بە دەیان هەزار کەس لە غەززە بەهۆی هێرشەکانی ئیسرائیلەوە كوژراون

هێرشی چەکداریی دەکرێتە سەر بنکەیەکی پۆلیسی ئێران و دوای چەند کاتژمێرێک لە پێکدادان، بنکەکە کۆنتڕۆڵ دەکرێتەوە. ئەمڕۆ شەممە ژمارەیەک چەکدار هێرشیان کردە سەر بنکەی ژمارە 16ی پۆلیسی ئێران لە شاری زاهیدان ناوەندی پارێزگای سیستان و بەلوچستان و بنکەکە بۆ چەند کاتژمێرێک لە لایەن چەکدارەکانەوە کۆنتڕۆڵ کرا. پۆلیسی ئێران بڵاوی کردوەتەوە: چەکدارەکان دوای کۆنتڕۆلی ئەو بنکەیە لە لایەم هێزی ئەمنیی و سەربازییەوە گەمارۆ دراون و دوو هێرشبەر کە پشتێنی بۆمبڕێژکراویان پێوەبوە خۆیان تەقاندوەتەوە. ئاماژە بەوە کراوە دوای زیاتر سێ کاتژمێر پێکدادان پۆلیسک کوژراوە و پۆلیسێکی دیکە بریندار بوە و هاوکات لەگەڵ خۆ تەقاندنەوەی دوو هێرشبەر یەکێکی دیکە لە هێرشبەرەکان لە لایەن هێزە ئەمنییەکانەوە کوژراوە.  

هاوڵاتی کۆمپانیای تەکنەلۆجیا مێتا کە خاوەنی ئینستاگرام، فەیسبووک و وەتسئەپە، پلاتفۆڕمی نوێی تۆڕی کۆمەڵایەتیی سریدس "Threads" کە دەبێتە رکابەری تویتەر، خستەکار. ئەگەر دەتەوێت بزانی پلاتفۆڕمە نوێیەکەی مارک زوکەربێرگ چۆنە، چاو دابخە و تویتەر بهێنە پێش چاوی خۆت، بەڵام بە تایبەتمەندیی کەمترەوە بۆ ئێستا. خاڵێکی سەرنجڕاکێشیش هەیە، ئەوەی ئەم تۆڕە کۆمەڵایەتییە جیادەکاتەوە و هۆکارێکی زوو بڵاوبوونەوەیەتی، تەنیا بە یەک کلیک دەتوانی هەژماری تایبەت بە خۆت دروست بکەیت.  رۆژی پێنجشەممە، 6ـی تەممووزی 2023، مارک زوکەربێرگ، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری مێتا کە خاوەنی فەیسبووک، ئینستاگرام و واتسئەپیشە بەردەستبوونی سۆشیاڵ میدیایەکی نوێ بە ناوی سرێدز Threads راگەیاند کە بە دژبەر و رکابەری تویتەری ئیلۆن مەسک دادەنرێت؛ بەمەش رکابەرێتیی نێوان ئیلۆن مەسک و مارک زوکەربێرگ هێندەی دی قووڵتر دەبێتەوە.  تۆڕی کۆمەڵایەتی Threads لە ماوەی چوار کاتژمێری یەکەمیدا، پێنج ملیۆن ئەندامی تێپەڕاند. بەپێی راگەیەندراوێک کە مێتا بڵاوی کردووەتەوە، باس لەوە کراوە کە "Threads" پاتفۆرمێکی نوێیە کە لەلایەن تیمی ئینستاگرامەوە دروستکراوە بۆ چات و بڵاوکردنەوەی نووسین. لە راگەیەندراوەکەدا ئاماژە بەوە کراوە کە بەکارهێنەران دەتوانن لەڕێگەی ئەکاونتی ئینستاگرامەکانیانەوە بچنە ناو پلاتفۆرمە نوێیەکەوە. بەپێی راگەیەندراوەکە، سنووری نووسین لەو پلاتفۆرمە 500 پیتە، هاوکات دەتوانرێت لینک، وێنە و ڤیدیۆی پێنج خولەکیش بڵاو بکرێتەوە. لە راگەیەندراوەکەدا باس لەوە کراوە کە "Threads" بۆ سیستەمی iOS و ئەندرۆید لە زیاتر لە 100 وڵاتدا بەردەستە و دەتوانرێت لە App Store و Google Play Store دابەزێنرێت و لە ماوەی چوار کاتژمێری یەکەمیدا، پێنج ملیۆن ئەندامی تێپەڕ کرد. سرێدز، بە گەورەترین رکابەری تویتەر دادەنرێت؛ پێشتر رکابەری زۆری بۆ پەیدا بووە، بەڵام تویتەر هەر لە ریزی یەکەمی کاتاگۆرییەکەیدا ماوەتەوە.  دروشمی سەرەکیی Threads بریتییە لە “Say More” واتە "زیاتر بڵێ" و دەتوانیت لە یەک سرێد دا 500 پیت بنووسیت، لەکاتێکدا لە تویتێکدا تەنیا مافی نووسینی 280 پیتت هەیە بۆ ئەوانەی هەژمارەکانیان پشتڕاستنەکراوەتەوە.   

