كۆمەڵ: سورین لەسەر بڕیاری بایكۆتكردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی كوردستان

هاوڵاتی وتەبێژێکی هاوپەیمانێتی ناتۆ وتی سکرتێری گشتی هاوپەیمانێتییەکە یانس ستۆڵتنبێرگ ماوەی سەرۆکایەتییەکەی لە مانگی 10 تەواو دەبێت، وەکو چۆن پلانی بۆ داندراوە. ئەمەش دوای ئەوەی ڕۆژنامەیەک بڵاویکردەوە هەوڵی درێژکردنەوەی ماوەی سەرۆکایەتییەکەی دەدرێت. وتەبێژی هاوپەیمانێتی ناتۆ ئۆوانا لونگیسکو وتی " ئەرکەکەی سکرتێری گشتی یانس ستۆڵتنبێرگ سێ جار درێژکراوەتەوە، بۆ ماوەی نزیکەی 9 ساڵ خزمەتی کردووە." وتیشی،"ماوەی سکرتێری گشتی لە مانگی تشرینی یەکەمی ئەمساڵ کۆتایی دێت و نیازی نییە داوای درێژکردنەوەیەکی دیکەی ڕاسپاردەکەی بکات". ئەمەشلەکاتێکدایە،لە ماوەی ڕابردوودا ڕۆژنامەی وێڵت ئەم سۆنتاگی ئەڵمانی بڵاویکردەوە ماوەی سەرۆکایەتییەکەی ستۆڵتنبێرگ جارێکی دیکەش درێژ دەکرێتەوە، ئەوەش بەهۆی ئەوەی هاوپەیمانێتییەکە دەیەوێت جێگیریی ناو ناتۆ لە ماوەی جەنگەکەی ناو ئۆکرانیادا بپارێزێت. ستۆڵتنبێرگ لە ساڵی 2000 بۆ 2001 و دواتریش لە ساڵی 2005 ەوە بۆ ساڵی 2013 وەکو سەرۆک وەزیری نەرویج کاری کردووە، ساڵێک دوای ئەوە وەکو سکرتێری گشتی هاوپەیمانێتی ناتۆ دەستنیشانکرا. وەکو وەزیری دارایی و وەزیری وزەش کاری کردووە. هاوکات،تاوەکو ئێستا هیچ بڕیارێک نەدراوە سەبارەت بەوەی کێ شوێنی ستۆڵتنبێرگ دەگرێتەوە، بەڵام سەرۆک وەزیری ئیسپانیا پێدرۆ سانچێز و وەزیری بەرگری بەڕیتانیا بێن واڵاس لە نێو ئەو کەسانەدان کە کاندید کراون بۆ پۆستەکە.

هاوڵاتی رێکخەری فریاگوزاری خێرای نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، ژمارەی قوربانیەکانی بومەلەرزەکەی باکوری کوردستان و تورکیا – رۆژئاوای کوردستان و سوریا دوو ئەوەندە زیاد دەبێت. مارتن گریفیتس رێکخەری فریاگوزاری خێزای نەتەوە یەکگرتووەکان لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ سکای نیوز رایگەیاند، پێشبینی دەکرێت دەیان هەزار کەسی دیکە لە بومەلەرزەکەی تورکیا و سوریادا گیانیان لەدەست بدەن و وتی، " ئەمە دۆخێکی مەترسیدارە. ئەم دۆخە بە راستی وڵامێکی توندی سروشتیە. تاوەکو ئێستاش زۆر کەس لەژیر باڵەخانە داڕماوەکاندان. بۆیەش تاوەک ئێستا ئاماری راستەقینەمان رانەگەیاندووە. مارتن گریفیتس دەشڵێت، ٧٢ کاتژمێر دوای بومەلەرزەکە وەک 'کاتی زێڕین' دەزانرێت، بەڵام ئەو کاتە تیپەڕیوە و تاوەکو ئێستا هەندێک مرۆڤ هەیە کە زیندوون و دەرنەهێنراون. زەحمەتە بڕیار بدرێت، کەی کۆتایی بە هەڵمەتی رزگارکردن دەهێندرێت. ستیفان دوجاریک وتەبێژی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکانیش لە بەرنامەی تۆدەی رادیۆی چواری بی بی سی وتی، بۆ ئەوەی تیمەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان بگەنە هەندێک ناوچەی سوریا، دانوستان بەردەوامە و داوای لە وڵاتان کرد پشتیوانی و هاوکاری لەم رووەوە بکەن. ئەمەش لە کاتێکدایە کە بەگوێرەی دوایین ئامار، لە باکوری کوردستان و تورکیا، ٢٤ هەزار و ٦١٧ کەس گیانیان لەدەستداوە و ٨٠ هەزار و ٢٧٨ کەسیش بریندارن.

هاوڵاتی بەهۆی بومەلەرزە وێرانکەرەکەی تورکیا وسوریاوە، ئەرمینیا وتورکیا دوای ٣٥ ساڵ دەروازە سنوریەکانیان کردەوە، ئەو دەروازەیەش دەکەوێتە  سنوری ئالیجان و ئەرمینیا لەڕیگەیەوە هاوکاریە مرۆیەکان دەگەێنێتە تورکیا. سەردار کلێچ، نێردەی تایبەتی تورکیا بۆ ئاساییکردنەوەی پەیوەندیەکانی نێوان تورکیا وئەرمینیا  لە تویتێکدا رایگەیاند، " هەمیشە ئەم هاوکاریی و بەخشندەییەی  خەڵکی ئەرمینیام لەبیر دەمێنێتەوە کە خەڵکی ئەرمینیا  بۆ کەمکردنەوەی ئازار و مەینەتیەکانی گەلەکەمان لە ناوچە بومەلەرزە  لێدراوەکانی تورکیا ناردویانە". هاوکات سەردار کلێچ لە تویتەکەیدا چەند وینەیەکی بارهەڵگرەکانی ئەرمینیای بڵاوکردۆتەوە کە بە دەروازەی سنوری ئالیجاندا تێدەپەڕن و هاوکاریەکان دەگەێننە تورکیا. لەگەڵ ئەوەشدا تورکیا ساڵی ٢٠٢١ لەڕێگەی نێردەی تایبەتیەوە هەوڵی ئاساییکردنەوەی پەیوەندیەکانی لەگەڵ ئەرمینیادا داوە. دواین جار کە ئەو دەروازانە بەکارهاتبن لەلایەن تورکیا و ئەرمینیاوە، ساڵی ١٩٨٨ بوو کە بومەلەرزەیەکی وێنرانکەر بەپلەی ٦.٨ پلەی ڕێختەر باکوری ئەرمینیای هەژاند و زیاتر لە ٢٥ هەزار قوربانی لێکەوتەوە. ئەمەش لەکاتێکدایە کە تورکیا وئەرمینیا  هەمیشە پەیوەندیەکانیان گرژی وئاڵۆزی تیدابووە ئەوەش بەهۆی جینۆسایدی ئەرمەنەکان لەسەردەمی عوسمانیەکاندا.

