بەڕێوەبەری گشتی گومرگەكانی عێراق بۆ هاوڵاتی: هەرێمی كوردستان پابەندی ڕێكارەكان نابێت

هاوڵاتی بڵاوبونەوەی پەتای ئاوڵەی مەیمون وای لە تەندروستی جیهانی كردووە كە باری نائاسایی رابگەیەنێت، بەڕێوەبەری گشتی ڕێكخراوی تەندروستی جیهانیش ئاشكرای كرد: " پەتایەكە لەناو ئەو پیاوانەدا زیاتر بڵاودەبێتەوە كە سێكس لەگەڵ پیاواندا دەكەن". تائێستا زیاتر لە 16 هەزار حاڵەتی تووشبوون بەپەتای ئاوڵەی مەیمون لەزیاتر لە 75 وڵاتدا تۆماركراوە، لەئەفریقاش پێنج كەس گیانیان لەدەستداوە. ئەمڕۆ یەكشەممە 24ی تەموزی 2022، تیدرۆس ئەدهانۆم بەڕێوەبەری گشتیی ڕێكخراوی تەندروستی جیهانی ڕایگەیاند:"بڵاوبونەوەی خێرای پەتای ئاوڵەی مەیمون حاڵەتێكی لەناكاوی تەندروستی جیهانی هێناوەتە ئاراوە كە لەبەرزترین ئاستی ئاگاداركردنەوەی ڕێكخراوی تەندروستی جیهانیدایە". هەروەها راشیگەیاند:"ناونیشانە نوێیەكەی ڕێكخراوی تەندروستی جیهانی (PHEIC) تەندروستی گشتی بۆ نیگەرانی نێودەوڵەتی لەناكاو بۆ دەستپێكردنی وەڵامێكی نێودەوڵەتی گونجاو داڕێژراوەو دەتوانێت بودجە دابینبكات بۆ هاوكاریكردن لەهاوبەشیكردنی ڤاكسین‌و چارەسەرییەكاندا". لەكۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا بەڕێوەبەری گشتی ڕێكخراوی تەندروستی جیهانی بەڕۆژنامەنوسانی وت"ئەندامانی لیژنەیەكی پسپۆڕ ڕۆژی پێنجشەممە كۆبونەتەوە بۆ تاووتوێكردنی ڕاسپاردەكان لەسەر بڕیارەكە، بەڵام 9 ئەندامیان دژی بڕیارەكە بوون‌و شەش ئەندامیان لەگەڵ بەیاننامەكەدا بوون". هاوكات، وتیشی:" هەرچەندە باری نائاسایی تەندروستی گشتیی ڕادەگەیەنم كە جێگەی نیگەرانی نێودەوڵەتییە، بەڵام بۆ ئێستا ئەمە پەتایەكە كە لەناو ئەو پیاوانەدا زیاتر بڵاودەبێتەوە كە سێكس لەگەڵ پیاواندا دەكەن، بەتایبەتی ئەوانەی چەندین هاوبەشی سێكسیان هەیە". لەبارەی مەترسیەكانی تووشبوون بەپەتای ئاوڵەی مەیمون وتویەتی:"لەڕێگەی بەركەوتنی نزیكەوە بڵاودەبێتەوەو ئەگەری ئەوەشی هەیە ببێتە هۆی نیشانەكانی هاوشێوەی ئەنفلۆنزاو برینەكانی پێستی پڕ لەچڵك‌و پیسی - لەئاستی جیهانیدا مامناوەندە، تەنها لەئەوروپا نەبێت كە ڕێكخراوی تەندروستی جیهانی مەترسییەكەی بەبەرز زانیوە".

كاوە رەش- بەریتانیا ‎چیرۆكی خێزانێكی كورد لەبەریتانیا، كچەكەیان لەژێر پاساوی (پاراستنی شەرەف) كوشتووە، هێشتا لەمیدیاكاندا باس دەكرێت، رۆژنامەی میترۆی بەریتانی، لەزاری خوشكی یەكێك لەقوربانیەكانەوە، چیرۆكێكی تاڵ دەگێڕێتەوە لەساڵڕۆژی یادەوەریی نیشتمانی  قوربانیانی شەرەف پارێزیی لەبەریتانیا. پایزە مەلیك، ناوی خوازراوی ئەو كچە كوردەیە، كەخوشكی (بەناز مەحمود) بووە، ئەو خانمەی لەووڵاتی بەریتانیا، بەپاساوی پاراستنی شەرەفی خێزانەكەی، لەلایەن كەسوكارییەوە كوژراو دواتر جەستەشی شاردرایەوە. ‎پایزە، باس لەچیرۆك و سەرگوزشتەی ژیانی تاڵی خۆی و خوشكەكەی (بەناز) دەكات و بەوە دەستپێدەكات كەدەڵێت، لەكوردستانی عێراق لەگەڵ خێزانەكەیان روویان كردۆتە بەریتانیا، وتی:»ئەوكاتەی تەمەنم شازدە ساڵان بوو، لەباشوری لەندەن دەژیان، كچە هەرزەكارێكی ئاسایی بووم و بەچێژەوە دەچوومە بەرخوێندن و ئارەزووی پۆستەرەكانی ئەستێرەی پۆپ، بریتنی سپیرس و وێستلایفم دەكرد، وێنەكانم بەدەرگای دۆڵابەكەم هەڵدەواسی، كتێبەكانی گۆسبۆمپم كۆدەكردەوە، بەڵام لەگەڵ ئەوەش، بەپێچەوانەی زۆربەی هاوتەمەنە هەرزەكارەكانم، ناچاری هاوسەرگیری منداڵی كرام، لەلایەن خێزانەكەمەوە». خوشكەكەی بەناز دەشڵێت:» لەماڵی ئێمە بەردەوام ئاژاوەو درامای خێزانی هەبوو، تەنها دەتوانم وێنای ئەوە بكەم، كەدووەم گەنجترین كچ بووم، لەو پێنج كچەی تەنها لەهاوبەشی