هاوڵاتی نەتەوە یەکگرتووەکان ئەمڕۆ هەینی لە ڕۆژی ژنان هەشتی مارسدا بە شێوەیەکی فەرمی هۆکاری گیانلەدەستدانی ژینا ئەمینی بڵاوکردەوە ڕایگەیاند کە ئێران بەرپرسە لەو تووندوتیژییە جەستەییەی مانگی ئەیلوولی ساڵی 2022 بووە هۆی گیانلەدەستدانی ژینا ئەمینی. ئەمڕۆ هەینی 8ی ئاداری 2024 نەتەوە یەكگرتووەكان لە راپۆرتێكدا هۆكاری گیان لەدەستدانی ژینا ئەمینی كچە كوردی شاری سەقزی رۆژهەڵاتی كوردستانی لە ئەیلولی 2022 ئاشكراكرد و ڕایگەیاند ژینا ئەمینی بەهۆی ئەشکەنجەو ئازارەوە لەلایەن ئێرانەوە گیانیلەدەستداوەو کوشتنی ئەو کچە کوردەی بە "تاوان دژ بە مافی مرۆڤ" ناوبرد. هەروەها ئەم راپۆرتە لێكۆڵینەوەكانی حكومەتی ئێرانی كە پێشتر لەوبارەوە كراون رەتكردووەتەوە و باسی لەوەکردووە کە كە تیمی ئامادەكاری راپۆرتەكە گەیشتوون بەئەو ئەنجامەی كە بەكارهێنانی تووندوتیژی لە كاتی دەستبەسەركردنیدا، بووەتە هۆی گیانلەدەستدانی ژینا ئەمینی هەربۆیە داوای لێكۆڵینەوەی راست و دروستی بەپێی یاسای نێودەوڵەتی كردووە. هاوکات کۆمیتەی سەربەخۆی گەڕان بەدوای راستییەکان جەخت لە سەر ئەوە ئەکاتەوە پێشێلکاری مافی مرۆڤ لە ئیران دەکرێت وەک تاوان دژ بە مافی مرۆڤ لێک بدرێتەوە، بەتایبەت تاوانی وەک کوشتن، زیندانیکردن، ئەشکەنجە و دەستدرێژی و فۆڕمە جیاوازەکانی دەستدرێژی سێکسی، ئازار و ئەشکەنجەدان و بێ سەروشوێنکردن و ... کە بە شێوەی بەرچاو لە لایەن دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامییەوە بەرامبەر بە هاوڵاتیانی ناڕازی و خۆپیشاندەران بەکاردەهێنرێت و دەڵێت ئەم ڕەفتارانە پێشێلکاری ئاشکرای مافی مرۆڤە، بەتایبەت دەربارەی ژنان و کچان لەو وڵاتە.
هاوڵاتی لیژنەى کشتوکاڵ لە ئەنجوومەنى نوێنەرانی عێراق پێشنیارى داخستنى دەروازە نا فەرمییەکانى هەرێمى کوردستانی بۆ سەرۆکایەتیى پەرلەمانی عێراق بەرزکردۆتەوە و رایگەیاندووە،22 دەروازەی نا فەرمی لە هەرێمی کوردستان هەن. فالح خەزعەلی، سەرۆکی لیژنەی کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاو لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق رایگەیاند، 22 دەروازەی نا فەرمی لە هەرێمی کوردستان هەن کە لە دەرەوەی دەسەڵاتی حکومەتی ناوەند، پێویستە کۆتایی بەو دەروازانە بهێندرێت. وتیشی، بوونى ئەو دەروازانە مەترسى گەورەن بۆسەر بەرهەمى ناوخۆیی و دژى دەسەڵاتە فیدراڵییەکانە. ئاماژەی بەوەشکردوە، سیستمی بە ئەلیکترۆنیکردن لە دەروازە سنورییەکان گرنگە و پێویستە بخرێتەسەر سەر وەزارەتی دارایی و حکومەتی عێراق، چونکە مەترسیی هەیە بۆ بەرهەمی ناوخۆیی و کەرتی پیشەسازی. ئەمەش لەکاتێکدایە،پێشتر دەستەی دەروازە سنوورییەکانی هەرێمی کوردستان رایگەیاندبوو، لە 20 خاڵی سنووری هەشت دەروازەی نافەرمی لە هەرێمی کوردستان هەن، چەند جارێک داوا کراوە، پێویستە حکومەتی عێراق رێکارەکانی بگرێتەبەر تاوەکو بگاتە چارەسەری کۆتایی لەگەڵ هەرێمی کوردستان.
