.jpeg)
.jpg)
نامۆ سەربەست بەپێی شیكردنەوەی ئەو وێنانەی ئاژانسی ئەسۆشیەیتد پرێس لەمانگە دەستكردەكانەوە وەریگرتووە، لەم چەند هەفتەیەی دوایدا، ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا پێشكەوتوترین سیستمی بەرگری موشەكی و باترییەكانی سیستمی پاتریۆتی لەشانشینی عەرەبیی سعودی كشاندووەتەوە، تەنانەت لە ئەو كاتانەشدا كە سعودیە رووبەڕووی هێرشی بەردەاوم دەبوەوە لەلایەن حوسییەكانی یەمەنەوە. دووبارە دابەشكردنەوەی بەرگرییەكان لەبنكەی ئاسمانیی شازادە سوڵتان لەدەرەوەی شاری ریازی پایتەختی سعودیە لەكاتێكدا بوو، هاوپەیمانەكانی ئەمریكا لەوڵاتەكانی كەنداوی عەرەبی، بەدوودڵییەوە چاودێریی كشانەوە فەوزاوییەكەی هێزەكانی ئەمریكایان دەكرد لەئەفغانستان، لە نێویاندا ئەو كشانەوانەی لەدواساتەكاندا لەفڕۆكەخانەی كابولدا كران. لەكاتێكدا هێشتا دەیان هەزار سەربازی ئەمریكی لەهەموو بەشەكانی نیمچەدورگەی عەرەبیدان و وەك بارستاییەكی بەهێزن بۆ راگرتنی هاوسەنگی لەبەرامبەر ئێراندا، بەڵام وڵاتە عەرەبیەكانی كەنداو دوودڵن سەبارەت بەپلانەكانی داهاتووی ویلاتە یەكگرتووەكان، كە هەست بەزیاتربوونی هەڕەشەكان دەكەن لەئاسیادا و ئەوەش وادەكات بوونی ئەو بەرگرییە موشەكییانە زۆر پێویست بێت. هەروەها گرژییەكان تائێستا زۆر توندن و پێدەچێت گفتوگۆ راگیراوەكانی ڤیەننا لەنێوان ئێران و هێزە جیهانییەكاندا لەسەر بەرنامە ئەتۆمییەكەی، بەتەواوی لەناوبچێت و بە ئەوەش مەترسیی رووبەڕووبوونەوەی راستەوخۆ لەداهاتوودا زیاتر دەبێت لەناوچەكەدا. رایس كریستیان ئۆلریشن، لێكۆڵەر لەپەیمانگای جەمیس بەیكەر بۆ سیاسەتی گشتی بە ئەسۆشیەیتد پرێسی راگەیاند:»بۆچوونەكان گرنگن، جا چ لەواقعێكی ساردەوە هاتبێتن یان نا، بۆچوونەكەش لە دیدی زۆر لەو كەسانەوە كە دەسەڵاتی بڕیار دروستكردنیان هەیە لەناوچەكەدا زۆر ئاشكرایە، ئەویش ئەوەیە كە ویلایەتە یەكگرتووەكان وەكو جاران پابەند نییە بەرامبەر وڵاتانی كەنداو». ئۆلریشن راشیگەیاند:»لەدیدی سعودیەوە ئێستا وادەبینن كە ئۆباما و ترەمپ و بایدن – سێ سەرۆكی دوا بەیەكی ئەمریكا – بڕیاری ئەوتۆ دەدەن كەتاڕادەیەك ئاماژەیە بۆ دەستبەرداربوونە لێیان». بنكەی ئاسمانیی شازادە سوڵتان كە نزیكەی 115 كیلۆمەتر لەباشوری رۆژهەڵاتی ریازەوە دوورە، لەساڵی 2019ەوە دوای ئەوەی بەموشەك و فڕۆكە هێرشكرایە سەر سەنتەری بەرهەمهێنانی نەوت (ئارامكۆ) لەشانشینی سعودیە، چەند هەزار سەربازێكی ئەمریكی تێدا جێگیر بوو. سەرەڕای ئەوەی ئەوكات حوسییەكان بەرپرسیارێتی خۆیان لەهێرشەكان راگەیاند، بەڵام بەپێی وتەی شارەزایان و ئەو پاشماوە مادەییانەی موشەك و فڕۆكەكان بەجێیانهێشتووە، پێدەچێت هێرشەكان ئێران كردبێتنی، بەڵام وێڕای ئەوەی ئێران لەمانۆڕێكی سەربازییدا، درۆنی هاوشێوەی بەكارهێنا، حكومەتی تاران رەتیكردەوە دەستی هەبێت لەو هێرشانەدا. لەباشوری خۆرئاوای مەدرەجی بنكە ئاسمانییەكەدا، ناوچەیەك هەیە رووبەرەكەی كیلۆمەترێكی چوارگۆشەیە. لەوێدا هێزە ئەمریكییەكان باتری موشەكەكانی پاتریۆت و یەكەی (تێرمیناڵ های ئەڵتیتیود ئێر دیفێنس Terminal High Altitude Air defense) یان داناوە كە سیستمێكی پێشكەوتووی بەرگری موشەكییەو بە پاد Thad ناودەبرێت. بەپێی ئەو وێنەیەی مانگە دەستكردەكان كەكۆمپانیای پلانت لابز دابینی كردووە، سیستمی بەرگریی موشەكیی Thad ی ئەمریكی دەتوانێت موشەكە بالیستییەكان لە بەرزاییەكی بەرزتر لەموشەكی پاتریۆت