هاوڵاتی پۆلیسی یۆنان هەڵییان کوتایە سەر کەمپی لاڤریۆی پەکەکە لە نزیک ئەسینای پایتەختی یۆنانە و پەنابەرانی لە کەمپەکە دەرکرد. میدیاکانی پەکەکە رایانگەیاند، پۆلیسی یۆنان هەڵیکوتاوەتە سەر کەمپەکە و نزیکەی 50 کەس کە زۆربەیان منداڵ و ژنن بە زۆر لە کەمپەکە دەرکراون و باسی ئەوەش کراوە کە ئەو پەنابەرانە بەسەر کەمپەکانی دیکەدا دابەش دەکرێن. لەلایەکی دیکەوە میدیا فەرمیەکانی یۆنان کەمپەکەیان وەک کەمپی 'تیرۆریستان' بەناو کرد. ئەم پێشهاتەش لە کاتێکدایە کە بڕیارە لەم مانگەدا کۆبونەوەی ناتۆ ئەنجام بدرێت و داواکاریەکانی تورکیا لەبەرامبەر ئەندام و بەڕێوەبەرانی پەکەکە لە کۆبونەوەکاندا قسەی لەسەر بکرێت. هەروەها وەزارەتی پەنابەرانی یۆنان رایگەیاند، لەسەر داوای پەنابەران، کەمپەکە داخراوە. ناوەندی کەلتوری کورد لە یونانیش ئەو بانگەشەیەی وەزارەتی پەنابەرانی رەت کردەوە و داوای کرد خۆپیشاندان ئەنجام بدرێت. بڕیارە ئەمڕۆ کاتژمێر 5ی ئێوارە لەبەردەم ئەکادیمی ئەسینا خۆپیشاندان ئەنجام بدرێت.