هاوڵاتی بەهۆی بڕینی ئاو لە لایەن یونسێفەوە لە ١٥ ی شوباتەوە بۆ کەمپی ئاوارەکانی عەفرین قەیرانی ئاو ڕۆژبەڕۆژ خراپتر دەبێت و هۆشداری لە بڵاوبونەوەی نەخۆشی دەدرێت ئەمڕۆ پێنجشەممە، بەرپرسێکی خزمەتگوزاری لە کامپی ئاوارەکانی عەفرین، کە لەلایەن بەڕێوبەریی خۆسەرییەوە بەڕێوەدەبرێت لە گوندەواری باکووری حەڵەب رایگەیاند، قەیرانی ئاو رۆژانە خراپتر دەبێت، دوای ئەوەی یونیسێف ئەو ئاوەی بڕیووە، کە بۆ دانیشتوانی کامپەکان دابین دەکرا، ئەمەش لەکاتێکدایە هۆشدارییەکانی بڵاوبوونەوەی نەخۆشی و پەتا لەئارادایە. یونیسێف لە 15ی شوباتەوە ئاوی بڕیووە و چەند رۆژێک دواتر بەڕێوبەریی خۆسەریی راگەێنراوێکی بڵاوکردەوە و وتی “بە بڕیارەکەی یونیسێف تووشی شۆک بوون” و داوای پاشگەزبوونەوەیان کردووە. مەحمود رەشید، هاوسەرۆکی دەسەڵاتی شارەوانی عەفرین، رایگەیاند، پاش ئاوارەبوونی هاوڵاتیانی عەفرین لە دوای هێرشەکەی تورکیاوە، یونیسێف ئاوی بەسەر ئاوارەبووان لە کامپەکان و ناوچەی تل رەفعەت و گوندەکانی دەوروبەریدا دابەش دەکرد، بەڵام ساڵانە بڕەکەی کەمی کردووەتەوە. دوو ساڵ لەمەوبەر رێکخراوەکە ئاوی لەوە ئاوارانە بڕی، کە لە کامپەکاندا نەدەژیان و بڕی ئاوەکەی بۆ کامپەکانیش بۆ نیوە کەمکرانەوە و وتیشی: “سەرمان سوڕماوە کە چەند رۆژێک لەمەوبەر هەموو ئاوی ناوچەکە بڕاوە، ئێمەش هۆکارەکەی نازانن، هەروەها هیچ زانیارییەک سەبارەت بە بڕیارەکەی رێکخراوە نێودەوڵەتییەکە نەخراوەتەڕوو”.
هاوڵاتی دوای ئەوەی ئەمڕۆ هەینی بەهۆی هێرشی تورکیاوە لە شیلادزێ دوو هاوڵاتی بوونە قوربانی کەجەکە لە بڵاوکراوەیەکدا لەگەڵ ئەوەی دژی هێرشەکە وەستایەوە پارتی دیموکراتی کوردستانی بە سیخوڕیکردن بۆ تورکیا تۆمەتبارکرد و ڕایگەیاند، "ئەم کۆمەڵکوژییەی کە ئەمڕۆ لە شێلادزێ رویدا، ئەنجامی کۆبوونەوەکەی ئەنتالیایە". ئەمڕۆ هەینی هەشتی مارس کۆمیتەی پەیوەندییەکان کۆما جڤاکێن کوردستان- کەجەکە لە بڵاوکراوەیەکدا ئاماژەبەوەدەکات کە ،"ئەم هێرش و تیرۆر و داگیرکارییانەی دەوڵەتی تورکیا ئەنجامی سیاسەت و زیهنییەتی جینوساید و کۆمەڵکوژییە کە زیاتر لە سەد ساڵە لە سەر گەلی کورد پەێڕەوی دەکات" و پارتی دیموکراتی کوردستان بە سیخوڕیکردن تۆمەتبار دەکات. لە بڵاوکراوەکەدا کەجەکە داوا لە رۆشنبیران، هونەرمەندان، نووسەران، رێکخراوەکانی کۆمەڵگای مەدەنی، رۆژنامەنووسان دەکات کە لەم قۆناغەدا هەڵوێستیان هەبێت بەرامبەر ئەو هێرشانەو دەڵێت، "هەر هەڵوێستێک دەتوانێت گیانی هاوڵاتییەک بپاریزێت و هەر بێ هەلوێستی و بێدەنگییەکیش رێگەخۆشکەر دەبێت بۆ ئەوەی هاوڵاتی زیاتر ببنە قوربانی". هاوکات داواش لە حکومەتی عێراق و هەموو هیز و لایەنە سیاسییەکانی باشوری کوردستان دەکات لە بەرامبەر هێرشە تیرۆریستییەکانی دەوڵەتی تورکیا هەڵوێست وەربگرن. دەقی بڵاوکراوەکە: بۆ رای گشتی جارێکی دی بە هۆی بۆردوومانی سوپای فاشیست و داگیرکەری تورکیاوە ٢ هاوڵاتی باشوری کوردستان خەڵکی شێلادزێ بە ناوەکانی "سەعید موبارەک دێویکی" و " ئاراز فەرەج