بتەقێنێتەوە، ئەو وێنانەشی لەكۆتایی مانگی ئابدا دەست ئاژانسی ئەسۆشیەیتد پرێس كەوتوون، دەریدەخەن كە وێڕای بوونی جوڵەی ئۆتۆمبێلەكان، بەڵام هەندێك لەپاترییەكانی سیستمی پاتریۆت لەناوچەكەدا نەماون. دواتریش رۆژی هەینی 10ی ئەیلول وێنە ئێچ دیەكانی پلانت لابز دەریخست كە ناوچەكە چۆڵكراوە لە باترییەكان و هیچ چالاكییەكی تێدا نەماوە. چەند مانگێكە دەنگۆی دووبارە بڵاوكردنەوەی موشەكەكان هەیە، بەشێكی بۆ ئەو ویستەی بەرپرسە ئەمریكییەكان دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی بە (ململانێی زلهێزەكان) ناوی دەبەن لەگەڵ چین و روسیادا، كە ئاماژەكانی لەئاسۆوە دەركەوتووە. لەگەڵ ئەوەشدا كشانەوەكە لەكاتێكدایە كە حوسییەكان بەدرۆن هێرشیان كردەسەر سعودیە و هەشت كەس بریندار بوون و فڕۆكەیەكیش لەفڕۆكەخانەی ئەبهای سعودیە زیانی پێكەوت، ئەمە لەكاتێكدایە كە شانشینەكە لەئازاری 2005ەوە لە جەنگێكی تراجیدیدایە لەگەڵ حوسییەكاندا. سەبارەت بە كشانەوەی سیستمەكانی بەرگری، جۆن كێربی وتەبێژی وەزارەتی بەرگری ئەمریكا، دوای پرسیارلێكردنی لەلایەن ئەسۆشیەیتد پرێسەوە، دانی نا بەوەی:»هەندێك یەكەی بەرگریی دیاریكراو دووبارە بڵاوكراونەتەوە، ویلایەتە یەكگرتووەكان پارێزگاریی لەپابەندییەكی قوڵ و فراوان كردووە بەرامبەر هاوپەیمانەكانی لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا». هاوكات ئاشكراشیكرد:»وەزارەتی بەرگری دەیان هەزار سەربازی لەوێ هەیە، ئەوە سەرەڕای دۆخی سەربازیی پشتیوانیكراو لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست كە نوێنەرایەتی هەندێك لەپێشكەوتوترین توانا ئاسمانی و دەریاییەكانمان دەكەن، ئەوانەش بۆ پشتیوانیكردنی بەرژەوەندییە نیشتیمانییەكانی ویلایەتە یەكگرتووەكان و هاوبەشییە هەرێمایەتییەكانمان». لەبەیاننامەیەكیشدا كە وەزارەتی بەرگری سعودیە بۆ ئەسۆشیەیتد پرێسی نارد سەبارەت بەو بابەتە، وێڕای داننان بەكێشانەوەی سیستمی بەرگرییە موشەكییەكانی ئەمریكا، بەڵام پەیوەندییەكانی لەگەڵ ویلایەتە یەكگرتووەكاندا بە «بەهێز و مێژوویی و درێژخایەن» لەقەڵەمداو وتی سوپای سعودیە «دەتوانێت بەرگری لەخاكەكەی و دەریاكانی و ئاسمانەكانی بكات و گەلەكەی بپارێزێت». بەیاننامەكە ئەوەشی تێدا هاتبوو كە «دووبارە بڵاوكردنەوەی هەندێك لەتوانا بەرگرییەكانی ویلایەتە یەكگرتووەكان لەناوچەكە، لەڕێی لێكتێگەیشتنی هاوبەش و دووبارە رێكخستنەوەی ستراتیجییە بەرگرییەكاندا بووە». وێڕای ئەو جەختكردنەوانە، شازادە توركی ئەلفەیسەڵ سەرۆكی پێشوی دەزگای هەواڵگریی سعودیە، كە زۆرجار لێدوانە ئاشكراكانی دەربڕی بیركردنەوە نهێنییەكانی خێزانی ئال سعودی دەسەڵاتدارە، ئۆپراسیۆنی دووبارە بڵاوكردنەوەی موشەكەكانی پاتریۆتی بەستەوە بەپەیوەندی نێوان واشنتۆن و ریازەوە. ئەو شازادەیە لەچاوپێكەوتنێكدا بەتۆڕی سی ئێن بی سی CNBC ئەمریكی راگەیاند:» ئێمە پێویستمان بەدڵنیاكردنەوە هەیە سەبارەت بە پابەندیی ئەمریكی، بۆ نموونە موشەكی پاتریۆتەكان نەكشێنێتەوە لەكاتێكدا سعودیە رووبەڕووی هێرشی موشەكی و هێرشی فڕۆكەی بێفڕۆكەوان دەبێتەوە، نەك تەنیا لە یەمەنەوە، بەڵكو لە ئێرانیشەوە». بڕیاربوو لوید ئۆستن وەزیری بەرگریی ئەمریكا لەگەشتەكەیدا بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست كە لەم رۆژانەی دواییدا كردی، بچێت بۆ سعودیە، بەڵام بەهۆی ئەوەی بەرپرسانی پەنتاگۆن بەكێشەی جەدوەلی كاتەكانەوە ناویانبرد، سەردانەكەی