كردنی حەمامێكدا یەكسان بووین، سەرباری ئەمەش، دایك و باوكم، كەسانێكی زۆر توند بوون و  بۆ زۆرشت، رێگەمان پێنەدەدرا». ‎پایزە دەڵێت، بۆ نموونە نەیانتوانیوە «جلی رۆژئاوایی» لەبەر بكەن،  یان لەگەڵ هاوڕێكانی دەرەوەی قوتابخانە گفتوگۆ بكەن، تەنانەت لەهەندێك باردا، هەڵبژاردن و رای خۆیان لەسەر شتەكان مەحاڵە بووە. ‎»یەكێك لەبژاردەكانی خێزانەكەمان ئەوە بوو، كەبەچ كەسێك و چ كاتێك ئەوان دەخوازن، ئێمە دەتوانین شوو بكەین. هەرچەندە دایك و باوكم خۆیان پێشتر هاوسەرگیری زۆرەملێیان ئەنجام نەدابوو»، خوشكەكەی بەناز وای وت. بەپێی یاسای ئەوكاتە لەئینگلتەرا و وێڵز، تەمەنی یاسایی هاوسەرگیری 18 ساڵان بوو و لەهەمان كاتدا، هەرزەكارانیش دەیانتوانی لە تەمەنی 16 ساڵیدا بەڕەزامەندی خۆیان و دایك و باوك ، هاوسەرگیری بكەن. ‎بەڵام پایزە وتی:» لەخێزانێكی وەك ئێمە، رای كچەكان بەهەند وەرنەدەگیرا چونكە لەوكاتەدا كەگفتوگۆی هاوسەرگیری من دەكرا، لەگەڵ دایك و باوكم، من لەسەر جێگاكەم لەژوورێكی دیكە دانیشتبووم و پێیان وتم، كەپیاوێكی تەمەن 30 ساڵان، ناسیاوی باوكمەو دەیەوێت من شوو بەئەو بكەم. من هەرگیز ئەوم نەدەناسی، بەڵكو ئەوان، ئەویان دەناسی لەڕێگای بنەماڵەو دۆستایەتیەوە»دایك و باوكم دەیانەوێت هاوسەرگیری بكەم. بۆیە سەرم لێشێوابوو، خەیاڵم دەكردەوە، كەئاخۆ چ هەڵەیەكم ئەنجامداوە، بۆ ئەوەی بەو شێوازە هاوسەرگیری لەگەڵ كەسێكی تەواو نامۆ بكەم». ‎یەك دوو هەفتە دواتر من (جۆرجم) بینی، (كە ناوی خوازراوی هاوسەرەكەمە) لەماڵی خۆمان، من لەتەنیشت دایكم و باوكیشم لەگەڵ ئەو بەرامبەرمان لەسەر قەنەفەكە دانیشتبوو. ‎پێشتر لەلایەن دایك و باوكمەوە پێم وترابوو، كە پێویستە تەنها بەڕێزەوە سڵاو و بەخێرهاتنی بكەم، بەڵام دوای ئەوە قسە ناكەم. بۆیە دانیشتم و گوێم لە دایك و باوكم گرت، ئەوان وەسفی منیان وەك كچێكی باش دەكرد بۆ ئەو، پاشان منیان ناردە دەرەوە. ‎پایزە درێژە بەچیرۆكەكەی دەدات دەگێڕێتەوە و دەڵێت:» یەكەم شت كەتێبینیم كرد لەو پیاوە، كەئەو زۆر لەمن بەتەمەنترە. ئەوەش لەڕووخسارو قژیدا دیاربوو. تەنانەت پۆشاك و شێوازی جلوبەرگی وەك یەكێك لە مامەكانم دەچوو. بیرمە كەهەستم بە ترس دەكرد لەوەی ئاخۆ  ژیانم چۆن دەبێت لەگەڵ ئەم پیاوە. ‎دوای ئەو یەكەم چاوپێكەوتنە، ئیدی گەورەكان بڕیاریاندا كەدوای چەند هەفتەیەكی دی ژووانی زەماوەندەكە سازدەدرێ. ‎پایزە وتیشی:» یەكەم ساڵی چوونە كۆلێژم بوو، دەمویست بچمە چاپتەرێكی دیكەی ژیانە تازەكەی كۆلێژ، نەك شوكردن، بەڵام لەجێی ئەوەی ئاشنایەتی لەگەڵ هاوڕێ تازەكانم دروست بكەم،  تووشی هاوسەرگیریان كردم». ‎»لەڕۆژی زەماوەندەكەمدا، هیچ هەستێكم نەبوو، جگە لەترس. ئەوان جلی بوكێنیان بۆ هەڵبژاردبووم و دەم و چاویشیان بەچینێك ماكیاج داپۆشی بووم، لەبەرامبەر ئەندامانی خێزان و ئەو كەسانەی كە بەڕاستی نەمدەزانی كێن، دانیشتبوم و  شووم بەكەسێكی نامۆ دەكرد!». ‎»لەتەواوی رۆژی ئاهەنگ و زەماوەندو پێشوازی، هەستم بە نەخۆشی و سەرلێشێواوی دەكرد. تێنەگەیشتم كەبۆچی هەموو ئەم خەڵكانە نەیاندەتوانی ببینن، كەمن زۆر ناڕازیم و چی ڕوودەدات؟ بەڕاستی ئەو رۆژە هەستمكرد كەخیانەتم لێكراوە لەلایەن هەموو ئەو كەسانەی لەوێ ئامادەبوون». ‎هەرچەندە دوای هاوسەرگیرمان جاربەجار بەردەوامیم دەدا بەكۆلێژ، بەڵام ئەوە هاوسەرەكەم بوو بڕیاری دەدا كەبچم یان نا چونكە هێندێك جار، بەهەفتە رێگری لێدەكردم لەخوێندن. ‎لەهەمان كاتیشدا، دەبوو وەها خۆم نیشان بدەم، كەهاوسەرێكی باشم لەبەردەم ئەو هاوڕێیانەی كەدەیهێنانەوە ماڵەوە» ‎بەڕاستی ژیانم زۆر سەخت بوو، لەگەڵ ئەوەش بەردەوام هەستم بەتەنیایی دەكرد، بەڵام پیاوەكەم دەیخواست كەببینە خێزان و دوای چەند مانگێك لەهاوسەرگیری، هەستم كرد دووگیانم». ‎لەكاتی بینینی پەرستارەكەم، پێم راگەیاند:»دەمەوێت زگەكەم بۆ لەبار بەریت، چونكە لەڕاستیدا هیچ داهاتوویەكم لەگەڵ ئەو پیاوە بەدی نەدەكرد. ئەگەر منداڵیشم لێی ببوایە دەبوو درێژە بەهاوسەرگیریەكە بدەم و گیرۆدەی كێشەی زیاتر ببینەوە. ‎كاتێكش بیرۆكەی لەباربردنی كۆرپەكەم بەمێردەكەم و خێزانەكەم راگەیاند، ئەوان هەوڵیان لەگەڵدام، منداڵەكەم هەبێت و گوتیان كەیارمەتیت دەدات مێردەكەم خۆش بووێت، بەڵام من پێم گوتن كەمن ناتوانم دایكێكی باشبم و منداڵەكەم بێ داهاتوو دەبێ، بۆیە ئەوان بەناچاری و دواجار رێگەیان پێدام بەلەبارچوونەكە». ‎پایزە، لەدرێژەی سەرگوزشتەكەیدا دەڵێت:»هەموو رۆژێك كە لەخەو رادەبووم، ئومێدەواربووم كەژیانم جیاواز بێت، ئەوەی دەمویست، تەنها ئەوە بوو كەوەك هەموو هاوەڵەكانی دیم، درێژە بەخوێندن بدەم و بڕۆمە كۆلێژ، نەك هاوسەرگیری بكەم و ببمە ژنی ماڵەوەو بەرپرسیاریەتی بگرمە ئەستۆ، ئەو كاتەی كە لەیەكەم مانگی تەمەنی هەژدەساڵیدا بووم هاوسەرگیریەكەم، كەمتر لەدوو ساڵ بەردەوامی هەبوو. ‎دواجار تەڵاقم وەرگرت، هەر لەو مانگەدا بوو، كاتێك خوشكەكەم (بەناز) لەژێر پاساوی (پاراستنی شەرەف) كوژرا. ‎»مێردەكەم هەڕەشەی دەكرد، كەمنیش چارەنووسی بەنازی خوشكم دەبێت و دەكوژرێم. ‎لەكاتی داواكردنی جیابوونەوەم خێزانەكەم رێگریان دەكردو هەوڵی گەڕانەوەیان دەدا لەگەڵم، بەڵام لەوكاتەوە تائێستا رووخساری ئەوم نەبینیوەتەوەو لەدەستی ئازاد بووم. ‎هاوشێوەی منیش، بەنازی خوشكم، وەك هەرزەكارێكی تەمەن 17 ساڵان بەزۆر هاوسەرگیریان پێكردبوو. بەناز، لەهاوسەرگیریەكەیدا بەتەواوی لەكێشەو گیروگرفت دابوو، چەندین جار بەوێنەو بەڵگەوە، جێگای ئازارو ئەشكەنجەی برینەكانی وەك سكاڵا بەپۆلیس دابوو، بەڵام دواجار هیچ كەسێك نەیتوانی ژیانی ئەو لەكوشتن بپارێزێت». ‎لەچەند مانگی كۆتایی ژیانی بەنازدا، زۆر بەخێرایی شتەكانی تێدا گۆڕا، هەر لەو ماوەیەدا، كەوتە داوی خۆشەویستی كەسێكی دیكەوە، كەدەیویست تێیدا دەست بەژیانێكی تازەبكات و تێیدا بەختەوەربێت، بەڵام هەرزوو لەلایەن ئەوانەی  بەنازیان» بەبێ ئابڕوو بێشەرم دەزانی، كۆتایی بەهەموو خۆزگەكانی هێندرا». كاتێك لەجەنیوەری ٢٠٠٦ گەڕامەوە ماڵی باوكم و شەو پۆلیس لەدەرگای ماڵەوەیانداو باوكمیان دەستگیركرد. دواتر هەریەكە لەباوكم و مامم و دوو لەئامۆزاكانم بەتاوانی كوشتنی بەناز، سزای هەتا هەتایی دران. دوای نزیكەی سێ مانگیش، تەرمی بەناز، لەناو جانتایەك و لەژێر باخچەی ماڵێك، لەشاری بێرمینگهام دۆزرایەوە. ‎»ئەوساتە، ناخۆشترین رۆژەكانی ژیانم بوو، كاتێك هەواڵی مەرگی خوشكەكەمم بیست، وام هەست دەكرد، كە لەناو ئاگردابم و بەزەحمەت هەناسەم بۆ دەدرا. نەم دەتوانی باوەڕبكەم و هێشتاش ناتوانم بڕوا بكەم چۆن روویدا». ‎پایزە دەڵێ، ژیان بۆ من ئێستا تەحەدایەكی بەردەوامە. زۆر شت هەیە كە لەگەڵیدا بژیم و هێشتاش شۆكێكی زۆرم هەیە، بەڵام  هەموو هەوڵێك بۆ ئەوە دەدەم، كەئەم ئەزموونە ئازاربەخشانەی ژیانم، بگۆڕم بۆ چالاكی وزە». خوشكەكەی بەناز دەشڵێت:» ئێستا چالاكوانێكی بواری بەرگریكردن لەمافەكانی ئافرەتانم و لەچەند رێكخراوێك كاردەكەم لەوانە، (ئای سی دەبلیو ئاڕ ئۆ) كەئەركەكانیان تەرخانكراوە بۆ پشتگیری كردن لەمێینەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باكوری ئەفریقیا، لەبەریتانیا، لەمەترسی كوشتن و چەوساندنەوەیان لەژێر ناوی (شەرەف)، هاوسەرگیری منداڵان، هاوسەرگیری بەزۆرەملێ، خەتەنەكردن».