زێباری" شەهید بوون و هاوڵاتییەکی دیش بریندار بوو. هەروەها مانگێک لەمەو پێش، دوو هاوڵاتی دی خەڵکی ئاکرێ بە ناوەکانی "عارف تەها" و "بەشیر عومەر عەلی" لە لایەن سوپای داگیرکاری تورکیاوە شەهید کرابوون. لە ناو مانگێکدا ئەمە چوار هاوڵاتی دەڤەری بادینان لە لایەن تورکیاوە شەهید دەکرێن. لە هەمانکاتدا لە ناو ئەم مانگەدا چەند هاوڵاتی دیش لە هەرێمی سۆران و سلێمانی بوونە قوربانی هێرش و تیرۆری دەوڵەتی فاشیستی تورکیا. بێگومان ئەم هێرش و تیرۆر و داگیرکارییانەی دەوڵەتی تورکیا ئەنجامی سیاسەت و زیهنییەتی جینوساید و کۆمەڵکوژییە کە زیاتر لە سەد ساڵە لە سەر گەلی کورد پەێڕەوی دەکات و دەیەوێت هەبوون و ناسنامەی کورد لە سەر نەخشەی جیهان بسڕیتەوە. تورکیا بۆ بەدیهێنانی ئەم ئامانجەی خۆی پێویستی بە کوردی بەکرێگیراو و خۆفرۆش هەیە، کە ببێتە کەواسوری بەر سوپاکەی، سیخوڕی بۆ بکات و هەموو تاوانەکانی بۆ پەردەپۆش بکات. بەداخەوە، دەسەڵاتی پەدەکە نەک هەر لە بەرامبەر ئەم کۆمەڵکوژییانەدا هیچ هەڵوێستێکی نییە، بەڵکو هەم بە گوتاری سیاسی و هەم لە رێگەی چاپەمەنی و میدیای دەستەمۆ ئەم تاوانانەی تورکیا پەردەپۆش دەکات، پاکانەیان بۆ دەکات و رەوایەتییان پێدەدات و بەم شێوەیە گەورەترین خزمەت بە دەوڵەتی فاشیستی تورکیا دەکات. لە کاتێکدا کە دەستی دەسەڵاتی فاشیستی تورکیا بە خوێنی کورد سوورە و رۆڵەی کورد شەهید دەکرێن دەسەڵاتدارانی پەدەکە دەست لە ناو دەستی ئەردۆغان و هاکان فیدان لە کۆبوونەوە و دانۆستاندان. بێگومان ئەم کۆمەڵکوژییەی کە ئەمڕۆ لە شێلادزێ رویدا، ئەنجامی کۆبوونەوەی ئەنتالیایە کە تیایدا دەسەڵاتدارانی پەدەکە میوانی ئەردۆغان و هاکان فیدان بوون و بەڵێنی بەکرێگیراوی و خەیانەتیان پێیان دەدا. ئەگەر رەزامەندی و ئەرێ‌کردن و سیخوڕی پەدەکە و بنەماڵەی بارزانی نەبێت تورکیا هیچ کاتێک ناتوانێت ئاوا خەڵکی بیتاوان شەهید بکات. پەدەکە تەنیا سیاسەتی کوردی دابەش نەکردووە، تەنیا بە خەندەق لێدان کوردستانی دابەش نەکردووە، بەڵکۆ بە هەڵوێست و سیاسەتی خۆی رەنگەکانیشی دابەش کردووە، رەنگی خۆێنی کوردیشی دابەش کردووە و دەیەوێت ئێش و ئازارەکانی کوردیش دابەش بکات. هەر بۆیە پێویستە هەموومان بڵێن کە ئێش و خەمی شیلادزی و ئاکرێ و سلێمانی ئێش و خەمی هەموو کوردێکی نیشتمانپەروەرە و یەک هەڵوێست بین. لێرەدا ئەرک دەکەوێتە سەر شانی هەموو چین و توێژەکانی کۆمەلگا، ژنان، گەنجان و هەروەها هەموو هیز و لایەنە سیاسییەکانی باشوری کوردستان و عێراق کە لە بەرامبەر هێرشە تیرۆریستییەکانی دەوڵەتی تورکیا و بەکرێگیراوی و خەیانەتی پەدەکە هەڵوێست وەربگرن. بە تایبەت لەم قۆناخەدا هەلوێستی رۆشنبیران، هونەرمەندان، نووسەران، رێکخراوەکانی کۆمەڵگای مەدەنی، رۆژنامەنووسان و پێنووسە ئازادەکان زۆر گرنگ دەبێت. پێویستە ئەوە بزانین کە هەر هەڵوێستێک دەتوانێت گیانی هاوڵاتییەک بپاریزێت و هەر بێ هەلوێستی و بێدەنگییەکیش رێگەخۆشکەر دەبێت بۆ ئەوەی هاوڵاتی زیاتر ببنە قوربانی کردەوە تیرۆریستییەکانی ئەردۆغان