.jpeg)
- بەردەوام دەبین لە کارکردن بۆ نەهێشتنی هەموو جۆرەکانی توندوتیژی و جیاکاری به‌رانبه‌ر ئافرەتان. - بەڵێن بە ئافرەتانی کوردستان ده‌ده‌ين کە بێ وچان بەردەوام دەبین لە کارکردن بۆ بەدیهێنانی دادپەروەری و یەکسانی و به‌هێزكردنى تواناكانيان. ئامادەکردنی: هاوڵاتی نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان رایگەیاند لە ڕۆژی جیهانی بنبڕکردنی توندوتیژی دژی ئافرەتاندا، پابەنديمان به پاراستنی مافەکانی ژنان لە کوردستان نوێ دەکەینەوە. سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە بەیاننامەیەكدا دووپاتیكردەوە ئافرەتان دڵنیا دەكەینەوە كه بەردەوام دەبین لە کارکردن بۆ نەهێشتنی هەموو جۆرەکانی توندوتیژی و جیاکاری به‌رانبه‌ريان. وتيشى: تواناسازى و بەهێزکردنی پێگەی ژن، بەردی بناغەی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی دادپەروەرتر و پێشکەوتووترە، هەرێمی کوردستان پێشەنگ بووە لە پشتگیریکردنی مافەکانی ئافرەت و دابینکردنی دەرفەت بۆ بەشداریکردنیان لە ژیانی سیاسی و کارگێڕی بە یەکسانی لەگەڵ پیاودا و ئێمە باوەڕمان وایە کە ژن نەک تەنها هاوبەشێکی سەرەکييه لە بڕیاردان، بەڵکو بنەمایەکە بۆ گۆڕانکاری و گەشەپێدانی بەردەوام. رونیشیكردەوە داواى هاوکاريی زیاتر دەکەین لەنێوان دامەزراوە حکوومییەکان، ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و میدیاکاندا، بۆ بڵاوکردنەوەی زياترى هۆشیاری و بەهێزکردنی بەهاکانی لێبوردەیی و یەکسانی، هەروەها جەخت دەکەینەوە کە بنبڕکردنی توندوتیژی دژی ئافرەتان، پێویستی بە هەوڵی هاوبەشی هەمووانە بۆ دڵنیابوون لە بنیاتنانی داهاتوویەکی گەش و ئارام بۆ هەموو تاکەکانی کۆمەڵگە. ئاماژەشیكرد هه‌ر له‌م بۆنه‌يه‌دا بەڵێن بە ئافرەتانی کوردستان ده‌ده‌ين کە بێ وچان بەردەوام دەبین لە کارکردن بۆ بەدیهێنانی دادپەروەری و یەکسانی و به‌هێزكردنى تواناكانيان بۆ جێبەجێکردنی ڕۆڵی گرنگیان لە خزمه‌تكردن و بنیاتنانی وڵاتدا.
- كتێبی (دواهەمین هەناری دونیا)ى نووسەری بەناوبانگی كورد بەختیار عەلی لە لیستی باشترین سەد کتێبی سەدەی بیست و یەکدایە. - زۆربەی کتێب و نوسەرەکانی دیکەی ئەم لیستە، هەڵگرانی نۆبڵ و پسپۆڕانی باڵای بوارە فیکرییەکان و ناوە هەرە گەورەکانی جیهانی مەعریفەی ئەمڕۆن. -(دواهەمین هەناری دونیا) لە ناو سەدان هەزار کتێب و دەیان هەزار نووسەری دونیادا، شوێنی خۆی لە ناو سەد باشترین کتێبی سەدەی بیست و یەکی دونیادا کردۆتەوە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی كتێبی (دواهەمین هەناری دونیا)ى نووسەری ناوداری كورد "بەختیار عەلی"بە پێی هەڵسەنگاندنی ڕەخنەگرانی ئەڵمانی، لە لیستی باشترین سەد کتێبی سەدەی بیست و یەکدایە لە ئەڵمانیا. بەختیار عەلی لەپەیجی تایبەتی خۆی بڵاویكردووەتەوە؛ ئەمڕۆ ڕۆژنامەی نیو زیورخیشەر تزایتونگ NZZ، بە بۆنەی نزیکبوونەوەیان لە تێپەڕاندنی چارەکە سەدەیەک لە سەدەی بیست و یەک، لیستی باشترین 100 سەد کتێبی سەدەی 21 ی لە بوارەکانی ئەدەبیات و مەعریفەدا بڵاوکردەوە، کە چەندین لیژنەی پسپۆڕ و ڕەخنەگری ناسراو دوای ماوەیەکی درێژی کارکردن ئەم لیستەیان ئامادەکردوە. شایەنی باسە، زۆربەی کتێب و نوسەرەکانی دیکەی ئەم لیستە، هەڵگرانی نۆبڵ و پسپۆڕانی باڵای بوارە فیکرییەکان و ناوە هەرە گەورەکانی جیهانی مەعریفەی ئەمڕۆن، بوونی