى نوێترین پێشهاتى پەیوەندییەکانى نێوان ئیسرائیل و حەمماس ئاشکرا دەکات و رایدەگەیەنێت؛ نزیکن لەوەى رێک بکەون. رۆژنامەی "واشنتن پۆست"ی ئەمریکی لە زاری چەند سەرچاوەیەکی ئاگادارەوە بڵاویکردەوە، ئیسرائیل و بزوتنەوەی حەماس گەیشتون بە رێککەوتنێکی سەرەتایی لە بارەی ئازادکردنی بارمتەکان و راگەیاندنی ئاگر بەست، بەڵام کۆشکی سپی ئەو زانیارییانە رەتدەکاتەوە. لە رۆژنامە ئەمریکییەکە ئاماژە بەوەشکراوە، لە رێگەی نێوەندگیری ئەمریکاوە ئیسرائیل و بزوتنەوەی ئەماس گەیشتون بە رێککەوتنێک کە ئازادکردنی دەیان ژنان و منداڵی بارمتە لە خۆدەگرێت، لە بەرامبە ئازدکردنیشیان بۆ ماوەی پێنج رۆژ ئاگربەست رادەگەیەنرێت. ئەو رۆژنامەیە ئاماژەى بۆ ئەوەکردوە کە ئازادکردنى دیلەکان بڕیارە لە چەند رۆژى داهاتو دەستپێبکات و ئەگەرى هەیە لەمڕێیەوە گرژییەکانى غەززە تا رادەیەک کەم ببێتەوە، ئەگەر بێتو ئیسرائیل و حەمماس بەپێى رێککەوتنە شەش لاپەڕەییەکەى نێوانیان هەڵسوکەوت بکەن. بە وتەی سەرچاوە ئاگادارەکان، رێککەوتنەکە لە ماوەی چەند رۆژێکی دیکە ئەنجامدەررێت. بەڵام وتەبێژانی کۆشکی سپی دەڵێن، "ئیسرائیل و بزوتنەوەی حەماس هێستا نەگەیشتون بە رێککەوتنی راگرتنی ململانێ چەکدارییەکان بە شێوەیەکی کاتی، بەڵام ئەمریکا لە نێوەندگیری تایبەت بەو پرسە بەردەوامە." ئەمڕۆ 43 رۆژە، شەڕ لەنێوان ئیسرائیل و حەمماس بەردەوامە بەوهۆیەوە تا ئێستا 12 هەزار و 300 کەس لە غەززە گیانیان لەدەستداوە، لەو ژمارەیە پێنج هەزاریان منداڵن و سێ هەزار و 300 ژن، جگە لەوەش 30 هەزار کەسیش بریندارن.
هاوڵاتی وەزارەتی بەرگری ئەمریکا (پنتاگۆن) رایگەیاند لەماوەی مانگێکدا 61 هێرش کراوەتەسەر بنکە سەربازییەکانیان لە عێراق و سوریا. بەپێی هەواڵی چەند میدیایەکی ئەمریکا، پنتاگۆن رایگەیاندووە لە 17ی مانگی رابردووەوە 61 هێرش کراوەتە سەر بنکە سەربازییەکانی ئەمریکا لە عێراق و سوریا و 60 کارمەندی ئەو بنکانە بە سووکی برینداربوون، لەو هیرشانەش 29 هێرشیان لە عێراق بووەو 32 هێرشیان لە سوریا بووە. لە راپۆررتێکی دەنگی ئەمریکادا هاتووە کە بەشێکی زۆری ئەو هێرشانە لەلایە سوپای ئەمریکاوە بەرپەرچدراونەتەوە یاخود شکستیانهێناوە لەوەی بگەن بە ئامانجەکانیان. تا ئێستا چەندین جار ئەمریکا وەڵامی ئەم هێرشانەی داوەتەوە و هێرشی کردووەتەسەر سەربازگەی هێزەکانی نزیک لە ئێران لە سوریا. دەنگی ئەمریکا لە زاری دوو بەرپرسی پنتاگۆنەوە باس لەوەش دەکات کە لەو کاتەوەی بایدن بووەتە سەرۆکی ئەمریکا، هێزەکانی نزیک لە ئێران 150 جار هێرشیان کردووەتە سەر بنکە سەربازییەکانی ئەمریکا لە عێراق و سوریا.
هاوڵاتی لەنزیك بارەگای "كۆنگرێس" لە واشنتۆنی پایتەختی ئەمریكا، ژمارەیەك لەچالاكوانانی بزوتنەوەی IfNotNow خۆپیشاندانیان ئەنجامدا و داوای ڕاگرتنی شەڕیان لەغەززەی فەڵەستین كرد، بەلاًم پۆلیس ڕووبەڕوویان بوویەوە و بەهۆیەوە 90 كەس برینداربوون. ئەو بزوتنەوەیە ڕایگەیاندووە خۆپیشاندەران، یەكێك لەدەروازەكانی پارتی دیموكراتی ئەمریكایان داخستووە و ویستوویانە بچنە ناو بیناكەوە، بەڵام پۆلیسی ئەمریكا هێرشی كردووەتە سەریان. لەلایەن خۆشیەوە پۆلیسی كۆنگرێس ئەوەی ئاشكراكردووە خۆپیشاندەران ژمارەیان نزیكەی 200 كەس بووە و بەنایاسایی چالاكیەكەیان ڕێكخستووە. پۆلیسی كۆنگرێس ئەوەشی خستوەتەڕوو بەهۆی ئاڵۆزیەكانەوە شەش پۆلیسیان برینداربوون و یەكێكیش لەخۆپیشاندەران بەهۆی ئەوەی هێرشیكردووەتە سەر پۆلیس دەستگیركراوە.