و تورکیا. هەروەها دەوڵەتی عێراق و دەسەڵاتدارانی ئەم وڵاتە پێویستە لەبەرامبەر تیرۆری هاوڵاتی کورد بێدەنگ نەبن و گیانی کورد و هەبوون و ئازادی و کیانی کورد نەکەنە قوربانی کردنەوەی رێگەی گەشەپێدان بۆ پیلانە گڵاوەکانی ئەردۆغان. لە کۆتاییدا، ئەم کۆمەڵکوژییەی کە ئەمڕۆ لە شێلادزێ روویدا بە توندی شەرمەزار و ریسوا دەکەین و بەڵێین و پەیمان دەدەین کە بە پەرەدان بە تێکۆشان و بەرخودان تۆڵەی خوێنی شەهیدە سەربەرزەکانمان بکەینەوە. هەروەها پرسە و سەرخۆشی خۆمان ئاراستەی هەموو گەلی کوردستان و بەتایبەت گەلی خۆڕاگری شێلادزی و بنەماڵەی هێژای شەهیدان "سەعید موبارەک دێویکی" و " ئاراز فەرەج زێباری"دەکەین و خۆمان بە هاوبەشی خەم و پەژارەتان دەزانین. ئاواتەخوازین گیانی شەهیدەکانمان بە بەهەشتی بەرین شاد بێت و بە هیوای هەرچی زووتر چاکبوونەوە و تەندروستی بۆ بریندارەکان. لە گەڵ ریزدا کۆمیتەی پەیوەندییەکان کۆما جڤاکێن کوردستان- کەجەکە ٨ی ئاداری ٢٠٢٤
هاوڵاتی بنەماڵەی عوزێری رایانگەیاند، هیچ بنەماڵەیەک هێندەی عوزێری شەهیدی بۆ یەکێتی نەداوە، داوا لە بافڵ جەلال تاڵەبانی و قوباد تاڵەبانی دەکەن بنەماڵەکە و کوێخا دێرین ئاشت بکەنەوە، چونکە لە هەڵبژاردن زیانیان پێدەگات و 30 هەزار دەنگ لەدەستدەدەن. ئەمڕۆ هەینی 8ی ئاداری 2024 بنەماڵە و عەشیرەتی عوزێرییەكان لەكۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا هۆشدارییاندا لەوەی كە كراونەتە ئامانج و لە شکۆی بنەماڵەکەیان دراوە و داوا لە بافڵ تاڵەبانی سەرۆکی یەکێتی و قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێم دەکەن، بنەماڵەی عوزێری ئاشت بکەنەوە و دەشڵین، "کوێخا دێرین تۆمەتی بۆ هەڵبەستراوە." لە کۆنگرەکەدا ئەو بنەماڵەیە ڕایانگەیاند، گەر ڕوداوەکان بەمشێوەیە بڕاوات یەکێتی ژمارەی دەنگەکانی بە رێژەی 30 هەزار دەنگ کەمدەکات، باسلەوەدەکەن کە چەندین گەنج لە نێو بنەماڵەکەدان کە دوای ساڵێکی دیکە یان دو ساڵی دیکە دەتوانن دەنگ بدەن. ئاماژەبەوەشدەکەن کە چەندین حزبیدیکە چاوی لە دەنگەکانیانە هەربۆیە داوا لە یەکێتی دەکەن "دڵی بنەماڵەی عوزێری و کوێخا دێرین ئاشت بکەنەوە." رۆژی دووشەممە 12-02-2024 ئاسایشی سلێمانی رایگەیاند، بە تۆمەتی "وەرگرتنی سەرانە" لە بازرگانان و بریندارکردنی بازرگانێک، فەرمانی دەستگیرکردن بۆ "کوێخا دێرین عوزێری" دەرکراوە و 'دیوەخانی سەرقەڵای عوزێر'یش رووخێندرا. کوێخا دێرین عوزێری تۆمەتبارە بەوەی دوو کەسی ناردووەتە سەر بازرگانێک و برینداریان کردووە؛ ئاسایشی سلێمانی دەڵێت، ئەو دوو کەسەیان دەستگیر کردوون و دانیان بە "تاوانەکەیاندا ناوە". ئەو سەرمایەدارەی داوای سەرانەی لێکراوە و کوێخا دێرینی پێ تۆمەتبار کراوە، ناوی ئەحمەد کامیل فەقێیە. جێگەیباسە کوێخا دێرین خۆی تاوەکو ئێستا دەستگیرنەکراوە و لە دەستی هێزە ئەمنییەکان هەڵهاتووە لەگەڵ ئەوەی فەرمانی دەستگیرکردنی بۆ دەرچووە لە دادگاوە و ئاسایش دەڵێت هەر کەسێک داڵدەی بدات، رووبەڕووی دادگەی دەکەنەوە.