دواهەمین هەناری نووسەرێکی ئێمەی کورد لەم لیستەدا شانازییەکی مێژوویی بێوێنەیە بۆ ئێستای ئێمە و بۆ مێژووی ئەدەبەکەمان. هەڵبەت ئامادەکردنی ئەم لیستە، هەڵبژاردنە بۆ سەد باشترین کتێب، نەوەک سەد باشترین ڕۆمان، واتە کێبڕکێکە دەیان جار فراوانتر و سەختترە لەوەی تەنیا کێبڕکێی ڕۆمانەکان بێت لەگەڵ یەکدا، بەڵکو پابەندی سەرجەم چالاکییە مەعریفی و فیکرییەکانی مرۆڤە. ئەم لیستەی (نیو زیورخیشەر تزایتونگ) لە دەڤەری زمانی ئەڵمانی و لە ئەوروپادا بە گشتی، وەک لیستی تەریبی نیۆرک تایمزی ئەمریکی سەیردەکرێت و هەردووکیان بایەخێکی جیهانیان هەیە، نیو زیورخیشەر تزایتونگ، گەورەترین ڕۆژنامەی سویسرایە و هاوشان لەگەڵ فرانکفۆرتە ئەڵگەماینەدا بە دوو گەورەترین و گرنگترین ڕۆژنامەی ڕۆژانەی ئەڵمانی زمان حیسابدەکرێن، نیو زیورخیشەر تزایتونگ هەر کۆنترین ڕۆژنامەی سویسرا نییە، بەڵکو یەکێکە لە کۆنترین ڕۆژنامەکانی دونیاش، لە ساڵی 1780 وە (واتە 244 ساڵە) تا ئێستا بەردەوام دەردەچێت، لە ماوەی چوار سەدەدا، لاپەڕە ئەدەبییەکانی شوێنی گەشە و گەورەبوونی ناوە ئەدەبییە هەرە گەورەکانی ئەوروپابوون. لێرەدا بەم بۆنە زۆر تایبەتەوە، پیرۆزبایی لە خۆمان و لە عاشقانی ڕاستگۆی ئەدەبیاتی میللەتەکەمان دەکەین. دواهەمین هەناری دونیا تا ئێستا وەرگێڕدراوەتە سەر زمانەکانی (ئەڵمانی، فارسی، عەرەبی، تورکی، ئیتالی، فەرەنسی، ئینگلیزی)، ئەمە جگە لە نوێ نوسینەوە"گۆڕین"ە کوردییەکانی بۆ (کرمانجی و بادینی). دیارە لیستەکە لە فایلێکی تایبەتدا (50 لاپەڕەی گەورە) لە ژمارەی ئەمڕۆدا بڵاوکراوەتەوە، لێرەدا لە بەر مافی خاوەندارێتی کە پارێزراوە بۆ ڕۆژنامەکە، ناتوانین پدف ی تەواوی فایلەکە بڵاوبکەینەوە.
- کۆمکاری ووڵاتانی عەرەبی پشتیوانی لە عێراق دەكات و هەوڵەکانی ئيسرائيل بۆ فراوانکردنی بازنەی شەڕ لە ناوچەکەدا ئیدانە دەکات. -ڕەتکردنەوەی ئەو تۆمەتانەی کە لە نامەی وەزیری دەرەوەی ئيسرائيل هاتووە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی كۆمكاری وڵاتانی عه‌ره‌بی، ئه‌مڕۆ یه‌كشه‌ممه هه‌وڵه‌كانی ئیسرائیلی بۆ فراوانكردنی شه‌ڕ سه‌ركۆنه كرد و پشتیوانی خۆی بۆ عێراق دوپاتكرده‌وه و داوایكرد، ده‌ستبه‌جێ په‌ره‌سه‌ندنی ناوه‌ڕاست رابگرێت. كۆمكاری عه‌ره‌بی بڕیارنامه‌یه‌كی ده‌ركرد و داوای له سكرتێری گشتیی كۆمكاری وڵاتانی عه‌ره‌بی كرد نامه‌یه‌ك بۆ ئه‌مینداری گشتی نه‌ته‌وه یه‌كگرتوه‌كان و سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی ئاسایش بنێرێت كه ڕه‌نگدانه‌وه‌ی هه‌ڵوێستی كۆمكارییه‌كه‌یه بۆ پشتیوانی له كۆماری عێراق، به توندی ئه‌و تۆمه‌تانه‌شی ره‌تكرده‌وه كه له نامه‌كه‌ی وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئیسرائیلدا هاتوه. كۆمكاری عه‌ره‌بی جه‌ختی له پێویستی گرتنه‌به‌ری ڕێوشوێنی به‌په‌له بۆ ڕاگرتنی په‌ره‌سه‌ندنی به‌رده‌وامی ناوچه‌ی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست له پێناو پاراستنی ئاشتی و ئاسایشی نێوده‌وڵه‌تی كرده‌وه. ئه‌مڕۆ یه‌كشه‌ممه، كۆبونه‌وه‌یه‌كی به‌په‌له‌ی ئه‌نجومه‌نی كۆمكاری عه‌ره‌بی له‌سه‌ر ئاستی نوێنه‌رانی هه‌میشه‌یی بۆ ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ی هه‌ڕه‌شه‌كانی ئیسرائیل به‌ڕێوه‌چو، به پشتبه‌ستن به داواكاری حكومه‌تی عێراق كه پێنجشه‌ممه‌ی ڕابردو پێشكه‌شی كردبو.
