وتەبێژی سودانى: گروپێكی لەیاسا دەرچوو ئەلیزابێسیان ڕفاندبوو

-هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر عێراق، بارودۆخی سیاسی لە عێراقدا دەشەڵەژێنێت. - ڕەنگە ڕووبەڕووبونەوە لە نێوان گرووپە چەكدارەكان و حكومەتەكەی سودانی بێتەئاراوە. - هێرشەكانی ئیسرائیل بۆ سەر عێراق هەرێمی كوردستان ناگرێتەوە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی ئیحسان شممەری بەرپرسی ناوەندی بیرکردنەوەی سیاسی عێراق و مامۆستای سیاسەتی گشتی لە زانكۆی بەغدا رایگەیاند: هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر عێراق، بارودۆخی سیاسی لە عێراقدا دەشەڵەژێنێت. شممەری لە لێدوانێكی تایبەت بە هاوڵاتی راگەیاند ئەگەر ئیسرائیل هێرش بكاتە سەر عێراق، ڕەنگە ڕووبەڕووبونەوە لە نێوان گرووپە چەكدارەكان و حكومەتەكەی سودانی بێتەئاراوە، چونكە ناوی ئەم حكومەتەیان ناوە مقاوەمە و سودانی دەكەوێتە دۆخێكی زۆر هەستیارەوە، لەلایەك نوێنەرایەتی گرووپە چەكدارەكان دەكات لە بەرامبەریشدا لەلایەن ئەو چەكدارانەوه پەسەند ناكرێت چونكە نایانپارێزێت. وتيشى: هێرشەكەی ئیسرائیل بارسەنگی هێزە سیاسیەكان تێكدەدات چونكە لێدانی گرووپە چەكدارەكان لە ڕووی سیاسیەوە لاوازیان دەكات، ئەمەش پاڵنەر دەبێت بۆ دروستبونی نەخشەیەكی سیاسی نوێ‌ لەعێراقدا و هێرشەكانی ئیسرائیل بۆ سەر عێراق دەبێتە هۆی تێكچونی دۆخی ئەمنی و ئابوری ئەمەش دەبێتە بارگرانیەكی زیاتر بەسەر شانی حكومەتی عێراقەوە، رەنگە لەژێر فشاری ئابوریدا ئەم حكومەتە هەرەس بهێنێت و هێرشەكانی ئیسرائیل بۆ سەر عێراق رەنگدانەوەیەكی گەورەی دەبێت لەسەر پاشەڕۆژی حكومەتی عێراق. رونیشیكردەوە پێناچێت هێرشەكانی ئیسرائیل بۆ سەر عێراق هەرێمی كوردستان بگرێتەوە، بەتایبەتی هەرێم هیچ بونێكیان نیە لە گرووپە چەكدارەكاندا كە هاوپەیمانی ئێرانن و هیچ بنكەیەكی ئەو گرووپانەش لە هەرێمی كوردستان بونی نیە و كوردستان زۆر دوورە لەم بابەتەوە.

- وەک سەرجەم لایەنە ناڕازییەکان یاداشتێکمان ئامادەکردووە.  - یاداشتەكە پێشکەشی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقی دەکەین. ئامادەکردنی: هاوڵاتی بەرەی گەل ڕایگەیاند وەك لایەنێكی ناڕازی یاداشتێكیان بۆ پەرلەمانی عێراق ئامادە كردووە. ناوەندی هەڵبژاردنی بەرەی گەل تایبەت بە هاوڵاتی راگەیاند وەک سەرجەم لایەنە ناڕازییەکان یاداشتێکمان ئامادەکردووە و پێشکەشی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقی دەکەین. ئەمڕۆ جومانە غەلای وتەبێژی كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق تایبەت بە هاوڵاتی راگەیاند لە دانیشتنی ئەمڕۆی ئەنجومەنی كۆمسیاران، دوای ئەوەی هەموو تانەكان رەتكرانەوە، ئەنجامی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان پەسەند کرا. بەرەی گەل و چەندین لایەنی ناڕازی تانەیان لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان داو رایانگەیاند كە ساختەكاریەكی گەورە لە هەڵبژاردنەكاندا كراوە و پێشوەختە ئامادە و دیزاین كراوە.

