هاوڵاتى ده‌سته‌ى هه‌ماهه‌نگى گرووپه‌کانى به‌رگرى عێراقى به‌ڵێنیانداوه‌ وه‌ڵامى هێرشه‌که‌ى شه‌وى پێنجشه‌ممه‌ى رابردووى ئه‌مریکا بۆ سه‌ر هێزه‌کانى حه‌شدى شه‌عبى له‌ رۆژهه‌ڵاتى سوریا بداته‌وه‌ که‌ به‌هۆیه‌وه‌ لانیکه‌م 17 چه‌کدارى ئه‌و گروپه‌ کوژران. ئه‌مڕۆ یه‌کشه‌ممه‌ 28ى شوباتى 2021، له‌به‌یاننامه‌که‌ى ده‌سته‌که‌دا هاتووه‌"تاوانى هێرشکردنه‌ سه‌ر پێگه‌کانى حه‌شدى شه‌عبى له‌لایه‌ن ئه‌مریکاوه‌ له‌ رۆژهه‌ڵاتى سوریا کۆتایى به‌هه‌موو ئه‌و له‌یه‌کتێگه‌یشتنانه‌ ده‌هێنێت که‌ له‌ماوه‌ى رابردوودا له‌گه‌ڵ لایه‌نه‌ سیاسییه‌کان په‌سه‌ند کراوه‌". هه‌روه‌ها ئاماژه‌ به‌وه‌کراوه‌ که‌ ده‌رفه‌تێکى که‌م له‌به‌رده‌م حکومه‌تى عێرقدا ماوه‌ بۆئه‌وه‌ى به‌ڕوونى هه‌ڵوێستى خۆى له‌سه‌ر پێشێلکارییه‌ به‌رده‌وامه‌کانى سه‌روه‌ریى خاکه‌که‌ى پیشان بدات" ده‌شبێت حکومه‌تى عێراق هه‌ڵوێستى خۆى له‌سه‌ر ئه‌مریکا و وڵاتانى ده‌وروبه‌ر ڕوون بکاته‌وه‌ که‌ خاکى خۆیان کردۆته‌وه‌ جێگایه‌ک بۆ په‌لاماردانى عێراق، هه‌روه‌ک چۆن ده‌بێت هه‌ڵوێستى خۆى له‌سه‌ر ئه‌و که‌سانه‌ روون بکاته‌وه‌ که‌ له‌ناوخۆى عێراقه‌وه‌ ده‌ستیان له‌گه‌ڵ ئه‌مریکا تێکه‌ڵکردووه‌ و پاساو بۆ تاوانه‌کانى ده‌هێننه‌وه‌". هاوکات، ده‌سته‌ى هه‌ماهه‌نگى گرووپه‌کانى به‌رگرى عێراقى داواى له‌ حکومه‌تى عێراق کردووه‌ له‌ڕێگاى لێکۆڵینه‌وه‌یه‌کى پیشه‌ییه‌وه‌ ئه‌و که‌سانه‌ ئاشکرا بکات که‌ هاوکاریان له‌گه‌ڵ ئه‌مریکییه‌کاندا کردووه‌ و له‌سه‌ر تاوانه‌که‌یان ئاسانکارییان بۆکردوون، هه‌موو لایه‌ک به‌ره‌و ئاکامێک ده‌بات که‌ هیچکه‌س خۆزگه‌ى پێناخوازێت. ده‌سته‌که‌ له‌کۆتاییدا هه‌ڕه‌شه‌ى ئه‌وه‌ى کردووه‌ که‌ ئه‌و هێرشه‌ ئاسمانییه‌که‌ى سه‌ر هێزه‌کانیان بێ وه‌ڵامى گونجاو تێناپه‌ڕێت و ئه‌وکاته‌ش هه‌موو ئه‌وانه‌ى هاوکار و هه‌ماهه‌نگى ئه‌و تاوانه‌ بوون له‌لێپرسینه‌وه‌ رزگاریان نابێت. به‌ره‌به‌یانى ڕۆژى هه‌ینى فرۆکه‌ جه‌نگییه‌کانى ئه‌مریکا هه‌ردوو گروپى چه‌کدارى (که‌تائیب حزبوڵڵا ، که‌تائیب ئه‌لشوهه‌دا)ى سه‌ر به‌ هێزه‌کانى حه‌شدى شه‌عبى له‌ سوریا کرده‌ ئامانج، که‌ به‌پــێى به‌دواداچونه‌کانى ڕوانگه‌ى سورى بۆ چاودێرى مافه‌کانى مرۆڤ 17 چه‌کدارى ئه‌و دوو گروپه‌ کوژراون.  

هاوڵاتى ‌سه‌رۆکى په‌رله‌مانى عیراق هۆشدارى ده‌داته‌ نوێنه‌رى هه‌ندێک له‌ وڵاتان له‌ عێراق و داواکاره‌ ده‌ست وه‌رنه‌ده‌نه‌ کاروبارى ناوخۆى عێراق و خۆیان له‌و کارانه‌ به‌دوور بگرن. دواى ده‌مه‌قاڵێى نێوان باڵیۆزانى ئێران و تورکیا له‌سه‌ر ئاماده‌بوونى بیانى له‌ عێراق، محه‌مه‌د حه‌لبووسی، سه‌رۆکى په‌رله‌مانى عێراق داواى له‌ نوێنه‌رانى کاره‌ دیبلۆماسییه‌کان کرد، ده‌ست له‌ کاروبارى عێراق وه‌رنه‌ده‌ن. له‌ تویتێکى دره‌نگانى ئێواره‌ى ڕۆژى شه‌ممه‌دا حه‌لبوسى نووسیویه‌تی:"نوێنه‌رانى ئه‌رکه‌ دیپلۆماسییه‌کان له‌ عێراق ئه‌رکیان ئه‌وه‌یه‌ نوێنه‌رایه‌تى وڵاته‌کانیان بکه‌ن و هه‌ماهه‌نگى نێوان هه‌ردوو وڵات به‌هێز بکه‌ن، هه‌ندێک له‌ نوێنه‌رانى ئه‌و ئه‌رکانه‌ ده‌بێت باش ئاگادارى ئه‌رکه‌کانیان بن و ده‌ست له‌و شتانه‌ وه‌رنه‌ده‌ن که‌ ئه‌رکى ئه‌وان نییه‌و ڕێز له‌ سه‌روه‌رى عێراق بگرن بۆ ئه‌وه‌ى وه‌ک یه‌ک مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵدا بکرێت".

هاوڵاتى ‌وه‌زاره‌تى ده‌ره‌وه‌ى سعودیه‌ له‌ راگه‌یه‌نراوێکدا راپۆرته‌که‌ى هه‌واڵگریى ئه‌مریکا سه‌باره‌ت به‌ کوشتنى جه‌مال خاشقچى که‌ ده‌ستى محه‌مه‌د بن سه‌لمانى تێدا بووه‌ ره‌تده‌کاته‌وه‌. به‌پێى راپۆرتێکى ده‌زگاى هه‌واڵگرى ئه‌مریکا، پرۆسه‌ى کوشتنى جه‌مال خاشقچى رۆژنامه‌نوسى سعودی، له‌ژێر چاودێرى و به‌ ره‌زامه‌ندى محه‌مه‌د بن سه‌لمان شازاده‌ى جێنشینى وڵاته‌که‌یدا بووه‌. له‌راپۆرته‌ى هه‌واڵگرى ئه‌مریکا  له‌ چوار په‌ڕه‌دا زانیارییه‌کانى خستووه‌ته‌ڕوو هاتووه‌، "گه‌یشتین به‌و ئه‌نجامه‌ى که‌ محه‌مه‌د بن سه‌لمان شازاده‌ى جێنشینى سعودیه‌ ره‌زامه‌ندیداوه‌ به‌ ئه‌نجامدانى چالاکییه‌ک له‌ شارى ئه‌سته‌مبوڵى تورکیا بۆ ده‌ستگیرکردن یان کوشتنى جه‌مال خاشقچى رۆژنامه‌نوس". له‌ به‌رامبه‌ردا، وه‌زاره‌تى ده‌ره‌وه‌ى سعودیه‌ ئه‌و راپۆرته‌ى ره‌تکرده‌وه‌ و رایگه‌یاند:"هه‌موو رێکاره‌ یاساییه‌کان بۆ لێکۆڵینه‌وه‌ و گه‌یشتن به‌ دادپه‌روه‌رى گیراونه‌ته‌به‌ر و خانه‌واده‌ى خاشقچیش به‌ ئه‌نجامه‌که‌ى رازیبوون". هه‌روه‌ها راشیگه‌یاند:''به‌داخه‌وه‌ راپۆرتێکى ئاوا ده‌نوسرێت و راده‌گه‌یه‌نرێت که‌ ئه‌نجامه‌کانى ناڕاستن و قه‌ناعه‌ت پێکه‌رنین له‌ کاتێکدا حکومه‌تى سعودیه‌ ئیدانه‌ى ئه‌و تاوانه‌ى کردووه‌ رێکاره‌ پێویسته‌کانى گرتووه‌ته‌به‌ر بۆ ئه‌وه‌ى جارێکى تر تاوانى هاوشێوه‌ روونه‌داته‌وه‌". خاشقچى له‌ 2ى تشرینى یه‌که‌مى 2018 له‌ کونسوڵخانه‌ى سعودیه‌ له‌ شارى ئه‌سته‌مبوڵى تورکیا، له‌لایه‌ن ژماره‌یه‌ک چه‌کداره‌وه‌ کوژرا و جه‌سته‌که‌شیان پارچه‌پارچه‌ کرد، دواتریش په‌نجه‌ى تۆمه‌ت ئاڕاسته‌ى محه‌مه‌د بن سه‌لمان، شازاده‌ى جێنشینى سعودیه‌ کرا.  