هاوڵاتی کەمێک پێش ئێستا بەهۆی تەقینەوەی مینێکی سەردەمی بەعس بە دوو هاوڵاتیدا لە نزیک کێڵگەی نەوتی جەوەل بۆر و لەسەر رێگای پشتێنەی کەرکوک یەکێکیان گیانی لەدەستدا و ئەوی دیکەیان بریندار بوو. فەرماندەیی پۆلیسی کەرکوک لە راگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە لە ئەنجامی تەقینەوەی مینێکی زەمینی لە ناوچەی جەبەل بوری پارێزگای کەرکوک هاوڵاتییەک گیانی لەدەستدا و منداڵەکەشی برینداربو. ئاماژە بەوەشکراوە، ئەو مینە لە پاشماوەکانی سەردەمی رژێمی بەعسە و ئەو خێزانەی بەرکەوتون، بە مەبەستی گەشت و سەیران رویان لە ناوچەی جەبەل بور کردوە، ئەو منداڵەی برینداربوە تەمەنی 12 ساڵە هاوکات ئەو هاوڵاتییەی گیانی لەدەستداوە عەرەبە و لەدایکبووی 1980یە ئەوەشی خستووەتە روو، بە مەبەستی پێدانی چارەسەر کوڕەکەیان رەوانەی نەخۆشخانە کردووە و لە ئێستادا باری تەندروستی جێگیرە. ئەو شوێنەی بۆمبەکەی تێدا بووە، پێش رووخانی دەسەڵاتی بەعس، سنووری نێوان هێزەکانی پێشمەرگە و دەسەڵاتی ئەو کاتی عێراق بوو وناوچەکە دەکەوێتە نێوان کەرکووک و قەرەهەنجیر و لە رووی کارگێڕییەوە سەر بە ناحیەی لەیلانە. هاوکات بە گوێرەی دوایین ئامار، تا ئێستا بەهۆی مینەوە 34 هەزار کەس لە عێراق گیانیان لەدەستداوە یاخود برینداربون، تا ئێستاش دو هەزار کیلۆمەتر لە خاکی عێراقی مەترسی مینی لەسەرە و 20٪ی ئەو ناوچانە لە نزیک ژێرخانە ئابورییەکان یاخود گوند و ناوچە گەشتیارییەکانە.
هاولاتی لیژنە هاوبەشەکانی قایمقامییەتی سلێمانی بڕی ٨٠٦ کیلۆگرام گۆشت لەناودەبات کە لە بەڕادێکدا بەناوی رەنجەوە لە بازاڕی سەعید تەها کۆیی بەستبووی و خاوەنەکەی بە گۆشتی فرێش دەیفرۆشت بە خواردنگە و لەفە فرۆشەکان. د. ژیار بەهادین، نوێنەری ڤێتێرنەری لە لیژنە هاوبەشەکانی قایمقامییەتی سلێمانی رایگەیاند "سەرەڕای ئەوەی کە بەڕادەکە مۆڵەتی نەبووە، لەکاتی سەردانی لیژنەکانمان دەرکەوتووە کە بڕێکی زۆر گۆشتی وردکراوی تێدایە و بەستوویەتی و سەرچاوەکەی ئاشکرا نییە، بەڵام دەکرێت بە قیمە و بە گۆشتی فرێش دەفرۆشرێت بە خواردنگە و لەفە فرۆشەکان". ئاماژەی بەوەشکرد "هەر گۆشتێک چووە حاڵەتی بەستنەوە ناکرێت بە فرێش بفرۆشرێت، هەربۆیە تەواوی گۆشتەکە بە هاوکاری ڤێتێرنەری سلێمانی لەناودەبرێت و رێکاری یاسایی لەگەڵ خاوەنەکەی دەگیرێتەبەر". نوێنەری ڤێتێرنەری لە لیژنە هاوبەشەکانی قایمقامییەتی سلێمانی داوای لە هاوڵاتییانیش کرد بەهیچ جۆرێک قیمەی ئامادەکراو نەکڕن، پێویستە بە ئامادەبوونی خۆیان گۆشتەکە بکرێت بە قیمە.
هاوڵاتی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی هاتووچۆی پارێزگای سلێمانی شۆفێران لە بەربەستکردنی شەقامێک ئاگادار دەکاتەوە. ئەمڕۆ هەینی 8ی ئازاری 2024 به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی هاتووچۆی پارێزگای سلێمانی شۆفێران رایگەیاند "شه‌قامی بازنه‌یی مه‌لیك مه‌حمود له پردی سه‌رچنار به ئاراسته‌ی به‌نزینخانه‌ی سارا به‌هۆی كاركردن له به‌رزه‌پردی حه‌پسه‌خانی نه‌قیب به‌ربه‌ستكراوه". هاتووچۆ سلێمابی ئاماژەی بەوەشکرد، شۆفێران ده‌توانن شه‌قامی خزمه‌تگوزاری به‌كاربهێنن.