جەلا هۆرێنی  فڕۆکەیەکی شەڕکەری ئەمریکی لە ئۆپەراسیۆنێکی هاوبەشی کەنەدا و ئەمریکا، لە ئاسمانی کەنەدا، شتێکی نەناسراوی خستە خوارەوە. ئەمەش دوای ئەوە دێت کە هەفتەیەک لەمەوبەر ئەمریکا باڵۆنێکی سیخوڕی چینی گومانلێکراوی خستە خوارەوە.  جەستن ترودۆ، سەرۆکوەزیرانی کەنەدا کە ڕایگەیاندووە، فەرمانی دابەزاندنی تەنەکە داوە، لە تویتێکدا نووسیویەتی، "فڕۆکەی کەنەدا و ئەمریکا بەهاوبەشی، فڕۆکەیەکی جۆری F-22ی ئەمریکیش بە سەرکەوتوویی تەقەی لە تەنەکە کردووە". هێزەکانی کەنەدا لە یوکۆن (Yukon)ئێستا پاشماوەی ئەو تەنە وەرئەگرنەوە و شیکاری دەکەن"، ئاماژەی بەوەشکرد کە لەگەڵ سەرۆکی ئەمریکا جۆ بایدن قسەی کردووە لەسەر دوایین تەنی نەناسراو.  ئانیتا ئاناند وەزیری بەرگری کەنەدا لە تویتێکدا ڕایگەیاندووە لەگەڵ لۆید ئۆستین وەزیری بەرگری ئەمریکا قسەی کردووە و ئەو دووانە "دووپاتیان کردەوە کە هەمیشە پێکەوە بەرگری لە سەروەری وڵاتی خۆیان دەکەین". لێرەدا خاڵە سەرەکییەکانی ئەم چیرۆکە دەخەینەڕوو: هەفتەی ڕابردوو ئەمریکا ڕایگەیاندبوو، باڵۆنە سیخوڕییە گومانلێکراوەکانی چینی خستۆتە خوارەوە کە بەشێکن لە "بەلەمێک" کە پێنج کیشوەری گرتووەتەوە. وەزارەتی بەرگری ئەمریکا ڕایگەیاند، فڕۆکەکانی ئەمریکا و کەنەدا پێکەوە فڕیون بۆ ئەوەی ڕووبەڕووی ئەو تەنە ببنەوە. پات ڕایدەر، وتەبێژی پنتاگۆن ڕایگەیاند، "سەرۆک بایدن ڕێگەی بە فڕۆکە جەنگییەکانی ئەمریکا داوە کە ڕاسپێردراون بۆ فەرماندەیی بەرگری ئاسمانی ئەمریکای باکوور (NORAD) بۆ ئەوەی لەگەڵ کەنەدا کاربکەن بۆ دابەزاندنی تەنێکی ئاسمانی لە بەرزایی بەرز بەسەر باکووری کەنەدا ئەمڕۆ". ئاماژەی بەوەشکردووە، یەکێک لە دوو فڕۆکەی جەنگی ئێف ٢٢ مووشەکێکی جۆری AIM 9Xی تەقاندووە کە کەوتۆتە خوارەوە. کۆشکی سپی ڕایگەیاندووە، جۆ بایدن و جەستن ترودۆ "دەستخۆشییان لە هاوبەشی بەهێز و کاریگەری نۆراد و فەرماندەیی باکووری ئەمریکا کردووە و ڕێککەوتوون لەسەر بەردەوامبوون لە هەماهەنگییە نزیکەکانیان بۆ دۆزینەوە و بەدواداچوون و بەرگریکردن لە ئاسمانەکەمان". تەنەکە لە ئاسمانی یوکۆن (Yukon)کە هاوسنوورە لەگەڵ ئەلاسکا خراوەتە خوارەوە و هەفتەی ڕابردوو فڕۆکە جەنگییەکانیش تەنێکی دیکەیان خستە خوارەوە. سەرچاوە: 1-BBC 2-CTV News  3-Hindustan Times 4-CBC News  جەلال هۆرێنی/ کەنەدا

هاوڵاتی دوای ئەوەی سوپای ئەمریکا لە چواری شوبات "بالۆنی سیخوڕی" لە ئاسمانی وڵاتەکەی خستەخوارەوە، ئیدارەی واشنتۆن شەش کۆمپانیای چینی خستە لیستی رەشی هەناردەکردنەوە بە پاساوی ئەوەی کە پشتگیریان لە بەرنامەکانی باڵۆنە چاودێرییەکەی حکوومەتی پەکین کردووە. وەزارەتی بازرگانیی ئەمریکا لە راگەیەندراوێکدا ئەوەی خستووەتەڕوو، ئەو شەش کۆمپانیا چینییە بڕیاریان داوە بە پێچەوانەی بەرژەوەندییەکانی ئاسایشی نیشتمانی یان سیاسەتی دەرەوەی ئەمریکا مامەڵە بکەن. ئاماژە بەوەش کراوە لەو چوارچێوەیەدا، ئەو کۆمپانیا چینییانە زیادکراون بۆ لیستی رەشی هەناردەکردن، هەروەها باس لەوە کراوە ئەم کۆمپانیایانە پاڵپشتیی هەوڵەکانی بەرنامە ئاسمانییەکانی سوپای رزگاری گەل و بەتایبەت کەشتی ئاسمانی و باڵۆنەکانی چینیان کردووە. هەر لە راگەیەندراوەکەدا ئاماژە بەوە کراوە، هەریەک لە کۆمپانیاکانی تەکنەلۆجیای فڕۆکەوانیی نانجیانگ-ی پەکین، کۆمپانیای گرووپی تەکنەلۆجیای ئەلیکترۆنی پەیمانگای توێژینەوەی چین، ٤٨هەمین پەیمانگای توێژینەوەی چین، تەکنەلۆجیای دۆنگوان لینگکۆنگ، گرووپی زانست و تەکنەلۆجیای فڕۆکەوانی Eagles Men، تەکنەلۆجیای فڕۆکەوانی گوانگژۆ تیان-های-شیانگ و زانست و تەکنەلۆجیای فڕۆکەوانی Shanxi Eagles Men خراونەتە لیستی رەشەوە.