هاوڵاتى سه‌رۆکى فراکسیۆنى هه‌ده‌په‌ رایگه‌یاند، گفتوگۆ له‌باره‌ى ده‌ستورى بنه‌ره‌تى نوێ، گوڕینى یاساى هه‌ڵبژاردنه‌کان و هه‌وڵى ته‌سفیه‌کردنى هه‌ده‌په‌ هه‌وڵێکه‌ بۆ دیزاینکردنى ئۆپۆزسیۆن و ده‌شڵێت:" تورکیا بێ په‌که‌که‌ نابێت... هه‌ده‌په‌ش دابخه‌ن  هه‌ر به‌رده‌وام ده‌بێت". ئه‌مڕۆ هه‌ینى 26ى شوباتى 2021، ئاژانسى هه‌واڵى فورات نیوز بڵاویکرده‌وه‌ که‌ مه‌ڕاڵ دانش به‌شتاش سه‌رۆکى فراکسیۆنى هه‌ده‌په‌ رایگه‌یاند:"ئه‌وانه‌ى ناتوانن سیاسه‌ت بکه‌ن، ناتوانن چاره‌سه‌ر بۆ کێشه‌کانى گه‌لانى تورکیا بدۆزنه‌وه‌ و له‌ رێگاى هێرشه‌کانیان له‌دژى هه‌ده‌په‌ ده‌یانه‌وێت هه‌بوونى خۆیان بپارێزن". هه‌روه‌ها به‌شتاش راشیگه‌یاند:" تورکیا بێ په‌که‌که‌ نابێت، هه‌ده‌په‌ به‌ ته‌یکیدى ده‌بێت. هه‌ده‌په‌ش دابخه‌ن، هه‌ر به‌رده‌وام ده‌بێت. به‌ ملیۆنان که‌س پشتگیرى له‌ هه‌ده‌په‌ ده‌که‌ن و ناتوانن به‌ جارێک له‌ناوى ببه‌ن و نابێته‌ پارتێکى دیکه‌، پێویسته‌ ئه‌م راستیه‌ به‌ باشى ببینرێت." هاوکات، به‌شتاش به‌بیریهێنایه‌وه‌ که‌ هه‌ده‌په‌ پارتێکه‌ به‌ پێى یاساکان دامه‌زراوه‌، به‌ شێوه‌یه‌کى ره‌وا و دیموکراتى سیاسه‌ت ده‌کات و راشیگه‌یاند:" خه‌باتمان له‌م چوارچێوه‌یه‌دا به‌رده‌وام ده‌بێت. ئه‌وان وه‌ک پارته‌کانى دیکه‌ قسه‌ى له‌به‌رکراو ناڵێن و له‌ ئێستاشدا سیاسه‌ت چه‌قیبه‌ستووه‌". مه‌ڕاڵ دانش به‌شتاش له‌باره‌ى هه‌وڵه‌کان بۆ لێسه‌ندنه‌وه‌ى مافى په‌رله‌مانتارى له‌ په‌رله‌مه‌نتارانى هه‌ده‌په‌ ئه‌وه‌ى ئاشکرا کرد که‌ " ئێستا نزیکه‌ى 200 دۆسیه‌ هه‌یه‌. پێشتر ده‌ستوورى به‌ڕه‌تیش گۆڕا، زۆربه‌ى هاوڕێکانمان ده‌ستگیرکران. هه‌ده‌په‌ گه‌وره‌تر بوو و به‌رده‌وامى به‌ کاره‌کانیدا، بۆیه‌ش ئه‌و قسانه‌ى له‌سه‌ر مافى پارێزبه‌ندى ده‌کرێن، به‌ ڕاى ئێمه‌ هه‌وڵێکه‌ بۆ هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندن. لیره‌دا ئامانج ئه‌وه‌یه‌ به‌رده‌وامى به‌ هه‌بوونى خۆیان بده‌ن، له‌به‌رئه‌وه‌ى هه‌ده‌په‌ له‌ ئاستێکدایه‌ که‌ ده‌توانێت ئه‌نجام و هاوسه‌نگیه‌کان هه‌مووان بگۆڕێت".  هاوکات، جه‌ختى له‌وه‌شکردووه‌ته‌وه‌ که‌ مێژووى جیهان و تورکیا ده‌ریخستووه‌ که‌ ئه‌گه‌ر ده‌سه‌ڵاتدارێک یارى به‌ یاساکانى هه‌ڵبژاردن بکات، شکست ده‌هێنێت.  

هاوڵاتى به‌ فه‌رمانى سه‌رۆکى ویلایه‌ته‌ یه‌کگرتووه‌کانى ئه‌مریکا، سوپاى ئه‌و وڵاته‌ هێرشێکى ئاسمانى له‌ سووریا دژى چه‌کدارانى نزیک له‌ ئێران ئه‌نجامداوه‌ و پێنتاگۆن رایگه‌یاند:" هێرشه‌که‌ وه‌ڵامى هێرشه‌ مووشه‌کییه‌که‌یه‌ بۆ سه‌ر بنکه‌ى هاوپه‌یمانان له‌ هه‌ولێر".  پێنتاگۆن راگه‌یه‌ندراوێکى بڵاوکردووه‌ته‌وه‌و تێدا ئاماژه‌ى به‌وه‌ کردووه‌ که‌ چه‌ندین پێگه‌ى که‌تائیبى حیزبوڵڵا و که‌تائیبى سه‌یدولشوهه‌دا له‌ رۆژهه‌ڵاتى سووریا کراونه‌ته‌ ئامانج" ئه‌و گرووپانه‌ له‌لایه‌ن ئێرانه‌وه‌ پشتگیریى ده‌کرێن". له‌ هێرشه‌ ئاسمانییه‌که‌دا حه‌وت بۆمبى 226 کیلۆگرامى به‌کارهێندراون، پێنتاگۆن جه‌ختى له‌وه‌کردووه‌ته‌وه‌ که‌"هێرشه‌که‌ وه‌ڵامى هێرشه‌ مووشه‌کییه‌که‌یه‌ بۆ سه‌ر بنکه‌ى سه‌ربازیى ئه‌مریکییه‌کان له‌ عێراق، هه‌ولێر".  هاوکات، روانگه‌ى سوورى ئه‌وه‌ى خستۆته‌روو له‌ هێرشه‌که‌ى ئه‌مریکادا 17 چه‌کدارى گرووپه‌کانى لایه‌نگرى ئێران کوژراون له‌شارى ئه‌لبوکه‌مالى سنورى نێوان عێراق و سووریا. لاى خۆیه‌وه‌ لۆید ئۆستن وه‌زیرى به‌رگرى ئه‌مریکا رایگه‌یاند:" کاره‌کانمان به‌ باشى ئه‌نجامداوه‌ هه‌ر به‌و جۆره‌ى که‌ پێشبینیمان ده‌کرد، ئێمه‌ رێگه‌مان به‌ عێراقییه‌کان داوه‌ و هانیشمان دان لێکۆڵینه‌وه‌ى هه‌واڵگریى تایبه‌ت به‌و پێگانه‌ ئه‌نجامبده‌ن تا بتوانین به‌بێ هه‌ڵه‌ پێگه‌کان بۆردومان بکه‌ین و هێرشه‌که‌ به‌شێوه‌یه‌کى پیشه‌ییانه‌ ئه‌نجامدراوه‌".     

 هاوڵاتى له‌ خۆپیشاندانه‌کانى ئه‌مڕۆى ناسرییه‌دا، خۆپیشانده‌رێک کوژرا و زیاتر له‌ 42 که‌سیش بریندار بوون، وه‌زیرى ناوخۆ ‌و سه‌رۆکى ده‌زگاى ئاسایشى نیشتمانیش، ده‌چنه‌ شاره‌که‌ بۆ هێورکردنه‌وه‌ى بارودۆخه‌که‌. به‌ پێى میدیا عێراقییه‌کان، ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌ له‌گه‌ڵ بڵاوبوونه‌وه‌ى ده‌نگۆى له‌سه‌رکارلادانى چه‌ند به‌رپرسێکى پارێزگاکه‌، خۆپیشاندانه‌کانى شارى ناسرییه‌ى ناوه‌ندى پارێزگاى زیقارى باشوورى عێراق، گرژیى زیاتریان به‌خۆوه‌ بینی. سه‌رچاوه‌‌یه‌کى ئه‌منى له‌ پارێزگاى زیقار، به‌ میدیاکانى ڕایگه‌یاندوه‌: ئێواره‌ى ئه‌مڕۆ، له‌ ‌ئه‌نجامى گرژیى و ئاڵۆزییه‌کانى ‌نێوان خۆپیشانده‌ران و هێزه‌ ئه‌منییه‌کان، خۆپیشانده‌رێک کوژراوه‌ و 42 که‌سى دیکه‌ش له‌ خۆپیشانده‌ران و هێزه‌ ئه‌منییه‌کان، بریندار بوون. هه‌روه‌ها عوسمان غانمیى وه‌زیرى ناوخۆ  ‌و عه‌بدولغه‌نى ئه‌سه‌دیى سه‌رۆکى ده‌زگاى ئاسایشى نیشتمانیى عێراق، چوونه‌ پارێزگاى زیقار به‌و ئومێده‌ى بتوانن ئاڵۆزییه‌کان دابمرکێننه‌وه‌ ‌و ئاسایش ‌و ئارامیى بۆ شارى ناسریه‌ى ناوه‌ندى پارێزگاکه‌، بگه‌ڕێننه‌وه‌. ماوه‌ى سێ ڕۆژه‌ خۆپیشاندان و ناڕه‌زایه‌تى فراوان له‌ پارێزگاى زیقار ده‌ستى پێکردوه‌ و خۆپیشانده‌ران داوا ده‌که‌ن، نازم وائیلى پارێزگار له‌ پۆسته‌که‌ى دووربخرێته‌وه‌ و گۆڕانکاریى له‌ پۆسته‌ حکومییه‌کانى دیکه‌شدا بکرێت.

هاوڵاتى حکومه‌تى عێراق ژماره‌یه‌ک بڕیارى نوێى له‌باره‌ى ڕێکاره‌کانى خۆپارێزى و ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ى کۆرۆنا ده‌رکرد و یه‌کێک له‌وانه‌ش راگرتنى هاتووچۆى نێوان پارێزگاکانه‌.  ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌ 25ى شوباتى 2021، به‌پێى بڕیاره‌کانى حکومه‌تى عێراق، هاتووچۆى نێوان پارێزگاکانى عێراق به‌ ته‌واوى راگیرا و ته‌نیا بۆ هه‌ندێک حاڵه‌تى مرۆیى و هاتووچۆى کارمه‌ندانى ده‌وڵه‌ت رێگه‌ى پێده‌درێت.  هه‌روه‌ها حکومه‌تى عێراق هه‌موو جۆره‌ چالاکییه‌کى کۆمه‌ڵایه‌تى و ئاینى قه‌ده‌غه‌ کردووه‌ تا 8ى ئازارى داهاتوو. هاوکات، کارئاسانى بۆ هێڵه‌کانى ئینته‌رنێت ده‌کرێت تا چالاکیه‌ په‌روه‌رده‌ییه‌کان که‌ پێویستیان به‌ ئینته‌رنێتى به‌هێز هه‌یه‌، ئه‌وه‌ش بۆ ئه‌وه‌ى که‌ پرۆسه‌یه‌ په‌کى نه‌که‌وێت ئه‌وه‌ش تا 8ى ئازار به‌رده‌وام ده‌بێت.  