هاوڵاتی شارەزایەکی کەشناسی رایدەگەیەنێت رۆژانی شەممە و یەکشەممە شەپۆلێکی باران بارین ناوچە جیاوازەکانی هەرێمی کوردستان دەگرێتەوە، ئاماژە بەوەشدەکات رێژەی بارانبارینەکە مامناوەند دەبێت. شاڵاو هیدایەت، شارەزای کەشناسی بە هاوڵاتی راگەیاند "شەپۆلێکی سەرتاسەری باران بارین بۆ رۆژانی شەممە و یەکشەممە 9 و 10ی 3ی 2024 هەموو ناوچەکان دەگرێتەوە بە کاریگەری و بڕی جیاواز کاریگەری بە پلەی یەکەم لەسەر ناوچە شاخاوییەکان دەبێت و بە پلەی دووەم ناوچە نیمچە شاخاوییەکان بە پلەی سێیەم ناوچە گەرمەسێریەکان لە زۆرینەی ناوچەکان رێژە و بڕی بارانەکە مام ناوەند بۆ باشە دەبێت، جگە لە هەندێک ناوچە کە بڕی بارانەکە کەمە بە تایبەت سنووری کەلار و کفری و خانەقین و بەشێکی سنووری کەرکوک". دەشڵێت "لەم شەپۆلەدا ئەگەری بەفر بارین هەیە لە بەرزی 1500 مەتر بۆ سەرەوە لە ئاست رووی دەریاوە لەگەڵ رودانی هەورە بروسکە بۆ ناوچە جیاجیاکان و تەرزە و بەرزبوونەوەی ئاستی ئاو لە هەندێک ناوچە". روونیشیکردەوە "پلەکانی گەرما بەڕێژەی دوو پلە دادەبەزن و خێرایی با هەندێک کات زیاد دەکات بە مام ناوەندی، هەروەها لە رۆژی دووشەممەوە بۆ ماوەیەکی کورت خایەن کەشوهەوا سەقامگیربوون بەخۆوە دەبینێت، بەڵام بۆ دواتر و بە تایبەت ناوەڕاستی مانگ بۆ سەرەوە ئەگەری هاتنی شەپۆلێکی بەهێز و گشتگیر هەیە".
هاوڵاتی بەیانی ئەمڕۆ لە گوندی دێوکێ لە شیلادزێ لە سنووری پارێزگای دهۆک بەهۆی بۆردوومانی فڕۆکە بێفڕۆکەوانەکانی تورکیاوە دوو کەس گیانیان لەدەستدا و کەسێکی دیکەش برینداربوو. مەسعود بۆتی، جێگری بەڕێوەبەری تەندروستی ئامێدی تایبەت بە هاوڵاتی راگەیاند "بەیانی ئەمڕۆ هەینی ٨ی ئازاری ٢٠٢٤ بەهۆی بۆردومانکردن تورکیا لە دەوروبەری گوندی دێوکێ، دوو کەس گیانیان لەدەستدا و کەسێکی دیکەش برینداربوو". ئاماژەی بەوەشکرد "برینادر و ئەو کەسانەی گیانیان لەدەستداوە رەوانەی نەخۆشخانەی فریاکەوتنی ئامێدی کراون، ئەو کەسەی برینداربووە تەمەنی دەوروبەری ٤٠ ساڵ دەبێت و دۆخی تەندروستی باشە و ئەوەی پێویست بێت بۆی کراوە، ئەوانەشی کە گیانیان لەدەستداوە تەمەنیان لەنێوان ٣٠ بۆ ٤٠ ساڵاندان". ئەو دوو کەسی لە بۆردوومانەکە گیانیان لەدەستداوە ناویان "ئاراس دێوکێ زێباری و سەعید موبارەک"ە.
هاوڵاتی مەکتەبی سیاسی پارتی سۆسیال دیموکراتی کوردستان بە نووسراوی فەرمی داوا لە ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم دەکات عەبدوڵڵا حاجی محەمەد لە پۆستی وەزیری شەهیدان و ئەنفالکراوانی هەرێم دووربخرێتەوە. بەپێی ئەو زانیارییە تایبەتانەی بۆ هاوڵاتی نێردراوە، مەکتەبی سیاسی پارتی سۆسیال دیموکراتی کوردستان لە رۆژی 6-3-2024 گشتاندنی فەرمی ناردوە بۆ ئەنجومەنی وەزیرانی حکومەتی هەرێمی کوردستان بەگۆرینی عەبدوڵڵا حاجی مەحمود، وەزیری شەهیدان لە حکومەتی هەرێمی کوردستان کە لەئێستادا دوورخراوەتەوە ل ریزەکانی پارتی سۆسیال دیموکراتی کوردستان. هەر بەپێی ئەو زانیاریانەی بۆ هاوڵاتی نێردراوە، لە گشتاندنەکەدا پێشنیاری سێ کەس کراوە بۆ پۆستی بەوەکالەتی وەزیری شەهیدان لە پشکی پارتی سۆسیال دیموکراتی کوردستان کە بریتین لە "فاتیح رەئوف ئەحمەد، سادق محێدین، ئامانج جەمال محەمەد". هەروەها بەپێی ئەو زانیارییانەی کە هەیە ئامانج جەمال نزیکترین کەسە لەئێستادا لە سەرۆکی پارتی سۆسیال دیموکراتی کوردستان بۆ وەرگرتنی پۆستی وەزیری شەهیدان و ئەنفالکراوانی هەرێمی کوردستان. ئەگەر ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان ئەو گشتاندنەی کە پارتی سۆسیال دیموکراتی کوردستان ئاڕاستەی کردووە پەسەندی بکات ئەوا پۆستی وەزیری شەهیدان لە عەبدوڵڵا حاجی مەحمود وەردەگیرێتەوە. رۆژی ٥ی ئازاری ٢٠٢٣ سەرکردایەتی پارتی سۆسیال دیموکراتی کوردستان بڕیاریدا بە دوورخستنەوەی عەبدوڵڵا حاجی مەحمود لە حزبەکە.، بەپێی بڕیارەکە بێت دەبێت سەرجەم ماڵ و موڵکەکانی حزبیش بگەڕێنێتەوە، بەڵام عەبدوڵڵا حاجی مەحمود ئەو بڕیارە رەتدەکاتەوە و دەڵیت "لە چوارچێوەی پەیڕەوی ناوخۆدا نییە".