هاوڵاتی رووسیا و ئۆكرانیا رێككەوتنێكیان بە چاودێریی نەتەوە یەكگرتووەكان و توركیا واژۆ كرد سەبارەت بە دووبارە دەستپێكردنەوەی هەناردەی دانەوێڵە كە دەتوانێت قەیرانی خۆراكی لە جیهان چارەسەر بكات.  بۆ كردنەوەی رێگەكانی گەیاندنی خۆراك و پەینی كشتوكاڵی لە نێو دەریای رەش، سێرگی شوێیگو، وەزیری بەرگریی رووسیا و ئۆلیكساندر كوبراكۆڤ، وەزیری ژێرخانی ئۆكرانیا هەریەكەیان بە جودا رێككەوتنێكی هاوشێوەیان لەگەڵ بەرپرسانی نەتەوە یەكگرتووەكان و توركیادا واژۆكرد.  بەرپرسانی ئۆكرانیا رایانگەیاند، بەهۆی ئەو شەڕە خوێناوییەی كە ماوەی پێنج مانگە لە نێوانیاندایە، نایانەوێت ناوی خۆیان لەسەر هەمان بەڵگەنامەی رووسیا دابنێن.  دیپلۆماتەكان پێشبینی دەكەن تا ناوەڕاستی مانگی ئاب، بۆ یەكەمجار هەناردەی دانەوێڵە بە قەبارەی تەواوی خۆی بگاتە نێو دەریای رەش.   لەكاتێكدا كە دوای چەند مانگێك لە دانوستاندن رێككەوتنەكە واژۆكرا، ئەنتۆنیۆ گوتێرێز، سكرتێری گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان گوتی: "ئەمڕۆ ترووسكەیەك لە دەریای رەشەوە هەیە، ترووسكەیەكی هیوا، ترووسكەی ئەگەرەكان، ترووسكەیەكی بەهاناوەچوون."   گۆتێرێز گوتیشی: رێككەوتنەكە "ئاسوودەیی بۆ وڵاتانی تازەپێگەیشتووی لێواری مایەپووچبوون و خەڵكی بەشمەینەتی لێواری قاتوقڕی دەهێنێت."   هاوكات ئەوەشی روونكردەوە كە نەتەوە یەكگرتووەكان مەزەندە دەكات كە 47 ملیۆن كەسی دیكە لە ئەنجامی راستەوخۆی شەڕی ئۆكراینا رووبەڕووی "برسێتی تووند" بوونەتەوە.   هاوكات، رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆك كۆماری توركیا رایگەیاند:"هیوادارم ئەو رێككەوتنە لە كۆتاییدا رێگە بۆ بەرپابوونی ئاشتی لە ئۆكراینادا خۆشبكات". شەڕەكە لە یەكێك لە بەپیتترین ناوچەكانی سەرانسەری ئەوروپا لەلایەن دوو لە گەورەترین بەرهەمهێنەرانی دانەوێڵە لە جیهاندا بەڕێوەدەچێت. بەڵام كەشتییە جەنگییەكانی رووسیا و مینەكانی ئۆكرانیا بۆ رێگریكردن لە هێرشێكی وشكانی لەنێو دەریای رەشدا دانراون، بوونەتە رێگر لەبەردەم هەناردەكان، لە ئەنجامدا نزیكەی 25 ملیۆن تۆن گەنم و دانەوێڵەی دیكە لە بەندەر و سایلۆكاندا ماونەتەوە.         بەرپرسانی نەتەوە یەكگرتووەكان دەڵێن، بەخێرایی بڕیاردرا، چونكە لابردنی مین لە ناوچەكەدا كاتێكی زۆری دەوێت بۆ ئەوەی مەترسییەكانی برسێتی كە لەسەر هەندێك لە هەژارترین ناوچەكانی جیهان درووستبوون، كەم ببنەوە.  ئەو رێككەوتنەی كراوە، ژمارەیەك رێڕەوی سەلامەت دادەمەزرێنێت كە لە رێگەیانەوە كەشتییەكانی ئۆكراینا دەتوانن لە سێ بەندەری دیاریكراوی دەریای رەش لە ئۆدێسا و دەوروبەری بێنە ژوورەوە و دەربچن.  هەروەها هەردوولا بەڵێنیان دا كە لە كاتی هاتووچۆدا هێرش نەكەنە سەر كەشتییەكان.  میخایلۆ پۆدۆلیاك، راوێژكاری سەرۆكایەتی ئۆكرانیا هۆشداریدا كە هەر پێشێلكارییەكی رووسیا لە دژی رێككەوتنەكە یان هەر لەشكركێشییەكی بۆسەر دەوروبەری بەندەرەكانی ئۆكرانیا بە "وەڵامێكی سەربازی دەستبەجێ" وەڵام دەدرێتەوە.   ناوەندێكی هاوبەشی فەرماندەیی و كۆنترۆڵكردن لە ئەستەنبوڵ دادەمەزرێت بۆ چارەسەركردنی ناكۆكییەكان و دڵنیابوونەوە لە روونەدانی كێشە لە گواستنەوەی دانەوێڵەكان.     