سزادان و دەستگیرکردنی چالاکوانان و گەنجانی کورد بەردەوامە و لە یەک رۆژدا سێ کاسبار و کۆڵبەر کوژران و  ناڕەزایەتیی و کاردانەوەکان دژی کۆماری ئیسلامی لە پێنج مانگ نزیک دەبێتەوە و لە دەیان وڵاتی جیهان خۆپیشاندان و ناڕەزایەتیی دژی دەسەڵاتی ئێران بەڕێوەچو و فەڕەنسا دوای ئازادکردنی هاوڵاتییەکی داوای ئازادکردنی ژمارەیەکی دیکە لە هاوڵاتییانی زیندانیکراوی لە ئێران دەکات. کوشتن و سزادان لە رۆژهەڵات بەردەوامە سەڵاح ئازادیی، مامۆستا لە شاری مەریوان بە تۆمەتی بانگەشە دژی کۆماری ئیسلامی ئێران لە لایەن لقی یەکی دادگای ئەو شارەوە سزای یەک ساڵ زیندانیی بەسەردا سەپێنرا. لە شاری بۆکان گەنجێک بە تۆمەتی بەشداریی لە ناڕەزایەتییەکان هەشت مانگ زیندانیی و لێدانی 30 قامچیی بەسەردا سەپێنرا. تەنها لە یەک رۆژدا کۆڵبەرێک و سێ کاسبکاری کورد لە رۆژهەڵاتی کوردستان بە گوللـەی هێزە ئەمنییەکان کوژراون. پێگەی کۆڵبەرنیوز و مافەکانی مرۆڤ لە کوردستان بڵاویان کردوەتەوە؛ رۆژی هەینی (10/2/2023) لە شاری کامیاران دو گەنجی کەسبکاری کورد لە لایەن هێزە ئەمنییەکانەوە تەقەیان لێکراوە و گیانیان لەدەستداوە و هاوکات لە ناوچەی رەبەت سەر بە شاری سەردەشت بەهۆی تەقەی هێزە ئەمنییەکانەوە کۆڵبەرێک بەناوی حسێن محەمەدی کە باوکی دو منداڵ بوە، گیانی لەدەست داوە. لە دەیان شاری وڵاتانی جیهان خۆپیشاندان دژی کۆماری ئیسلامی بەڕێوەچو رۆژی شەممە لە پاریس، ئەڵمانیا، ئۆسترالیا، ئەمریکا، کۆریای باشور، سوید، بەریتانیا، نەرویج، ئیتاڵیا، قوربرس، دانیمارک، نەمسا، بولگاریا، نیوزلەندا، ئیسپانیا جگە لە پایتەختی ئەو وڵاتانە لە زۆربەی شارە گەوەرەکانی دیکەشدا گردبونەوە و خۆپیشاندان دژی کۆماری ئیسلامی ئێران بەڕێوەچو. خۆپیشاندانەکانی چالاکوانانی کورد و ئێران لەو وڵاتانە هاوکات بو لەگەڵ یادی 44 ساڵەی دامەزراندنی کۆماری ئیسلامی. وتارەکی سەرۆک کۆماری ئێران هاککرا گروپێکی هاککەر بە ناوی (عەدالەتی عەلی) ئەمڕۆ و لە کاتی وتاردانی ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆک کۆماری ئێران، پەخشی راستەوخۆی تەلەڤیزیۆنی ئەو وڵاتەیان هاک کرد و داوایان لە خەڵک کرد بەشێوەیەکی فراون بژێنەوە سەر شەقامەکان و کۆتایی بە نادادپەروەریی و گەندەڵیی کۆماری ئیسلامی بهێنن. هاککردنی پەخشی راستەوخۆی ئەو تەلەڤیزیۆنە هاوکات بو لەگەڵ بەڕێوچونی یادی 44 ساڵەی دامەزراندنی کۆماری ئیسلامی لە ئێران.   ئەڵمانیا 160 سیخوڕی ئێران دەستگیر دەکات رۆژنامەیەکی ئەڵمانی ئاشکرای دەکات دەزگای هەواڵگریی وڵاتەکە ژمارەیەک سیخوڕی کۆماری ئیسلامیی لە ئەڵمانیا دەستگیر کردوە کە زانیارییان لەسەر ئەو هاوڵاتییانە کۆکردوەتەوە کە بە رەگەزنامە خەڵکی ئێرانن. رۆژنامەی وێڵ ئەم سۆناتگ(Welt am Sonntag)ی ئەڵمانیا بڵاوی کردوەتەوە؛ بە پێی ئەو زانیارییانەی دەزگای هەواڵگریی ناوخۆی وڵاتەکە بە رۆژنامەکەی راگەیەنادوە، سیخوڕی و کاری هەواڵگریی کۆماری ئیسلامی لە دوای سەرهەڵدانی ناڕەزایەتییەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران بە شێوەیەکی بەرچاو لە ئەڵمانیا زیادی کردوە. بە پێی زانیارییەکانی دەزگای هەواڵگریی ناوخۆی ئەڵمانیا؛ کۆماری ئیسلامی لە رێگەی دەیان کەسەوە هەوڵی کۆکردنەوەی زانیاریی داوە لەسەر ناسنامە و شوێن و پیشەی ئەو کەسانەی نەیاری دەسەڵاتی ئێرانن و بە دیاریکراوی زانیاریی لەسەر ئەو کەسانە کۆکردوەتەوە کە خەڵکی ئێران و نیشتەجێی ئەڵمانیان. مامۆستایەکی کورد و پزیشکێکی چالاکوان ئازاد کران مامۆستایەکی کورد و پزێشکێکی چالاکوانێکی ئێران دوای نزیکەی 300 رۆژ مانگرتن و پێنج ساڵ زیندانیی ئازاد کرا . زارا محەمەدی، مامۆستای زمانی کوردی و خەڵکی شاری سنە لە رۆژهەڵاتی کوردستان رایگەیاندوە؛ دوای زیاتر لە ساڵێک زیندانیی بە بێ ئاگادارکردنەوەی پارێزەرەکەی ئێوارەی هەینی ئازدا کراوە. محەمەدی کە سەرۆکی رێکخراوی (نۆژین)-ە بۆ چالاکی مەدەنی و کەلتورییەکان پێشتر بە تۆمەتی دروستکردنی رێکخراوی نایاسایی سزایی پێنج ساڵ زیندانیی بەسەردا سەپێنرابو کە دوای تێپەڕێنی زیاتر لە ساڵێک لە سزاکەی. ئازادکراوە. لە لایەکی دیکەوە رێکخراوەکانی مافی مرۆڤ لە ئێران بڵاویان کردەوە؛ فەرهاد مەیسەمی، پزیشک و چالاکوانی مەدەنی کە بەهۆی ناڕەزایەتیی سیاسی و مرۆیی زیاتر لە شەش ساڵ زیندانیی بەسەردا سەپێنرابو، لە چواچێوەی لێبوردنێکی گشتیی لە ئێران ئازاد کرا. فەرهاد مەیسەمی تەمەن 53 ساڵ کە پزیشک بوە، بە تۆمەتی چالاکیی مەدەنی و دژایەتیی کۆماری ئیسلامی ئێران نزیکەی پێنج ساڵ زیندانیی کراوە و زیاتر لە نۆ مانگ بو دژی لەسێدارەدان لەو وڵاتە مانی لە خواردن گرتبو. جەستەی پاڵەوانێک دوای زیندانیکردن لە ئێران رۆژی شەممە وێنەی خالید پیرزادە، خەڵکی شاری ئەهواز لە باشوری ئێران بڵاو کرایەوە کە دوای پێنج ساڵ زیندانیکردن ئازاد کراوە بەڵام وێنەی ئەو پاڵەوانە دەری دەخات دۆخی زیندان و ئەشکەنجەدانی تا چ ئاستێک کاریگەریی لەسەر جەستەی هەبوە. پیرزادە بە تۆمەتی بانگەشە دژی کۆماری ئیسلامی ئێران و ئەندامێتی لە رێکخراوێکی نەیار بۆ ماوەی پێنج ساڵ لە زیندانەکانی ئێراندا بوە و لەو ماوەیەدا بەهۆی ئەشکەنجەدان و دەربڕینی ناڕەزایەتیی و مانگرتن روبەڕوی کێشەی تەندروستیی بوەتەوە.     فەڕەنسا داوای ئازدکردنی هاوڵاتییانی وڵاتەکەی لە ئێران دەکات فەڕەنسا رایگەیاند؛ هاوڵاتییەکی زیندانیکراوی لە ئێران ئازاد کراوە و باڵیۆزەکەشی لە تاران داوای ئازدکردنی هاوڵاتییانی دیکەی وڵاتەکەی کردوە. ئاژانسی فڕانس پرێس بڵاوی کردوەتەوە؛شەوی شەممە فەریبا عادلخا ، خەڵکی ئێران  کە هەڵگری رەزگەزنامەی فەڕەنسایە دوای سێ ساڵ لە زیندان ئازادکراوە. سەرچاوەیەک لە کەسوکاری ئەو زیندانییە رایگەیاندوە؛ رون نییە ئەو عادلخا دەتوانێت گەشتی دەرەوە بکات یان نا.. چونکە پێشتر سزای پێنج ساڵ زیندانیی بەسەردا سەپێنراوە و سێ ساڵی لە زیندان ماوەتەوە فەریبا عەدالخا، توێژەری سیاسیی هاوڵاتیی فەڕەنسا ساڵی 2019 دوای گەشت بۆ ئێران دەستگیرکرا و تۆمەتی سیخوڕیی خرایە پاڵی و لە لایەن دادگایەی تاران سزای پێنج ساڵ زیندانیی بەسەردا سەرپێنرا. پێشتر وەزارەتی دەرەوەی فەڕەنسا رایگەیاندبو، باڵیۆزی نوێ ئەو وڵاتە لە تاران داوای لە ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆک کۆماری ئێران کردوە کە حەوت هاوڵاتی فەڕەنسی-ئێرانیی ئازاد بکات کە بە تۆمەتی ناڕاست دەستگیرکراون و لە زیندانەکانی ئێراندان.