- هەرێمی کوردستان و توركيا جەخت لە بەهێزترکردنی پەیوەندییەکانيان دەكەنەوە. - سەرۆکی پارتی ئاییندە ئاماژەی بە پێگەی گرنگی هەرێمی کوردستان کرد. - مەسرور بارزانی خواستی هەرێمی کوردستانی بۆ بەرەوپێشبردنی پەیوەندییەکان لەگەڵ تورکیا دووپات کردەوە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان و سەرۆک وەزیرانی پێشووتری تورکیا، جەختیان لە بەهێزترکردنی پەیوەندییەکانی تورکیا لەگەڵ هەرێمی کوردستان لە بوارە جۆراوجۆرەکاندا کردەوە. ئەمڕۆ یەکشەممە، مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بڵاویكردەوە، پێشوازی لە ئەحمەد داودئۆغڵو سەرۆکی پارتی ئاییندە و سەرۆک وەزیرانی پێشووتری تورکیا کردوه. لە کۆبوونەوەکەدا کە ئەرمان تۆپچوو، کونسوڵی گشتیی تورکیا ئامادەی بوو، پەرەپێدانی پەیوەندییەکانی تورکیا و هەرێمی کوردستان و دوایین دۆخی گشتیی عێراق و ناوچەکە تاوتوێ کرا. وتيشى: سەرۆکی پارتی ئاییندە ئاماژەی بە پێگەی گرنگی هەرێمی کوردستان کرد و جەختی لە بەهێزترکردنی پەیوەندییەکانی تورکیا لەگەڵ هەرێمی کوردستان کردەوە. لای خۆیەوە سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، خواستی هەرێمی کوردستانی بۆ بەرەوپێشبردنی پەیوەندییەکان لەگەڵ تورکیا لە بوارە جۆراوجۆرەکاندا دووپات کردەوە.  

-خولی شەشەمی پەرلەمان لە هەڵبژاردنێكی ساختە و دیزاینكراو بەرهەم هاتوە و بایكۆتی دەكەین. - هەڵبژاردنی دیزاینكراوی پەرلەمانی كوردستان تەواوی پڕۆسەی هەڵبژاردنی لە كوردستان لەكەداركرد و ئیرادەی خەڵكی خستە سەودا و مامەڵەوە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی ئەنجومەنی سەركردایەتی كۆمەڵ دادگەریی كوردستان ڕایگەیاند، سورین لەسەر بڕیاری بایكۆتكردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی كوردستان كە لە هەڵبژاردنێكی ساختە و دیزاینكراودا بەرهەم هاتوە. ئەنجومەنەكە ئەمڕۆ شەممە بە سەرپەرشتیی عەلی باپیر كۆبونەوەی ئاسایی خۆيی لەشاری هەولێر ئەنجامدا و لە ڕاگەیەندراوێكدا بڵاویكردەوە، دوبارە جەخت لە بڕیاری بایكۆتكردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی دیزاینكراوی كوردستان دەكەینەوە، كە لە هەڵبژاردنێكی ساختە و دیزاینكراو بەرهەم هاتوە و كۆمەڵی دادگەری تێدا بەئامانج گیراوە. ئاماژەی بەوەشكرد، هەڵبژاردنی دیزاینكراوی پەرلەمانی كوردستان بەجۆرێك بوە، تەواوی پڕۆسەی هەڵبژاردنی لە كوردستان لەكەداركرد و ئیرادەی خەڵكی خستە سەودا و مامەڵەوە، لە ئەنجامیشدا ئەو حزبانەی زیاتر لە 30 ساڵە حكومڕانن و هەرێمەكەیان گەیاندوەتە دۆخێكی ناهەموارەوە، دەنگەكانیان زیادی كرد، بەڵام هێزێكی وەكو كۆمەڵی دادگەری كە بەردەوام لە خەمی خەڵكدا بوە و بە هەڵوێستەكانی پشتیوانیی خەڵكی كردوە دەنگەكانی كەمی كرد. بەگوێرەی راگەیەندراوەكە، ئەنجومەنی سەركردایەتی گفتوگۆی چڕی لەسەر بارودۆخی ناوخۆیی كۆمەڵ و هەڵسەنگاندنی بۆ ئاستی ئۆرگانەكان و خۆڕێكخستنەوە بۆ قۆناغی داهاتوی كاری سیاسیی تاوتوێ كرد، بڕیاریشیدا بە شێوەیەكی توندوتۆڵ خۆی بۆ قۆناغی ئایندە و ئاڵنگارییەكانی داهاتو ئامادە بكات. سەبارەت بە كۆنگرەی پێنجەمی كۆمەڵیش، ئەنجومەنی سەركردایەتی جەختیكردەوە كۆنگرەی كۆمەڵ لە وادەی یاسایی خۆیدا بەڕێوەدەچێت و بۆ ئەو مەبەستەش ڕێكاری پێویستی گرتە بەر و چەند بڕیارێكی دەركرد.