هاوڵاتی دیبەیتێك لەنێوان سێ كاندیدی پارتی پارێزگاران ئەنجام دران و ریشی سوناك و لیز ترەس مانەوە بۆ ململانێی كۆتایی بۆ بەدەستهێنانی پۆستی سەرۆك وەزیرانی بەریتانیا. كەناڵی (BBC) بەریتانی بڵاویكردەوە كە دوێنێ چوارشەممە 20ی تەموزی 2022، دیبەتێك لەنێوان سێ كاندیدی پارتی پارێَزگاران ئەنجام دراو پێنی مۆردانت 105 دەنگ و لیز ترەس 113 دەنگ و ریشی سوناك 137 دەنگی بەدەستهێناوە. هەروەها ئاماژەی بەوەكردووە پێنی مۆردانت كرایە دەرەوەی ململانێكان و تەنها لەنێوان ریشی سوناك و لیز ترەس ماوەتەوە. بڕیارە لە 5ی ئەیلولی داهاتوو لەلایەن 160 هەزار ئەندامانی پارتی پارێزگاران دەنگ بەو دوو كاندیدە بدرێت تا یەكێكیان ببێتە سەرۆك وەزیرانی داهاتووی بەریتانیا. ریشی سوناك وەزیری دارایی و لیز ترەس وەزیری دەرەوەی بەریتانیا بووە لەكابینەی حكومەتەكەی بۆریس جۆنسن دا. بۆریس جۆنسن تا سەرەتای مانگی تشرینی یەكەم(10) ئەمساڵ لەپۆستەكەیدا دەمێنێتەوە دواتر رادەستی براوەی هەڵبژاردنی پارتەكەی دەكات لەنێوان ریشی سوناك و لیز ترەس دا. بەهۆی شەری روسیا بەرانبەر ئۆكرانیاو گرانبوونی نرخی سوتەمەنی و خۆراك لە جیهاندا، بۆریس جۆنسن رووبەرووی شكست بوویەوەو زیاتر لە 50 وەزیری كاربەدەستی حكومەتی بەریتانیا دەستیان لەكاركێشایەوە.  

هاوڵاتی سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا لە میانی پێشكەشكردنی وتارێكیدا تووشبوونی خۆی بە نەخۆشی شێرپەنجە ئاشكرا كرد. جۆ بایدن، سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا، لەكاتی پێشكەشكردنی وتارێك لەبارەی بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی گۆی زەوی ئاشكرای كرد كە "لەسەردەمی منداڵیمدا لە شاری كلیمۆنت، ماڵەكەمان لە نزیك پاڵەوگەیەكی نەوت بوو، من و هەموو ئەوانەی لە نزیك ئەو پاڵاوگەیە دەژیان، تووشی شێرپەنجە بووین". بایدن راشیگەیاند:" لەو ناوچەیەدا بەرزترین رێژەی تووشبوون بە شێرپەنجە تۆماركراوە". دوای بەدوای وتارەكەی جۆبایدن، كۆشكی سپی راگەیەندراوێكی بڵاوكردەوە، تێیدا ئاماژەی بەوە كرد، بەر لەوەی بایدن ببێتە سەرۆكی ئەمەریكا، چارەسەری شێرپەنجەی پێستی وەرگرتووە و چاكبووەتەوە. جۆبایدن، تەمەنی 79 ساڵ، گەورەترین سەرۆكی ئەمەریكایە لە مێژووی وڵاتەكەیدا.