هاوڵاتی پۆلیسی ناوخۆی مێرسیساید لە بەریتانیا  ڕۆژی شەممە ڕایگەیاند، خۆپیشاندانێکی دژە کۆچبەران لە دەرەوەی هۆتێلێکی پەناخواز لە باکوری ڕۆژئاوای ئینگلتەرا بووە هۆی توندوتیژی و لە ئەنجامدا 15 کەس دەستگیر کراون. بەشی پۆلیسی مێرسێساید گوتی ئەفسەرێکی پۆلیس و دوو هاووڵاتی توشی برینی لاوەکی بوون لە کاتی خۆپیشاندانەکەی  شەوی هەینی لە شاری سێنسلی گوندێک کە دەکەوێتە 13.5 کیلۆمەتر (8.4 میل) لە شاری لیڤەرپوڵ. هێزەکانی پۆلیس گوتیان هەندێک لە خۆپیشاندەران ئۆتۆمبیلێکی پۆلیسیان سوتاندووە ئەو کەسانەی دەستگیرکراون،  تەمەنیان لەنێوان تەمەنی 13 بۆ 54 ساڵ بووە. سەرۆکی مێرسیساید کۆنستبڵ سیرینا کەنەدی وتی: "ژمارەیەک کەس کە شەوی ڕابردوو لە هۆتێلی سویتس دەستگیرکران بەنیازبوون خۆپیشاندانێکی پلان بۆ داڕێژراو بکەن و بەکاربێنن بۆ ئەنجامدانی ڕەفتاری توندوتیژ و قێزەون". "ئەوان بە چەکوش و کەلوپەلی ئاگرینەوە چەکدار بوون بۆ ئەوەی ئەوەندەی لەتوانایاندا بێت کێشە دروست بکەن و کردەوەکانیان دەبووە هۆی ئەوەی کە ئەندامانی پۆلیس وهاوڵاتی ئاسای  بە سەختی بریندار بن یان خراپتر". ئەوەشی ڕونکردەوە،" لەوانەیە هۆکاری دروستبونی خۆپیشاندانەکە بۆ ئەوە بگەڕێتەوە ئەفسەرەکان ئاگادار کراونەتەوە لە پڕوپاگەندەکان لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان پێش ئەوەی ناڕەزاییەکان دەستپێبکەن  دەربارەی ڕوداوێک گوایە پێشتر لە هەفتەکە "پیاوێک هەڵسوکەوتی نەشیاوی کردوە بەرامبەر کچێکی هەرزەکار". ئەو وتی کە پیاوێک لە تەمەنی ٢٠ ساڵیدا لەسەر ئەو ڕوداوە "لە بەشێکی دیکەی وڵاتەکە" دەستگیر کراوە، بەڵام دواتر دوای ئامۆژگاریەکانی خزمەتگوزاری جێبەجێکاری تاج (سی پی ئێس) ئازاد کراوە. سیرینا ڕاشیگەیاند لێکۆڵینەوەکان بەردەوامن و کوتی"بڵاوکردنەوەی پڕوپاگەندە و زانیاری هەڵە کاریگەری تەواوی لەسەر هەڵسوکەوتی هاوڵاتییان هەیە و دەکرێت ڕوداوی نەخوازراوی لێبکەوێتەوە وتیشی وتی هیچ پاساوێک نییە بۆ توندوتیژییەکانی ڕۆژی هەینی .