- داعش ئێستا زۆر لە ساڵی2014 بەهێزترە. - مانەوەی هێزەکانی هاوپەیمانان پێویستن. - پەیوەندییەکی باش و تۆکمەمان لەگەڵ حکومەتی فیدراڵیدا هەیە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی ڕێبەر ئەحمەد وەزیری ناوخۆی هەرێمی کوردستان ڕایگەیاند، داعش ئێستا زۆر لە ساڵی2014 بەهێزترە، ئەو کات تەنیا چەند سەد کەسێک بون، بەڵام ئێستا بە هەزاران داعش لە سوریا، عێراق و سەرانسەری جیهاندا هەن. ڕێبەر ئەحمەد، ئەمڕۆ شەممە لە دووەمین ڕۆژی کۆڕبەندی مێپس لە دهۆک ڕایگەیاند، ئێمە باوەڕمان وایە داعش ئێستا زۆر بەهێزترە لەو کاتەی کە دەستیپێکرد، لە ساڵی 2014، داعش ئەو کات تەنیا چەند سەد کەسێک بون، بەڵام ئێستا بە هەزاران داعش لە سوریا و عێراق و سەرانسەری جیهاندا هەن. ئاماژەی بەوەشکرد، داعش ئێستا بە هەمان شێوەی جاران چالاکن، لە ساڵانی ڕابردو چاڵاکی تیرۆرستییان لە مۆسکۆ و ئەلمانیا و ڤێتنام و ئێران هەبوە، ئەمەش پێمان دەڵێت مانەوەی هێزەکانی هاوپەیمانان پێویستن، هاوکات ئێستا ئێمە پێویستیمان بەوەیە کۆتایی بە داعش بهێنین. وەزیری ناوخۆ لەبارەی پەیوەندییەکانی نێوان حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی ناوەندییەوە رونیكردەوە پەیوەندییەکانی نێوان هەولێر و بەغدا لەڕوی ئاسایشەوە جیاوازە و تێگەیشتنێکی باش لە نێوانماندا هەیە، ئێمە بە یەک چاو سەیری ئاسایشی ناوچەکە دەکەین، ئەمە سیاسەتێکی ڕون و ئاشکرایە کە لەلایەن سەرۆک وەزیرانەوە، ئێستا پەیوەندییەکی باش و تۆکمەمان لەگەڵ حکومەتی فیدراڵیدا هەیە.

-بەهۆی بۆردوومانەكانی ئیسرائیلەوە تا ئێستا 44 هەزار و 176 كەس لە غەززە كوژراون. - ژمارەی بریندارەكانیش گەیشتووەتە 104 هەزار و 473 كەس. ئامادەکردنی: هاوڵاتی وەزارەتی تەندروستی غەززە ڕایگەیاند ژمارەی کوژراوانی کەرتی غەززە بەهۆی هێرشەکانی ئیسرائیلەوە گەیشتە زیاتر لە 44 هەزار کەس. وەزارەتەكە بڵاویکردەوە، بەهۆی بۆردوومانەكانی ئیسرائیلەوە تا ئێستا 44 هەزار و 176 كەس لە غەززە كوژراون، هەروەها ژمارەی بریندارەكانیش گەیشتووەتە 104 هەزار و 473 كەس. چەكدارانی حەماس لە بەرەبەیانی ٧ی مانگی تشرینی یەكەمی ساڵی ڕابردوو لە ڕێگەی ئاسمانی و ووشكانی هێرشیان كردە سەر ئیسرائیل، دواتر ئیسرائیل هێرشی پێچەوانەی بۆ سەر كەرتی غەززە دەستپێكرد، لە ئەنجامدا بە هەزاران كەس بوونە قوربانیی و ئاوارە بوون و تا ئێستاش شەڕ و پێكدادان بەردەوامە.