کاکەلاو عەبدوڵا لەکاتێکدا حکومەتی سوید بەپەلەیە و هەڵوەدانیەتی بۆ چوونە نێو رێکخراوی ناتۆ، بەڵام سوتاندنی قورئان لەنێو وڵاتەکەیدا بووەتە هۆی ئەوەی تورکیا رێگری زیاتری لێبکات و نەهێڵێت بەئاسانی ببێت بە بەشێک لە رێکخراوەکە. سوتاندنی قورئان لەلایەن سەلوان مۆمیکای تەمەن 37 ساڵ لە یەکەم رۆژی جەژنی قوربان لە ستۆکهۆڵمی پایتەختی سوید کاردانەوەیەکی جیهانی لێکەوتەوە و موسوڵمانان بێزاری خۆیان لەو کارە دەربڕی، بەڵام ئەو کارەی پەنابەرە بە رەگەز عێراقییەکە کێشەیەکی گەورەی بۆ سوید دروست کردووە بۆ بە ئەندام بوون لە رێکخراوی ناتۆ. ئەنقەرە توڕەیە و دەڵێت، ئەوانەی دەیانەوێت ببن بە بەشێك لە ناتۆ، نابێت چاوپۆشی لە ئیسلامۆفۆبیا بکەن، بەڵام ستۆکهۆڵم جەخت دەکاتەوە لەوەی کارەکەی سەلوان «یاسایی» بووە هەرچەندە بە «نەگونجاوی»شی وەسف دەکات. سوتاندنی قورئان و پەیوەندی بە بەشداربونی سوید لە رێکخراوی ناتۆ لەدوای هێرشی روسیا بۆ سەر ئۆکرانیا لە شوباتی ساڵی رابردوو، فینلەندا و سوید لە هەوڵدان بۆ چوونە نێو رێکخراوی ناتۆ تا وەک قەڵغانێک بەکاریبهێنن و روسیا نەتوانێت هەڕەشەی داگیرکارییان لێ بکات. هەرچەندە فینلەندا بە فەرمی بووە بە ئەندام لە رێکخراوەکە، بەڵام سوید نەیتوانییوە ئەو ئامانجەی بەدیبهێنێت، ئەویش بەهۆی ئەوەی تورکیا رێگری دەکات ببێتە ئەندامێک لە رێکخراوەکە، ئەمەش بەهۆی ئەوەی ئەنقەرە دەڵێت، خۆپیشاندانی هاوسۆزی بۆ کورد ئەنجام دەدرێت لە وڵاتەکەدا و سوید شوێنی «تیرۆرستانە» کە مەبەست لێی ئەندامانی پەکەکەیە. ئێستا کە سەلوان مۆمیکا قورئانی سووتاندووە، تورکیا زیاتر سوورە لەسەر ئەوەی سوید نەبێتە ئەندام لە ناتۆ. بڕیارە لە هەفتەی داهاتوو رێکخراوی ناتۆ کۆبونەوەی ساڵانەی خۆی لە پایتەختی لیتوانیا ئەنجام بدات و بە فەرمی سوید بکاتە بەشێک لە رێکخراوەکەی، بەڵام پێدەچێت کۆبونەوەکە ئامانجەکەی نەپێکێت، ئەمەش دەبێتە شەەرمەزارییەک بۆ رێکخراوەکە کە نەتوانێت ئەو ئامانجەی دایناوە بۆ خۆی جێبەجێی بکات. بەرپرسانی ناتۆ ترسی ئەوەیا هەیە سەرنەگرتنی ئەو کارە پەیامێکی شەرمەزارکەر و ترسناک بنێرێت بۆ نەیارانی، هەربۆیە پەلەیانە لە ئەنجامدانی کارەکە. یانس ستۆڵتنبێرگ، سەرۆکی ناتۆ لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا لەسەر ئەندامبوونی سوید وتی، «ئێستا کاتی ئەوەیە پێشوازی لە سوید بکەین وەک ئەندامێکی تەواوەتی ناتۆ.» لەدوای روداوی سوتاندنی قورئان لەلایەن سەلوان مۆمیکا لەبەردەم مزگەوتی گەورەی ستۆکهۆڵم، پۆلیسی سوید رایگەیاند، لەسەر بنەمای پاراستنی ئازادیی رادەربڕین، رێگەی بەو کارە داوە. ئۆلف کرستەرسن، سەرۆکوەزیرانی سویدیش لەسەر روداوەکە وتی، کارەکە «یاساییە بەڵام نەگونجاوە.» رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا، هەرزوو لەسەر بابەتەکە قسەی خۆی کرد و بە تووندی هێرشی کردەسەر بەرپرسانی رۆژائاوا کە رێگە دەدەن «بە سوکایەتیکردن» بە ئیسلام. «رۆژئاواییەکان فێردەکەین کە سوکایەتیکردن بە موسوڵمانان ئازادی رادەربڕین نییە،» ئەردۆغان وای وت. دوای چەند رۆژێک و لەدوای دروستبوونی کاردانەوەیەکی گەورە، لە یەکشەممەی رابردوو وەزارەتی دەرەوەی سوید بەیاننامەیەکی بڵاوکردەوە و رایگەیاند، «حکومەتی سوید بە تەواوەتی تێگەیشتووە ئەو کردەوەیە کردەوەیەکی ئیسلامۆفۆبیایە... ئەمەش بێڕێزییە بە موسڵمانان، بۆیە بە توندی سەرکۆنەی ئەو کردەوەیە دەکەین و بە هیچ شێوەیەک رەنگدانەوەی بۆچوونی حکومەتی سوید نییە.»   سەلوان مۆمیکا کێیە؟ سەلوان گەنجێکی پەنابەری بە رەگەز عێراقییە کە ماوەی پێنج ساڵە لە سوید دەژی. لە 20ی شوباتی 2022 رەگەزنامەی سویدی وەرگرتووە. پێشتر لەکاتی شەڕی داعشدا چووەتە نێو ریزەکانی حەشدی شەعبی و پارتێکی دامەزراندووە بەناوی یەکیەتی سریانی دیموکراتی و بووەتە سەرکردەی باڵی سەربازی پارتەکەی. مۆمیکا لە هەژماری فەرمی خۆی لە تۆڕی ئینستاگرام، خۆی وەک کەسێکی «بێ باوەڕی لیبڕاڵی سیکیولار» دەناسێنێت. هەرچەندە دەڵێت کە بێباوەڕە، بەڵام لەسەر دەستی راستی تاتۆیەک هەیە کە خاچی مەسیحییە. لەدوای سوتاندنی قورئان و سڕینی پێڵاوەکانی بە هەندێک لە لاپەڕەی قورئان، سەلوان قسەی بۆ سی ئێن ئێنی ئەمریکی کرد و لەسەر هەڵوێستەکەی وتی، «پێویستە ئەم پەرتوکە لە جیهاندا قەدەغە بکرێت بەهۆی ئەو مەترسییەی دروستی دەکات بۆ سەر دیموکراسی، رەوشت، بەهاکانی مرۆڤ، مافەکانی مرۆڤ و مافەکانی ژنان. ئەم پەرتوکە بۆ ئەم کات و سەردەمە نابێت.» تورکیا کوردو بێرێزیکردن بەئیسلامی کردووەتە بیانوو لەبەرامبەر سوید بۆ ئەوەی سوید ببێتە ئەندام لە ناتۆ، پێویستە سەرجەم ئەندامی رێکخراوەکە رەزامەندی لەسەر دەرببڕن بەڵام تورکیا و هەنگاریا دژی ئەو هەنگاوەن. تورکیا دەڵێت هەتا سوید بەرگری لە «بێڕێزیکردن و سوکایەتیکردن» بە ئیسلام و موسوڵمانان بکات و پەناگەیەک بێت بۆ «تیرۆرستان»، ناهێڵێت سوید ببێتە ئەندام لە رێکخراوەکە. هاکان فیدان، وەزیری دەرەوەی تورکیا، لەوبارەیە دەڵێت، «قبوڵکراو نییە لەژێر ناوی ئازادی رادەربڕین، ئەم کارانە دژ بە ئیسلام بکرێت.» هاوکات فەخرەدین ئاڵتون، بەرێوبەری پەیوەندییەکانی حکومەتی تورکیا هۆشداری ئەوەیدا کە، «ئەوانەی دەیانەوێت ببنە بەشێک لەناتۆ نابێت چاوپۆشی لە ئیسلامۆفۆبیا بکەن.» ئەم لێدوانانە ترسی دروستکردووە و میدیا جیهانییەکان باس لەوە دەکەن کە ئەنقەرە رێگر دەبێت لە سوید بۆ بوون بە ئەندام لە ناتۆ. بەرپرسێکی ئەوروپی کە ناوی نەهاتووە، بە سی ئێن ئێنی راگەیاندووە، «هەر دواخستنێکی سوید لە بوون بە ئەندامی ناتۆ ئەو هەستە دروست دەکات کە ئەردۆغان دەسەڵاتی هەیە بەسەر رێکخراوەکەوە.» «ئەردۆغان ئەم ساتە بەرکاردەهێنێت تا بەتەواوی سوید بگوشێت،» بەرپرسە ئەوروپییەکە وادەڵێت. بیانوی ئەنقەرە تەنها سوتاندنی قورئان نییە و دەڵێت هێشتا سوید بەپێی پێویست کاری نەکردووە بۆ رووبەرووبونەی «تیرۆریزم» لە وڵاتەکەی. لە کۆتایی مانگی رابردوو، سەرۆکایەتی تورکیا رایگەیاند رەجەب تەیب ئەردۆغان بە تەلەفون قسەی لەگەڵ یانس ستۆڵتنبێرگ کردووە و پێی راگەیاندووە، گۆڕینی یاساکانی سوید سەربارەت بە «تیرۆرزیم» قایلکەر نییە و «بێمانایە.» ئەنقەرە پێیوایە کە هێشتا لە سوید خۆپیشاندان بۆ پشتیوانی پەکەکە دەکرێت و وڵاتەکە هێشتا پەناگەیەکی ئارامە بۆ ئەندامانی پەکەکە. لە چەند هەفتەی رابردوودا سوید چەند یاسایەکی نوێی چەسپاند کە مەبەست لێیان راگرتنی پاڵپشتیییە لە وڵاتەکەدا بۆ ئەندامانی پەکەکە. لە هەفتەی رابردوودا، تۆبیاس بیلیستۆم، وەزیری دەرەوەی سوید، رایگەیاند پێویستە تورکیا بە ئەندامبونیان لە ناتۆ رازی ببێت چونکە پابەندی هەموو خاڵەکانی رێککەوتنەکەیان بوون لەگەڵ ئەنقەرە.