هاوڵاتی وتەبێژی پنتاگۆن ڕایگەیاند فڕۆکەیەکی جەنگیی ئێف-22ی ئەمریکی لە ڕۆژی هەینیدا تەنێکی نەناسراوی لە بەرزاییەکانی  ئالاسکا خستۆتە خوارەوە. ئەمڕۆ شەممە لە کۆنگرایەکی ڕۆژنامەوانیدا پاتریک ڕایدەر وتەبێژی پنتاگۆن ڕایگەیاند فڕۆکە جەنگییەکانی ئەمریکا ڕۆژی هەینی توانییان تەنێکی نەناسراو لە ئاسمانی ئالاسکا بخەنە خوارەوە کە قەبارەی سەیارەیەکی بچوکی هەبووە . وتیشی "نازانین کێ خاوەنی ئەو تەنەیە و بێگومان زانیاری زیاترمان دەستدەکەوێت دوای ئەوەی ئەو پاشماوەیەی لێیماوەتەوە دۆزیمانەوە بۆ لێکۆڵینەوە" سەبارەت بە هۆکاری خستنەخوارەوەی تەنەکە وتی،"ترسی ئەوەمان هەبووە مەترسی لەسەر گەشتە فڕۆکەوانییەکان دروست بکات هەر بۆیە بە فەرمانی سەرۆکی ئەمریکا خستمانە خوارەوە". هەریەک لە پێنتاگۆن و کۆشکی سپی ڕەتیانکردەوە زانیاری زیاتر لەسەر ئەو تەنە بەن کە زۆر لەو باڵۆنە چینییە بچوکتربووە کە خرایە خوارەوە لە کەنار ئاوەکانی کالیفۆرنیا دوای ئەوەی ئەمریکا بە باڵۆنی سیخوڕی ناویبرد. هاوکات ڕایدەر ئەوەشی ڕونکردەوە ، ئەو فڕۆکەوانەی تەنەکەی خستۆتە خوارەوە وتویەتی، کە تەنەکە بچوکبووەو فڕۆکەوانی تێدا نەبووە ئەوەشی زیاد کرد کە تەنەکە توانای مانۆڕی نەبووەو و لە فڕۆکە نەچووە. لە ئێستادا بەرپرسانی ئەمریکا کەوتۆنەتە ژێر پرسیاری ئەوەی هۆکاری بڵاونەکردنەوەو ڕەتکردنەوەی پێدانی زانیاری زیاتر لەسەر ئەو تەنە و نەناسینەوەی لە لایەن فڕۆکەوانە بەئەزمون و هەواڵگری ئەو وڵاتەوە ئەبێت چیبێت. پێنتاگۆن گوتی بۆ یەکەم جار پێنجشەممە بە بەکارهێنانی ڕادارەکان دۆزرایەوە. پاشان فڕۆکەی ئێف-35 نێردراوە بۆ لێکۆڵینەوە و بۆیان دەرکەوتووە تەنەکە بە نزیکەیی ٤٠٠٠٠ پێ (١٢١٩٠ مەتر) فڕیوە لە ئاراستەیەکی باکووری رۆژهەلاتدا، هەربۆیە ئەمەش مەترسی بۆ هاتووچۆی ئاسمانی مەدەنی دروست کردوە. ئۆبجێکتەکە لە کەناری باکووری ڕۆژهەڵاتی ئەلاسکا خرایە خوارەوە لەسەر ئاوی بەستووی خاکی ئەمریکا لە نزیک سنووری کەنەدا.