-دەسەڵات بە وەزیر و بەڕێوەبەرە گشتییەكان دەدرێت كە رۆژێك یان زیاتر بۆ فەرمانبەران بكەن بە پشوو. - پێویستە ئەم بابەتە بەشێوەیەک ڕێکبخرێت کە کاریگەری لەسەر دەوامی دامەزراوەکان و خەڵک و کاروباری خزمەتگوزارییەکان نەبێت. ئامادەکردنی: هاوڵاتی دیوانی ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمى كوردستان ڕایگەیاند دەسەڵات بە وەزیر و بەڕێوەبەرە گشتییەكان دەدرێت كە رۆژێك یان زیاتر بۆ فەرمانبەران بكەن بە پشوو. بەپێی نوسراوێک کە واژووی ئومێد سەباح سەرۆكی دیوانی ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی لەسەرە و فەرمانەکە ئەمڕۆ شەممە دەرچووە، تێیدا هاتووە بەمەبەستی تەواوكردنی قۆناغی كۆتایی سەرژمێری دانیشتووان کە پێویستە سەرجەم زانیارییەکانى خێزان لە فۆڕمەکە تۆماربکرێن، مۆڵەت بە وەزیر و بەرێوەبەرە گشتییەكان دراوە، تا فەرمانبەران و ئەفسەر و کارمەندانیان  لە ناوچە کوردستانییەکان بمێننەوە، بۆ ئەوەی لەو دوو رۆژە تەواوی زانیارییەكانیان تۆمار بکرێن. ئاماژە بۆ ئەوەشكراوە، پێویستە ئەم بابەتە بەشێوەیەک ڕێکبخرێت کە کاریگەری لەسەر دەوامی دامەزراوەکان و خەڵک و کاروباری خزمەتگوزارییەکان نەبێت.

-ئازاد شاخی ئەمیری داعشى ناوچەی کوردستانی لە کەرکوک دەستگیر کرا. - باندێكی چەکدارانی داعش کە حەوت کەس بوون دەستگیرکراون لەناویاندا ئەمیری ناوچەی کوردستانی هەبووە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی دەزگای ئاسایشی نیشتمانیی عێراق ڕایگەیاند تیرۆرستێکی مەترسیداريان دەستگیرکردووه کە بە ئەمیری داعشى ناوچەی کوردستانی ناوی دەبرا. ئەرشەد حەیکم وتەبێژی دەزگای ئاسایشی نیشتمانیی عێراق ڕایگەیاند، لە ئۆپەڕاسیۆنێکی ورد و چڕدا، کە پشتبەست بە زانیاریی هەواڵگريی و پێشوەختە ئەنجامدرا، تیرۆرستێکی مەترسیدار لە کەرکوک دەستگیرکرا. وتيشى: ئامانجی ئۆپەڕاسیۆنەکە پووچەڵکردنەوەی ئەو هەوڵانە بووە کە ویستویانە ئارامی پارێزگاکە تێکبدەن و چەند کەسایەتییەک بەئامانج بگرن. رونیشیكردەوە ئۆپراسیۆنەكە بە هەماهەنگی بووە لەگەڵ هێزەکانی ئاسایشی سلێمانی و باندێكی چەکدارانی داعش کە حەوت کەس بوون دەستگیرکراون لەناویاندا ئەمیری ناوچەی کوردستانی هەبووە، کە بە ئازاد شاخی ناوی دەبرێت.