  سازدانى: ‌هاوڵاتى   دێرسیم داغ په‌رله‌مانتارى پارتى دیموکراتیکى گه‌لان (هه‌ده‌په‌) له‌په‌رله‌مانى تورکیا ده‌ڵێت: هه‌میشه‌ مه‌ترسى داخستنى هه‌په‌ده‌ هه‌یه‌و ئه‌ردۆغان لێى ده‌ترسێت، بۆیه‌ ده‌یه‌وێت له‌و رێگه‌یه‌وه‌ گه‌لى کورد بێده‌نگ و ته‌سلیم بکات». دێرسیم داغ ئه‌ندامى فراکسیۆنى پارتى دیموکراتى گه‌لان (هه‌ده‌په‌) له‌م چاوپێکه‌وتنه‌یدا له‌گه‌ڵ هاوڵاتى ده‌شڵێت:»ئه‌ردۆغان له‌هه‌وڵى به‌رده‌وامدایه‌ که‌ده‌ستور به‌و جۆره‌ هه‌موار بکاته‌وه‌ که‌خۆى ده‌یه‌وێت، پێش هه‌موارکردنه‌وه‌ى رابردوو ده‌یویست چه‌ند ساڵێک له‌سه‌ر ده‌سه‌ڵات بێت، به‌ڵام له‌ئێستادا ده‌یه‌وێت ببێته‌ سه‌رۆکى هه‌میشه‌یی، به‌ڵام گه‌لانى تورکیا ئه‌مه‌ قبوڵ ناکه‌ن».   هه‌ده‌په‌ییه‌کان خاوه‌ن ده‌نگ و ئیراده‌یه‌کى به‌هێزن له‌تورکیادا، به‌ڵام له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا دادگاکان و یاسا به‌ده‌ست ئه‌ردۆغان و ئه‌که‌په‌وه‌یه‌، ئه‌وه‌ى بیانه‌وێت ده‌توانن جێبه‌جێى بکه‌ن، به‌ڵام ئه‌وه‌ى ناتوانن بێده‌نگکردنى گه‌لى ئێمه‌یه‌، هه‌ده‌په‌ییه‌کان بێده‌نگ ناکرێن، مه‌یدانى تێکۆشانى هه‌په‌ده‌ فراوانه‌و ته‌نیا له‌یه‌ک شوێن و رێکخراو سیسته‌مدا نییه   ‌هاوڵاتى: ده‌مه‌وێ سه‌ره‌تا پرسیارى ئه‌وه‌ بکه‌م له‌م ماوه‌یه‌دا دیسان پرسى داخستنى هه‌په‌ده‌ هاتووه‌ته‌وه‌ ئاراوه‌، بۆچى له‌م کاته‌دا باس ده‌کرێت؟ دێرسیم داغ: ئه‌مه‌ پرسێکه‌ به‌رده‌وام له‌ رۆژه‌ڤى ده‌وڵه‌تى ئه‌که‌په‌و مه‌هه‌په‌دایه‌، ده‌یانه‌وێت ده‌نگى هه‌ده‌په‌و گه‌لى کورد نه‌هێڵن، ئه‌وان ئیراده‌و هێزى گه‌لى کورد له‌هه‌ده‌په‌دا ده‌بینن، واى ده‌بینن که‌هه‌ده‌په‌ دابخه‌ن گه‌لى کورد بێ ئیراده‌و ته‌سلیم ده‌بێت. ئێمه‌ سیاسه‌تى قڕکردنمان ره‌تکردووه‌ته‌وه‌و به‌هه‌موو ژیانمان به‌رگریى له‌هه‌ده‌په‌و گه‌له‌که‌مان ده‌که‌ین، خه‌بات و تێکۆشانى گه‌لى کورد ته‌نیا له‌ناو هه‌ده‌په‌دا نییه‌، بۆ شوێنێک بۆ ئێمه‌ شوێنى خه‌بات و تێکۆشانه‌ دژى داگیرکارى و دژى سیاسه‌تى قڕکردن و له‌ناوبردن، خۆ له‌زیندانه‌کان هه‌ده‌په‌ نییه‌، ئه‌ى بۆ گه‌وره‌ترین تێکۆشان له‌زیندانه‌کانه‌وه‌ دێت بۆ ئێمه‌، بۆیه‌ ئه‌وان ئه‌گه‌ر هه‌ده‌په‌ش دابخه‌ن رێگاى تێکۆشانى ئێمه‌ ناگیرێت. ‌هاوڵاتى: به‌بڕواى تۆ داخستنى هه‌په‌ده‌ جێبه‌جێ ده‌کرێت؟ دێرسیم داغ: ئه‌مه‌ کارێکى قورسه‌، چونکه‌ هه‌ده‌په‌ییه‌کان خاوه‌ن ده‌نگ و ئیراده‌یه‌کى به‌هێزن له‌تورکیادا، به‌ڵام له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا دادگاکان و یاسا به‌ده‌ست ئه‌ردۆغان و ئه‌که‌په‌وه‌یه‌، ئه‌وه‌ى بیانه‌وێت ده‌توانن جێبه‌جێى بکه‌ن، به‌ڵام ئه‌وه‌ى ناتوانن بێده‌نگکردنى گه‌لى ئێمه‌یه‌، هه‌ده‌په‌ییه‌کان بێده‌نگ ناکرێن، مه‌یدانى تێکۆشانى هه‌په‌ده‌ فراوانه‌و ته‌نیا له‌یه‌ک شوێن و رێکخراو سیسته‌مدا نییه‌.   ‌ده‌سه‌ڵاتى ئه‌که‌په‌و مه‌هه‌په‌ ده‌یه‌وێت رێکخستنى گه‌نجان تێکبشکێنێت و سیاسه‌تى شه‌ڕ بڵاوبکاته‌وه‌، ئێمه‌ هه‌موومان ده‌زانین سیاسه‌تى چه‌په‌ڵ و قڕێژى سیخوڕی له‌شفرۆشى و تواندنه‌وه‌ به‌تایبه‌تى له‌سه‌ر ژنانى گه‌نج په‌یڕه‌و ده‌که‌ن.   ‌هاوڵاتى: دۆسییه‌ى سه‌ڵاحه‌دین ده‌میرتاش گه‌یشت به‌کوێ و هۆکار چییه‌ ئازاد ناکرێ؟ دێرسیم داغ: هۆکاره‌که‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ئه‌و سیاسییه‌کى زیندانییه‌و زیندانیه‌کى سیاسیشه‌، ده‌وڵه‌تى ئه‌که‌په‌ ده‌یه‌وێت ئه‌و له‌زیندان بێ ئیراده‌ بکات و له‌ڕێگه‌ى ئه‌ویشه‌وه‌ گه‌لى کورد بێ ئیراده‌ بکات، هه‌ر جاره‌و به‌بیانوویه‌ک رێگرى له‌ئازادبوونى ده‌که‌ن. دادگاى یه‌کێتى ئه‌وروپا خۆى خاوه‌نداریه‌تى ده‌میرتاشى کرد، ئه‌و داواى ئازادکردنى ده‌کات، ئه‌ى بۆ جێبه‌جێى ناکه‌ن، چونکه‌ ده‌یانه‌وێت تا کوردێک له‌زینداندا بێت ئه‌وان زیاتر ده‌توانن له‌ده‌سه‌ڵاتدا بن، ئه‌ردۆغان و سلێمان سۆیلوو دادگاکان بۆ خۆیان و ئه‌که‌په‌ به‌کارده‌هێنن، گوێ به‌بڕیارى دادگاى ئه‌وروپاش ناده‌ن، ئه‌وان خاوه‌ندارییه‌تى دادگاکان و یاساکان ده‌که‌ن، ئه‌گه‌رنا نه‌ک ئێستا یه‌که‌م رۆژیش هیچ بیانوویه‌ک نه‌بووه‌ بۆ ده‌ستگیرکردنی، گریمان هه‌بووه‌، به‌ڵام ئێستا هیچ بیانوویه‌ک نه‌ماوه‌ته‌وه‌ دادگا بێتاوانى ده‌کات، به‌ڵام رێگه‌ ناده‌ن ئازاد بکرێت. ‌هاوڵاتى: بۆچى ئه‌ردۆغان ده‌یه‌وێت ده‌میرتاش بمێنێته‌وه‌ له‌زیندان؟ دێرسیم داغ: هۆکاره‌که‌ ترسه‌ له‌ده‌میرتاش له‌تورکیادا، ده‌میرتاش ئازایانه‌ رکابه‌رى ئه‌ردۆغانى ده‌کرد، رووى ئه‌وى زیاتر پیشانى ناوخۆو ده‌ره‌وه‌ ده‌دا، ئه‌م ترسه‌ وایلێکردووه‌ هه‌موو هه‌وڵێک ده‌دات نه‌یه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌، هه‌موو که‌س ده‌زانێ ده‌میرتاش بێ تاوانه‌و ته‌نیا له‌سه‌ر سیاسه‌ت زیندانی کراوه‌، ئه‌و سیاسه‌ته‌ هاوپه‌یمانى ئه‌که‌په‌و مه‌هه‌په‌ى خستبووه‌ مه‌ترسییه‌وه‌، ئه‌وان له‌ده‌میرتاش ده‌ترسن، له‌گه‌لى کورد ده‌ترسن ئه‌گه‌ر بۆیان بکرێت هه‌موو گه‌لى کورد ده‌خه‌نه‌ زیندانه‌وه‌، به‌ڵام نه‌ ده‌میرتاش و نه‌ گه‌لى کوردیش به‌زیندان ئیراده‌ى ناشکێ، گه‌لى کورد ئیلهام له‌زیندانه‌کانه‌وه‌ وه‌رده‌گرێت، گه‌لى کورد له‌ئیمرالییه‌وه‌ ئیراده‌ وه‌رده‌گرێت. ‌هاوڵاتى: به‌و پێیه‌ى تۆ گه‌نجترین په‌رله‌مانتارى هه‌ده‌په‌ى ده‌مه‌وێ ئه‌وه‌ بپرسم ئه‌م ماوه‌یه‌ پۆلیسى تورکیا هه‌ڵمه‌تێکى فراوانى کرده‌سه‌ر گه‌نجه‌ کورده‌کان، هۆکاره‌که‌ى بۆچى ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌؟ دێرسیم داغ: ئه‌وه‌ راسته‌ ئه‌مڕۆ قڕکردنى گه‌نجان هه‌یه‌، هه‌ڵبه‌ت هه‌ر که‌س له‌خه‌بات و تێکۆشاندا بێت زیندانى ده‌کرێت ئیدى گه‌نج و پیرو ژن و پیاو منداڵ و هه‌موو چین و تووێژه‌کان، به‌ڵام دروسته‌ ئه‌م ماوه‌یه‌ گه‌نجان زۆر زیندانى کران، پرسه‌که‌ش ئه‌وه‌یه‌ که‌ده‌سه‌ڵاتى ئه‌که‌په‌و مه‌هه‌په‌ ده‌یه‌وێت رێکخستنى گه‌نجان تێکبشکێنێت و سیاسه‌تى شه‌ڕ بڵاوبکاته‌وه‌، ئێمه‌ هه‌موومان ده‌زانین سیاسه‌تى چه‌په‌ڵ و قڕێژى سیخوڕی له‌شفرۆشى و تواندنه‌وه‌ به‌تایبه‌تى له‌سه‌ر ژنانى گه‌نج په‌یڕه‌و ده‌که‌ن. ‌هاوڵاتى: تۆ وه‌ک په‌رله‌مانتارێکى گه‌نج و گه‌نجانى هه‌ده‌په‌ ئه‌و مه‌ترسییه‌تان له‌سه‌ر زیاتر نییه‌؟ دێرسیم داغ: به‌ڵێ زۆرینه‌ى ئه‌وانه‌ى زیندانى کراون گه‌نجانى هه‌ده‌په‌ن، به‌ڵام ئێمه‌ وه‌ک ئه‌نجومه‌نى گه‌نجانى هه‌ده‌په‌ له‌دژى ئه‌وه‌  شه‌قام به‌شه‌قام،  کۆڵان به‌کۆڵان تێکۆشان ده‌که‌ین، له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌ ده‌سه‌ڵات ئێمه‌ ده‌کاته‌ ئامانج، هیچ فشارێک ناتوانێت ئێمه‌ له‌تێکۆشان راوه‌ستێنی و پاشه‌کشه‌مان پێ بکات، ئێمه‌ له‌تێکۆشانى خۆمان به‌رده‌وام ده‌بین و سه‌رده‌که‌وین. گه‌نجان روویان کردووه‌ته‌ هه‌ده‌په‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و پارته‌ ده‌بنه‌ یه‌ک، هه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌شه‌، که‌ده‌سه‌ڵات ئه‌نجومه‌نى گه‌نجانى ئێمه‌ ده‌کاته‌ ئامانج و فشارى ده‌خاته‌ سه‌ر، به‌و ئۆپراسیۆنانه‌یان ناتوانن ئێمه‌ راوەستێنن، ناتوانن هه‌ده‌په‌ و گه‌نجان له‌یه‌کتر داببڕن.   له‌تورکیادا به‌ره‌یه‌کى فراوان بۆ دیموکراسى هه‌یه‌، رێگه‌ نادرێت سه‌رۆکى هه‌تا هه‌تایى هه‌بێ، ئێستا ئه‌که‌په‌ ئه‌وه‌ى له‌په‌رله‌ماندا بیه‌وێت ده‌توانێت تێیبپه‌ڕێنێت، ده‌توانێت ده‌ستوریش هه‌موار بکاته‌وه‌، چونکه‌ زۆرینه‌یه‌کى هه‌یه‌و له‌گه‌ڵ مه‌هه‌په‌ش هاوپه‌یمانن، به‌ڵام له‌ده‌ره‌وه‌ى په‌رله‌مان ئه‌مه‌ قبوڵ ناکرێت   ‌هاوڵاتى: پلانى ئه‌مساڵتان چییه‌ ده‌تانه‌وێ چۆن جیاوازتر له‌ساڵى رابردوو کار بکه‌ن؟ دێرسیم داغ: به‌هه‌مان شێوه‌ى ساڵى رابردوو و ساڵانى دیکه‌ درێژه‌ به‌ رێگاو خه‌بات و تێکۆشان ده‌ده‌ین، تێکۆشانى گه‌لى ئێمه‌ یه‌ک جۆر خه‌بات و دوور مه‌ودایه‌، به‌ڵام وه‌ک هه‌ده‌په‌ پلانێکى به‌رفراوانمان هه‌یه‌، یه‌کێک له‌مژاره‌کانى هه‌ڵـمه‌ته‌که‌ى ئێمه‌؛ گۆشەگیرییه‌، چالاکى مانگرتن له‌خواردن، بڕیارى دادگاى مافى مرۆڤى ئه‌وروپایه‌، له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌ سه‌ره‌کییانه‌ چالاکى به‌ڕێوه‌ ده‌به‌ین، به‌رده‌وام ده‌بێت داواکارییه‌کانى گه‌ل بکه‌ینه‌ رۆژه‌ڤ و تێکۆشانیان بۆ بکه‌ین، به‌به‌رده‌وامى کار له‌سه‌ر چارەسه‌رى دۆزه‌که‌مان بکه‌ین له‌م رووانه‌وه‌ تێکۆشان به‌رده‌وام ده‌که‌ین. ‌هاوڵاتى: له‌م دواییانه‌دا جارێکى دیکه‌ پرسى هه‌موارکردنه‌وه‌ى ده‌ستورى تورکیا هاته‌ پێشه‌وه‌ که‌ئه‌ردۆغان هه‌وڵى بۆ ده‌دات ئه‌مه‌ هاتووه‌ته‌ په‌رله‌مان؟ دێرسیم داغ: ئه‌ردۆغان له‌هه‌وڵى به‌رده‌وامدایه‌ که‌ ده‌ستور به‌و جۆره‌ هه‌مواربکاته‌وه‌ که‌خۆى ده‌یه‌وێت، ئه‌ردۆغان پێش هه‌موارکردنه‌وه‌ى رابردوو ده‌یویست چه‌ند ساڵێک له‌سه‌ر ده‌سه‌ڵات بێت، به‌ڵام له‌ئێستادا ده‌یه‌وێت ببێته‌ سه‌رۆکى هه‌میشه‌یی، گه‌لانى تورکیا ئه‌مه‌ قبوڵ ناکه‌ن، له‌تورکیادا به‌ره‌یه‌کى فراوان بۆ دیموکراسى هه‌یه‌، رێگه‌ نادرێت سه‌رۆکى هه‌تا هه‌تایى هه‌بێ، ئێستا ئه‌که‌په‌ ئه‌وه‌ى له‌په‌رله‌ماندا بیه‌وێت ده‌توانێت تێیبپه‌ڕێنێت، ده‌توانێت ده‌ستوریش هه‌موار بکاته‌وه‌، چونکه‌ زۆرینه‌یه‌کى هه‌یه‌و له‌گه‌ڵ مه‌هه‌په‌ش هاوپه‌یمانن، به‌ڵام له‌ده‌ره‌وه‌ى په‌رله‌مان ئه‌مه‌ قبوڵ ناکرێت. ‌هاوڵاتى: ئه‌ردۆغان ده‌یه‌وێت چى بگۆڕێت؟ دێرسیم داغ: ئه‌گه‌ر به‌ده‌ست ئه‌ردۆغان بێت، ده‌یه‌وێت ته‌واوى ده‌ستور له‌به‌رژه‌وه‌ندى خۆى و پارته‌که‌یدا بگۆڕێت، به‌ڵام ئه‌وه‌ى بۆى گرنگه‌ مانه‌وه‌یه‌تى له‌ده‌سه‌ڵاتدا، ده‌یه‌وێت به‌مادده‌یه‌ک خۆى بکات به‌سه‌رۆکى هه‌میشه‌یی، ده‌یه‌وێت کورد به‌هیچ شێوه‌یه‌ک نه‌گاته‌ په‌رله‌مان و به‌ رێژه‌یه‌ک به‌ربه‌ست له‌به‌رده‌م گه‌لى کورد دابنێت نه‌گاته‌ په‌رله‌مان، ئه‌که‌په‌و مه‌هه‌په‌ ده‌یانه‌وێت لایه‌نه‌کانى ئۆپۆزسیۆن بێ ده‌سه‌ڵات و بێ کاریگه‌ر بکه‌ن له‌هه‌ر بارێکیشدا بێت رووبه‌ڕووى دادگاو داخستنیان بکه‌نه‌وه‌، ئه‌ردۆغان به‌هاوپه‌یمانیه‌تى ده‌وڵه‌ت باخچه‌لى به‌چه‌ندین بیانوو ده‌یانه‌وێت شه‌ڕى دیموکراسى له‌تورکیا بکه‌ن. ‌هاوڵاتى: پێتانوایه‌ به‌هاتنى جۆو بایدن گۆڕانکارى له‌سیاسه‌تى تورکیادا رووده‌دات؟ دێرسیم داغ: نه‌خێر گۆڕانکارییه‌کى ئه‌وتۆ له‌ناوخۆى تورکیا لانى که‌م روونادات، چونکه‌ ئه‌ردۆغان سیاسه‌تى زیندوکردنه‌وه‌ى ده‌وڵه‌تى عوسمانى داڕشتوه‌و هه‌ر که‌سێک له‌سه‌ر ئه‌و پلانه‌ به‌ربه‌ست دروستبکات ده‌یه‌وێت له‌ناوى ببات، لێره‌دا گه‌لى کورد تاکه‌ به‌ربه‌سته‌ له‌به‌رده‌م ئه‌و خه‌ونه‌ى، بۆیه‌ تائێستاش هیچى بۆ نه‌کراوه‌. جگه‌ له‌وه‌ش ئه‌مریکا ده‌ستوه‌ردان له‌کاروبارى ناوخۆى تورکیا ناکات، کوردیش به‌شێک نییه‌ له‌ستراتیژى کارکردنى ده‌وڵه‌تان به‌تایبه‌ت ئه‌مریکا، چونکه‌ ئه‌وان به‌رژه‌وه‌ندییان هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ تورکیا، به‌ڵام بایدن تاڕاده‌یه‌ک ره‌نگه‌ جیاوازتر بێت له‌تره‌مپ که‌ پشتیوانى ئه‌ردۆغانى ده‌کرد که‌ئه‌نجامه‌که‌ى ئه‌وه‌ بوو له‌ڕۆژئاڤا چى به‌سه‌ر کورددا هات، بۆیه‌ ئێمه‌ وه‌ک گه‌لى کورد ده‌بێت پشت به‌خه‌بات و تێکۆشانى خۆمان ببه‌ستین و دواى سیاسه‌تى که‌س نه‌که‌وین، ئه‌و وڵاتانه‌ به‌رژه‌وه‌ندیى خۆیان هه‌یه‌و زۆرجاریش مامه‌ڵه‌ به‌کورده‌وه‌ ده‌که‌ن. ‌هاوڵاتى: به‌ڵام له‌م ماوه‌یه‌ى بایدن هاتووه‌ شتێکى دڵخۆشکه‌ر له‌په‌یوه‌ندى ئه‌مریکاو تورکیا نه‌بینراوه‌، به‌پێچه‌وانه‌ ئیداره‌ى نوێ چه‌ند جارێک هۆشدارى داوه‌ته‌ تورکیا؟ دێرسیم داغ: جارێ زووه‌ بڕیار له‌وه‌ بدرێت سیاسه‌تى ئیداره‌ى نوێى ئه‌مریکا به‌رامبه‌ر تورکیا چۆن ده‌بێت، به‌ڵام بۆ ئێمه‌ روونه‌ که‌سیاسه‌تى ئه‌وان سیاسه‌تى به‌رژه‌وه‌ندییه‌، ئه‌وان ده‌یانه‌وێت له‌بازاڕى خۆیاندا نرخ له‌سه‌ر گه‌لى کورد دابنێن، به‌ڵام گه‌لى ئێمه‌ ئه‌وه‌ قبوڵ ناکات و سیاسه‌تى خۆى هه‌یه‌ بۆ گه‌یشتن به‌مافه‌کانى، ده‌بێت گه‌لى کورد سود له‌هاتنى بایدن وه‌ربگرێت بۆ ئه‌وه‌ى دۆزه‌که‌مان به‌ره‌وپێشه‌وه‌ به‌رین.