رۆژنامەیەکی ئەڵمانی ئاشکرای دەکات دەزگای هەواڵگریی وڵاتەکە ژمارەیەک سیخوڕی کۆماری ئیسلامیی لە ئەڵمانیا دەستگیر کردوە کە زانیارییان لەسەر ئەو هاوڵاتییانە کۆکردوەتەوە کە بە رەگەزنامە خەڵکی ئێرانن. رۆژنامەی وێڵ ئەم سۆناتگ(Welt am Sonntag)ی ئەڵمانیا بڵاوی کردوەتەوە؛ بە پێی ئەو زانیارییانەی دەزگای هەواڵگریی ناوخۆی وڵاتەکە بە رۆژنامەکەی راگەیەنادوە، سیخوڕی و کاری هەواڵگریی کۆماری ئیسلامی لە دوای سەرهەڵدانی ناڕەزایەتییەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران بە شێوەیەکی بەرچاو لە ئەڵمانیا زیادی کردوە. بە پێی زانیارییەکانی دەزگای هەواڵگریی ناوخۆی ئەڵمانیا؛ کۆماری ئیسلامی لە رێگەی دەیان کەسەوە هەوڵی کۆکردنەوەی زانیاریی داوە لەسەر ناسنامە و شوێن و پیشەی ئەو کەسانەی نەیاری دەسەڵاتی ئێرانن و بە دیاریکراوی زانیاریی لەسەر ئەو کەسانە کۆکردوەتەوە کە خەڵکی ئێران و نیشتەجێی ئەڵمانیان. رۆژنامەکە ئاماژەی بەوە کردوە؛ دەزگای هەواڵگریی ئەڵمانیا لە نزیکەی پێنج مانگی رابردودا 160 کەسی دیاریی کردوە کە سەرقاڵی کاری سیخوڕی و کۆکردنەوەی زانیارییەکان بون بۆ کۆماری ئیسلامی ئێران. وەزارەتی ناوخۆ لە ماوەی رابردودا ئاشکرای کرد کە لانیکەم 270 هەزارکەسی خەڵکی ئێران لە ئەڵمانیا نیشتەجێن و بە هاوڵاتیی وڵاتەکە ئەژمار دەکرێن کە زیاتر لە 90%یان نەیاری کۆماری ئیسلامین.    

هاوڵاتی سیڤانکا داناپالا کۆمیساری باڵای سوریای کۆمسیۆنی پەنابەرانی سەر بە نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، لە سوریا بەهۆی بومەلەرزەکەوە زیاتر لە پێنج ملیۆن کەس بێ ماڵ و حاڵ بوون. سیڤانکا داناپالا ئاماژەی بە زیانەکانی بومەلەرزەکەی ٦ی ئەم مانگە کرد لە لە سوریا و تورکیا کارەساتێکی مرۆیی گەورەی لێکەوتووەتەوە و وتی، " بومەلەرزە لە سوریا، قەیرانێکە لەنێو قەیراندا."  داناپالا دەشڵێت، لە سوریا دوای شەڕ، قەیرانی ئابوری، ڤایرۆسی کۆرۆنا و ئیستاش بومەلەرزە و شەپۆلی سەرما مرڤی هەراسان کردوو. تاوەکو ئێستا ٢٠ ترێلە هاوکاری لە رێگەی دەروازەی باب ئەلهەواوە بۆ لێقەوماوان نێردراوە، بەڵام ئەم ژمارەیە بەشی لێقەوماوان ناکات و ئاماژەی بەوەکرد لە پێنج ملیۆن و ٣٠٠ هەزار کەس لە ئێستادا بێ ماڵ و حاڵن و پێویستیان بە هاوکاری هەیە. بەگوێرەی دوایین ئامار، لە سوریا بە گشتی سێ هەزار و ٥٥٩ کەس بەهۆی بومەلەرزەکەوە گیانیان لەدەستداوە و پێنج هەزار و ٣٣٣ کەسیش بریندار بوون. دەستەی تەندروستی خۆبەڕێوەبەری باکور و رۆژهەڵاتی سوریاش ئاماژەی بەوەکردووە کە لە رۆژئاوای کوردستان تەنیا شەش کەس گیانیان لەدەستداوە و ٥٧ کەس بریندار بوون.

هاوڵاتی ئاژانسی فرانس پرێس ئەمڕۆ ڕایگەیاند، سوپای نەمسا ئۆپەراسیۆنەکانی ڕزگارکردنی قوربانیانی لە تورکیا ڕاگرتووە، ئەوەش بەهۆی نەبوونی " سەلامەتی" لە ناوچەکەدا. وتەبێژی سوپای نەمسا ڕۆژی شەممە لە تویتێکدا ڕایگەیاند کە سوپای نەمسا ئۆپەراسیۆنەکانی ڕزگارکردنی لە تورکیای بوومەلەرزەلێدراو ڕاگرتووە بەهۆی "دۆخێکی ئەمنی سەخت".   مایکل باوەر، وتەبێژی وەزارەتەکە لە تویتێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، یەکەی فریاگوزاری کارەساتەکانی هێزەکانی نەمسا ئامادەیە بۆ ئۆپەراسیۆنی زیاتری ڕزگارکردن کاتێک ژینگەی کارکردن سەلامەت بوو.  نزیکەی ٨٠ کارمەندی فریاگوزاری هێزە چەکدارەکانی نەمسا لە ٧ی شوباتەوە لە عەنتابی تورکیا بوون و پسپۆڕەکانیان ٩ کەسیان لە داروپەردووەکان ئازاد کردووە.  