- دەبینین کە پارە بۆ مووچە درەنگ دەنێردرێت، داهات بەشێوەیەکی گشتی کەمبووەتەوە. - راگرتنی هەناردەی نەوتی کوردستان کاریگەریی لەسەر هەموو عێراق هەبووە. - نامانەوێت عێراق ببێتە بەشێک لەو جەنگەی لە ناوچەکە هەیە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی مەسرور بارزانی سەرۆکى حکومەتی هەرێمى كوردستان ڕایگەیاند پێویستە ڕێگەی جیاواز هەبن بۆ چارەسەری قەیرانەکانى مووچە وهەناردەی نەوتى هەرێم. سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە چوارچێوەی دیدارێکی تایبەتدا لە دووەم ڕۆژی پێنجەمین کۆڕبەندی ئاشتی و ئاسایشی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست (مێپس2024) لە شاری دهۆک، ڕایگەیاند، هەر هەنگاوێک بۆ ئاشتی پێویستە پشتگیری بکرێت و پێویستە ڕێگەی جیاواز هەبن بۆ چارەسەری قەیرانەکان. ئاماژەی بەوەشدا، ناوچەکە بە دۆخێکی هەستیاردا تێپەڕ دەبێت، نامانەوێت عێراق ببێتە بەشێک لەو جەنگەی لە ناوچەکە هەیە، هەر هەنگاوێکیش بۆ ئاشتی هەبێت پێویستە پشتگیری بکرێت. باسی لەوە شکرد، هانی هەموو وەبەر‌هێنەرانی بیانی دەدەین لە هەرێمی کوردستان وەبەرهێنان بکەن، لە ماوەی ڕابردووشدا چەندين وڵات ڕێژەی وەبەرهێنانیان لە هەرێمی کوردستان زیاد کردووە. وتيشى: راگرتنی هەناردەی نەوتی کوردستان کاریگەریی لەسەر هەموو عێراق هەبووە، بەڵام بێگومان گەورەترین زەرەرمەند بریتییە لە کوردستان، هەرێمی کوردستان مافی خۆیەتی نزیکەی 500 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەم بهێنێت، بەڵام کەمتر لە نیوەی ئەو بڕە بەرهەمدەهێنرێت. رونیشیكردەوە دەبینین کە پارە بۆ مووچە درەنگ دەنێردرێت، داهات بەشێوەیەکی گشتی کەمبووەتەوە، ئەمە بەشێوەیەکی گشتی لە بەرژەوەندیی حکومەتی عێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستانیش دا نییە.

  ئامادەکردنی: هاوڵاتی -پێویستە لەماوەی 10 ڕۆژدا سەرۆكی هەرێم داوای بەستنی یەكەم دانیشتنی پەرلەمان بكات. - ئەگەر بێتو كێشمەكێشی سیاسی دروست بوو، سەرپێچیان له كاتی دیاریكراوی یاسایی كرد ئەو كاتە هەرێم دەكەوێتە بۆشایی دەستوریەوە. سەفا لامی شارەزای عێراقی لەبواری یاسا ڕایگەیاند: دوای پەسەند كردنى ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستان لەلایەن ئەنجومەنی كۆمسیارانی هەڵبژاردنەكانی عێراق ، پێویستە لەماوەی 10 ڕۆژدا سەرۆكی هەرێم داوای بەستنی یەكەم دانیشتنی پەرلەمان بكات. سەفا لامی تایبەت بە هاوڵاتی راگەیاند ئەگەر سەرۆكی هەرێم مەرسومی دەرنەكرد بۆ بەستنی دانیشتنەكە، ئەوا دوای ئەو 10 ڕۆژە پەرلەمانى كوردستان بۆخۆی كۆدەبێتەوە. وتيشى: ئەگەر بێتو كێشمەكێشی سیاسی دروست بوو، سەرپێچیان له كاتی دیاریكراوی یاسایی كرد كه بەپێی بڕیارەكانی دادگای فیدڕاڵی ئەو كاتانە دیاریكراون، ئەو كاتە هەرێم دەكەوێتە بۆشایی دەستوریەوە. رونیشیكردەوە ئەگەر هەرێمی كوردستان لەكاتی دیاریكراوی خۆیدا حكومەتی پێكنەهێنا و كەوتە بۆشایی دەستوریەوە یەكێك لە سیناریۆكان گەڕانەوەیە بۆ دوو ئیدارەیی، ئەگەر بێتو رێكەوتنی سیاسی نەكرێت بۆ چارەسەركردنی كێشەكە.