هەڵوەشاندەوە و نەچوو. دوای كشاندنەوەی بەرگرییە موشەكییەكانیش، سعودیە ئامادە نەبوو قسە لەسەر هەڵوەشاندنەوەی سەردانەكەی ئۆستن بكات. لەلایەكی دیكەوە، شانشینی عەرەبی سعودی خۆی چەند باترییەكی پاترۆتی تایبەت بەخۆی هەیە و بۆ هەر ئامانجێك دوو موشەك دەتەقێنێت، بەڵام لەگەڵ هەڵمەتی حوسییەكاندا، تێچووەكەی زۆر زیاتر بووە، چونكە هەر موشەكێكی پاتریۆت نرخەكەی سێ ملیۆن دۆلارە. سعودیە دەشڵێت بەنزیكەیی هەموو ئەو موشەك و درۆنەكانی گیراونەتە شانشینەكە، خستوونیەتە خوارەوە، ئەوەش رێژەیەكی هێندە بەرزە شارەزاكان گومانیان لەڕاستییەكەی هەیە. لەمانگی نیساندا یۆنان رەزامەندیی نیشاندا لەسەر ئەوەی باتریەكی پاتریۆت بەقەرز بداتە حكومەتی سعودیە تا بەكاری بهێنێت، بەڵام ئەوە بەتەنیا بەس نییە و لەئێستادا كشانەوەی ئەمریكییەكان دۆخێكی لێڵ و نادڵنیایی لەناوچەكەدا دروستكردووە، بەتایبەتی سەبارەت بەهەڵوێست و پلانەكانی داهاتوو، هەر بۆیە سعودیە و وڵاتانی تری كەنداو، هەنگاو دەنێن بەرەو ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكان و دروستكردنی پەیوەندی دیبلۆماسی لەگەڵ ئێراندا، وەك پێشخان وەرگرتنێك بۆ ئەگەری پشتێكردنی ئەمریكا. لەو بارەیەشەوە كریستیان ئۆلریشن رایگەیاند:»پێم وایە لەلێدوانەكانی بایدندا سەبارەت بەئەفغانستان ئەو شێوازەمان بەئاشكرا بینی كە بەرژەوەندییەكانی ویلایەتە یەكگرتووەكان دەخاتە پێش هەموو شتێكەوە، ئاشكراشە ئەوە بێهیواییەكی لای هاوبەش و هاوپەیمانەكانی ئەمریكا لەسەرتاسەری جیهاندا دروستكرد، كە هیوایان وابوو دوای ترەمپ شتێكی جیاواز دەبینن». هەروەها راشیگەیاند:»ئەوە بەتەواوی هاوشێوەی مەنهەجەكەی (لەپێشدا ئەمریكا)ی ترەمپە و تەنیا لەهجەكەی گۆڕاوە».
هاوڵاتى وەزیری پێشمەرگە دەڵێت، "هەنگاوەکانمان بە ئاراستەی دروستکردنی هێزێکی بەتوانا و تۆکمەی یەکگرتوی سەردەمیانەیە، کە هاوتابێت لەگەڵ خواستی ئێمە و هاوپەیمانان"، دەشڵێت، "هەنگاو بە هەنگاو دەچینە پێشەوە و سبەی لە ئەمڕۆ باشتر دەبێت". ئەمڕۆ 12ی ئەیلوول، شۆڕش ئیسماعیل، وەزیری پێشمەرگەی حکومەتی هەرێمی کوردستان، لەگەڵ فەرماندەی لیواکانی 1 و 9 و 16ی پیادەی وەزارەتی پێشمەرگە کۆبۆتەوە. بەپێی راگەیەندراوێکی سەنتەری میدیای وەزارەتی پێشمەرگە، شۆڕش ئیسماعیل، وەزیری پێشمەرگە لە وتارێکیدا ئاماژەی بۆ ئەوەکردووە، ئێوە هێزێکی قارەمان و کۆڵنەدەرن، شایەنی باشترن، سەرۆکایەتی حکومەتی هەرێم و وەزارەتی پێشمەرگە بەردەوام لە هەوڵی چارەسەکردنی کەموکوڕی و گرفتەکانتانن و دڵنیابن، هەنگاو بە هەنگاو دەچینە پێشەوەو سبەی لە ئەمڕۆ باشتر دەبێت. پەیوەست بە پەیوەندییەکانی هێزی پێشمەرگەو سوپای عیراقی، وەزیری پێشمەرگە رایگەیاندووە، پەیوەندیەکانمان لەگەڵ سوپای عێراقی بەرەو پێشچوونی باشی بەخۆوە بینیوەو دەخوازین ئەو پەیوەندیانە فراوانتر بکرێت و بەردەوامی پێبدرێت، لەپێناو ئەوەی بەیەکەوه سەقامگیری ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم بەهەموو پێکهاتەو نەتەوەکانیەوە بپارێزین. لەسەر هاوکاری و هەماهەنگییەکانی هاوپەیمانان، وەزیری پێشمەرگە رونیکردۆتەوە، هاوکاری و پشتیوانییە بەردەوامەکانی هاوپەیمانان جێگەی بایەخ و ستایشی زۆری وەزارەتی پێشمەرگەیە. هاوکات، وەزیری پێشمەرگە ئەوەی خستۆتەڕوو، هەنگاوەکانمان بە ئاراستەی دروستکردنی هێزێکی بەتوانا و تۆکمەی یەکگرتوی سەردەمیانەیە، کە هاوتابێت لەگەڵ خواستی ئێمە و هاوپەیمانان.