- وەزیری تایبەتمەند بە فەرمانێک خشتەی ئەو بوارانەی خزمەتی گرێبەست دەستنیشان دەکات کە سرووشتی کارەکە دەیخوازێت بەشێوەی گرێبەست بمێنێتەوە. - تەنها ئەو بڕوانامەیە هەژمار دەکرێت کە بەشێوەی گرێبەست پێی دامەزراون. - فەرمانبەری گرێبەست پێویستە سێ ساڵ خزمەتی گرێبەستی هەبێت. ئامادەکردنی: هاوڵاتی وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان، گشتاندنی بۆ سەرجەم وەزارەتەکان کردووە و ئاماژەی بە مەرجەکانی بەهەمیشەییکردنی فەرمانبەرانی گرێبەست کردووە لە دامودەزگاکانی هەرێمی کوردستان. مەرجەکانی بەهەمیشەییکردنی فەرمانبەرانی گرێبەست: یەکەم: رەچاوکردنی سرووشتی ئەو خزمەتگوزارییانەی کە فەرمانبەری گرێبەست پێشکێشی دەکات بوار بەهەمیشەییکردنی دەدات، بۆ ئەم مەبەستەش وەزیری تایبەتمەند یان سەرۆکی لایەنی نەبەستراو بە وەزارەت بە فەرمانێک خشتەی ئەو بوارانەی خزمەتی گرێبەست دەستنیشان دەکات کە سرووشتی کارەکە دەیخوازێت بەشێوەی گرێبەست بمێنێتەوە. دووەم: تەنها ئەو بڕوانامەیە هەژمار دەکرێت کە بەشێوەی گرێبەست پێی دامەزراون، کار بە هیچ بڕوانامەیەک ناکرێت کە پێش یان پاش بە دامەزراندنی بەشێوەی گرێبەست هەبووە یان بەدەستهاتووە. سێیەم: فەرمانبەری گرێبەست پێویستە "سێ ساڵ" خزمەتی گرێبەستی هەبێت و بەردەوام بێت لە کار، لە تەمەنی 18 ساڵی گرێبەست هەژمار دەکرێت بە مەبەستی دامەزراندن بەشێوەی هەمیشەیی. چوارەم: لەکاتی بوون بەهەمیشەیی، فەرمانبەرانی گرێبەست دەبێت فەرمانگەکەی پێویستی بە راژەی فەرمانبەرەکە هەبێت. پێنجەم: رەچاوی تەمەنی فەرمانبەری گرێبەست بکرێت کە پێویستە دوای دامەزراندنی بە هەمیشەیی لەگەڵ ئەو خزمەتەی بەشێوەی گرێبەست کردوویەتی بتوانێت "20 ساڵ" خزمەت پێشکێش بکات بە فەرمانگەکەی. شەشەم: دەبێت فەرمانبەری گرێبەست وەزارەتمان/ بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی بودجە/ بەڕێوەبەرایەتیی میلاکات، دامەزراندنیان بەشێوەی گرێبەست و نوێکردنەوەی دامەزراندنیان بەشێوەی گرێبەست پەسند کرابێت. حەوتەم: دەبێت 18 ساڵی تەواوکردبێت لەکاتی دامەزراندن. هەشتەم: پێویستە هەڵگری وڵاتینامەی عێراقی بێت. نۆیەم: پاش دامەزراندنی فەرمانبەری گرێبەست بەشێوەی هەمیشەیی، بۆ ماوەی "سێ ساڵ" داوای گواستنەوەی راژە نەکات. دەیەم: دوای دامەزراندنی فەرمانبەری گرێبەست بەشێوەی هەمیشەیی، کۆتایی بە گرێبەستەکەی دەهێندرێت و هیچ کەسێکی دیکە لە شوێنی بە گرێبەست دانامەزرێت. یازدە: دەبێت سەرجەم مەرجەکانی هاتوو لە یاسای راژەی شارستانی ژمارە 24ـی ساڵی 1960 بەرکار لە هەرێمی کوردستان تایبەت بە مەرجەکانی دامەزراندنی تێدا بەدی بکرێت. دوازدە: فەرمانبەری گرێبەست دەبێت لە پڕۆسەی تۆماری بایۆمەتری خۆی تۆمارکردبێت و خاوەنی ژمارەی بێهاوتا UPN بێت. سیازدە: ئەوانەی خاڵەکانی سەرەوە دەیانگرێتەوە پێویستە لەسەر وەزارەت و فەرمانگەکانی نەبەستراو بە وەزارەتەکان، بە لیست دوای وردبینی کردنیان ئاراستەی وەزارەتمان/ بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی بودجە/ بەڕێوەبەرایەتیی میلاکات بکەن، دوای وردبینی کردنی لیستەکان راستاندنیان بۆ دەکرێت بە نووسراوێک ئاراستەی وەزارەتەکان و فەرمانگەکانی نەبەستراو بە وەزارەتەکان دەکرێت، بە مەبەستی ئامادەکردنی لیستی مووچەیان بەشێوەی هەمیشەیی و ناردنی بۆ بەڕێوەبەرایەتیی گەنجینەی پەیوەندیدار بە مەبەستی رەوانەکردنی بۆ وەزارەتی دارایی حکومەتی عێراقی فیدراڵ. چواردە: بە رەچاوکردنی بڕیاری ئەنجوومەنی وەزیران، سەرجەم خاڵەکانی سەرەوە بەپێی لیستی هاوپێچ پڕدەکرێتەوە و ئاراستەی وەزارەتمان دەکرێت، دوای ئەوەی وردبینی کردن و راستاندنی لەلایەن فەرمانبەری رێکخەر، بەڕێوەبەری میلاکات، بەڕێوەبەری ژمێریاری و بەڕێوەبەری وردبینی واژۆ و مۆر دەکرێت، لەئەگەری هەر کەموکورتییەک بەرپرسیار دەبن و ملکەچی یاسا بەرکارەکان دەبن بۆ لێپێچینەوە.