هاوڵاتی سەرۆكی روسیا رەجەب تەیب ئەردۆغان بێ ئومێد دەكات لەبارەی ئۆپەراسیۆنی سەربازی بۆ سەر رۆژئاڤای كوردستان و عەلی خامنەیی ۆابەری كۆماری ئیسلامی ئێران هۆشداری توندی داوەتە سەرۆكی توركیا. لەكۆبوونەوەی لووتكەی سەرۆكانی (رووسیا، ئێران و توركیا) لەتارانی پایتەختی ئێران ئەنجامدراو دەرئەنجامی كۆبونەوەكان بەدڵی ئەردۆغان نەبووە. ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆك كۆماری ئێران رایگەیاند، پێویستە دۆخی سووریا بە رێگەی ئاشتی چارەسەر بكرێت، دەستوەردانی دەرەكی دۆخی ئەم وڵاتە ئاڵۆزتر دەكات"سەروەری خاكی سوریا هێڵی سوورە، دەبێت كۆتایی بە چالاكییەكانی تیرۆر لەم وڵاتە بهێندرێت". هاوكات ڤلادیمێر پوتن، سەرۆكی رووسیاش ئاماژەی بەوە كرد كە  دوای ئەم كۆبوونەوەیە دەست بەگفتوگۆی سیاسی بونیادنەر لەبارەی دۆخی سووریا دەكەن، كە دەبێت كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و نەتەوەیەكگرتووەكان هاوكاری دیمەشق بكەن"پێویستە هەوڵەكان بۆ چارەسەركردنی قەیرانی سوریا چڕ بكرێتەوەو دۆخەكە بەرەو ئاسایبوونەوە ببرێن نەك ئاڵۆز بكرێت". میدیاكانی ئێران ئەوەیان بڵاوكردەوە، دیدارەكانی سێ قۆڵی تاران بە دڵی ئەردۆغان نەبوون و بێزاری و توڕەیی بە ئەردۆغانەوە دیار بووە، چونكە پوتن و رئیسی دژی ئۆپەراسیۆنی توركیا بوون و رایانگەیاندوە" نابێت توركیا ئەو ئۆپەراسیۆنە ئەنجام بدات". هەروەها چەند میدیایەكی ئێرانیش باسیان لەوە كردوە، خامەنەیی بە شێوەیەكی روون و راشكاو بە ئەردۆغانی راگەیاندووە، كە ئەوان دژی ئۆپەراسیۆنی توركیان و پێویستە جوڵە سەربازییەكانی رابگرێت. لای خۆشییەوە رەجەب تەیب ئەردۆغان رایگەیاند" وڵاتەكەمان مەترسی لەسەرەو لە چەند لایەكەوە رێكخراوە تیرۆرستییەكان هێرش دەكەنە سەر وڵاتەكەمان، بۆیە ئێمە پێویستە ئەو هەڕەشانە نەهێڵین". ئاماژەی بەوەشكردوە، هیچ جیاوازییەك لە نێوان رێكخراوە تیرۆریستییەكانی ناو سووریا نابینێت و بەوتەی خۆی ئەوان چالاكن و بەردەوام لە ئەنجامدانی هێرشەكانیان. ئەردۆغان وتیشی:"ئەو رێكخراوانە خاكی سووریا دابەش دەكەن، ئەوان مەترسین بۆ سەر سەقامگیری و ئاسایشی توركیا، بۆیە پێویستە رووبەڕووی رێكخراوە تیرۆریستییەكان لە سووریا ببینەوە".

هاوڵاتی ئەڵمانیا ڕیزبەندی پلە یەك لەسەر ئاستی جیهان دەبەخشێتە دەستپێشخەرییە مرۆییەکانی ئاسیاسێڵ؛ گەورە کۆمپانیای پەیوەندییەکان لە عێراق بۆ پشتگیریکردنی لە "بەیەکترشادکردنەوەی ئاوارەکان"  کاریەر کۆمیونیتی Carrier Community، کە پلاتفۆرمێکی جیهانی تایبەتە بە کەناڵەکانی میدیا و براندەکانی بازرگانی و تۆڕەکانی دابینکاری خزمەتگوزاری پەیوەندییەکان و هاوبەشەکانی بواری سیستمی ژینگەیی (ئیکۆ سیستەم)، بەشێوەیەکی سەرکەوتووانە هەڵسا بە میوانداریکردنی شەشەمین ئاهەنگی دابەشکردنی خەڵاتەکانی CC-GLOBAL ی ساڵانە، بە ئامادەبوونی زیاتر لە 320 میوان لە میانی بۆنەیەکی تایبەتدا لە ئاڵتی مۆنزی (Alte Münze) بە شێوەیەکی ڤێرچواڵ لە ڕێی CC-Webinar ـەوە، ڕاستەوخۆ لەگەڵ 43 کۆمپانیای براوەدا لەسەرتاسەری جیهانەوە کە ئاهەنگیان بۆ دەستکەوتەکانیان دەگێڕا. یانەی کاریەر کۆمیونیتی "Carrie Community" کە ناودارترین یانەی جیهانی تایبەتە بە کۆمپانیاکانی مۆبایل و بارەگاکەی لە بەرلینە، هەڵسا بە رێزلێنانی کۆمپانیای ئاسیاسێڵ لە عێراق لە نێوان کۆمپانیا و دامەزراوە گەورە ڕکابەرەکانیدا، لە میانی دابەشکردنی خەڵاتدا بەسەر باشترین کۆمپانیاکانی پەیوەندی مۆبایل لە جیهاندا و وەکو یەکەمین کۆمپانیا دەستنیشانیکرد لەسەر ئاستی جیهان لە پای ئەو ڕۆڵە پێشەنگەی گێراویەتی لە دەستپێشخەرییە مرۆڤدۆستانەکانیدا لە ڕێی خەڵاتێكی گەورەوە: "بە یەکتر شادکردنەوەی ئاوارەکان" (Connecting the Unconnected) لە ئەنجامی پڕۆژە مرۆڤدۆستانەکەی لە کەمپەکانی ئاوارەکان کە ناونیشانی "سەنتەرەکانی هیوا"ی لەخۆگرتبوو، ئەمەش وەکو دانپێدانانێك بە هەوڵە نایابەکانی لە بواری بەرپرسیارێتی کۆمەڵایەتی کۆمپانیاکان "CSR" و هەوڵە مرۆڤدۆستانەکانی تری لە کاتی قەیرانەکاندا.  