هاوڵاتی لە کۆشکی سپیی ئەمریکا، پۆلیس بڕێک کۆکاینی دۆزییەوە. بەرپرسانی ئەمریکاش رایانگەیاند، کۆکەینەکە لە شوێنێکی کۆشکی سپی دۆزراوەتەوە، کە تایبەتە بە گەشتیاران. دەزگای هەواڵگریی ئەمریکا دوێنێ چوارشەممە ، رایگەیاند، "ئەوە پشتڕاست دەکەینەوە کە بڕێک کۆکەین لە کۆشکی سپی دۆزراوەتەوە و لێکۆڵینەوەکان لەوبارەیەوە بەردەوامە." ئەم هەواڵە کاردانەوەیەکی زۆری بەدوای خۆیدا هێنا بەتایبەت کە هەنتەر بایدن، کوڕی جۆ بایدن، چەندین جار لەلایەن میدیای ئەمریکی و نەیارەکانی بایدنەوە بەوە تۆمەتبار کراوە کە ئالوودەی مادەی هۆشبەرە. هاوکات کارین ژان پێر، سکرتێر رۆژنامەوانیی کۆشکی سپی، لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، کۆکەینەکە لە شوێنێکی کۆشکی سپی دۆزراوەتەوە کە تایبەتە بە گەشتیاران. کارین ئاماژەی بەوەش کردووە، "لە پشووی کۆتایی ئەم هەفتەیەدا، سەرۆک و خانمی یەکەم و خێزانەکەیان لە کۆشکی سپی نەبوون؛ ئەوان رۆژی هەینی رۆیشتن و دوێنی گەڕانەوە." لە دوای بڵاوبونەوەی هەواڵەکە دۆناڵد ترەمپ ڕکابەری جۆ بایدن بۆ سەرۆکایەتی ئەمریکا ڕایگەیاند  "هیچ کەسێک بڕوا بەوە دەکات کە ئەو کۆکاینەی لە کۆشکی سپی دۆزراوەتەوە جگە لە هەنتەر بایدن کەسێکی دیکە بەکاریهێنابێت؟". ئاژانسەکان بڵاویانکردۆتەوە کە دا وا کراوە پشکنین بۆ سەرجەم کارمەندانی کۆشکی سپی بکرێت.  

هاوڵاتی بەرپرسی کۆمیتەی نێودەوڵەتی ئەنجومەنی فیدراسیۆنی ڕووسیا گریگۆری کاراسین دەڵێت ڕووسیا نزیکەی 700,000 منداڵی لەو ناوچانەی ئۆکرانیاوە گواستۆتەوە بۆ ڕووسیا کە شەڕییان تێدایە. کاراسین وتی " لەم چەند ساڵەی ڕابردوودا 700,000 منداڵ پەناگەیان لای ئێمە دۆزیوەتەوە، لە بۆردومانەکانی ئەو ناوچانەی شەڕییان تێدایە لە ئۆکرانیا هەڵاتوون." لە مانگی دووی ساڵی 2022 دا ڕووسیا جەنگێکی بەرفراوانی دژی ئۆکرانیا هەڵگیرساند. مۆسکۆ دەڵێت پڕۆگرامەکەی بۆ هێنانی منداڵان لە ئۆکرانیاوە بۆ ڕووسیا مەبەست لێی پاراستنی منداڵانی بێ سەرپەرشت و ئەو منداڵانەیە کە لەو ناوچانەی ململانێیان تێدایە لە ئۆکرانیا بەجێهێڵدراون. ئۆکراینا هێزەکانی رووسیا تۆمەتبار دەکات بە رفاندنی منداڵانی ئۆکراینا لە ناوچەکانی ڵوهانسک و دۆنێتسک و دەڵێت زۆرێک لە منداڵەکان بە شێوەیەکی نایاسایی گواستراونەتەوە بۆ ڕووسیا و ئەمەریکاش دەڵێت هەزاران منداڵ بە ناچاری لە ماڵەکانییان دەرهێندراون و گواستراونەتەوە.  

هاوڵاتی حکومەتی روسیا بەنیازە موچەی کارمەندانی سوپای ڕوسیا زیادبکات، ئەوەش دوای چەند رۆژێک لە یاخیبونی چەکداری لەلایەن گروپی تایبەتی ڤاگنەرەوە. لە نوسراوێکی فەرمی حکومەتی روسیا دەرکەوتووە، بڕیاردراوە موچەی سەربازانی سوپای روسیا بە رێژەی ١٠٪ زیاد بکرێت و ئەو بڕیارەش لە سەرەتای مانگی تشرینی یەکەمەوە جێبەجێدەکرێت. ئەو بڕیارەی حکومەتی روسیا دوای دو هەفتە لە یاخیبونی چەکداری گروپی سەربازی تایبەتی روسی ڤاگنەر دێت، رۆژی شەممەی رابردوو گرووپی چەکداری ڤاگنەر کە بەشێک بوون لە سوپای رووسیا و لە جەنگی ئۆکرانیادا بەشدار بوون هەڵگەڕانەوەی خۆیان لە دژی رووسیا و ڤلادیمێر پوتین سەرۆکی ئەو وڵاتە راگەیاندوگروپەکە بۆ ماوەیەکی کورت دەستی بەسەر شاری ڕۆستۆڤ لە باشوری ڕوسیادا گرت و بە ئاراستەی مۆسکۆ پێشڕەوی کرد. دواتر بە نێوەندگیری سەرۆکی بێلاروسیا گرووپى ڤاگنەر کۆتایی بە یاخی بوونەکەی هێنا و سەرۆکی رووسیاش رایگەیاند، سەرجەم تۆمەتەکانی یاخی بوون لەسەر فەرماندەی گرووپی چەکداری ڤاگنەر هەڵگیراوە و چەکدارانیشی دەتوانن یان ببنە سەربازی سوپای روسیا یان بچنە بێلاروسیا.