هاوڵاتى  کازمى و جۆ بایدن، په‌یوه‌ندییه‌کى ته‌له‌فۆنیان ئه‌نجامدا و  کۆشکى سپى رایگه‌یاند:"ئه‌مریکا به‌رده‌وام ده‌بێت له‌ پشتیوانیکردنى عێراق بۆ پاراستنى سه‌روه‌رى و سه‌ربه‌خۆیى خۆی". کۆشکى سپى له‌ راگه‌یێندراوێکدا ئاشکراى کردووه‌ شه‌وى رابردوو بایدن و کازمى له‌ په‌یوه‌ندییه‌کى ته‌له‌فۆنیدا باسیان له‌ هێرشه‌ مووشه‌کییه‌کانى ئه‌مدواییه‌ى هه‌ولێر کردووه‌ و هه‌ردوولاش هاوڕا بوون له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى ئه‌نجامده‌رانى ئه‌و هێرشه‌ ده‌بێت لێپرسینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵدا بکرێت.  له‌ راگه‌یێندراوه‌که‌ى کۆشکى سپیدا هاتووه‌: "هه‌ردوولا باسیان له‌ هێرشى مووشه‌کى ئه‌مدواییه‌ى سه‌ر هاوپه‌یمانان و عێراقییه‌کان کردووه‌ و هاوڕا بوون له‌وه‌ى ده‌بێت ئه‌وانه‌ى هێرشه‌کانیان کردووه‌، به‌رپرسیارێتى ئه‌و هێرشانه‌ هه‌ڵبگرن".   هه‌روه‌ها بایدن و کازمى پێکه‌وه‌ گفتوگۆیان سه‌باره‌ت به‌ گرنگى  پێشخستنى دیالۆگى ستراتیژى نێوان هه‌ردوو وڵات سه‌باره‌ت به‌ پرسه‌ سه‌ره‌کییه‌کان کردووه‌.   هاوکات، مسته‌فا کازمى له‌ ئه‌کاونتى خۆى له‌ تویته‌ر نووسیویه‌تى له‌گه‌ڵ بایدن باسیان له‌ په‌یوندیى دووقۆڵى و به‌ردوامى هاوکارییه‌کان له‌ شه‌ڕى دژ به‌ داعشدا کردووه‌.  کازمى که‌ تویته‌که‌ى نوسیویه‌تى: "له‌ په‌یوه‌ندییه‌کدا له‌گه‌ڵ سه‌رۆک جۆ بایدن، تاوتوێى په‌ره‌پێدانى په‌یوه‌ندییه‌ دوو قۆڵییه‌کان و به‌هێزکردنى هه‌ماهه‌نگى هاوبه‌شمان کرد، رێککه‌وتین کار بکه‌ین بۆ بۆ چه‌سپاندنى ئاشتى و ئاسایش له‌ناوچه‌که‌ و پێکه‌وه‌ شه‌ڕى داعش بکه‌ین.  جه‌ختمان کرده‌وه‌ له‌ درێژه‌پێدانى گفتوگۆى ستراتیژیى نێوان هه‌ردوو وڵات".   رۆژى 15-2-2021 به‌ مووشه‌ک هێرش کرایه‌ سه‌ر بنکه‌یه‌کى هێزه‌کانى هاوپه‌یمانى نێوده‌وڵه‌تیى دژ به‌ داعش له‌ فرۆکه‌خانه‌ى نێوده‌وڵه‌تیى هه‌ولێر، هێرشه‌که‌ کوژرانى به‌ڵێنده‌رێکى بیانى برینداربوونى نۆ که‌سى دیکه‌ى لێکه‌وتنه‌وه‌و  یه‌کێک له‌ برینداره‌کانى رووداوه‌که‌ رۆژى  دووشه‌ممه‌ 22ى شوبات گیانى له‌ده‌ستدا.  

    ‌هاوڵاتى   کۆمارى ئیسلامى ئێران له‌ڕۆژى حوکمڕانیى به‌سه‌ر ئه‌و وڵاته‌دا بیرى له‌باڵێکى سه‌ربازیى بۆ پاراستنى خۆى به‌ناوى (سوپاى پاسدارانى شۆڕشى ئیسلامی) کردوه‌ته‌وه‌و ئێستا ئه‌و باڵه‌ په‌لوپۆى بۆ وڵاتانى وه‌ک عێراق و سوریاو لوبنان و یه‌مه‌ن هاویشتووه‌. له‌شێوازى دامه‌زراندن و به‌ڕێوه‌بردنى (سوپاى پاسدارانى شۆڕشى ئیسلامی) ده‌رده‌که‌وێت ئه‌و سوپایه‌ له‌بنه‌مادا حکومه‌تێکه‌ له‌ناو حکومه‌تى ئێران و بگره‌ وڵاتانى دیکه‌ش، چونکه‌ به‌پێى په‌یڕه‌وى ناوخۆى سوپاى پاسداران "ئه‌رکى سه‌ره‌کیى ئه‌و هێزه‌ چه‌کدارییه‌ پارێزگارییه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانى ده‌سه‌ڵاتى ئیسلامى و کۆمارى ئیسلامى له‌ئێران و هه‌ر شوێنێک که‌پێویست بکات واته‌ ئه‌و سوپایه‌ سنورێکى روون و ئاشکراى بۆ جموجۆڵه‌کانى نییه‌و خۆى ده‌ستکراوه‌ کردووه‌ له‌هه‌وڵه‌کانی". زۆربه‌ى شاره‌زایان پێیانوایه‌ ئه‌و هێزه‌ که‌ده‌بوو سه‌روه‌ریى خاکى ئێران بپارێزێت، به‌ڵام ئه‌مڕۆ به‌ده‌ستوه‌ردانه‌کانى له‌وڵاتانى دیکه‌دا بووه‌ته‌ هۆى ئه‌وه‌ى سه‌روه‌ریى خاکى ئێران و وڵاتان بخاته‌ مه‌ترسیى گه‌وره‌وه‌، چونکه‌ له‌عێراق هاوشێوه‌ى خۆى دروستکردووه‌ که‌ پێى ده‌وترێت (حه‌شدى شه‌عبی) و له‌سوریا هاوشێوه‌یه‌کى دیکه‌ى به‌ناوى (جه‌یشى وه‌ته‌نی) و له‌یه‌مه‌ن به‌هه‌موو شێوەیه‌ک هاوکاریى گروپى (ئه‌نساروڵڵا)ى سه‌ر به‌حوسییه‌ شیعه‌کانى یه‌مه‌ن ده‌کات و جگه‌ له‌دروستکردنى ئه‌م هاوشێوانه‌ هاوکاری هێزه‌ چه‌کداره‌کانى (حزبوڵڵا)ى لوبنان  و چه‌کداره‌کانى فه‌له‌ستینیش ده‌کات. سوپاى پاسداران مێژوویه‌کى پڕ له‌کێشه‌و ناکۆکیی روحه‌ڵڵا خومه‌ینى، رێبه‌رو دامه‌زرێنه‌رى کۆمارى ئیسلامى ئێران دواى سه‌رکه‌وتنى به‌سه‌ر ده‌سه‌ڵاتى پاشایه‌تى له‌ڕێکه‌وتی 11ى شوباتى 1979  دواى سێ مانگ و له‌ڕێکه‌وتی 22ى نیسانى 1979 بڕیارى دروستکردنى سوپایه‌کى چه‌کداریى بۆ پاراستنى (کۆمارى ئیسلامی) له‌ئێران ده‌رکردو ئه‌م بڕیاره‌شى له‌سه‌رتادا بووه‌ هۆى ناکۆکى له‌نێوان ژماره‌یه‌ک سیاسه‌تمه‌دارو فه‌رمانده‌ سه‌ربازییه‌کان.  بۆیه‌ له‌ماوه‌ى ساڵێکدا نزیکه‌ى پێنج فه‌رمانده‌ى ئه‌و سوپایه‌ یان لابران یان ده‌ستیان له‌کارکێشایه‌وه‌و دواجار به‌فه‌رمانى خومه‌ینى له‌ساڵى  1981 یه‌کێک له‌پاسه‌وانه‌ تایبه‌ته‌کانى به‌ناوى موحسین ره‌زایی، که‌ئێستا سه‌رۆکى ئه‌نجومه‌نى ده‌ستنیشانکردنى به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانى کۆمارى ئیسلامى ئێرانه‌ به‌فه‌رمانده‌ى گشتی سوپاى پاسداران ده‌ستنیشان ده‌کات. به‌هۆى دروستبوونى ناکۆکى له‌سه‌ر چۆنیه‌تیى به‌ڕێوبردن و ده‌ستنیشانکردنى فه‌رمانده‌ى گشتى سوپاى پاسداران عه‌لى خامنه‌یی، رێبه‌رى ئێستاى کۆمارى ئیسلامى ئێران له‌سه‌ر راسپارده‌ى خومه‌ینى بۆ ماوه‌ى چه‌ند مانگێک تاسه‌ره‌تاى ساڵى  1980 سه‌رپه‌رشتیى ئه‌و سوپایه‌ ده‌کات و دواتر خامنه‌یى به‌مه‌به‌ستى خۆپاڵه‌وتن بۆ هه‌ڵبژاردنه‌کانى په‌رله‌مانى ئێران ده‌ستبه‌ردارى ئه‌رکى سه‌رپه‌رشتیى سوپا ده‌بێت. خامنه‌یى دواى مه‌رگى خومه‌ینى له‌ساڵى  1989 به‌ڕێبه‌رى شۆڕشى ئیسلامى له‌ئێران ده‌ستنیشان ده‌کرێت و دواتر هه‌ڵده‌بژێردرێت و به‌پێى گۆڕانکارییه‌کانى ده‌ستورى ئه‌و وڵاته‌ له‌هه‌مان ساڵداو له‌ڕیفراندۆم بۆ ده‌ستورى ئێران، عه‌لى خامنه‌یى ده‌سه‌ڵاتى فه‌رمانده‌ى گشتى هێزه‌ چه‌کداره‌کان و سوپاى پاسدارانى پێده‌درێت. به‌پێى خاڵى یه‌که‌مى په‌یڕه‌وى ناوخۆى سوپاى پاسدارانى شۆڕشى ئیسلامى ئێران، ئه‌و سوپایه‌ به‌فه‌رمانى رێبه‌رى کۆمارى ئیسلامى ئه‌رکى پارێزگارییه‌ له‌شۆڕشى ئیسلامى و به‌رفراوانکردنى