  باڵیۆزی ئۆکرانیا لە بەریتانیا   -سەربازانی کۆریای باکور ‌و فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئێران ‌و پێکهاتەکانی چینیش لەهێرشەکانی سەر ئۆکرانیا بەکاردەهێنرێن. -بەشداریی ڕاستەوخۆی هاوپەیمانەکانی ڕوسیا لەشەڕی ئۆکرانیا، ئاماژەیە بۆ دەستپێکردنی سێیەم جەنگی جیهانی.   ڤالێری زالۆژنی باڵیۆزی ئۆکرانیا لە بەریتانیا ڕایگه‌یاند، سێیەم جەنگی جیهانی بەکرداریی دەستی پێکردوە و بەشداریی ڕاستەوخۆی هاوپەیمانەکانی ڕوسیا لەشەڕی ئۆکرانیا، ئاماژەیە بۆ دەستپێکردنی ئه‌و جەنگه‌. باڵیۆزی ئۆکرانیا لە بەریتانیاو فەرماندەی باڵای پێشوی هێزە چەکدارەکانی ئۆکرانیا ڕایگەیاند، ئۆکرانیا لەساڵی 2024دا هەر بەتەنها ڕوبەڕوی ڕوسیا نەبوه‌تەوە، بەوپێیەی سەربازانی کۆریای باکور بەشداریی شەڕەکە دەکەن ‌و فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئێران ‌و موشەکی کۆریای باکورو پێکهاتەکانی چینیش لەهێرشەکانی سەر ئۆکرانیا بەکاردەهێنرێن. جەختیشی لەوەشکردوه‌تەوە، ئەم پێشهاتانە هۆکاری ڕون دەخەنەڕوو بۆ ئەوەی بڵێین جیهان چوەتە سەردەمێکی جەنگی جیهانیی نوێ. هۆشداریشیدا لەوەی، ئێستا جیهان دەرفەتی ئەوەی هەیە وانە فێربێت‌و ئەم هەڵچونە لەسەر خاکی ئۆکرانیا ڕابگرێت، بەڵام هاوبەشەکانی ئۆکرانیا نەیانتوانی درک بەمەترسیداریی دۆخەکە بکەن. ئه‌وه‌شى وت:"وڵاتەکە ڕوبەڕوی ئاستەنگی گەورە بوەتەوەو پێویستی بەپاڵپشتی تەکنیکیی‌و سەربازیی هەیە بۆ بەدەستهێنانی سەرکەوتن، جەنگی سێیه‌مى جیهانیی لەئێستاوە دەستیپێکردوە.

  - بە هەزاران سەربازانی كۆریای باكور كە لە ڕوسیا كۆبونەتەوە بەمنزیكانە دژ بە ئۆكرانیا دەجەنگن. -ئەو هێزانەی كۆریای باكور كە لە ڕوسیا بڵاوەیان پێكراوە هەندێكیان لەپێشەوەی بەرەی جەنگن دژ بە ئۆكرانیا.   لوید ئۆستن وەزیری بەرگری ئەمریكا رایگەیاند بە هەزاران سەربازانی كۆریای باكور كە لە ڕوسیا كۆبونەتەوە بەمنزیكانە دژ بە ئۆكرانیا دەجەنگن. وەزیری بەرگری ئەمریكا بە رۆژنامەنووسانی راگەیاند بەپێی ئەو مەشقەی پێیانكراوە و بەو شێوازەی تێكەڵكراون لەگەڵ یەكە سەربازیەكانی ڕوسیا، پێشبینیەكی تەواو دەكەم بەمزوانە لەشەڕی دژ بە ئۆكرانیا بەشداربن. لەلایەن خۆیەوە دەزگای هەواڵگری كۆریای باشور ئاشكرای كرد ئەو هێزانەی كۆریای باكور كە لە ڕوسیا بڵاوەیان پێكراوە چوونەتە نێو لیواكانی پیادەی ڕوسیا و هێزە دەریایەكانی مۆسكۆ و هەندێكیشیان لەپێشەوەی بەرەی جەنگن دژ بە ئۆكرانیا. ئەمریكا و كۆریای باشور و چەند وڵاتێكی دیكە دەڵێن: بیۆنگ یانگ زیاتر لە 10 سەربازی ڕەوانەی ڕوسیا كردووە بۆ بەكارهێنانیان لە جەنگی دژ بە ئۆكرانیا.