.jpg)
هاوڵاتی چاوپێکەوتنێکی سودانی کە مانگێک لەمەوپێش تۆمارکراوە لەناو میدیاکانی هەرێمدا ئێوارەی ئەمڕۆ بە شێوەی جیاواز بڵاوکرایەوە و کاردانەوەی بەدوای خۆیدا هێنا. محەمەد شیاع سودانی له چاوپێكه‌وتنێكیدا كه مانگێك له‌مه‌وبه‌ر له‌گه‌ڵ كه‌ناڵی ئه‌لحه‌ده‌سی سعودی ئه‌نجامیدا رایگه‌یاندبوو، "شتێك نیه به‌ناوی بڕینی مووچه‌ی مووچه‌خۆرانی هه‌رێم، به‌ڵكو ئه‌وه‌ی هه‌یه له ده‌ستوور و یاسای بودجه رێژه‌ی سه‌دا 12.67 له خه‌رجی گشتی وه‌رده‌گیرێت و ده‌درێته هه‌رێم". سودانی له چاوپێكه‌وتنه‌كه‌ی كه به دیاریكراوی له 7ی شوباتی 2024دا ئه‌نجامی دا، وتی: "له یاسای بودجه‌دا شتێك نییه به‌ناوی مووچه، ئه‌مه ده‌سه‌ڵاتی ده‌ستوورییه، ده‌سه‌ڵاتی هه‌رێم ئه‌وه‌یه دوای جێبه‌جێكردنی ئه‌و پابه‌ندیانه‌ی بۆی دیاریكراوه له یاساكه، سه‌دا 12.67ی ده‌ده‌ینێ، ئینجا خۆی بڕیار ده‌دات ده‌یدا به پرۆژه یان مووچه یان هه‌ر شتێكی تر...". وتیشی: "پێموایه لاوازی له تێگه‌یشتنی ده‌سه‌ڵاته‌كانی هه‌رێم هه‌یه ". ئەم لێدوانەی سودانی لە بەشێک لە میدیاکاندا وەک چاوپێکەوتنێکی نوێ بڵاوکرایەوەو تیایدا باسلەوەکراوە کە سودانی دژی بڕیارەکەی دادگای فیدراڵێییەو نایەوێت مووچەی هەرێم بەشێوەی ڕاستەوخۆ بنێردرێت بۆ هەرێمی کوردستان بەڵآم هاوڵاتی بۆی دەرکەوتووە ئەو چاوپێکەوتنە پێش بڕیارەکەی دادگای فیدراڵی ئەنجامدراوە و تۆمارکراوە. هاوکات نوسینگەی ڕۆژنامەوانیی سودانی ڕایگەیاند، ئەو دیدارە ڕۆژی 7ی مانگی ڕابردوو تۆمارکراوە، واتە بەر لە بڕیارەکەی دادگای فیدراڵیی عێراق بووە و نوێ نییە. دوا بەدوای بڵاوکردنەوەی چاوپێکەوتنەکەش ژمارەیەک پەرلەمانتاری پێشوو لەسەر بابەتەکە بڵاوکراوەیان هەبوو: ئه‌حمه‌دی حاجی ره‌شید په‌رله‌مانتاری پێشووی كۆمه‌ڵی دادگه‌ری كه ئه‌وكات ناوی كۆمه‌ڵی ئیسلامی بوو، له په‌رله‌مانی عێراق له تۆڕی كۆمه‌ڵایه‌تی فه‌یسبووك نووسیویه‌تی: "له ماوه‌ی 94ی ده‌ستووری عێراق هاتووه كه (قرارات المحكمة الاتحادية العليا باتة وملزمة السلطات كافة) بڕیاره‌كانی دادگای باڵای فیدراڵی یه‌كلاكه‌ره‌وه‌ن و تانه‌یان لێنادرێت". ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی پێشووی كۆمه‌ڵ ده‌لێت: "وته‌ی به‌ڕێز سوودانی و غه‌یره سوودانی هیچ به‌هایه‌كی نییه له‌به‌رانبه‌ر دادگای باڵادا". هەروەها عەلی حەمەساڵح پەرلەمانتاری پێشوی بزوتنەوەی گۆڕان وێنەیەکی بڵاوکردۆتەوەو دەڵێت: ئەو دیدارەی سودانی کە دەڵێ ناتوانین موچە ڕاستەوخۆ بدەین، پێش بڕیاری دادگای فیدڕاڵیە.