هاوڵاتى سەرۆکی پێشووی ئەمریکا تەقینەوەکانی کابوولی بە "تراژیدی" ناودەبات و دەڵێت، "نەدەبوو هەرگیز رێگە درابا رووبدەن". دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی پێشووی ئەمریکا رۆژی پێنجشەممە 27-08-2021 لە راگەیێندراوێکدا وتی، "من و میلانیا هاوخەمیی خۆمان بۆ خێزانەکانی سەربازە قارەمان و بوێرەکانمان دەردەبڕین کە ئەرکەکەیان بەرامبەر ئەمریکا بۆ ئەوان واتایێکی زۆری هەبوو. بیر و دڵمان لای خێزانی ئەو خەڵکە سڤیلە بێتاوانەشە کە لە هێرشی دڕندانەی ئەمڕۆی کابوولدا گیانیان لەدەستدا." رۆژی پێنجشەممە تەقینەوەیەک لە دەروازەی سەرەکی فڕۆکەخانەی کابوول روویدا، ئەو هۆتێلەی تەقینەوەکە لە نزیکی روویدا لەلایەن هەندێک وڵاتەوە لە 14ی ئابەوە بەکاردەهێندرا بۆ دەربازبوون لە وڵاتەکە. جەنەراڵ کێنز مەکێنزی، فەرماندەی فەرماندەیی ناوەندیی هێزەکانی ئەمریکاش دەڵێت، "12 سەرباز کوژراون و 15ـی دیکەش بریندارن." لەو بارەوە ترەمپ ئاماژە بەوە دەکات، "نابێت هەرگیز رێگە درابا ئەم تراژیدییە رووبدات کە خەمی ئێمەی قووڵتکرد." دوای ئەو تەقینەوەیەش بە کەمتر لە کاژێرێک، تەقینەوەی دووەم روویدا. جۆن کێربی، وتەبێژی وەزارەتی بەرگریی ئەمریکا - پێنتاگۆن تەقینەوەکانی پشتڕاست کردووەتەوە و رایگەیاند، یەکێکیان لە نزیک دەروازەیەکی سەرەکیی فڕۆکەخانەکە بووە و ئەوی دیکەشیان لەنزیک هۆتێلێکی نزیکی فڕۆکەخانەکە بووە.
هاوڵاتى وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی رایگه‌یاند:" رێگەنادات نرخی ته‌به‌قی ھێلکە بە پێنج ھەزار دینار زیاتر بفرۆشرێت". رۆژی چوار شەممە 25ی ئابی 2021، بەرێوه‌بەرایەتی چاودێری بازرگانی بەمەبەستی کۆنتڕۆڵکردنی نرخی ھێلکە و بۆئەوەی بازرگان و خاوەن دوکان و مارکێتەکان بەئارەزوی خۆیان نرخی ھێلکە بەرز نەکەنەوە بڕیاریان دا ھەر شوێنێک نرخی ته‌به‌قه‌ی ھێلکە لە پێنج ھەزار دینار زیاتر بفرۆشێت سزا دەدرێت و شوێنەکەی دادەخرێت. لە هەرێمی كوردستان 11 پرۆژەی بەخێوكردنی مریشك بۆ بەرهەمهێنانی هێلكە هەن، ساڵانە یەك ملیار و 200 ملیۆن هێلكە بەرهەمدەهێندرێن، 95%ـی هێلكەی بەرهەمهاتوو رەوانەی بازاڕەكانی ناوەڕاست و خوارووی عیراق دەكرێن و خه‌ڵكی كوردستان زیاتر هێلكه‌ی توركی و ئێرانی ده‌خۆن.