ئاسیاسێڵ ئەم خەڵاتەی لە ئەنجامی کارەکانی لە کەمپەکانی ئاوارەکان پێ بەخشراوە، لە درێژەی بەرنامە بەردەوامەکانی لە بواری "CSR"دا لە عێراق. دەستەی داوەرانی خەڵاتەکانی "Carrier Community" کە کۆمەڵێک داوەری دەستەبژێر "نوخبە"ن، بەوە ناسراون کە ڕژدترین و ووردترین دەستەی داوەرین لە کۆمەڵگەی تێلیکۆمدا لە جیهان و خەڵات و ڕیزبەندییەکانیان دوای پرۆسەیەکی گەڕان و لێكۆڵینەوە چڕوپڕ دەبەخشنە براوەکان، بەمەش ئەم دانپێدانانەیان بە ئاسیاسێڵ بەهایەکی بەرز و گرنگییەکی زیاتر بەدەستدەهێنێت لە ئەنجامی پڕۆژە مرۆڤدۆستانەکانی وەکو کۆمپانیایەکی پەیوەندی پێشەنگ. کاریەر کۆمیونیتی "Carrier Community" پلاتفۆرمێکی جیهانیی تایبەتە بە کۆمپانیاکانی خزمەتگوزاری پەیوەندی، پەیامەکەی ڕێزلێنانی دەستکەوتە داهێنەرانەکانی کۆمپانیاکانی تێلیکۆمە و تیشکخستنەسەریانە لەسەر ئاستی هەرێمایەتیی و جیهانیی لە ڕێگەی خەڵاتکردنیانەوە بە خەڵاتگەلێك کە بەشێوەیەکی سەربەخۆ هەڵسەنگاندنیان بۆ دەکرێت، و لەلایەن پانڵێكەوە بڕیاریان لێدەدرێت کە لە شیکارزانان و شارەزایانی بواری تێلیکۆم پێکهاتوون. ئەم پلاتفۆرمە ئەڵمانییە سەنگینە نمونەی شەفافیەت و بابەتییبوونە، و ئامانجی هێنانە کایەی کۆمەڵگەیەکە کە بەشێوەیەکی باش پێكەوە بەسترابنەوە، چ لە رووی تێلیکۆم "پەیوەندییەکان"ـەوە بێت یان بەشێوەیەکی گشتی. هەر بۆیە زۆر سەرسام بوون بە دەستپێشخەرییە مرۆڤدۆستانەکانی ئاسیاسێڵ و هەوڵە گەورەکانی لە فەراهەمکردنی ئامرازەکان لە ڕێی سەنتەرەکانی هیوا "Centers of Hope" ـەوە بۆ پێکەوە بەستنەوەی ئاوارەکان لەگەڵ جیهان، چ لە ڕێی شادکردنەوەیان بێت لەگەڵ ئازیزانیان، یان لە ڕێی دەستگەیشتنیان بێت بە خوێندن یان دەستگەیشتنیان بە یارمەتی پزیشکی. دەستپێشخەرییەکەی ئاسیاسێڵ: (ناوەندەکانی هیوا) لە کەمپەکانی ئاوارەکان شێوازێکی تایبەت بوو بە ئاسیاسێڵ بۆ باشترکردنی ژیانی ئەو ئاوارانە کە ناچارکراون ماڵوحاڵی خۆیان جێبهێڵن و ڕووبکەنە نادیار؛ ناچارکراون لە هەلومەرجێکی ناهەمواردا بژین لە پێناو دەربازبوون لە توندوتیژی و مامەڵەی نامرۆڤانە. ناوەندەکانی هیوا کراون بە دوو بەشەوە: یەکەمیان تەرخانکراوە بۆ دابینکردنی یارمەتی پزیشکی ئۆنلاین و ئیحالەکردنی کەیسە مەترسیدارەکان بۆ شاری پزیشکی فاروق بۆ وەرگرتنی چارەسەری بێبەرامبەر، دووەمیشیان ئینتەرنێت کافێیەکە کە یارمەتی پەنابەران دەدات لەگەڵ خێزانەکانیان لە پەیوەندیدا بن، درێژە بە خوێندن بدەن، زیاتر ئاگاداری بارودۆخی عێراق بن یان تەنانەت بۆ بەسەربردنی کاتێکی خۆش، بەتایبەتی بۆ مناڵەکانیان. بەڕێز عومەر فالح، بەڕێوەبەری پەیوەندییەکان و میدیا لە ئاسیاسێڵ لە مبارەیەوە وتی: "کاتێك ئەوپەڕی هەوڵی خۆمان دەخەینەگەڕ بۆ یارمەتیدانی خوشك و براکانمان لە کەمپەکانی ئاوارەکان، هەستدەکەین هێشتا هیچی وامان نەکردووە و دوایەمین شت بیر لێ بکەینەوە بەدەستهێنانی خەڵاتە. ئێمە وەکو کۆمپانیایەکی خزمەتگوزار، ئەوەی کردوومانە لە باوەڕبوونمان بە بەها و پرەنسیپە سەرەکییەکانی ئاسیاسێڵ کردوومانە. بەڕاستی ئازارمان دەدات کە دەبینین چەندین خێزان