هاوڵاتی سوپای ئۆكرانیا ئه‌مڕۆ هه‌ینی، له‌ راگه‌یه‌ندراوێكدا، ئاشكرای كرد، له‌ به‌ره‌به‌یانه‌وه‌، رووبه‌ڕووی هێرشێكی چڕ و فراوانی سوپای رووسیا بوونه‌ته‌وه‌،بە پێی هەواڵێکی سکای نیوس "دوو مووشەکی ڕووسی ئاسمانی مۆلدۆڤان و ڕۆمانیا ی بەزاندووە". هه‌روه‌ها رایگه‌یاندووه‌، هێرشه‌كه‌ به‌ ئاراسته‌كردنی ژماره‌یه‌كی زۆر له‌ مووشه‌ك و فڕۆكه‌ی بێ فڕۆكه‌وان ده‌ستیپێكردووه‌ و دامه‌زراوه‌كانی وزه‌ كراونه‌ته‌ ئامانج.  بە پێی هەواڵێکی سکای نیوس دوو مووشەکی ڕووسی ئاسمانی مۆلدۆڤان و ڕۆمانیا ی بەزاندووەو لەو ناوچانەوە تێپەڕیوە، هاوکات حکومەتی مۆڵدۆڤا وەڵامی ئەو پێشێلکارییەی دایەوە وەزارەتی بەرگری ماڵدۆڤا ڕایگەیاندووە، کە "بە توندی ئیدانەی پێشێلکاریی سنوری ئاسمانییەکەی دەکات پاش ئەوەی موشەکەکانی ڕووسیا ئەمڕۆ لەو هەرێمەکە پەڕینەوە". وتیشی کە یەکێک لە موشەکەکان لە کاتژمێر 10.18 بەیانی بە کاتی ناوخۆیی بە سەر شاری مۆکرا لە ناوچەی ترانسنستریان و دواتر، بەسەر شارۆچکەی کۆسۆتی لە ناوچەی سۆرۆکا،ڕۆشتووەو بەرەو ئۆکرانیا . وەزارەتی بەرگری ڕۆمانیاش ڕایگەیاند ئەو زانیاریانەی کە دوو مووشەکی ڕووسی بە ئاسمانی ڕۆمانیا پەڕیونەتەوە پێش ئەوەی ڕۆژی هەینی بچنە ناو ئۆکرانیاوە پشتڕاست نەکراونەتەوە. سەبارەت بە هێرشەکانی ئەمڕۆی ڕوسیا سوپای ئۆكرانیا روونیكردووه‌ته‌وه‌، ته‌نیا ئه‌مڕۆ شه‌ش مووشه‌كی كرۆز له‌ جۆری كالیبه‌ر و نزیكه‌ی 35 مووشه‌كی جۆری ئێس300 له‌ سنووری ناوچه‌كانی خاركێڤ و زابۆریجا كه‌وتوونه‌ته‌ خواره‌وه‌ و 7 فڕۆكه‌ی بێ فڕۆكه‌وانی جۆری شاهد، ئاراسته‌ی بنكه‌كانی سوپای ئۆكرانیا كراون. ئه‌م هێرشه‌ی رووسیا له‌ كاتێكدایه‌، ڤۆلۆدیمێر زیلینسكی، سه‌رۆكی ئۆكرانیا به‌ سه‌ردانێك له‌ ئه‌وروپایه‌ بۆ به‌ده‌ستهێنانی پشتیوانی زیاتر و دابینكردنی كۆمه‌كی سه‌ربازی بۆ سوپای وڵاته‌كه‌ی.

هاوڵاتی ڤۆلۆدیمیر زیلینسکی سەرۆکی ئۆکرانیا لە دیدارەکەی دوێنێیدا بۆ فەڕەنسا لە لایەن ماکرۆنەوە بەرزترین مەدالیای شەرەفی فەرەنسای پێبەخشرا بەڵام سەرۆکی ڕووسیا  پوتینش هەمان مەدالیای هەیە. ئیمانوێل ماکرۆن ڕۆژی پێنجشەممە لە کۆشکی سەرۆکایەتی فەرەنسا لەگەڵ ڤلادمیر زیلینسکی کۆبونەوەو لە ڕێوڕەسمەکەدا ماکرۆن بەرزترین مەدالیای شەرەفی بە سەرۆکی ئۆکرانیا بەخشی و گوتی کە ئەم مادالیایەی نیشانەی ئازایەتی ئۆکرانیایە لە بەرامبەر جەنگی داگیرکەری ڕوسیا. جێگەیباسە پوتین سەرۆکی ڕوسیا لە ساڵی 2006 دا هەمان مەدالیای لە لایەن سەرۆکی ئەو کاتەی فەڕەنساوە پێبەخشرا هەربۆیە  هەندێک لە یاسادانەر و چالاکوانانی فەڕەنسی داوایان لە ماکرۆن کردووە کە بەهۆی ئەو شەڕەوەی پوتین هەڵیگرساندووە  مەدالیاکەی پوتین پوچەڵکاتەوە. سەبارەت بەم بابەتە ئەمڕۆ هەینی ماکرۆن لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند،" ئەو بڕیارە مانای زۆر مەترسیداری هەیە و پێویستە لە کاتی خۆیدا بدرێت". ئەمەشلەکاتێکدایە ماکرۆن لە ساڵی 2017دا هاریڤی واینستینی بەرهەمهێنەری هۆلیوودی لە خەڵاتی شەرەفی فەڕەنسی بێبەشکرد بەهۆی ئەو تۆمەتانەی خرایە سەری کە پەیوەندییان بە دەسترێژی سێکسییەوە هەبوو.