هاوڵاتی گەنجێکی ئێزیدی کە نزیکەی 10ساڵ لەکەمپی شاریا دەژیا، دوای سێ رۆژلە بێسەرشوێنبوونی ، ئێوارەی ئەمرۆ تەرمەکەی لەناوخانووەیەکی تەواو نەکراو لە کۆمەڵگای سیبا شێخدر سەر بە شەنگال دۆزرایەوە. ناتق عەلو، لە ڕاگەیاندنی پۆلیسی شەنگال بە هاوڵاتی وت،"حەسەن عیدۆ کاری گواستنەوەی دەکرد لە نێوان پارێزگای دهۆک وشەنگال و بەپێچەوانەوه، دوای ئەوەی بۆ ماوەی سێ رۆژ بێسەرشوێن بوون ئەمڕۆ تەرمەکەی دۆزرایەوە". وتیشی ، " دوای بێسەروشوێنبونی لە لایەن خێزانەکەیەوە تەلەفونی بۆ کراوە و تەنها جارێک کەسێک تەلەفونەکەی هەڵگرتووە و بەبێ ئەوەی بڵێت کێیە و بۆ چی ئەو موبایلەی پێیە بە خێزانی کوژراوەکەی وتووە حەسەن لای خۆمانە بەڵآم دوای نیوەرۆی ئەمرۆ تەرمەکەی لە ناوخانوەیەکی تەواو نەکراودا لەکۆمەڵگای سیبا شێخدر سەر بەشەنگال دۆزراوەتەوە" ناتق عەلو باسی لەوەشکرد، تا ئێستا بکوژەکە نەدۆزراوەتەوەو هۆکاری کوشتنی ئەو هاوڵاتییە دیارنییە و لێکۆڵینەوەکان بەردەوامن. حەسەن عیدۆ، خەڵکی ناحیەی گرعوزێرە هەر لەدوای داعش و ئاوارەبوونی خەڵک لەکەمپی شاریا دەژیا و لە نێوان دهۆک و شەنگاڵ کاری گواستنەوەی هاوڵاتیان بووە.
هاوڵآتی وته‌بێژی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی پۆلیسی زاخۆ رایگه‌یاند، ئه‌مڕۆ ته‌رمی گه‌نجێكی ته‌مه‌ن 22 ساڵ له‌سنوری روباری هێزلی دۆزراوه‌ته‌وه، له‌ئێستاشدا ته‌رمه‌كه‌ی له پزیشكی دادیه بۆ لێكۆڵینه‌وه ئەحمەد رەمەزان ، ووتەبێژی پولیسی زاخۆبە هاوڵاتی وت" دوای نیوەڕۆیی ئەمرۆ پێنج شەممە تەرمی گەنجێک بەناوی (ع، م، أ) لەروباری هیزلمان لە دهۆک دۆزرایەوە و ئەو گەنجە تەمنی ٢٢ ساڵە و خەڵکی زاخۆیە". وتیشی، "ته‌رمی ئه‌و گه‌نجه ره‌وانه‌ی پزیشكی دادی دهۆك كراوه به‌مه‌به‌ستی دیاریكردنی هۆكاری سه‌ره‌كی گیانله‌ده‌ستدانه‌كه‌ی، هیچ ئاسه‌وارێكیش به‌جه‌سته‌یه‌وه دیارنیه". ئاماژه‌ی به‌وه‌شكردوه، "لێكۆڵینه‌وه له كه‌یسه‌كه به‌پێی به‌نده‌كانی مادده‌ی 405 له‌یاسای سزادانی عێراقی ده‌ستپێكردوه".
هاوڵاتی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق لیژنەیەکی ناوەندی بۆ بەڕێوەبردنی ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان پێکهێنا. جومانە غەلای، وتەبێژی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق رایگەیاند ''ئەنجومەنی کۆمیسیاران بڕیاریدا بە پێکھێنانی لیژنەیەکی ناوەندی بۆ بەڕێوەبردنی ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان و دادوەر عەباس فەرحان حەسەن، سەرۆکی فەرمانگەی ھەڵبژاردنی کۆمیسیۆن سەرۆکایەتی لیژنەکە دەکات، ژمارەیەک لە بەڕێوەبەرانی کاروباری یاسایی و ھونەری و دارایی کۆمیسیۆنیش لە لیژنەکەدا ئەندامن". ئاماژەی بەوەشکرد "ئەرکی لیژنەکە جێبەجێکردنی ھەموو ئەو رێکار و بڕیار و راسپاردانە دەبێت کە ئەنجومەنی کۆمیسیاران تایبەت بە ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان دەری دەکات". وتەبێژی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق وتی "بەپێی پەیڕەوی ناوخۆ ھەموو حزبێک لەماوەیەکی دیاریکراودا دەبێت کۆنگرە ببەستێت و سەرکردایەتی نوێ ھەڵبژێرێت". بەپێی ئەوکاتەی سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان دیاریکردووە رۆژی ١٠ی حوزەیرانی ٢٠٢٤ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئەنجام دەدرێت.