هاوڵاتی کوژرانی گەنجێکی تەمەن 17 ساڵان لەلایەن پۆلیسی فەڕەنساوە، بازنەی ناڕەزایەتییەکانی فراوان کردوە و پەلی هاویشتوە بۆ وڵاتانی دراوسێ، سەرۆکی فەڕەنسا دەڵێت کۆڵانەکان وەک مەیدانی جەنگیان لێ هاتوە و داوا لە دایک و باوکان دەکات رێگە بە هاتنەدەرەوەی گەنجان لەماڵ نەدەن. دوای ئەوەی گەنجێکی تەمەن 17 ساڵ لەلایەن پۆلیسی فەڕەنساوە کوژرا، خۆپیشاندەران سێ شەوە بۆ ناڕەزایەتی دەربڕین دژ بە کوژرانی نایل لە شارە جیاوازەکانی وڵات رژاونەتە سەر شەقامەکان. میدیای فەڕەنسا بە پشتبەستن بەو زانیارییانەی وەزارەتی ناوخۆی ئەو وڵاتەوە بڵاوی کردوونەتەوە، رایگەیاند لە رووداوەکانی شەودا ٨٧٥ کەس دەستگیرکراون. لە شاری نانتێرێی فەڕەنسا لەمیانی ئەو خۆپیشاندانەی دوێنی بۆ یادی گەنجە کوژراوەکە بەڕێوەچوو، گرژی لە نێوان پۆلیس و خۆپیشاندەران رووی دا. به‌پێی ئه‌و هه‌واڵەی له‌ میدیاکانی ئەو وڵاتە بڵاوكراوه‌ته‌وه‌، چالاکوانانی ناوچەی ١٢ی پاریس یارییە ئاگرینەکانیان بەسەر بنکەیەکی پۆلیس تەقاند. لە شاری ئۆبەرڤیلیێرس-ی پاریسی پایتەخت ئاگر لە ١٢ پاس بەردرا و ئەوانەی لە شاری ریمز بەسەر بنکەیەکی پۆلیسیان دادا، جلوبەرگی پۆلیسییان لە بنکەکە دزی. لە شاری لیل باکووری فەڕەنسا بەشێک لە بینای شارەوانی سووتێنرا و ئاگر لە بینای سەنتەرێکی پەیوەندیکردن لە شاری لیل بەردرا. ئیمانوێل ماکرۆن، سەرۆک کۆماری فەڕەنسا ژوری ئۆپەراسیۆنی بۆ روداوەکان دروست کرد، لە پەیامێکیشدا دەڵێت: کۆڵانەکانی فەڕەنسا وەک مەیدانی جەنگیان لێ هاتوە، داوای کرد "پۆستە هەستیارەکان" کە دەبنە هۆی زیاتر تەشەنەسەندنی توندوتیژییەکان لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان هەڵبگیرێن. لەلایەکی دیکەوە ئێلیزابێت بۆرن، سەرۆک وەزیرانی فەڕەنسا لەبارەی دەربڕینی ناڕەزایەتییەکان رایگەیاند بۆ پاراستنی سیستەمی وڵات هەمو ئەگەرێک کراوەیە بە راگەیاندنی باری لەناکاویشەوە. رۆژی 27ی حوزەیران لە شاری نانتێرێی فەڕەنسا، لە دوای ئەوەی ئۆتۆمبێلێک کە سێ کەسی تێدابو و گوێیان بە ھۆشداری "بوەستە"ی پۆلیس نەدا، شوفێری ئۆتۆمبێلەکە بەھۆی دەستڕێژی گوللەی پۆلیسەوە کوژرا. لەبارەی روداوەکە لێکۆڵینەوە دەستی پێ کرد و ئەو پۆلیسەی گومانی ئەوەی لێ کرا کە تەقەی کردبێت، دەستگیر کراوە.