هاوڵاتی کۆمپانیای سپەیس ئێکسی ئیلۆن مەسک ڕیگری دەکات لەوەی ئۆکرانیا بۆ مەبەستی جەنگی تەکنەلۆجیای ستارلینک بەکاربهێنێت، بەتایبەتی لە کۆنتڕۆڵکردنی درۆنەکاندا. لە ئاهەنگێکدا لە واشنتۆن دی سی ڕۆژی چوارشەممە، سەرۆکی کۆمپانیای سپەیس ئێکس گوین شۆتوێڵ ڕوونیکردەوە کە تەکنەلۆژیای ستارلینک "هەرگیز مەبەست لێی بەکارهێنانی جەنگی نەبووە" سەرۆکی کۆمپانیای سپەیس ئێکس ئاماژەی بەوەشدا  گوایە ئۆکرانیا سودی لە ستارلینک بینیوە  بۆ کۆنترۆڵکردنی فڕۆکەی بێفڕۆکەوان، جەختیشی لەوە کردەوە کە ئامێرەکان بۆ بەکارهێنانی "مرۆیی دابینکراون" بەماوەیەکی کەم دوای لەشکرکێشی سەر ئۆکرانیا، ئیلۆن مەسک هەزاران دیش سپەیس ئێکس ستارلینکی پێدرا، لەم دواییانەشدا بڵاوبونەوەی هەواڵی بەکارهێنانی تەکنەلۆژیاکە بووە هۆی ئەوەی بەڕێوەبەرانی کۆمپانیاکە هەوڵی سنودارکردنی ئۆکرانیا بدەن لە بەکارهێنانی " ستارلینک" بۆ مەبەستی جەنگی. لەبارەی سنوردارکردنی تواناکانی ئۆکرانیا بۆ بەکارهێنای تەکنەلۆژیای ستارلینک، ڕاوێژکاری سەرۆکایەتی ئۆکرانیا لە کاردانەوەی ئەم هەنگاوەی کۆماپیاکەدا ڕایگەیاندووە، دەتوانن هەڵبژێرن لەپاڵ ئۆکرانیا بن بۆ مافی  " ئازادی" یاخود ڕوسیا بۆ مافی " کوشتن وداگیرکاری خاکەکان". لەگەڵ ئەوەشدا، شۆتوێڵ پشتڕاستیکردەوە کە قبوڵکراوە بۆ سوپای ئۆکرانیا ستارلینک بەکاربهێنێت "بۆ پەیوەندییەکان"، بەڵام وتی مەبەستی ئەو هەرگیز  ئەوە نییە کە بۆ مەبەستی هێرشبردن بەکاریبهێنن." ئاماژەی بەوەشکردووە، کە  کۆمپانیاکە هەنگاوی ناوە بۆ "سنووردارکردنی" تواناکانی هێزە چەکدارەکانی ئۆکرانیا بۆ بەکارهێنانی ستارلینک بەمەبەستی هێرش کردن، بەبێ ئەوەی وردەکاری زیاتر بخاتەڕوو. هەروەها ئیلۆن مەسک، هەفتەی ڕابردوو لە تویتێکدا نوسیبووی، "سپەیس ئێکس ستارلینک بووەتە بڕبڕەی پشتی پەیوەندییەکانی ئۆکرانیا تا دەگاتە هێڵەکانی پێشەوە، ئەمە نەفرەتییە ئەگەر بەشی بکەیت"" هەروەها دەڵێت، بەڵام ئێمە ڕێگە نادەین ستارلینک بۆ هێرشی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی دوورمەودا بەکاربهێنرێت،  ئەمە نەفرەتییە ئەگەر جیانەکرێتەوە. تەکنەلۆژیای ستارلینک، پەیوەندی بە مانگە دەستکردەکانەوە هەیە و یارمەتی خەڵک دەدات کە پەیوەندییان بە ئینتەرنێتەوە هەبێت، هەروەها ڕۆڵێکی گرنگی هەبووە لە جەنگی ئۆکرانیادا  کە کیێڤ بۆ گەڕان بەدوای سەربازانی ڕووسیا و فڕێدانی بۆمب و بەرپەرچدانەوەی هێرشەکانی فڕۆکە بێفڕۆکەوانەکانی مۆسکۆ خۆی بەکاریان هێناوە.

هاوڵاتی نەتەوەیەکگرتوەکان ڕایگەیاند، یەکەم کاروانی هاوکاری نەتەوەیەکگرتوەکان لەڕێگەی تورکیاوە گەێندرایە باکوری ڕۆژئاوای سوریا. سەنجەنا قوازی، بەرپرسی ڕێکخراوی ئۆچا لە تورکیا ڕایگەیاندووە،  “ئەمڕۆ ئۆپراسیۆنی هاوکارییەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان گەیشتە باکوری ڕۆژئاوای سوریا، هەروەها وتیشی " ئێمە دڵخۆشین کە توانیومان لەم کاتە سەختەدا بگەینە خەڵکی باکوری ڕۆژئاوای سوریا، هیوادارین ئەم ئۆپەراسیۆنە بەردەوام بێت".  بەپێی وتەی نوسینگەی هەماهەنگی نەتەوەیەکگرتوەکان، کاروانی هاوکاریەکان بریتی بوون لە شەش بارهەڵگر لە "کەلوپەلی پەناگە و بەتانی و کیتی پاکوخاوێنی" کە ئەمڕۆ پێنجشەممە گەیشتنە باب ئەلهەوا، کەئەمەش تاکە دەروازەی سنوورییە کە لەلایەن ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی بۆ گەیاندنی یارمەتییەکان. هاوکات، ئیسماعیل عەبدوڵڵا، خۆبەخشی کڵاوە سپییەکان لە پارێزگای ئیدلب، ئەمڕۆ سێشەممە بە کەناڵی جەزیرەی ڕاگەیاندووە،  تیمەکانی فریاگوزاری کەمن  و سەرچاوەکان بەس نین، ئاماژەی بەوەش کردووە" هێشتا سەدان کەس لەژێر داروپەردوودان، بەڵام ئێمە ئامێی پێویستمان نیە بۆ ئەوەی هاوکاریان بکەین".  ئاژانسەکەی نەتەوە یەکگرتووەکان باسیشی لەوەکردووە، لانیکەم ٦٤٨ حاڵەتی پاش لەرزۆک تۆمارکراوە، ئەمەش ئۆپەراسیۆنەکانی ڕزگارکردن و گەیاندنی هاوکاری ئاڵۆزتر کردووە. هەروەها دەسەڵاتی بەڕێوەبردنی کارەسات و فریاگوزاری تورکیاش دەڵێت، کۆی ژمارەی کارمەندان وتیمی فریاگوزاری لەناوچەکەد ٧٩ هەزار و ١١٠ کارمەندە،  بەڵام  ڕێکخراوی ئۆچا دەڵێت تەنها لەسەدا ٥ی ئەو شوێنانەی کە ڕاپۆرتکراون لە باکووری ڕۆژئاوای سوریا لە ئێستادا لەلایەن ئۆپەراسیۆنەکانی گەڕان و ڕزگارکردنەوە هاوکاری دەکرێن. لەبارەی کرانەوەی سنوری باب ئەلهەوا بۆماوەیەکی درێژتر، ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان لە مانگی یەکدا بە کۆی دەنگ دەنگی دا بۆ ئەوەی دەروازەی سنووری باب ئەلهەوا بۆ ماوەی شەش مانگی دیکە بە کراوەیی بمێنێتەوە بۆ گەیاندنی یارمەتییە گرنگەکان. ئەمەش لەکاتێکدایە لەچەند ڕۆژی سەرەتای ڕوودانی هەریەک لە بوومەلەرزە بەهێزەکانی تورکیا وسوریاوە، بەرپرسانی حوکمەت وڕێکخراوەکانی هاوکاری مافی مرۆڤ ڕایانگەیاندبوو کە گەیاندنی هاوکاریەکان بە ناوچەکانی سوریا بەهۆی دابەشبوونی سیاسی و سزاکانی ئەمریکا لەسەر سوریا زۆر سەختە، سەرەڕای سەختی کەشوهەوا ونەبوونی سوتەمەنی وڕێگاوبانەکان.