ده‌سه‌ڵاتى ئیسلامى و هه‌وڵده‌دات بۆ به‌دیهێنانى  ئامانج و ده‌سه‌ڵاتى یاساکانى خوداو له‌و چوارچێوه‌یه‌شدا هه‌ماهه‌نگى و هاوکاریى هێزه‌ چه‌کداره‌کانى ئێران ده‌کات. له‌پاسه‌وانیى خومه‌ینى بۆ پاسه‌وانى کۆمارى ئیسلامی موحسین ره‌زایى که‌پێشتر پاسه‌وانى تایبه‌تى پارێزگاریى له‌ روحه‌ڵڵا خومه‌ینى بووه‌ له‌ته‌مه‌نى (27) ساڵیدا به‌فه‌رمانێکى خومه‌ینى و له‌سه‌ر بڕیارى لیژنه‌یه‌کى سێ که‌سى که‌ئه‌و لیژنه‌یه‌ش فه‌رمانى خومه‌ینیان جێبه‌جێکردووه‌ له‌ساڵى  1981 به‌ڕه‌سمى ده‌بێته‌ فه‌رمانده‌ى گشتى سوپاى پاسداران و بۆ ماوه‌ى زیاتر له‌ (16) ساڵ و تاساڵى  1997 له‌و پۆسته‌دا ده‌مێنیته‌وه‌ و دواتر به‌مه‌به‌ستى خوێندن ده‌ست له‌کارده‌کێشێته‌وه‌، به‌ڵام به‌فه‌رمانى عه‌لى خامنه‌یى و عه‌لى ئه‌کبه‌ر هاشمى ره‌فسنجانی، سه‌رۆک کۆمارى ئه‌وکاتى ئێران ده‌کرێته‌ سه‌رۆکى ئه‌نجومه‌نى ده‌ستنیشانکردنى به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانى کۆمارى ئیسلامى و هاوکات ده‌ست به‌پڕۆسه‌ى خوێندن ده‌کاته‌وه‌و ده‌بێته‌ خاوه‌نى دکتۆراى ئابوریى له‌زانکۆى تاران. ده‌ستبه‌کاربوونى ره‌زایى وه‌ک فه‌رمانده‌ى سوپاى پاسداران ناڕه‌زایه‌تیى لێده‌که‌وێته‌وه‌و به‌هۆکارى شکستى ژماره‌یه‌ک ئۆپه‌راسیۆنى گه‌وره‌ى وه‌ک داگیرکردنى به‌سڕه‌ له‌عێراق له‌چوارچێوى ئۆپه‌راسیۆنى (که‌ربه‌لاى 4 و 5) بووه‌و هاوکات ره‌زایى تۆمه‌تباره‌ به‌هاوکاری و هه‌مانگیى نه‌کردن له‌گه‌ڵ سوپاى ره‌سمیى ئێران که‌ به‌(ئه‌رته‌ش) ناسراوه‌، که‌دژایه‌تیى ئه‌و فه‌رماندانه‌ى ره‌خنه‌یان له‌شێوازى به‌ڕێوەبردنى سوپاى پاسداران هه‌بووه‌و به‌هۆکارى سه‌ره‌کی به‌رزبوونه‌وه‌ى کوژراوانى جه‌نگى هه‌شت ساڵه‌ى نێوان ئێران و عێراق له‌قه‌ڵه‌مده‌درێت. خامنه‌یى دواى ده‌ستله‌کارکێشانه‌وه‌ى ره‌زایى له‌نامه‌یه‌کدا ده‌نووسێت کاره‌ شاره‌زایانه‌و پسپۆڕانه‌کانى ئه‌و له‌ (16) ساڵى به‌هێزکردنى سوپاى پاسداران جێگه‌ى پێزانینه‌، چونکه‌ بووه‌ته‌ مایه‌ى سه‌رسوڕمانى وڵاتانى زلهێزى جیهان له‌پێگه‌ى سوپاى پاسداران و تواناکانیدا. پێکهاته‌و ده‌سه‌ڵاتى سوپاى پاسداران ناوى ته‌واوى ئه‌و هێزه‌ (سوپاى پاسدارانى شۆڕشى ئیسلامی)یه‌ که‌هێزى (ئاسمانی، ده‌ریایی، بۆشایى ئاسمان، قودس، به‌سیج) له‌خۆ ده‌گرێت و هه‌ریه‌که‌ له‌م هێزانه‌ ئه‌رکى دیاریکراوى خۆیان له‌چوارچێوه‌ى سوپاکه‌دا هه‌یه‌و ته‌نانه‌ت کارى ئابوریى و بازرگانیى ده‌که‌ن و هه‌ندێک سه‌رچاوه‌ى ئامارى ئێران ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌که‌ن (40%)ی ئابوریى وڵاته‌که‌ له‌ژێر کۆنتڕۆڵى ئه‌و سوپایه‌دایه‌ که‌ به‌ملیارەها دۆلار ده‌خه‌مڵێنرێت. له‌به‌رانبه‌ردا سوپا ره‌تیده‌کاته‌وه‌و ده‌ڵێت هه‌موو سه‌رچاوه‌ داراییه‌کانیان ناگاته‌ (1%)ی ئابوری ئێران. ده‌سه‌ڵاته‌کانى سوپاى پاسداران به‌شێوه‌ى هه‌ره‌مییه‌و عه‌لى خامنه‌یى که‌ رێبه‌رى کۆمارى ئیسلامى ئێرانه‌ هاوکات فه‌رمانده‌ى گشتیى هێزه‌ چه‌کداره‌کان و سوپاى پاسدارانه‌ له‌لوتکه‌ى ئه‌و هه‌ره‌مه‌دایه‌ و دواى ئه‌و فه‌رمانده‌ى گشتى سوپاو دواتر وه‌زیرى ئه‌و سوپایه‌و سه‌رۆکى ناوه‌ند زیاترین ده‌سه‌ڵاتیان هه‌یه‌. پاسداران بووه‌ته‌ سوپایه‌کى بازرگانیی ناوه‌ندى (خاته‌مولئه‌نبیا) یان خاته‌م که‌ سه‌ر به‌سوپاى پاسدارانه‌و دواى جه‌نگى نێوانى ئێران و عێراق له‌سه‌ر ده‌ستى عه‌لى خامنه‌یى دامه‌زرێندراوه‌ به‌گه‌وره‌ترین کۆمپانیاى به‌ڵێنده‌رایه‌تیى زۆربه‌ى پرۆژه‌کانى ئابورى و بازرگانییه‌کانى حکومه‌ت له‌ئێران له‌قه‌ڵه‌م ده‌درێت و سه‌رجه‌م پرۆژه‌کانى حکومه‌ت بۆ (ئاو، نه‌وت، غاز، به‌نداو، رێگاوبان) جێبه‌جێ ده‌کات. هه‌ر ئه‌مه‌ش بووه‌ته‌ هۆى ئه‌وه‌ى له‌ساڵى  2010  سزاى نێوده‌وڵه‌تیى به‌سه‌ر ئه‌و ناوه‌نده‌دا بسه‌پێت و تائێستا ئه‌و سزایانه‌ به‌رده‌وامه‌.   محه‌مه‌د باقر قاڵیباف، سه‌رۆکى ئێستاى په‌رله‌مان له‌ئێران و حه‌سه‌ن دانایى فه‌ڕ، باڵیۆزى پێشووى کۆمارى ئیسلامى ئێران له‌عێراق بۆ ماوه‌یه‌ک فه‌رمانده‌ى ئه‌و ناوه‌نده‌ بوون. له‌لایه‌کى دیکه‌وه‌ به‌شێک له‌میدیاکانى ئێران داهاتى ساڵانه‌ى ئه‌و سوپایه‌یان به‌  (12) ملیار دۆلار خه‌مڵاندووه‌و جگه‌ له‌وه‌ى خاوه‌نى ده‌یان به‌نده‌رو خاڵى سنوریى نایاسایى و تۆمه‌تبارى ده‌که‌ن به‌کارى قاچاخى و نه‌دانى باج به‌حکومه‌ت. قه‌رارگاى ره‌مه‌زان ئه‌و ناوه‌نده‌ یه‌که‌م ناوه‌ندى ده‌ره‌وه‌ى سه‌ر به‌سوپاى پاسدارانى کۆمارى ئیسلامى ئێران بووه‌ له‌سه‌رده‌مى جه‌نگى نێوان عێراق و ئێران که‌ له‌سه‌ر ده‌ستى موحسین ره‌زایى دامه‌زێنراوه‌و ئه‌رکى هێرشى پارتیزانى و چه‌کداریى به‌هاوکاریى ئۆپۆزسیۆنى کورد له‌باشورى کوردستان بووه‌ به‌مه‌به‌ستى زیانگه‌یاندن به‌حکومه‌تى به‌عس له‌عێراق. ئه‌و ناوه‌نده‌ رۆڵى به‌رچاوى بینیوه‌ له‌هاوکاریى هێزه‌کانى سه‌ر به‌فه‌یله‌قى به‌در له‌عێراق که‌ئێستا وه‌ک حزبى (ئه‌نجومه‌نى باڵاى ئیسلامى عێراق) ده‌ناسرێن و هادى عامرى و ئه‌بومه‌هدى موهه‌ندیس له‌سه‌رکرده‌کانى ئه‌و فه‌یله‌قه‌ بوون که‌ به‌فه‌یله‌قى نۆ ناوده‌برێت و به‌پێى سه‌رچاوه‌کان ئه‌و دوو سه‌رکرده‌یه‌ له‌ژێر فه‌رمانى حه‌سه‌ن دانایى فه‌ڕ جموجۆڵه‌کانیان له‌دژى رژێمى به‌عس له‌عێراق رێکخستووه‌و هه‌ر ئه‌مه‌ش بووه‌ته‌هۆى ئه‌وه‌ى دامه‌زراندنى حه‌شدى شه‌عبى له‌عێراق وه‌ک لقێک له‌سوپاى پاسدارانى ئێران له‌قه‌ڵه‌مبدرێت. قه‌رارگاى ره‌مه‌زان له‌ئێستادا به‌رفراوانتره‌و بنکه‌ى سه‌ره‌کیى داڕشتنى سیاسه‌ت و تاکتیکى سوپاى قودس-ه‌و بۆ ماوه‌یه‌کیش له‌لایه‌ن ئیرەج مه‌سجدی، باڵیۆزى ئێستاى کۆمارى ئیسلامى ئێران له‌عێراق سه‌رپه‌رشتیى کراوه‌. سوله‌یمانى و سوپاى قودس سوپاى قودس یان (فه‌یله‌قى قودس) ناوه‌ندێکى سه‌ربازیى سه‌ر به‌سوپاى پاسدارانى کۆمارى ئیسلامى ئێرانه‌ که‌ له‌سه‌رده‌مى جه‌نگى نێوان ئێران و عێراق له‌ساڵى  1980  به‌مه‌به‌ستى پارێزگاریکردن له‌ئێران و هێرشکردنه‌ سه‌ر دوژمنانى له‌ده‌ره‌وه‌ى سنورى وڵاته‌که‌ى دامه‌زراوه‌، ئه‌و هێزه‌ به‌رپرسیار بووه‌ له‌سه‌رکوتى نه‌یاران و ئۆپۆزسیۆنى ده‌ره‌وه‌ى کۆمارى ئیسلامى ئێران به‌بێ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌زگاى هه‌واڵگریى کۆمارى ئیسلامى ئێران (ئیتڵاعات). ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌هۆى ناکۆکیى نێوان فه‌یله‌قى قودس و ئیتڵاعات، بۆیه‌ عه‌لى خامنه‌یى و ره‌فسنجانى وه‌ک دوو به‌رپرسى باڵاى کۆمارى ئیسلامى ئێران به‌مه‌به‌ستى رێکخستنه‌وه‌ى ئه‌و هێزه‌و کارو چالاکییه‌کانى له‌ده‌ره‌وه‌ى ئێران به‌تایبه‌ت له‌لوبنان، عێراق، ئه‌فغانستان، بۆسنیا و هه‌رزه‌گۆڤینا له‌ساڵى 1998 قاسم سوله‌یمانى که‌ پێشتر فه‌رمانده‌ى هێزه‌کانى (ساروڵڵا)ى سوپاى پاسداران بووه‌ به‌فه‌رمانده‌ى فه‌یله‌قى قودس ده‌ستنیشان ده‌که‌ن. هه‌ر ئه‌مه‌ ده‌بێته‌مایه‌ى زیادبوونى جموجۆڵه‌کانى ئه‌و هێزه‌و له‌لایه‌کى دیکه‌وه‌ به‌هۆى په‌یوه‌ندیى تایبه‌تى نێوان خامنه‌یى و سوله‌یمانی، ئه‌و فه‌رمانده‌یه‌ بۆ کارو چالاکییه‌کانى هێزى قودس نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ بۆ فه‌رمان و بڕیاره‌کانى فه‌رمانده‌ى گشتیى سوپاى پاسداران و به‌پێى پلان و بڕیارى خۆى هه‌ڵسوکه‌وتى کردووه‌ که‌شێوازى سه‌ره‌کیى کارى ئه‌و له‌سه‌ر بنه‌ماى (یه‌ک وڵات و یه‌ک دۆسیه‌ و یه‌ک فه‌رمانده‌) پێناسه‌ کرابوو، چونکه‌ له‌ناو سوپاى قودسدا ده‌بێت هه‌موو به‌رپرسانى دیکه‌ ته‌نها له‌خزمه‌تى ئامانجى فه‌رمانده‌که‌یاندا بن. سوپاى قودس هه‌شت که‌س له‌چوارچێوه‌ى ناوه‌ندێکدا سیاسه‌ت و پلانه‌کانى داده‌ڕێژن که‌بریتین له‌ئیسماعیل قائانی، فه‌رمانده‌ى ئێستاى سوپاى قودس، ئیرەج مه‌سجدی، باڵیۆزى ئێستاى ئێران له‌عێراق، حه‌سه‌ن دانایى فه‌ڕ، باڵیۆزى پێشووى ئێران له‌عێراق، حه‌سه‌ن کازمى قومی، باڵیۆزى پێشووترى ئێران له‌عێراق، ئه‌حمه‌د سه‌بوری، به‌رپرسى هه‌ماهه‌نگیى جێگره‌وه‌ی فه‌رمانده‌ى سوپاى قودس، محه‌مه‌د جه‌لال مائاب، به‌رپرسى نۆژه‌نکرنه‌وه‌ى ئارامگاى ئیمامه‌کانى شیعه‌ له‌عێراق، حه‌سه‌ن پلاره‌ک، راوێژکارى تایبه‌ت و ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى فه‌رمانده‌یى سوپاى قودس. به‌سه‌رنجدانێکى کورت له‌ناوو ناونیشانى که‌سانى به‌ڕێوبه‌رو داڕێژه‌رى پلانى فه‌یله‌قى قودس ده‌رده‌که‌وێت که‌عێراق دۆسیه‌ى سه‌ره‌کیى ئه‌و فه‌یله‌قه‌یه‌و سه‌رنجى له‌سه‌ر عێراقه‌، بۆیه‌ به‌پێى ئه‌و به‌ڵگانه‌و ناسنامه‌ى ئه‌و که‌سانه‌ى که‌دامه‌زرێنه‌رى حه‌شدى شه‌عبى له‌عێراق بوون تێگه‌یشتن له‌وه‌ى حه‌شد له‌عێراق لقێک بێت له‌سوپاى پاسدارانى کۆمارى ئیسلامى ئێران قورس نییه‌. سه‌رکوتى کورد له‌سه‌ر ده‌ستى سوپاى پاسداران دواى سه‌رهه‌ڵدانى گه‌لان له‌ئێران له‌ساڵى  1979 ئۆپۆزسیۆنى کورد له‌ڕۆژهه‌ڵاتى کوردستان که‌ دیارترینیان کۆمه‌ڵه‌و دیموکرات و خه‌باتى ئیسلامى بوون دژى سیاسه‌ته‌کانى کۆمارى ئیسلامى ناڕه‌زایه‌تییان پیشانداو ئه‌مه‌ش کاردانه‌وه‌ى توندى سوپاى پاسدارانى لێکه‌وته‌وه‌و بۆ ماوه‌ى سێ ساڵ تاساڵى  1989 جه‌نگى قورس له‌نێوان پێشمه‌رگه‌کانى ئه‌و هێزانه‌و چه‌کدارانى سوپاى پاسداران روویدا که‌ به‌پێى ئاماره‌ نافه‌رمییه‌کان نزیکه‌ى (10) هه‌زار که‌س له‌هه‌ردوو لایه‌ن کوژراون و له‌و ژماره‌یه‌ش هه‌زارو  (200) زیندانیى کوردى سه‌ر به‌حزبه‌کانى رۆژهه‌ڵات و چالاکوان و تێکۆشه‌رى کورد له‌سێداره‌دران یان گولـله‌باران کران، که‌ئه‌مه‌ش بیره‌وه‌رییه‌کى ناخۆش و وێنه‌یه‌کى ناشیرینی له‌سه‌ر سوپاى پاسداران له‌لاى کورد له‌ڕۆژهه‌ڵاتى کوردستان دروستکردووه‌. له‌عێراق جه‌نگ و له‌ئه‌فغانستان هاوکاریى ئه‌مه‌ریکا ساڵى 2001 هێزه‌کانى ئه‌مه‌ریکاو به‌ریتانیاو سوپاى پاسدارانى کۆمارى ئیسلامى ئێران وه‌ک پشتیوانییه‌ک بۆ هێزه‌کانى ئه‌فغانستان به‌هه‌ماهه‌نگى ته‌واو توانیان دواى هێرشکردنه‌سه‌ر ئیماره‌تى ئیسلامى له‌شارى هه‌رات له‌ئه‌فغانستان شکست به‌گروپى تاڵیبان بێنن و ئه‌و گروپه‌ له‌و شاره‌ گه‌وره‌یه‌ى ئه‌و وڵاته‌ بکشێته‌وه‌و کۆتایى به‌ئیماره‌ته‌ ئیسلامییه‌که‌ى بهێنرێت. هاوکاریى سه‌ربازیى نێوان ئه‌مه‌ریکاو به‌ریتانیاو سوپاى پاسدارانى ئێران بووه‌ که‌ ئه‌وکات قاسم سوله‌یمانى و یه‌حیا ره‌حیم سه‌فه‌وی، سه‌رپه‌رشتیى هه‌ماهه‌نگیى چه‌کدارانى سوپاکه‌یان بۆ ئۆپه‌راسیۆنه‌ هاوبه‌شه‌که‌ کردووه‌ له‌کاتێکدا ئێران و ئه‌مه‌ریکا یه‌کتر به‌دوژمن و نه‌یارى سه‌ره‌کیى ناوده‌هێنن و قاسم سوله‌یمانى به‌فه‌رمانى دۆناڵد تره‌مپ سه‌رۆکى پێشوى ئه‌مه‌ریکا له‌به‌غدا به‌فڕۆکه‌ى بێفڕۆکه‌وان کوژراو ئه‌م دوو وڵاته‌ به‌ به‌رده‌وامى له‌عێراق ناکۆکییان هه‌یه‌و هه‌ندێکجار یه‌کتر تۆمه‌تبار ده‌که‌ن به‌هێرشکردنه‌ سه‌ر بنکه‌و پێگه‌کانى یه‌کترى. په‌لهاویشتنه‌کانى سوپاى پاسداران سوپاى پاسداران له‌ڕێگه‌ى دروستکردنى هێزى چه‌کداره‌وه‌ ده‌یه‌وێت نموونه‌ى خۆى دروستبکاته‌وه‌ وه‌ک حه‌شدى شه‌عبى له‌عێراق، جه‌یشى وه‌ته‌نى له‌سوریاو ئه‌نساروڵڵا له‌یه‌مه‌ن، ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ى هاوکاریى گروپه‌ چه‌کداره‌کانى حزبوڵاى لوبنان، حه‌ماس و فه‌تح له‌فه‌له‌ستین ده‌کات.  بۆیه‌ ئه‌و هێزه‌ له‌لایه‌ن ئه‌نجومه‌نى ئاسایشى نێوده‌وڵه‌تییه‌وه‌ سزا دراوه‌و ئه‌مه‌ریکا وه‌ک رێکخراوێکى تیرۆریستى له‌قه‌ڵه‌مى داوه‌، له‌کاتێکدا له‌ناوخۆى ئێرانیش وه‌ک حکومه‌تى یه‌که‌م ناوده‌هێنرێت، چونکه‌ ده‌سه‌ڵاته‌کانى له‌حکومه‌تى ره‌سمیى ئێران زیاتره‌و ئاستى جموجۆڵه‌کانیشى له‌بوارى ته‌کنه‌لۆژیاى سه‌ربازیی، بازرگانی، هه‌واڵگریى و..) له‌حکومه‌ت زیاتره‌.