هاوڵاتی ئەمریکا جارێکی تر وەک ئەندام گەڕایەوە ناو رێکخراوی یونسکۆ، دوای ئەوەی لەسەردەمی سەرۆکی پێشووی ئەو وڵاتە لە رێکخراوەکە کشایەوە. سانتیاگۆ ئیرازابال سەرۆکی رێکخراوی یونسکۆ سەر بە نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، دوای ئەوەی ئەمریکا بە فەرمانی دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی پێشووی ئەو وڵاتە لە رێکخراوی یونسکۆ کشایەوە، ئیدارەی ئێستای کۆشکی سپی بەسەرۆکایەتی جۆ بایدن داواکارییەکی نوێی پێشکەشکرد بۆئەوەی جارێکی تر وەک ئەندام لە رێکخراوەکە وەربگیرێتەوە. له‌میانی به‌ڕێوه‌چوونی كاره‌كانی كۆنگره‌ی له‌ناكاوی رێكخراوی یونسكۆی سه‌ر به‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان 132 وڵات ده‌نگیان له‌ به‌رژه‌وه‌ندی گه‌ڕانه‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا دا بۆ ناو رێكخراوه‌كه‌، كه‌ له‌وه‌ته‌ی سه‌رده‌می دۆناڵد تره‌مپ، سه‌رۆكی پێشووی ئه‌مه‌ریكاوه‌ له‌ رێكخراوه‌كه‌ كشابووه‌وه‌، هاوكات 15 وڵاتی دیكه‌ی ئه‌ندام ده‌نگیان له‌ به‌رژه‌وه‌ندی گه‌ڕانه‌وه‌كه‌ نه‌دا، له‌ دیارترین ئه‌و وڵاتانه‌یش رووسیا، سووریا، ئێران و چین بوون. ئه‌مه‌ریكا ئه‌ندامی دامه‌زرێنه‌ری یونسكۆیه‌ و تاوه‌كو ساڵی 2011 یه‌كێك بوو له‌ گرنگترین به‌شداربووانی بوودجه‌ی ئه‌و رێكخراوه‌، كاتێك ئه‌ندامیه‌تی ته‌واوی به‌ فه‌ڵه‌ستین دا له‌ناو رێكخراوه‌كه‌دا، ئه‌مه‌یش بووه‌ هۆكاری وه‌ستانی هۆكاره‌كانی به‌گوێره‌ی یاسای ئه‌مه‌ریكا. ئه‌مه‌ریكا به‌ر له‌ وه‌ستان و هه‌ڵپه‌ساردنی به‌شدارییه‌كانی له‌ ساڵی 2011، بڕی نزیكه‌ی 22%ـی بوودجه‌ی ئه‌و رێكخراوه‌ی دابین ده‌كرد، كه‌ بڕه‌كه‌ی ده‌گاته‌  75 ملیۆن دۆلار. دۆناڵد تره‌مپ، سه‌رۆكی پێشووی ئه‌مه‌ریكا ساڵی 2017 له‌پاڵ ئیسرائیلدا، بڕیار كشانه‌وه‌ی وڵاته‌كه‌ی له‌ رێكخراوه‌كه‌ رایگه‌یاند و ئه‌و رێكخراوه‌ی به‌ دژ و نه‌یاری ئیسرائیل له‌ قه‌ڵه‌م دا و ساڵی 2018 بڕیاره‌كه‌ی برده‌ بواری كرده‌یی.  

هاوڵاتی وەزارەتی بەرگری تایوان ڕایگەیاند ، بەرەبەیانی ئەمڕۆ هەینی 24 فڕۆکەی جەنگی چینی، لەنێویاندا فڕۆکەی جەنگی و بۆمبڕێژکراو، لە نزیک تایوان، تا کاتژمێر 8:00ی بەیانی بەدیکراون  ڕاشیگەیاندووە تایوان فڕۆکە و کەشتیی ناردووە بۆ ئاگادارکردنەوەی چالاکییەکانی چین، لەکاتێکدا سیستەمی موشەکی چاودێرییان دەکرد. بەرپرسێکی باڵای ئەمنی تایوان بە ئاژانسی ڕۆیتەرز-ی راگەیاندوە، پێدەچێت چالاکییەکانی ئەمڕۆ هەینی چین لە وەڵامی سەردانێکی شاندێکی کۆنگرێسی ئەمریکا بە سەرۆکایەتی مایک ڕۆجەرز، سەرۆکی لیژنەی خزمەتگوزارییە چەکدارەکانی ئەنجومەنی نوێنەران بۆ تایپە بێت. چین لە مانگی نیساندا لە دەوروبەری دورگەکەدا مانۆڕی ئەنجامدا، ئەوەش وەک وەڵامێکی توڕەیی بۆ کۆبونەوەی سەرۆکی تایوان تسای ئینگ وێن لەگەڵ سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی ئەمریکا. ئەوەش لەکاتێکدایە ڕۆژی پێنجشەممەی ڕابردوو وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا ڕەزامەندی لەسەر فرۆشتنی تەقەمەنی و پێداویستی لۆجستی بە تایوان بە دو گرێبەستی جیاواز بە بەهای تا 440 ملیۆن دۆلار پەسەندکرد.  

هاوڵاتی ئەو پۆلیسەی لە پاریس تەقەی لە مێرمنداڵێکی تەمەن 17 ساڵ کرد، تۆمەتی کوشتنی بەئەنقەستی درایە پاڵ. ئاژانسی فرانس پرێسی فەرەنسی بڵاویکردەوە، پاسکال براچ، داواکاری گشتی شاری نانتێر تۆمەتی کوشتنی بەئەنقەستی خستەپاڵ ئەو پۆلیسەی رۆژی سێشەممە 27ـی مانگ تەقەی لە مێرمنداڵەکە کرد. داواکاری گشتی پێی وایە کە مەرجە یاساییەکانی بەکارهێنانی چەک جێبەجێ نەکراون، داوای راگرتنی ئەو پۆلیسەشی کرد کە تۆمەتەکەی دراوەتە پاڵ، کە بەپێی ئاژانسی هەواڵی فرانس پرێس، ئەم داواکاریە لەمجۆرە حاڵەتانەدا، بژاردەیەکی دەگمەنە. هاوکات بەگوتەی پارێزەرەکەی، پۆلیسەکە داوای لێبوردنی لە خێزانی مێرمنداڵەکە کردووە. پارێزەری پۆلیسەکە گوتیشی: ئەو پۆلیسە 38 ساڵە فەرەنسیە بە بینینی ڤیدیۆکە تووشی شۆک بووە و تەواو رووخاوە، چونکە ئەو بەیانیان لەخەو هەڵناستێت بۆئەوەی خەڵک بکوژێت. دایکی مێرمنداڵەکەش کە خەڵکی جەزائیرە پێی وایە، رووداوی کوشتنەکە پاڵنەری رەگەزپەرستی لەپشتە. کوژرانی مێرمنداڵێک بەناوی نائل بەدەستی پۆلیسی فەرەنسا، تووڕەیی و کاردانەوەی فەرەنسییەکانی لێکەوتەوە و، لە پاریس و شار و شارۆچکەکانی دیکە خۆپیشاندان دەستی پێ کرد و تا ئێستا بەهۆی گرژی و ئاڵۆزییەکانی خۆپیشاندانەکانەوە، زیاتر لە 150 کەس دەستگیرکراون.