لە هێرشێکی ئیسرائیل بۆ سەر بەیروت 27 کەس کوژران وبریندار بوون   - بەرەبەیانی ئەمڕۆ شەممە ئیسرائیل بە چوار مووشەک هێرشیکردووەتەوە سەر ناوەندی بەیروت و باڵەخانەیەکی نیشتەجێبوونی بە ئامانج گرتووە.  - لە هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر بەیروت، 4 کەس کوژراون و 23 دیکەش بریندار بوون.   فڕۆکە جەنگییەکانی ئیسرائیل بە چوار مووشەک هێرشیان کردە سەر باڵەخانەکانی نیشتەجێبوون لە ناوچەی بەستە ئەلقەوقا لە ناوەڕاستی بەیرووت. وەزارەتی تەندروستیی لوبنان ڕایگەیاند، لە هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر ناوچەی بەستە ئەلقەوقا لە بەیروت، 4 کەس کوژراون و 23 دیکەش بریندار بوون. ئاژانسی هەواڵی رۆیتەرز بڵاویکردەوە: بەرەبەیانی ئەمڕۆ شەممە، ئیسرائیل بە چوار مووشەک هێرشیکردووەتەوە سەر ناوەندی بەیروت و باڵەخانەیەکی نیشتەجێبوونی بە ئامانج گرتووە. شوێنەکە ناوچەیەکی قەرەباڵەغی نیشتەجێبوونە لە شەقامی فەتحوڵڵا ، بۆمبارانکردنە بووەتە هۆی داڕمانی 5 باڵەخانەی نیشتەجێبوون بە تەواوی. هێشتا بە تەواوەتی نەتوانراوە قوربانییەکان لەژێر پاشماوەی باڵەخانە رووخاوەکە دەربهێنرێن و پێشبینی دەکرێت ژمارەی قوربانییەکان زیاتربن. لای خۆیەوە، ئەڤیغا ئەدرەعی، گوتەبێژی سوپای ئیسرائیل،لە پلاتفۆرمی خۆی X، دوێنێ هەینی نووسیبووی بۆ هەموو دانیشتووانی ناوچەی گەڕەکی باشوور، بە تایبەتی لەوباڵەخانانەی کە لە نەخشە هاوپێچەکاندا دیاریکراون و بیناکانی تەنیشت ئەوانیش حارەت حەرەیک، غوبەیری،  لەپێناو سەلامەتی خۆتان و سەلامەتی ئەندامانی خێزانەکانتان، پێویستە دەستبەجێ ئەو باڵەخانانە و ئەوانەی تەنیشتیان چۆڵ بکەن و لە 500 مەتر کەمتر لێیان نزیک مەبنەوە.