هاوڵاتى سەرۆکایەتی هەرێم ناوەڕۆکی کۆبوونەوەکەی نێچیرڤان بارزانی، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان و ئیبراهیم رەئیسی، سه‌رۆكى كۆمارى ئێران بڵاوکردەوە و رایگەیاند، لەکۆبوونەوەکەدا په‌يوه‌ندييه‌‌كانی هەولێر-تاران، دۆخى عيراق و هه‌رێم، پاراستنی ئارامى و سه‌قامگيرى ناوچەکە و بواره‌كانى هاريكاريى هاوبه‌ش تاوتوێ کراون. به‌ياني ئه‌مڕۆ هه‌ينى سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان لەراگەیەنراوێکدا باسی لەوەشکردوە، له دووه‌م ڕۆژى سه‌ردانيدا بۆ تاران، نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان له‌گه‌ڵ ئيبراهيم ڕه‌ئيسى، سه‌رۆكى ئێران كۆبووه‌وه. ئەوەش هاتووە، له كۆبوونه‌وه‌كه‌دا كه ڕێواز فايه‌ق سه‌رۆكى په‌رله‌مانى كوردستان و شاندى ياوه‌رى سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان ئاماده بوون، په‌يوه‌ندييه‌‌كانى هه‌رێمى كوردستان و عيراق له‌گه‌ڵ كۆمارى ئيسلاميى ئێران، دۆخى عيراق و هه‌رێمى كوردستان و ئێران، ئارامى و سه‌قامگيرى و بواره‌كانى هاريكاريى هاوبه‌ش، تاوتوێ كران. لەراگەیەنراوەکەدا باس لەوەشکراوە، هه‌ردوولا ئاماژه‌يان به په‌يوه‌ندييه مێژوويييه‌كانى هه‌رێمى كوردستان و كۆمارى ئيسلاميى ئێران كرد و جه‌ختيان له‌سه‌ر پته‌وكردنى بواره‌كانى په‌يونديى هه‌رێمى كوردستان و عيراق له‌گه‌ڵ كۆمارى ئيسلامى كرده‌وه به‌تايبه‌تى بره‌ودان به بوارى ئاڵوگۆڕى بارزگانى و پاراستنى ئارامى و سه‌قامگيریى سنووره‌كان و ناوچه‌كه به‌گشتى. هەروەها پێشهات و په‌ره‌‌سه‌ندنه‌كانى ناوچه‌كه و چه‌ند ته‌وه‌رێكى ديكه‌ى جێى بايه‌خى هاوبه‌ش، به‌شێكى ديكه‌ى كۆبوونه‌وه‌كه بوون.
هاوڵاتى مسته‌فا کازمى سه‌رۆکى حکومه‌تى عێراق رایگه‌یاند: واشنتمان به‌جێ هێشت و به‌ره‌و به‌غداى خۆشه‌ویست به‌رێکه‌وتین، کۆبوونه‌وه‌که‌مان له‌گه‌ڵ جۆو بایدن و ئیداره‌که‌ى سه‌رکه‌وتووبوو، که خۆى له‌لایه‌نى ئابوورى و سیاسى و رۆشنبیرى ده‌بینییه‌وه. ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه 29ى ته‌موزى 2021 مسته‌فا کازمى بۆ رۆژنامه‌ى گاردیان ئاماژه‌ى به‌وه‌شکردووه که :"بوونى سوپاى ئه‌مریکا له عێراق له په‌یوه‌ندى ئه‌منییه‌وه ده‌گۆرێت بۆ په‌یوه‌ندى فێرکارى و هاوکارى بۆ سوپاى عێراق، تا کۆتایى ئه‌مساڵیش هیچ هێزێکى شه‌رکه‌رى ئه‌مریکى له عێراق نامێنێت". له‌کاتى ئێستادا دوو هه‌زارو 500 سه‌ربازى ئه‌مریکا له عێراق بوونى هه‌یه، که هێزى شه‌رکه‌رن و دژى پاشماوه‌کانى داعش چالاکى ده‌که‌ن و پاڵپشتى سوپاى عێراق و پێشمه‌رگه‌ن، به‌ڵام له‌دواى ئه‌م قسانه‌ى مسته‌فا کازمى چیتر ئه‌و هێزه له عێراق نامێنێت و له هێزکى شه‌ڕکه‌ره‌وه ده‌بێته هێزى فێرکاری.