-(30) زەمالەی خوێندنی ماستەر و دکتۆرا لە وڵاتی هەنگاریا بۆ فێرخوازانى هەرێمی کوردستان ڕاگەیەندرا. - داواکار دەبێت لە هەمان بواری خۆی داواکاری بۆ خوێندن پێشکەش بکات. ئامادەکردنی: هاوڵاتی وەزارەتی خوێندنی باڵاو توێژینەوەی زانستی هەرێمى كوردستان (30) زەمالەی خوێندنی ماستەر و دکتۆرا لە وڵاتی هەنگاریا ڕادەگەیەنێت. وەزارەتەكە لە بەیاننامەیەكدا رونیكردەوە وەزارەتی خوێندنی باڵاو زەمالەی خوێندنی ماستەر و دکتۆرا لە وڵاتی هەنگاریا بۆ ساڵی خوێندنی (2025-2026) ڕادەگەیەنێت، بۆ ئەم مەبەستەش ئەو وڵاتە (30) دەرفەتی خوێندن (10 ماستەر و 20 دکتۆرا) بۆ فێرخوازان و هاوڵاتیانی هەرێمی کوردستان ڕاده‌گه‌ێنێت. مەرج و ڕێنماییەکان و پێشکەشکردن: -پێشکەشکار دەبێت هاووڵاتی هەرێمی کوردستان بێت. -پێشکەشکار ئەگەر فەرمانبەر یان مامۆستا بێت لە دامودەزگه‌کانی حکومەتی هەرێمی کوردستان، دەبێت بە لایەنی کەمەوە دوو ساڵ خزمەتی کرداری هەبێت تاکوو (1/9/2025) لە پاش بەدەستهێنانی دوایین بڕوانامە. -بۆ کاندیدانی دکتۆرا، سەبارەت بە دەرچووانی بەرنامەی تواناسازی، دەبێت پابەندی ئەو گرێبەستە بن کە پێشتر لەگەڵ وەزارەت ئیمزایان کردووە. -خوێندن لەم زەمالەیە بە زمانی ئینگلیزییە، دەبێت پێشکەشکار بە لایەنی کەمەوە ئاستی زمانی ئینگلیزی (5) IELTS یان هاوتاکەی لە تاقیکردنەوە ستانداردەکانی دیکەی توانستی زمان هەبێت کە بریتین لە (TOEFL IBT, PTE ). -لە کاتی پێشکەشکردن بەڵگەنامە رەسەنەکان بۆ وەزارەتەکەمان پێویستە و تێستی زمان بەسەرنەچوو بێت. -ئەو پێشکەشکارانەی دوایین بڕوانامەیان بە زمانی ئینگلیزی خوێندووە، لە کاتی پێشکەشکردنی بەڵگەنامە ڕەسەنەکان ئەگەر تاقیکردنەوەی ئاستی زمانی ئینگلیزی نەبوو، داواکارییەکەی وەردەگیرێت. -داواکار دەبێت لە هەمان بواری خۆی داواکاری بۆ خوێندن پێشکەش بکات، واتا (بۆ خوێندنی ماستەر؛ بەکالۆریۆس و ماستەرەکەی لە هەمان بوار بێت، هەروەها بۆ خوێندنی دکتۆرا؛ دەبێت ماستەر و دکتۆراکەی هەمان بوار بێت). -ئەم زەمالەیە پشتگیريی مۆڵەتی هاوڕێیەتيی هاوسەری ناکات، هەروەها پرۆسێسی وەرگرتنی ڤیزای هاوسەر و منداڵ ناکرێت. -کاندیدی سەرکەوتوو ئەگەر دامەزراو بێت، ئەوا لە لایەن وەزارەتی پەیوەندیدار تەنیا مۆڵەتی خوێندنی پێ دەدرێت؛ واتا بە مووچەی بنەڕەتی و دەرماڵە جێگیرەکان. -لە کاتی داواکردنی بەڵگەنامە ڕەسەنەکان، ئەگەر داواکار فەرمانبەر یان مامۆستا بوو، دەبێت نووسراوی لارینەبوون لە فەرمانگەکەی خۆیەوە پێشکەش بە وەزارەتمان بکات. -کاندیدی سەرکەوتوو لەلایەن وڵاتی هەنگاریا، بۆ خوێندنی ماستەر مانگانە بری نزیکەی (110) یۆرۆ و بۆ خوێندنی دکتۆرا مانگانە نزیکەی (365 - 470) یۆرۆی وەک دەرماڵەی مانگانە پێ دەدرێت، هەروەها بیمەی تەندروستی و کرێی خوێندن و بەشی ناوخۆی لە زانکۆ بۆ دابین دەکرێت، بەڵام کرێی فڕۆکەی بۆ دابین ناکرێت. (بۆ وردەکاريی زياتر تکایە سەردانی مالپەری زەمالەکە بکەن). -دوای دەرچوونی ئەنجامی بەرایی لە لایەن هەنگاریاوە، وەزارەتەکەمان لەسەر بنەمای ڕێنمايیی ژمارە (٥) ی سالی ٢٠٢١ کاندیدەکان هەڵدەبژێرێت. -ئەگەر کاندیدی سەرکەوتوو پاشگەز بووەوە، یان داوای دواخستنی خوێندنەکەی بکات یا بەردەوام نەبوو لە خوێندن، ئەوا ناوی دەخرێتە لیستی ڕەش، جارێکی دیکە بۆی نییە داواکاری پێشکەش بە هیچ بەرنامەیەکی خوێندنی باڵا لە ناوخۆ و دەرەوە بکات. -گەر کاندید پاشگەزبووەوە یان وازی لە خوێندنەکەی هێنا، ئەوا بڕی ئەو کەفالەیەی بەرانبەر خوێندنەکەی لە کاتی مامەڵەی مۆڵەتی خوێندن بۆ ئەوانەی فەرمانبەرن یان دەرکردنی فەرمانی وەزاريی پەیوەندیکردن بە خوێندن بۆ ئەوانەی فەرمانبەرنین پێشکەش دەکرێت، لێیان وەردەگیرێت. -هەرکاتێک کاندید بەڵگەنامەی نادروست پێشکەش بە لایەنی هەنگاریا یان وەزارەتەکەمان بکات، ئەوا دەخرێتە لیستی ڕەش و زەمالەکەی هەڵدەوەشێندرێتەوە. -دوامۆڵەت بۆ پێشکەشکردن بریتییە لە( 15/1/2025). -پێشکەشکردن ڕاستەوخۆ تەنیا لە رێگەی ماڵپەڕی سەرەکيی زەمالەکە (هەنگاریا) دەبێت. -لەبەرئەوەی پێشکەشکردن ڕاستەوخۆ لە ڕێگەی ماڵپەری زەمالەکەیە، تا دەرچوونی ئەنجامی بەرایی، وەزارەتمان هیچ فایلی لەبەردەست نییە تا کاری لەسەر بکات، بۆیە تا دەرچوونی ئەنجامی زەمالەکە لە ڕێگەی ماڵپەڕی وەزارەتەکەمان، بە هیچ شێوەیەک سەردانی وەزارەت مەکەن.