هاوڵاتی -ئەگەر بنیامین نەتەنیاهوو سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل سەردانی شانشینەکەيان بکات، ئەوا دەکرێت بە فەرمانی دادگەی نێودەوڵەتیی تاوان دەستگیر بکرێت. - بەریتانیا بەردەوام پابەند دەبێت بەو ئەرکە یاساییانەی لە یاسای نێوخۆ و یاسای نێودەوڵەتیدا دانراون.   حکومەتی بەریتانیا رایگەیاند ئەگەر بنیامین نەتەنیاهوو، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل سەردانی شانشینەکەيان بکات، ئەوا دەکرێت بە فەرمانی دادگەی نێودەوڵەتیی تاوان (ICC) دەستگیر بکرێت.  کیەر ستامەر وتەبێژی سەرۆکوەزیرانی بەریتانیا رایگەیاند بەریتانیا بەردەوام پابەند دەبێت بەو ئەرکە یاساییانەی لە یاسای نێوخۆ و یاسای نێودەوڵەتیدا دانراون.  دادگە نێودەوڵەتییەکەی لاهای رۆژی پێنجشەممە، بە تۆمەتی ئەنجامدانی تاوانی جەنگ و تاوانی دژی مرۆڤایەتی، فەرمانی دەستگیرکردنی بۆ نەتەنیاهوو، هەروەها یوئاڤ گالانت، وەزیری بەرگریی پێشووی ئیسرائیل و محەممەد زەیف، بەرپرسی باڵی سەربازیی حەماسی فەلەستینی دەرکرد.  بەپێی بڕیارەکەی ICC، سێ تۆمەتبارەکە سەردانی هەرکام لە 124 وڵاتەکەی ئەندامی دادگەکە بکەن، پێویستە دەستگیر بکرێن.  دادگە نێودەوڵەتییەکە لە بڕیارەکەیدا رایگەیاندووە، لە جەنگی غەززەدا کە لە 7ی ئۆکۆتبەری 2023ـەوە دەستیپێکردووە، نەتەنیاهوو و گالانت برسیکردنی خەڵکی غەززەیان وەکو چەکێکی جەنگ بەکارهێناوە و لەژێر سەرپەرشتیی ئەواندا، بە مەبەست هێرش کراوەتە سەر خەڵکی سڤیلی غەززە.  دادگەی نێودەوڵەتیی تاوان دەڵێت، بنەمای بڕواپێکراو هەیە کە نەتەنیاهوو و گالانت بە مەبەست خەڵکی غەززەیان لە خۆراک، ئاو، دەرمان، سووتەمەنی و کارەبا بێبەش کردووە.

هاوڵاتی -ئەگەر بنیامین نەتەنیاهوو سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل سەردانی شانشینەکەيان بکات، ئەوا دەکرێت بە فەرمانی دادگەی نێودەوڵەتیی تاوان دەستگیر بکرێت. - بەریتانیا بەردەوام پابەند دەبێت بەو ئەرکە یاساییانەی لە یاسای نێوخۆ و یاسای نێودەوڵەتیدا دانراون.   حکومەتی بەریتانیا رایگەیاند ئەگەر بنیامین نەتەنیاهوو، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل سەردانی شانشینەکەيان بکات، ئەوا دەکرێت بە فەرمانی دادگەی نێودەوڵەتیی تاوان (ICC) دەستگیر بکرێت.  کیەر ستامەر وتەبێژی سەرۆکوەزیرانی بەریتانیا رایگەیاند بەریتانیا بەردەوام پابەند دەبێت بەو ئەرکە یاساییانەی لە یاسای نێوخۆ و یاسای نێودەوڵەتیدا دانراون.  دادگە نێودەوڵەتییەکەی لاهای رۆژی پێنجشەممە، بە تۆمەتی ئەنجامدانی تاوانی جەنگ و تاوانی دژی مرۆڤایەتی، فەرمانی دەستگیرکردنی بۆ نەتەنیاهوو، هەروەها یوئاڤ گالانت، وەزیری بەرگریی پێشووی ئیسرائیل و محەممەد زەیف، بەرپرسی باڵی سەربازیی حەماسی فەلەستینی دەرکرد.  بەپێی بڕیارەکەی ICC، سێ تۆمەتبارەکە سەردانی هەرکام لە 124 وڵاتەکەی ئەندامی دادگەکە بکەن، پێویستە دەستگیر بکرێن.  دادگە نێودەوڵەتییەکە لە بڕیارەکەیدا رایگەیاندووە، لە جەنگی غەززەدا کە لە 7ی ئۆکۆتبەری 2023ـەوە دەستیپێکردووە، نەتەنیاهوو و گالانت برسیکردنی خەڵکی غەززەیان وەکو چەکێکی جەنگ بەکارهێناوە و لەژێر سەرپەرشتیی ئەواندا، بە مەبەست هێرش کراوەتە سەر خەڵکی سڤیلی غەززە.  دادگەی نێودەوڵەتیی تاوان دەڵێت، بنەمای بڕواپێکراو هەیە کە نەتەنیاهوو و گالانت بە مەبەست خەڵکی غەززەیان لە خۆراک، ئاو، دەرمان، سووتەمەنی و کارەبا بێبەش کردووە.