هاوڵاتی سکرتیری گشتی ناتۆ رایگەیاند، بەرپرسە گەورەکانی تورکیا و سوید و فینلەندا کۆدەبنەوە و پرسی سەرەکی کۆبونەوەکە ئەندامێتی سوید دەبێت لە ناتۆدا. یانس ستۆڵتەنبێرگ سکرتێری گشتی ناتۆ لە بروکسێلی پایتەختی ناتۆ، کۆنفڕانسێکی رۆژنامەنوسی ئەنجامدا و وتی، " ئێستا کاتی ئەوەیە کە ئێمە وەک ناتۆ پێشوازی لە سوید بکەین." یانس ستۆڵتەنبێرگ باسی ئەوەشی کرد شاندە دانوستانکارەکانی وەزیرانی دەرەوە و راوێژکارە هەواڵگریەکانی هەر سێ وڵاتی تورکیا، سوید و فینلەندا رۆژی حەوتی تەمووز کۆدەبنەوە. سوید داوا دەکات، بەر لە کۆبونەوەی ناتۆ کە بڕیارە ١١ی تەمووز لە لیتڤانیا بەڕێوە بچێت، ئەنقەرە ئەندابوونی لە ناتۆدا پەسەند بکات. ئەمەش لە کاتێکدایە کە دوێنێ 28ی مانگ، کەسێکی بەرەگەز لە سوید قورئانی سووتاند و ئەمەش کاردانەوەی توندی تورکیای لێکەوتەوە. لە مانگی ئایاری ساڵی رابردوودا ، کاتێک روسیا هێرشی کردە سەر ئوکراین، فینلەندا و سوید پێکەوە داواکاریان بۆ ئەندامێتی ناتۆ پێشکەش کرد. تورکیاش وەک ئەندامێکی ناتۆ رایگەیاند، ئەو ئامادە بە مەرجێک ئەندامێتی سوید و فینلەندا لە ناتۆدا قبوڵ بکات کە هەردوو وڵات و بە تایبەتی سوید ژمارەیەک کەسایەتی رادەستبکاتەوە بە تورکیا. بەڵام سوید نەچووە ژێرباری تورکیا و بۆیەش رەجەب تەیب ئەردۆغان تەنیا ئەندامێتی فینلەندای قبوڵ کرد و تاوەکو ئێستا ئەندامێتی سویدی قبوڵ نەکردووە. هاوپەیمانی ناتۆ لە ٣١ وڵات پێک دێت. بەگوێرەی بەندی پێنجی پەیمانەکە کە لە ساڵی ١٩٤٩ واژۆکرا، هەر هێرشێک لەدژی وڵاتێکی ئەندام لە ناتۆدا ئەنجام بدرێت، وەک هێرشی سەر هەموو وڵاتانی ئەندام لە ناتۆدا لێکدەدرێتەوە و پێکەوە وڵامی دەدەنەوە.

هاوڵاتی لە دوای کوژرانی شوفێرێکی تەمەن 17 ساڵ بە ھۆی تەقەی پۆلیسەوە لە شاری نانتێرێی فەڕەنسا، ناڕەزایەتی لە چەندین شاری ئەو وڵاتە بەڕێوەچو، بەپێی ئامارەکان تائێستا 150 کەس دەستگیرکراون. وەزیری ناوخۆیی فەڕەنسا، جێرالد دارمانین لە لێدوانێکیدا بۆ میدیاکانی وڵاتەکەی رایگەیاند کە لێکۆڵینەوە لە رووداوی کوژرانی شوفێرێکی تەمەن 17 ساڵ بە ناوی نایل م. لەلایەن پۆلیسەوە لە شاری نانتێرێی فەڕەنسا، دەستیپێکردووە. وتیشی، خۆپیشاندەران هێرشیان کردۆتە سەر هۆڵەکان و قوتابخانەو بنکەی پۆلیسەکان و چەندین شوێنی جیاوازی دیکەی شارەکە و بەم هۆیەوە 150 کەس دەستگیرکراون و زیاتر لە 24 پۆلیسیش برینداربوون. جێرالد دارمانین جەختیشی لەوە کردەوە کە نزیکەی 40 ئۆتۆمبێل، شارەوانییەک و چەندین تەنەکەیەکی خۆڵ سوتێندراون. وەزیری ناوخۆیی فەڕەنسا ئاماژەی بەوەشدا کە دوێنێ ھەزار و 200 و ئەمڕۆش دوو ھەزار کارمەندی ئەمنیی خراونەتە بەر ئەرک و داوای ھێوربوونەوەی کرد و وتی گەر ئەو پۆلیسەی تەقەی لە ئەو گەنجە هەرزەکارە کردووە بە پێی یاسا بسەلمێندریت خەتابارە ئەوا سزا دەدرێت. دوای ئەوەی لە مانگی سێی ئەمساڵدا تەمەنی خانەنشینی بەرزکرایەوە لە لە ٦٢ ساڵەوە بۆ ٦٤ ساڵ  ئەوەش شەپۆلێکی فراوانی خۆپیشاندان و ناڕەزایی سەندیکاکان و فەرمانبەرانی لەو وڵاتە بەدوای خۆیدا ھێناو خۆپیشاندانەکان تا دێت فراوانتر دەبن و ئاڵۆزییان تێدەکەوێت.  