هاوڵاتى ده‌زگاى هه‌واڵگریى هه‌رسێ وڵاتى ڕووسیا، تورکیا و سووریا، کۆبوونه‌وه‌ى نهێنییان له‌باره‌ى منبج و ناوچه‌کانى دیکه‌ى باکوور و ڕۆژهه‌ڵاتى سووریا، کردووه و داوا له هێزه‌کانى سوریاى دیموکرات ده‌که‌ن"منبج" چۆڵ بکات و تورکیاش ئاماده‌کارى بۆ له‌شکرکێشى ده‌کات. ماڵپه‌ڕى ستێرک تیڤى بڵاوى کرده‌وه که" سیخوڕه‌کانى میتى تورک له شارى حه‌ڵه‌ب، له‌گه‌ڵ ئه‌ندامانى لۆبیى ڕووسى کۆبوونه‌وه‌یه‌کى نهێنییان ئه‌نجام داوه و تێیدا پیلانگێڕییه‌ک ئاماده کراوه به‌تایبه‌تى له‌سه‌ر منبج". هه‌روه‌ها ئاماژه به‌وه‌کراوه که ئه‌ندامانى هه‌واڵگریى ڕژێمى سووریایش، به‌شدارى کۆبوونه‌وه‌که‌ى سیخوڕه‌کانى میت و ئه‌ندامانى لۆبیى ڕووسیا بوون و باس له هێرشێکى نوێى داگیرکارى له دژى ئیدلب و منبج کراوه"به‌شدارانى کۆبوونه‌وه‌که، ڕێککه‌وتوون که منبج بۆ ڕژێمى سوریا به‌جێ بهێڵن و ڕووسیا و ڕژێم، کاتیان به ئیداره‌ى خۆسه‌ر داوه بۆ ڕاده‌ستکردنى منبج و دواى ئه‌وه‌یش، هێرشه داگیرکارییه‌کانى ده‌وڵه‌تى تورک له دژى ئه‌م هه‌رێمه، سه‌ختتر ده‌بن". نزیکه‌ى دوو مانگ ده‌بێت، ده‌وڵه‌تى تورکیا و میلیشیاکانى هێرش ده‌که‌نه سه‌ر گونده‌کانى منبج بۆ رێ خۆشکردنى هێرشه له‌شکرکێشییه‌که‌یان.
.jpg)
هاوڵاتى وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى عێراق رایگه‌یاند، ت کۆتایى ئه‌مساڵ هیچ بنکه‌یه‌کى شه‌ڕکه‌رى ئه‌مریکا له عێراق نامێنێت ئه‌کر هاوپه‌یمانان ته‌نها راوێژکارى و راهێنان ده‌بێت. که‌مێک له‌مه‌وبه‌ر، فوئاد حوسێن، وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى عێراق له کۆنگره‌یه‌کى رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند:" بنکه سه‌ربازییه‌کان به ته‌واوى له‌ژێر کۆنترۆڵى عێراقدا ده‌بن و بنکه‌کانى هاوپه‌یمانان ته‌نیا بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ى داعش به‌کارده‌هێندرێن". هه‌روه‌ها راشیگه‌یاند که ئه‌مریکا جه‌ختى له‌وه کردووه‌ته‌وه که رێز له سه‌روه‌ریى عێراق ده‌گرێت و به‌ڵێنى داوه که پابه‌ند ده‌بێت به پاراستنى یه‌کپارچه‌یى خاکى عێراقه‌وه.
هاوڵاتى وته‌بێژى کۆشکى سپى هه‌ڵوێستى ئه‌مریکاى له‌باره‌ى روداوه‌کانى شه‌وى رابردوى تونس ئاشکراکرد و رایگه‌یاند:" ئه‌مریکا نیگه‌رانه له‌وه‌ى که ڕویداوه". جین ساکى وته‌بێژى کۆشکى سپى له‌کۆنگره‌یه‌کى رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند:" ئه‌مریکا نیگه‌رانه له‌وه‌ى که له تونس رویداوه و داواى هێورکردنه‌وه‌ى دۆخه‌که ده‌کات". دوێنێ شه‌و سه‌رۆک کۆمارى تونس بریاریدا سه‌رۆکى حکومه‌ت له‌سه‌ر کار لابدات و په‌رله‌مانى وڵاته‌که‌ى سڕ بکات ئه‌وه‌ش کاردانه‌وه‌ى ناوخۆیى و ده‌ره‌کى لێکه‌وته‌وه‌و به کوده‌تا وه‌سفى ده‌که‌ن.
هاوڵاتى کۆگایه‌کى چه‌ک و ته‌قه‌مه‌نى له پارێزگاى نه‌جه‌ف ته‌قیه‌وه که تایبه‌ته به که‌تیبه‌کانى ئیمام عه‌لى سه‌ر به حه‌شدى شه‌عبى. ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه 26ى ته‌موزى 2021، میدیاکانى عێراق بڵاویانکرده‌وه کۆگایه‌کى چه‌ک و ته‌قه‌مه‌نى که تایبه‌ته به که‌تیبه‌کانى ئیمام عه‌لى سه‌ر به‌حه‌شدى شه‌عبى له پارێزگاى نه‌جه‌ف ته‌قیوه‌ته‌وه و تاوه‌کو ئێستاش زیانه‌کان نه‌زانراوه. میدیاکانى عێراق ئه‌وه‌یان خستۆته‌روو که ژماره‌یه‌ک له تیمه‌کانى به‌رگرى شارستانى گه‌یشتونه‌ته شوێنى روداوه‌که و سه‌رقاڵى کوژراندنه‌وه‌ى ئاگره‌که‌ن که به‌هۆى ته‌قینه‌وه‌که‌وه دروستبووه، به‌ڵام هێشتا زیانه‌کانى ته‌قینه‌وه‌که رانه‌گه‌یه‌ندراوه.