- له‌كۆی ئه‌م پڕۆسه‌یه‌دا بۆ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی ویلایه‌تی كوردستان پێنج تیرۆریستی داعش كوژران و 14 تیرۆریست ده‌ستگیركران - له‌كۆی ئه‌م پڕۆسه‌یه‌دا ده‌زگای ئاسایشی هه‌رێم سێ شه‌هیدی به‌ئارامی و ئاسایشی كوردستان به‌خشیوه. ئامادەکردنی: هاوڵاتی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی ئۆپراسیۆنه‌كانی ئاسایش، هه‌ڵوه‌شانده‌وەی گرووپى مه‌ترسیداری چه‌كداری داعش (ویلایه‌تی كوردستان)ى راگەیاند. به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیەكە له‌ڕاگه‌یه‌ندراوێكدا بڵاویكرده‌وه، "له‌سه‌ر بنه‌مای زانیاری هه‌واڵگری و ئه‌نجامی لێكۆڵینه‌وه‌كان له‌ڕۆژی 9ی (ئاب)ی 2024 تاوه‌كو 22ی (تشرینی دووه‌م)ی 2024 به‌بڕیاری دادوه‌ری لێكۆڵینه‌وه‌ی ئاسایش توانیان، چه‌ندین ئۆپراسیۆنی كێوماڵكردن به‌هه‌ماهه‌نگی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی دژه‌تیرۆر و هێزه‌كانی كۆماندۆی كوردستان و ده‌زگای ئاسایشی نیشتمانی عێراق و فرۆكه جه‌نگییه‌كانی عێراق ئه‌نجام بده‌ن. رونیشیكردەوە له‌درێژه‌ی چالاكییه‌كانی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی ئۆپراسیۆنه‌كانی ئاسایش، به‌شێوه‌ی به‌رده‌وام له‌پێناو ده‌ستگیركردنی ئه‌ندامانی گرووپی تیرۆریستی داعش و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی (ویلایه‌تی كوردستان) چه‌ندین ئۆپراسیۆنیان ئه‌نجامداوه له‌سنوری (سلێمانی، كه‌ركوك، هه‌ڵه‌بجه، رانیه، ته‌كیه‌ی جه‌باری، ته‌كیه‌ی كاكه‌مه‌ند، ناوچه‌ی شاره‌زور، ناڵپارێز، ده‌ربه‌ندیخان، پیره‌مه‌گرون، قۆپییه‌كانی قه‌ره‌داغ، ناوچه‌ی سه‌نگاو، جه‌به‌ل بۆر، چیای زه‌مبور، ناوچه‌ی ناوشوان، گوندی ژاژ -له نزیك قه‌زای چه‌مچه‌ماڵ، ته‌قته‌ق و شاخی قه‌ره‌سرد). پیلانی چه‌كدارانی داعش له ویلایه‌تی كوردستان -به‌ستنه‌وه‌ی په‌یوه‌ندی شانه نوستوه‌كانی داعش له كوردستان و عێراق له‌گه‌ڵ تیرۆریستان له وڵاتانی توركیا و ئێران. -جموجۆڵی به‌رده‌وامیان له ناوچه‌كه هه‌بێت . -دانانی بازگه‌ی كاتی به جلوبه‌رگی سه‌ربازی. -رفاندنی بازرگانان بۆ كۆكردنه‌وه‌ی پاره و ناردنی بۆ رێكخراوی تیرۆریستی داعش. -كردنه ئامانجی ده‌زگا ئه‌منییه‌كان و به‌رپرسی حكومی و حزبی و هاوڵاتیان و بازگه و سه‌ربازگه‌كان. ئه‌وه‌شی رونكردۆته‌وه، "له‌كۆی ئه‌م پڕۆسه‌یه‌دا ده‌زگای ئاسایشی هه‌رێم سێ شه‌هیدی به‌ئارامی و ئاسایشی كوردستان به‌خشیوه، دوو شه‌هیدی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ئاسایشی پارێزگای سلێمانی به‌ناوه‌كانی (هونه‌ر تالب و شه‌ماڵ مه‌حمود) و شه‌هیدێك له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی ئۆپراسیۆنه‌كانی ئاسایش به‌ناوی (محه‌مه‌د ڕه‌شید قادر) له‌گه‌ڵ سێ بریندار، هه‌روه‌ها سێ كارمه‌ندی ده‌زگای ئاسایشی نیشتمانی عێراق برینداربون، له‌كۆی ئه‌م پڕۆسه‌یه‌دا بۆ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی ویلایه‌تی كوردستان پێنج تیرۆریستی داعش كوژران و 14 تیرۆریست ده‌ستگیركران و ده‌ستیشگیراوه به‌سه‌ر ژماره‌یه‌ك چه‌ك و ته‌قه‌مه‌نی و پشتێنی خۆكوژی و دوربینی سه‌ربازی (حه‌راری), سه‌رجه‌م مۆڵگه‌كانیان خاپوركران. به‌رێوه‌به‌رایه‌تی گشتی ئۆپراسیۆنه‌كانی ئاسایش، به‌فه‌رمانی دادوه‌ری لێكۆڵینه‌وه ئاسایش، له‌ماوه‌ی ڕابردودا بۆ ڕێگریكردن و پارێزگاری له‌هاوڵاتیان له بیری توندڕه‌وی و تیرۆر، له‌چوارچێوه‌ی (وڵات پارێزی و خه‌ڵك پارێزی)، هه‌ڵمه‌تێكیان له‌ناوچه‌ی شاره‌زور بۆ ده‌ستگیركردنی ژماره‌یه‌ك گومانلێكراو ئه‌نجامدا و له‌دوای ده‌ستگیركردنیان و ئه‌نجامدانی لێكۆڵینه‌وه‌كان پلانی به‌رێوه‌به‌رایه‌تی گشتی ئۆپراسیۆنه‌كانی ئاسایش سه‌ركه‌وتو بو، توانرا ده‌ستگیركراوه‌كان (أصلاح) بكرێن و بگه‌ڕێنه‌وه ناو خێزانه‌كانیان.
-هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر عێراق، بارودۆخی سیاسی لە عێراقدا دەشەڵەژێنێت. - ڕەنگە ڕووبەڕووبونەوە لە نێوان گرووپە چەكدارەكان و حكومەتەكەی سودانی بێتەئاراوە. - هێرشەكانی ئیسرائیل بۆ سەر عێراق هەرێمی كوردستان ناگرێتەوە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی ئیحسان شممەری بەرپرسی ناوەندی بیرکردنەوەی سیاسی عێراق و مامۆستای سیاسەتی گشتی لە زانكۆی بەغدا رایگەیاند: هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر عێراق، بارودۆخی سیاسی لە عێراقدا دەشەڵەژێنێت. شممەری لە لێدوانێكی تایبەت بە هاوڵاتی راگەیاند ئەگەر ئیسرائیل هێرش بكاتە سەر عێراق، ڕەنگە ڕووبەڕووبونەوە لە نێوان گرووپە چەكدارەكان و حكومەتەكەی سودانی بێتەئاراوە، چونكە ناوی ئەم حكومەتەیان ناوە مقاوەمە و سودانی دەكەوێتە دۆخێكی زۆر هەستیارەوە، لەلایەك نوێنەرایەتی گرووپە چەكدارەكان دەكات لە بەرامبەریشدا لەلایەن ئەو چەكدارانەوه پەسەند ناكرێت چونكە نایانپارێزێت. وتيشى: هێرشەكەی ئیسرائیل بارسەنگی هێزە سیاسیەكان تێكدەدات چونكە لێدانی گرووپە چەكدارەكان لە ڕووی سیاسیەوە لاوازیان دەكات، ئەمەش پاڵنەر دەبێت بۆ دروستبونی نەخشەیەكی سیاسی نوێ لەعێراقدا و هێرشەكانی ئیسرائیل بۆ سەر عێراق دەبێتە هۆی تێكچونی دۆخی ئەمنی و ئابوری ئەمەش دەبێتە بارگرانیەكی زیاتر بەسەر شانی حكومەتی عێراقەوە، رەنگە لەژێر فشاری ئابوریدا ئەم حكومەتە هەرەس بهێنێت و هێرشەكانی ئیسرائیل بۆ سەر عێراق رەنگدانەوەیەكی گەورەی دەبێت لەسەر پاشەڕۆژی حكومەتی عێراق. رونیشیكردەوە پێناچێت هێرشەكانی ئیسرائیل بۆ سەر عێراق هەرێمی كوردستان بگرێتەوە، بەتایبەتی هەرێم هیچ بونێكیان نیە لە گرووپە چەكدارەكاندا كە هاوپەیمانی ئێرانن و هیچ بنكەیەكی ئەو گرووپانەش لە هەرێمی كوردستان بونی نیە و كوردستان زۆر دوورە لەم بابەتەوە.
- وەک سەرجەم لایەنە ناڕازییەکان یاداشتێکمان ئامادەکردووە. - یاداشتەكە پێشکەشی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقی دەکەین. ئامادەکردنی: هاوڵاتی بەرەی گەل ڕایگەیاند وەك لایەنێكی ناڕازی یاداشتێكیان بۆ پەرلەمانی عێراق ئامادە كردووە. ناوەندی هەڵبژاردنی بەرەی گەل تایبەت بە هاوڵاتی راگەیاند وەک سەرجەم لایەنە ناڕازییەکان یاداشتێکمان ئامادەکردووە و پێشکەشی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقی دەکەین. ئەمڕۆ جومانە غەلای وتەبێژی كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق تایبەت بە هاوڵاتی راگەیاند لە دانیشتنی ئەمڕۆی ئەنجومەنی كۆمسیاران، دوای ئەوەی هەموو تانەكان رەتكرانەوە، ئەنجامی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان پەسەند کرا. بەرەی گەل و چەندین لایەنی ناڕازی تانەیان لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان داو رایانگەیاند كە ساختەكاریەكی گەورە لە هەڵبژاردنەكاندا كراوە و پێشوەختە ئامادە و دیزاین كراوە.
.png)
- هەرێمی کوردستان و توركيا جەخت لە بەهێزترکردنی پەیوەندییەکانيان دەكەنەوە. - سەرۆکی پارتی ئاییندە ئاماژەی بە پێگەی گرنگی هەرێمی کوردستان کرد. - مەسرور بارزانی خواستی هەرێمی کوردستانی بۆ بەرەوپێشبردنی پەیوەندییەکان لەگەڵ تورکیا دووپات کردەوە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان و سەرۆک وەزیرانی پێشووتری تورکیا، جەختیان لە بەهێزترکردنی پەیوەندییەکانی تورکیا لەگەڵ هەرێمی کوردستان لە بوارە جۆراوجۆرەکاندا کردەوە. ئەمڕۆ یەکشەممە، مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بڵاویكردەوە، پێشوازی لە ئەحمەد داودئۆغڵو سەرۆکی پارتی ئاییندە و سەرۆک وەزیرانی پێشووتری تورکیا کردوه. لە کۆبوونەوەکەدا کە ئەرمان تۆپچوو، کونسوڵی گشتیی تورکیا ئامادەی بوو، پەرەپێدانی پەیوەندییەکانی تورکیا و هەرێمی کوردستان و دوایین دۆخی گشتیی عێراق و ناوچەکە تاوتوێ کرا. وتيشى: سەرۆکی پارتی ئاییندە ئاماژەی بە پێگەی گرنگی هەرێمی کوردستان کرد و جەختی لە بەهێزترکردنی پەیوەندییەکانی تورکیا لەگەڵ هەرێمی کوردستان کردەوە. لای خۆیەوە سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، خواستی هەرێمی کوردستانی بۆ بەرەوپێشبردنی پەیوەندییەکان لەگەڵ تورکیا لە بوارە جۆراوجۆرەکاندا دووپات کردەوە.