هاوڵاتی سەرۆکی ئەمەریکا بەردەوامە لە هەڵەکردن لەکاتی لێدوان و قسەکانیدا  لە وەڵامی رۆژنامەنووسێکدا دەڵێت، ڤلادیمێر پوتن جەنگی عێراق دەدۆڕێنێت. دووبارەبوونەوەی چەندین جارەی هەڵەکردنی بایدن لەکاتی قسەکردنی بۆ رۆژنامەنووسان یان پێشکەشکردنی گوتاردا، بووەتە هۆی ئەوەی گومان لە توانای بایدن بکرێت بۆ خۆکاندیدکردنەوەی بۆ خولی دووەمی سەرۆکایەتی ئەمەریکا لەلایەن دیموکراتەکانەوە و ئەویش تا ئێستا سوورە لە سەر ئەو بڕیارەی.  بایدن  جارێکی دیکە لەکاتی قسەکردندا هەڵە دەکات و لەبری ئەوەی بڵێت سەرۆکی رووسیا جەنگی ئۆکرانیا دەدۆڕێنێت، دەڵێت جەنگی عێراق دەدۆڕێنێت. هەروەها لەبارەی پوتنەوە وتی، "سەختە بزاندرێت تا چەند لاوازبووە، بەڵام ئاشکرایە جەنگی عێراق دەدۆڕێنێت، لە خاکی خۆشی جەنگ دەدۆڕێنێت".  سەرۆکی ئەمەریکا باسی لەوەشکرد، "رووسیا لەلایەن جیهانیشەوە گۆشەگیر کراوە، تەنیا لەلایەن ناتۆ و یەکێتی ئەوروپاوە گۆشەگیر نەکراوە، بەڵکو لەلایەن 40 وڵاتەوە، بۆ نموونە وەک ژاپۆن گۆشەگیر کراوە". هاوکات جۆ بایدن دوای هەڵبژاردنەکان لە ساڵی 2024دا تەمەنی دەبێتە 82 ساڵ، لە ئێستاوە بەتەمەنترین سەرۆکی ئەمەریکایە لە مێژووی ئەو وڵاتەدا و بڕیاریداوە بۆ خولێکی دیکەی سەرۆکایەتی ئەمریکا خۆیهەڵبژێرێتەوە بەڵام لە کاتی قسەکردن و مامەڵەکردنیدا بەردەوام لە بەرچاوی میدیاکان هەڵەدەکات و ئەمەش گومانی دروستکردووە لەوەی بتوانێت بۆ خولێکی دیکەی سەرۆکایەتی ئەو وڵاتە خۆی هەڵبژێرێتەوە .    

هاوڵاتی دوای ئەوەی کارگوزارێک ساردکەرەوەیەکی  تاقیگەیەک دەکوژێنێتەوە بەهۆی ئەوەی سەوتەکەی بێزاری دەکات ژمارەیەکی زۆر نمونە لەناودەچن بەم شێوەیەش توێژینەوەی چەندین ساڵی ئەو تاقیگەیە لەناودەچێت. دوای ڕوداوەکە سکاڵا کراوە کە تیایدا هاتووە خاوێنکەرەوەکە ساردکەرەوەی تاقیگەکەی کوژاندۆتەوە بۆ ڕاگرتنی "بیپێکی بێزارکەر" کە دروستی دەکرد بە مەش نمونە (سامپڵ)ی "زیاتر لە 20 ساڵ توێژینەوە لەناوچووە" پەیمانگای پۆلیتەکنیکی ڕێنسێلەر لە نیۆرک  سکاڵای یاسایی دژی کۆمپانیایەکی خاوێنکردنەوە تۆمارکرد دوای ئەوەی یەکێک لە کارمەندەکانی هەوڵیدا "بیپێکی بێزارکەر" ڕابگرێت بە کوژاندنەوەی بەفرگری یەکێک لە تاقیگەکان کە بووە هۆی لەناوچونی تەواوی نمونەکانی ناوی. پێویست بووە بەفرگرەکە بەردەوام لە پلەی گەرمی  -80 پلەی سەدیدابێت، لە سکاڵا یاساییەکەدا هاتووە کە تەنانەت "گۆڕانکارییەکی بچووک بە سێ پلە دەبێتە هۆی زیانی کارەساتبار و لەوانەیە زۆرێک لە کلتووری خانە و نموونەکان لەدەست بچن بەڵگەنامەکانی دادگا دەڵێن کە ئەو نمونانەی لەناوچوون دەکرا کلیلی دۆزینەوەو تیگەیشتنی چەندین بابەتی گرنگ بوبن لە بوارەکانی کیمیا و زیندەزانی کیمیاییدا لە سکاڵاکەدا، دامەزراوەکە دەڵێت تیمەکەیان ڕێوشوێنی توندی بۆ پارستنی بەفرگرەکە گرتۆتەبەر لەوانە دانانی سندوقێکی قوفڵی سەلامەتی لەسەر دەروازەکە و کۆگاکەی، بەڵام لە ۱۷ی ئەیلوول لە لایەن پاکەرەوەیەکەوە بە نوی ژۆزێف کوژێنراوەتەوە. لە لایەکی دیکەوە پارێزەری پاکەرەوەکە دەڵێت کە ئەو کارگوزارە گوێی لە جەڕەسی سەر بەفرگرەکە بووە بۆیە وایزانیوە کوژاوەتەوە و ویستوێتی هەڵیبکاتەوە. لە ئێستادا ئەو کەیسە لە دادگایەو پەیمانگاکە بە بڕی یەک ملیۆن دۆلار داوای قەرەبوو لە کۆمپانیای خاوێنکەرەوەکە دەکات