هاوڵاتى که‌تیبه‌کانى حزبوڵاى عێراق که سه‌ربه حه‌شدى شه‌عبین، هه‌ڕه‌شه‌ى زیاد کردنى هێرشه‌کانى سه‌ر هێزه‌کانى ئه‌مریکا ده‌که‌ن، ئه‌گه‌ر تا کۆتا سه‌ربازییان له عێراق نه‌کشێنه‌وه. ئه‌مڕۆ شه‌ممه 24ى ته‌موزى 2021 ئه‌بو عه‌لى عه‌سکه‌رى، به‌رپرسى ئه‌منى که‌تیبه‌کانى حزبوڵا له به‌یاننامه‌یه‌کدا بڵاویکردووه‌ته‌وه که ته‌قینه‌وه‌که‌ى ناوچه‌ى سه‌در که بووه هۆى کوژرانى لانیکه‌م 35 که‌س سه‌رکه‌وتوو نابێت وه‌ک بیانوویه‌ک بۆ مانه‌وه‌ى هێزه‌کانى داگیرکه‌ر. به‌رپرسى ئه‌منى که‌تیبه‌کانى حزبوڵا راشیگه‌یاند:"ئه‌گه‌ر دوژمن به ڕاشکاوانه کشانه‌وه‌ى هێزه‌کانى ڕانه‌گه‌یه‌نێت و به شێوه‌یه‌کى مه‌یدانى دڵنیا نه‌کرێته‌وه له‌لایه‌ن لیژنه‌کانى په‌رله‌مان و لیژنه نیشتمانى و ئه‌منییه به‌تواناکانه‌وه، ئه‌وا هێزه به‌رگرییه‌کان پرۆسه‌کانیان له سه‌رجه‌م پێگه‌کان فراوانتر ده‌که‌ن، تا ئه‌و کاته‌ى کۆتا سه‌رباز ده‌کشێته‌وه و پارێزراو نابن. بڵاوکردنه‌وه‌ى ئه‌و به‌یاننامه‌یه‌ک له کاتێکدایه، له ئێستا قۆناغێکى ترى گفتوگۆى ستراتیژى نێوان عێراق و ئه‌مریکا له واشنتن ده‌ستى پێکردووه و به‌پێى ڕاپۆرته ڕۆژنامه‌وانیه‌کان، ئه‌گه‌رى هه‌یه کۆتایى هاتنى ئه‌رکى هێزه شه‌ڕکه‌ره‌کانى ئه‌مریکا له عێراق ڕابگه‌یه‌ندرێت.
هاوڵاتى مسته‌فا کازمى سه‌رۆکى حکومه‌تى عێراق، ده‌ستگیرکردنى تۆڕێکى تیرۆرستى راگه‌یاند و ئاشکرایکرد:" ئه‌و تۆڕه ئه‌نجامده‌رى ته‌قینه‌وه‌که‌ى بازاڕى وه‌حیلاتى ناوچه‌ى سه‌در بوون. ئه‌مڕۆ شه‌ممه 24ى ته‌موزى 2021، مسته‌فا کازمى له تویتێکدا له هه‌ژمارى تایبه‌تى خۆى نوسیویه‌تی، "فرمێسک و ژانه دڵى خێزانى شه‌هیدانى شارۆچکه‌ى سه‌در رێنیشانده‌رمان بون بۆ ده‌ستگیرکردنى ئه‌و تۆڕه تیرۆریستییه ترسنۆکانه‌ى که پلانداڕێژه‌ر و جێبه‌جێکه‌رى هێرشه تیرۆریستییه‌که‌ى بازاڕى وه‌حیلات بون. هه‌روه‌ها نوسیویه‌تى:"سه‌رجه‌میان ڕوبه‌ڕوى دادگا و گه‌ل ده‌کرێنه‌وه و ده‌بنه په‌ند بۆ هه‌موو ده‌ستدرێژیکه‌رێکى تاوانبار". شه‌وى 19ى ئه‌م مانگه، له‌ئه‌نجامى ته‌قینه‌وه‌یه‌ک له ناوچه‌ى سه‌درى به‌غدا 30 که‌س کوژراون و زیاتر له په‌نجا که‌سى دیکه‌ش برینداربوون. دواى ته‌قینه‌وه‌که مسته‌فا کازمى فه‌رمانیکرد، به ده‌ستگیرکردنى فه‌رمانده‌ى فه‌وجى یه‌کى لیواى چوارى پۆلیسى فیدڕاڵى که به‌رپرسى دۆسیه‌ى ئه‌منى بازاڕى وه‌حیلاتى ناوچه‌ى سه‌در بوو.