-خولی شەشەمی پەرلەمان لە هەڵبژاردنێكی ساختە و دیزاینكراو بەرهەم هاتوە و بایكۆتی دەكەین. - هەڵبژاردنی دیزاینكراوی پەرلەمانی كوردستان تەواوی پڕۆسەی هەڵبژاردنی لە كوردستان لەكەداركرد و ئیرادەی خەڵكی خستە سەودا و مامەڵەوە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی ئەنجومەنی سەركردایەتی كۆمەڵ دادگەریی كوردستان ڕایگەیاند، سورین لەسەر بڕیاری بایكۆتكردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی كوردستان كە لە هەڵبژاردنێكی ساختە و دیزاینكراودا بەرهەم هاتوە. ئەنجومەنەكە ئەمڕۆ شەممە بە سەرپەرشتیی عەلی باپیر كۆبونەوەی ئاسایی خۆيی لەشاری هەولێر ئەنجامدا و لە ڕاگەیەندراوێكدا بڵاویكردەوە، دوبارە جەخت لە بڕیاری بایكۆتكردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی دیزاینكراوی كوردستان دەكەینەوە، كە لە هەڵبژاردنێكی ساختە و دیزاینكراو بەرهەم هاتوە و كۆمەڵی دادگەری تێدا بەئامانج گیراوە. ئاماژەی بەوەشكرد، هەڵبژاردنی دیزاینكراوی پەرلەمانی كوردستان بەجۆرێك بوە، تەواوی پڕۆسەی هەڵبژاردنی لە كوردستان لەكەداركرد و ئیرادەی خەڵكی خستە سەودا و مامەڵەوە، لە ئەنجامیشدا ئەو حزبانەی زیاتر لە 30 ساڵە حكومڕانن و هەرێمەكەیان گەیاندوەتە دۆخێكی ناهەموارەوە، دەنگەكانیان زیادی كرد، بەڵام هێزێكی وەكو كۆمەڵی دادگەری كە بەردەوام لە خەمی خەڵكدا بوە و بە هەڵوێستەكانی پشتیوانیی خەڵكی كردوە دەنگەكانی كەمی كرد. بەگوێرەی راگەیەندراوەكە، ئەنجومەنی سەركردایەتی گفتوگۆی چڕی لەسەر بارودۆخی ناوخۆیی كۆمەڵ و هەڵسەنگاندنی بۆ ئاستی ئۆرگانەكان و خۆڕێكخستنەوە بۆ قۆناغی داهاتوی كاری سیاسیی تاوتوێ كرد، بڕیاریشیدا بە شێوەیەكی توندوتۆڵ خۆی بۆ قۆناغی ئایندە و ئاڵنگارییەكانی داهاتو ئامادە بكات. سەبارەت بە كۆنگرەی پێنجەمی كۆمەڵیش، ئەنجومەنی سەركردایەتی جەختیكردەوە كۆنگرەی كۆمەڵ لە وادەی یاسایی خۆیدا بەڕێوەدەچێت و بۆ ئەو مەبەستەش ڕێكاری پێویستی گرتە بەر و چەند بڕیارێكی دەركرد.
- داعش ئێستا زۆر لە ساڵی2014 بەهێزترە. - مانەوەی هێزەکانی هاوپەیمانان پێویستن. - پەیوەندییەکی باش و تۆکمەمان لەگەڵ حکومەتی فیدراڵیدا هەیە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی ڕێبەر ئەحمەد وەزیری ناوخۆی هەرێمی کوردستان ڕایگەیاند، داعش ئێستا زۆر لە ساڵی2014 بەهێزترە، ئەو کات تەنیا چەند سەد کەسێک بون، بەڵام ئێستا بە هەزاران داعش لە سوریا، عێراق و سەرانسەری جیهاندا هەن. ڕێبەر ئەحمەد، ئەمڕۆ شەممە لە دووەمین ڕۆژی کۆڕبەندی مێپس لە دهۆک ڕایگەیاند، ئێمە باوەڕمان وایە داعش ئێستا زۆر بەهێزترە لەو کاتەی کە دەستیپێکرد، لە ساڵی 2014، داعش ئەو کات تەنیا چەند سەد کەسێک بون، بەڵام ئێستا بە هەزاران داعش لە سوریا و عێراق و سەرانسەری جیهاندا هەن. ئاماژەی بەوەشکرد، داعش ئێستا بە هەمان شێوەی جاران چالاکن، لە ساڵانی ڕابردو چاڵاکی تیرۆرستییان لە مۆسکۆ و ئەلمانیا و ڤێتنام و ئێران هەبوە، ئەمەش پێمان دەڵێت مانەوەی هێزەکانی هاوپەیمانان پێویستن، هاوکات ئێستا ئێمە پێویستیمان بەوەیە کۆتایی بە داعش بهێنین. وەزیری ناوخۆ لەبارەی پەیوەندییەکانی نێوان حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی ناوەندییەوە رونیكردەوە پەیوەندییەکانی نێوان هەولێر و بەغدا لەڕوی ئاسایشەوە جیاوازە و تێگەیشتنێکی باش لە نێوانماندا هەیە، ئێمە بە یەک چاو سەیری ئاسایشی ناوچەکە دەکەین، ئەمە سیاسەتێکی ڕون و ئاشکرایە کە لەلایەن سەرۆک وەزیرانەوە، ئێستا پەیوەندییەکی باش و تۆکمەمان لەگەڵ حکومەتی فیدراڵیدا هەیە.
-بەهۆی بۆردوومانەكانی ئیسرائیلەوە تا ئێستا 44 هەزار و 176 كەس لە غەززە كوژراون. - ژمارەی بریندارەكانیش گەیشتووەتە 104 هەزار و 473 كەس. ئامادەکردنی: هاوڵاتی وەزارەتی تەندروستی غەززە ڕایگەیاند ژمارەی کوژراوانی کەرتی غەززە بەهۆی هێرشەکانی ئیسرائیلەوە گەیشتە زیاتر لە 44 هەزار کەس. وەزارەتەكە بڵاویکردەوە، بەهۆی بۆردوومانەكانی ئیسرائیلەوە تا ئێستا 44 هەزار و 176 كەس لە غەززە كوژراون، هەروەها ژمارەی بریندارەكانیش گەیشتووەتە 104 هەزار و 473 كەس. چەكدارانی حەماس لە بەرەبەیانی ٧ی مانگی تشرینی یەكەمی ساڵی ڕابردوو لە ڕێگەی ئاسمانی و ووشكانی هێرشیان كردە سەر ئیسرائیل، دواتر ئیسرائیل هێرشی پێچەوانەی بۆ سەر كەرتی غەززە دەستپێكرد، لە ئەنجامدا بە هەزاران كەس بوونە قوربانیی و ئاوارە بوون و تا ئێستاش شەڕ و پێكدادان بەردەوامە.