هاوڵاتى ‌ رابه‌رى باڵاى ئیسلامى ئێران رایگه‌یاند:" ئێران مل بۆ فشاره‌کان نادات، به‌ڕێژه‌ى له‌سه‌دا 60% یۆرانیۆمى پیتێنراو ده‌توانێت به‌رهه‌بهێنێت". ئایه‌توڵا عه‌لى خامنه‌یى راشیگه‌یاند:"له‌ئێستادا هه‌وڵى به‌ده‌ستهێنانى چه‌کى ئه‌تۆمى ناده‌ین، به‌ڵام به‌پێى پێویستى خۆى رێژه‌ى پیتاندنى یۆرانیۆم به‌رزده‌که‌ینه‌وه‌".  

هاوڵاتى ‌ سه‌رچاوه‌یه‌ک له‌هێزه‌ ئه‌منییه‌کانى عێراق بڵاویکرده‌وه‌، ئه‌مشه‌و  سێ مووشه‌کى جۆرى 107 ملیمه‌ترى ئاڕاسته‌ى  بنکه‌ى ئاسمانیى به‌له‌د کران له‌ پارێزگاى سه‌لاحه‌ددین. هه‌روه‌ها ئاماژه‌ به‌وه‌شکراوه‌ که‌ هه‌رسێ موشه‌که‌که‌ له‌باره‌گاى پێشووى کۆمپانیاى سالى پۆته‌رى ئه‌مریکى که‌وتووه‌ته‌ خواره‌وه‌.  

هاوڵاتى ‌ سه‌رۆکى ویلایه‌ته‌ یه‌کگرتووه‌کانى ئه‌مریکا له‌یه‌که‌م په‌یوه‌ندى ته‌له‌فونیدا له‌گه‌ڵ بێنیامین ناتانیاهو سه‌رۆک وه‌زیرانى ئیسرائیل ئاماژه‌ى به‌وه‌کردووه‌ که‌ له‌باره‌ى ئێرانه‌وه‌ راوێژى پێ ده‌کات. کۆشکى سپى راگه‌یه‌ندراوێکى سه‌باره‌ت به‌ په‌یوه‌ندى ته‌له‌فۆنیى نێوان بایدن و ناتانیاهو بڵاوکرده‌وه‌. به‌پێى راگه‌یه‌ندراوه‌که‌ له‌ په‌یوه‌ندییه‌ ته‌له‌فۆنییه‌که‌دا، کاتێک بایدن باسى له‌ پابه‌ندى کردووه‌ سه‌باره‌ت به‌ ئاسایشى ئیسرائیل، ئه‌وه‌شى خستووه‌ته‌ڕوو که‌ به‌نیازى به‌هێزکردنى هاوبه‌شیى ئه‌مریکا-ئیسرائیلن به‌ هه‌موو ئاراسته‌کانییه‌وه‌ و به‌ هاریکارى به‌رگرییشه‌وه‌. هاوکات هه‌ردوولا جه‌ختیانکرده‌وه‌" له‌سه‌ر گرنگیى پشتیوانیکردن له‌یه‌کترى و راوێژى نزیک له‌نێوان هه‌ردوو وڵاتدا سه‌باره‌ت به‌ بابه‌ته‌ ئه‌منییه‌ هه‌رێمییه‌کان به‌ ئێران-یشه‌وه‌". هه‌روه‌ها له‌ راگه‌یه‌ندراوه‌که‌دا هاتووه‌: ''سه‌رۆک جه‌ختى له‌سه‌ر پشتیوانى ئه‌مریکا کرده‌وه‌ له‌ قۆناغى ئاساییکردنه‌وه‌ى په‌یوه‌ندییه‌کانى نێوان ئیسرائیل له‌گه‌ڵ جیهانى عه‌ره‌بى و ئیسلامییدا. ئاماژه‌ى به‌وه‌یش کرد که‌ گرنگیى ده‌دات به‌ هه‌وڵه‌کانى بڵاوکردنه‌وه‌ى ئاشتیى له‌ ناوچه‌که‌دا، به‌ ئاشتیى نێوان ئیسرائیل و فه‌ڵه‌ستینیه‌کانیشه‌وه‌". ناتانیاهۆ و بایدن ئه‌وه‌شیان دووپاتکردووه‌ته‌وه‌ که‌ دڵنیاییاندا له‌باره‌ى ئه‌وه‌ى که‌ درێژه‌دان به‌ هاریکاریى ستراتیجى دژ به‌و ململانێیانه‌ى له‌ ناوچه‌که‌دا رووبه‌ڕووى ده‌بنه‌وه‌ له‌ به‌رژه‌وه‌ندى هه‌ردوو وڵاتدایه‌.  

هاوڵاتى ئه‌میندارى گشتى ناتۆ له‌ کۆنفڕانسێکى رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند، هاوپه‌یمانیه‌تیه‌که‌یان بڕیاریداوه‌ ژماره‌ى سه‌ربازه‌کانى له‌ عێراق له‌ 599 سه‌ربازه‌وه‌ بۆ پێنج هه‌زار سه‌رباز زیاد بکه‌ن. ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌،18ى شوباتى 2021 یه‌نس ستۆلتنبێرگ، ئه‌میندارى گشتى هاوپه‌یمانى ناتۆ له‌ کۆنفڕانسێکى رۆژنامه‌وانى رایگه‌یاند، بڕیاریانداوه‌ ژماره‌ى ئه‌ندامانى هێزه‌که‌یان له‌ 500 سه‌ربازه‌وه‌ بۆ پێنج هه‌زار سه‌رباز زیاد بکه‌ن. هه‌روه‌ها باسى فراوانترکردنى رۆڵى ناتۆى کرد له‌ عێراقدا به‌جۆرێک له‌ رێگاى راهێنانه‌وه‌ پاڵپشتى زیاتر به‌هێزه‌ عێراقییه‌کان بکرێت. ئه‌وه‌شى خستووه‌ته‌ڕوو، به‌رنامه‌ى راهێنانه‌که‌ له‌ دامه‌زراوه‌ ئه‌منییه‌کانى عێراق و ده‌ره‌وه‌ى به‌غداى پایته‌خت ده‌بێت.

هاوڵاتى هێزه‌کانى سوریاى دیموکرات (هه‌سه‌ده‌) ڕایده‌گه‌یه‌نێت: له‌ ئۆپه‌راسیۆنێکدا له‌ ناوچه‌کانى دێرزور، ده‌یان چه‌کدارى داعشیان ده‌ستگیرکردون ‌و ده‌ستیشیان به‌سه‌ر چه‌ندین پارچه‌ چه‌کدا گرتووه‌. هه‌سه‌ده‌، ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌ 18ى شوباتى 2021، راگه‌یه‌نراوێکى له‌باره‌ى ئۆپه‌راسیۆنه‌که‌وه‌ بڵاو کردوه‌ته‌وه‌ ئاماژه‌ى به‌وه‌کردووه‌ که‌ ئۆپه‌راسیۆنه‌که‌ که‌ له‌به‌روارى 4 تا 14ى شوبات ئه‌نجامیان داوه‌، له‌ تۆڵه‌ى کوشتنى سه‌عیده‌ فه‌یسال، هاوسه‌رۆکى ئه‌نجومه‌نى گه‌لى شارۆچکه‌ى ته‌ل شه‌عیر و جێگره‌که‌ى هند له‌تیف. هه‌روه‌ها راشیده‌گه‌یه‌نن بۆ ڕێگریکردن  بوه‌ له‌ ڕێکخستنى له‌ چه‌کدارانى داعش و به‌هێزبونیان له‌ ناوچه‌که‌دا. هێزه‌کانى سوریاى دیموکرات جه‌خت له‌وه‌ ده‌که‌نه‌وه‌ که‌ له‌ ئۆپه‌راسیۆنه‌که‌دا له‌ ناوچه‌کانى دێرزور که‌ به‌ به‌شداریى هێزه‌کانیان، یه‌په‌گه‌، یه‌په‌ژه‌ و ئاسایشى ناوخۆ به‌ڕێوه‌چووه‌، توانیویانه‌ 87 چه‌کدارى داعش ده‌ستگیربکه‌ن که‌ بکوژى ئه‌و دو ژنه‌یشى تێدایه‌"ده‌ست به‌سه‌ر چه‌ند جبه‌خانه‌یه‌کى داعشدا گیراوه‌ که‌ ده‌یان جۆر ‌و چه‌ک ‌و ته‌قه‌مه‌نییان تێدا بووه‌".