هاوڵاتى وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى عێراق، رایگه‌یاند، له دیداره‌کانیاندا له‌گه‌ڵ به‌رپرسانى ئێران به‌ڕاشکاوى گفتوۆیان کردووه که ده‌ستوه‌ردان بکه‌ن بۆ راگرتنى ئه‌و هێرشانه‌ى له‌لایه‌ن گروپه چه‌کداره‌کانه‌وه ده‌کرێنه سه‌ر فڕۆکه‌خانه‌ى به‌غداو هه‌ولێر و ناوچه‌کانى دیکه. ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه 22ى ته‌موزى 2021، فواد حسێن له چاوپێکه‌وتنێکدا له‌گه‌ڵ که‌ناڵى (ئه‌لحوڕه) ده‌ڵێت:"له دیداره‌کانماندا له‌گه‌ڵ ته‌واوى به‌رپرسانى ئێران و له‌سه‌ر ئاسته جیاجیاکان، گفتوگۆى چه‌ند پرسێک به راشکاوى له‌گه‌ڵ لایه‌نى ئێرانى ده‌که‌ین، له‌وانه هێرشه‌کان بۆ سه‌ر فڕۆکه‌خانه‌ى هه‌ولێر و به‌غداو ناوچه‌کانى تر، ئێرانییه‌کان به‌ڕه‌سمى پێمان ده‌ڵێن ئێمه هیچ په‌یوه‌ندییه‌کمان به‌و هێرشانه‌وه نییه". هه‌روه‌ها وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى عێراق ده‌شڵێت:" له‌میانى چه‌ندین گفتوگۆى دورودرێژدا چ له به‌غداو چ له تاران داوامان له ئێرانییه‌کان کرد ده‌ستوه‌ردان بکه‌ن له‌باره‌ى هه‌ندێک له گروپه چه‌کداره‌کان بۆ راگرتنى هێرشه‌کان و پێمان وتن، هه‌ندێک له‌و گروپانه بانگه‌شه‌ى ئه‌وه ده‌که‌ن که له‌ڕوى بیروباوه‌ڕه‌وه سه‌ربه ئێوه‌ن". وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى عێراق ئه‌وه دووپاتده‌کاته‌وه که هه‌ندێک له‌و گفتوگۆیانه به‌رهه‌میان ئه‌وه‌بووه که له قۆناغێکى دیاریکراودا هێرشه‌کان بۆ سه‌ر نێرده دیپلۆماسییه‌کان و چه‌ند ناوچه‌یه‌کى دیکه راگیراون.
هاوڵاتى ده‌سته‌ى چاودێرى که‌شوهه‌واى عێراق جارێکى تر پێشبینى شه‌پۆلێکى دیکه‌ى گه‌رماى راگه‌یاند. ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه 22ى ته‌موزى 2021، ده‌سته‌ى چاودێرى که‌شوهه‌واى عێراق رایگه‌یاند:" رۆژى یه‌ک شه‌ممه شه‌پۆلێکى دیکه‌ى گه‌رما رووده‌کاته عێراق و پله‌ى گه‌رما به‌رز ده‌بێته‌وه". له‌و راگه‌یه‌ندراوه‌دا ئه‌وه خراوه‌ته‌روو که سه‌ره‌ڕاى ئه‌وه‌ى که‌شوهه‌واى رۆژانى پێنجشه‌ممه و هه‌ینى که‌مێک دابه‌زیوه، به‌ڵام سه‌ره‌تاى هه‌فته‌ى داهاتوو پله‌کانى گه‌رما به‌رز ده‌بێنه‌وه. هاوکات که‌شناسى عێراق، پێشبینیش ده‌کات تا رۆژى دووشه‌ممه پله‌ى گه‌رما به به‌رزى بمێنێته‌وه.
هاوڵاتى وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى عێراق بۆ به‌شداریکردن له خولى چواره‌مى گفتوگۆى ستراتیژى نێوان وڵاته‌که‌ى و ئه‌مریکا له واشنتۆنه رایگه‌یاند:" ئه‌م خوله‌ى گفتوگۆکان، دوایین خول ده‌بێت و رێککه‌وتن له‌باره‌ى خشته‌ى کشانه‌وه‌ى هێزه‌کانى ئه‌مریکا له عێراق له‌خۆده‌گرێت". ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه 21ى ته‌موزى 2021، له لێدوانێکدا بۆ میدیاى ره‌سمى عێراق رایگه‌یاند" خولى چواره‌مى گفتوگۆى ستراتیژى نێوان عێراق و ئه‌مریکا، دوایین خولى گفتوگۆکان ده‌بێت". هه‌روه‌ها راشیگه‌یاند:" له‌م خوله‌ى گفتوگۆکاندا رێککه‌وتن له‌باره‌ى خشته‌یه‌ک بۆ کشانه‌وه‌ى هێزه‌کانى ئه‌مریکا له عێراق ده‌کرێت. فواد حسێن جه‌ختیشى کرده‌وه که "هیچ بنکه‌یه‌کى سه‌ربازى ئه‌مریکا له‌عێراق بونى نییه"و "ئه‌مریکییه‌کان له‌نێو بنکه سه‌ربازییه عێراقییه‌کاندا بونیان هه‌یه نه‌ک بنکه‌ى سه‌ربازى ئه‌مریکی." هه‌روه‌ها ئاماژه‌ى به‌وه‌شدا که له دیدارى نێوان مسته‌فا کازمی، سه‌رۆک وه‌زیرانى عێراق و جۆ بایدن، سه‌رۆکى ئه‌مریکادا، تاوتوێى کۆى په‌یوه‌ندییه‌کانى عێراق و ئه‌مریکا ده‌کرێت.