-دەسەڵات بە وەزیر و بەڕێوەبەرە گشتییەكان دەدرێت كە رۆژێك یان زیاتر بۆ فەرمانبەران بكەن بە پشوو. - پێویستە ئەم بابەتە بەشێوەیەک ڕێکبخرێت کە کاریگەری لەسەر دەوامی دامەزراوەکان و خەڵک و کاروباری خزمەتگوزارییەکان نەبێت. ئامادەکردنی: هاوڵاتی دیوانی ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمى كوردستان ڕایگەیاند دەسەڵات بە وەزیر و بەڕێوەبەرە گشتییەكان دەدرێت كە رۆژێك یان زیاتر بۆ فەرمانبەران بكەن بە پشوو. بەپێی نوسراوێک کە واژووی ئومێد سەباح سەرۆكی دیوانی ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی لەسەرە و فەرمانەکە ئەمڕۆ شەممە دەرچووە، تێیدا هاتووە بەمەبەستی تەواوكردنی قۆناغی كۆتایی سەرژمێری دانیشتووان کە پێویستە سەرجەم زانیارییەکانى خێزان لە فۆڕمەکە تۆماربکرێن، مۆڵەت بە وەزیر و بەرێوەبەرە گشتییەكان دراوە، تا فەرمانبەران و ئەفسەر و کارمەندانیان لە ناوچە کوردستانییەکان بمێننەوە، بۆ ئەوەی لەو دوو رۆژە تەواوی زانیارییەكانیان تۆمار بکرێن. ئاماژە بۆ ئەوەشكراوە، پێویستە ئەم بابەتە بەشێوەیەک ڕێکبخرێت کە کاریگەری لەسەر دەوامی دامەزراوەکان و خەڵک و کاروباری خزمەتگوزارییەکان نەبێت.
-ئازاد شاخی ئەمیری داعشى ناوچەی کوردستانی لە کەرکوک دەستگیر کرا. - باندێكی چەکدارانی داعش کە حەوت کەس بوون دەستگیرکراون لەناویاندا ئەمیری ناوچەی کوردستانی هەبووە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی دەزگای ئاسایشی نیشتمانیی عێراق ڕایگەیاند تیرۆرستێکی مەترسیداريان دەستگیرکردووه کە بە ئەمیری داعشى ناوچەی کوردستانی ناوی دەبرا. ئەرشەد حەیکم وتەبێژی دەزگای ئاسایشی نیشتمانیی عێراق ڕایگەیاند، لە ئۆپەڕاسیۆنێکی ورد و چڕدا، کە پشتبەست بە زانیاریی هەواڵگريی و پێشوەختە ئەنجامدرا، تیرۆرستێکی مەترسیدار لە کەرکوک دەستگیرکرا. وتيشى: ئامانجی ئۆپەڕاسیۆنەکە پووچەڵکردنەوەی ئەو هەوڵانە بووە کە ویستویانە ئارامی پارێزگاکە تێکبدەن و چەند کەسایەتییەک بەئامانج بگرن. رونیشیكردەوە ئۆپراسیۆنەكە بە هەماهەنگی بووە لەگەڵ هێزەکانی ئاسایشی سلێمانی و باندێكی چەکدارانی داعش کە حەوت کەس بوون دەستگیرکراون لەناویاندا ئەمیری ناوچەی کوردستانی هەبووە، کە بە ئازاد شاخی ناوی دەبرێت.
- دەبینین کە پارە بۆ مووچە درەنگ دەنێردرێت، داهات بەشێوەیەکی گشتی کەمبووەتەوە. - راگرتنی هەناردەی نەوتی کوردستان کاریگەریی لەسەر هەموو عێراق هەبووە. - نامانەوێت عێراق ببێتە بەشێک لەو جەنگەی لە ناوچەکە هەیە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی مەسرور بارزانی سەرۆکى حکومەتی هەرێمى كوردستان ڕایگەیاند پێویستە ڕێگەی جیاواز هەبن بۆ چارەسەری قەیرانەکانى مووچە وهەناردەی نەوتى هەرێم. سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە چوارچێوەی دیدارێکی تایبەتدا لە دووەم ڕۆژی پێنجەمین کۆڕبەندی ئاشتی و ئاسایشی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست (مێپس2024) لە شاری دهۆک، ڕایگەیاند، هەر هەنگاوێک بۆ ئاشتی پێویستە پشتگیری بکرێت و پێویستە ڕێگەی جیاواز هەبن بۆ چارەسەری قەیرانەکان. ئاماژەی بەوەشدا، ناوچەکە بە دۆخێکی هەستیاردا تێپەڕ دەبێت، نامانەوێت عێراق ببێتە بەشێک لەو جەنگەی لە ناوچەکە هەیە، هەر هەنگاوێکیش بۆ ئاشتی هەبێت پێویستە پشتگیری بکرێت. باسی لەوە شکرد، هانی هەموو وەبەر‌هێنەرانی بیانی دەدەین لە هەرێمی کوردستان وەبەرهێنان بکەن، لە ماوەی ڕابردووشدا چەندين وڵات ڕێژەی وەبەرهێنانیان لە هەرێمی کوردستان زیاد کردووە. وتيشى: راگرتنی هەناردەی نەوتی کوردستان کاریگەریی لەسەر هەموو عێراق هەبووە، بەڵام بێگومان گەورەترین زەرەرمەند بریتییە لە کوردستان، هەرێمی کوردستان مافی خۆیەتی نزیکەی 500 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەم بهێنێت، بەڵام کەمتر لە نیوەی ئەو بڕە بەرهەمدەهێنرێت. رونیشیكردەوە دەبینین کە پارە بۆ مووچە درەنگ دەنێردرێت، داهات بەشێوەیەکی گشتی کەمبووەتەوە، ئەمە بەشێوەیەکی گشتی لە بەرژەوەندیی حکومەتی عێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستانیش دا نییە.
.png)