ناچارکراون ماڵوحاڵی خۆیان بەجێبهێڵن، و تا ئێستاش ناتوانن بگەڕێنەوە. ئاسیاسێڵ دەیەوێت ئەم هەلە بقۆزێتەوە بۆ دەربڕینی سوپاس و پێزانینی بۆ کاریەر کۆمیونیتی "Carrier Community" بۆ لەبەرچاوگرتنی دەستپێشخەرییەکەمان، و هیوادارین کە ببێتە مایەی هاندانی کۆمپانیاکانی تر کە چاو لە ئێمە بکەن و یارمەتی ئەوانە بدەن کە پێویستییان پێیەتی. هەروەها بەڵێن بە گەلی عێراق دەدەین کە ئاسیاسێڵ هەمیشە باشترین و پێشکەوتووترین خزمەتگوزارییان پێشکەشدەکات، چ ئەوەی سوود بە کۆمەڵگە دەگەیەنێت بەشێوەیەکی گشتی، یان بە کەرتی پەیوەندییەکان".   ئەم دەستپێشخەرییە مرۆڤدۆستانانە یەکەم جار نییە لە مێژووی ئاسیاسێڵدا؛ ئەم کۆمپانیا عێراقییە کە چەندین خەڵاتی جیهانیی بردووەتەوە، وەکو کۆمپانیایەکی خزمەتگوزار ناسراوە کە لەسەر بەها مرۆییەکان بنیاتنراوە وتەنها کۆمپانیایەکی گەورە نیە وبەس. ئاسیاسێڵ لە ڕێی مێژوویەکی دوورودرێژی پڕ لەدەستکەوتەوە سەلماندوویەتی کە کۆمپانیای بەرپرسیار ئەو کۆمپانیایەیە کە ئاكشن وەردەگرێت و گۆڕانکاری دێنێتە ئاراوە لە کۆمەڵگەدا بە شێوەیەکی، نەوەك تەنها لە بواری کارەکەی خۆیدا. دەربارەی ئاسیاسێڵ: ئاسیاسێڵ "کۆماندەکاتەوە"، دابینکەری سەرەکی خزمەتگوزاریى پەیوەندییەکانی مۆبایل و خزمەتگوزارییە دیجیتاڵییەکانە لە عێراق وله‌ 1ى كانونى دووەمی 2022 ــەوە ژماره‌ى به‌شدرابووانی گەیشتووەتە  16 مليۆن بەشداربوو. ئاسياسێڵ وەکو یەکەم کۆمپانیاى خزمەتگوزاریى مۆبایل ناسێنراوە لە عێراق، وە یەکەم کۆمپانیاشە کە تۆڕەکەی هەموو بەشەکانی عێراق دابپۆشێت وخزمەتگوزاری 4G+ بە کوالیتییەکی بەرز لە سەرتاسەری سەرجەم پارێزگاکانی عێراق دابینبکات. تۆڕى ئاسياسێڵ زیاتر 99% ـى دانيشتوانى عێراق ده‌گرێته‌وه‌، ئه‌مه‌ش وا ده‌كات كه‌ تۆڕه‌كه‌ى ببێته‌ فراوانترين تۆڕى مۆبايل له‌ بەرامبەر دوو كۆمپانيایەکەی تری مۆبايل له‌ عێراقدا. ئاسیاسێڵ شانازی بەوەوە دەکات کە لە کانونی دووەمی 2015 ــەوە بە باشترین دابینکەری خزمەتگوزاری ئینتەرنێت دادەنرێت کە باشترین تۆڕی پەیوەندی بە بەرزترین کوالیتی لە عێراق دابیندەکات. لە سەرەتای ساڵی 2022 ــەوە ئاسیاسێڵ وەکو خێراترین خزمەتگوزاری 4G+ و گشگیرترین ڕووماڵی تۆڕی ئینتەرنێت لەلایەن Ookla®  ـەوە دەستنیشانکرا. ئاسیاسێڵ بۆ پەیوەندییەکان "PJSC"، بەشی پەیوەندییە گشتییەکان: [email protected] بۆ زانیاری زیاتر سەردانی ئەم لینکە بکە: www.asiacell.com دەربارەی "Carrier Community": یانە یان پلاتفۆرمی "Carrier Community" یانەیەکی تایبەتی جیهانی تێلیکۆم و پیشەسازیی تۆڕبەندیی و براندینگە کە تایبەتە بە کۆمپانیاکانی خزمەتگوزاری تێلیکۆم. ئەم پلاتفۆرمە سەرچاوە و چەقی بەهێزکردنی دەرفەتەکانی بزنسە لە سەرجەم کەرتەکانی پیشەسازیی تێلیکۆمدا، لەوانە، پەیوەندی دەنگیی، ئینتەرنێت، کورتەنامە، مۆبایل، داتا سەنتەر، خزمەتگوزارییەکانی VAS، ئینتەرنێتی شتەکان "IoT"، MVNO، ISP، کێبڵەکانی ژێر دەریا، تێلیهاوز "Telehouse" وچەندانی تر. "Carrier Community" لەم بوارەدا دانی پێدانراوە وەکو ئامرازێکی پەیوەندی کە لە ڕێیەوە ئەندامەکان پێكدەگەن و بیرۆکە و کۆنتاکت شەیردەکەن وکاری بزنسی ڕاستەقینە ئەنجامدەدەن. "Carrier Community" لە سەرەتای دامەزرانیەوە زیاتر لە 8500 ئەندامی تۆمارکردووە – کە تیایدا نوێنەرایەتی زیاتر لە 2300 دابینکاری خزمەتگوزاری دەکات لە زیاتر لە 130 وڵاتدا. ئەندامەکانمان پۆستی "C" لێڤڵ و کەسایەتی گرنگ و بەڕێوەبەران و بەڕێوەبەرانی جێبەجێکارن کە لە ئێستادا لە کۆمپانیا گەورە و مامناوەند و بچوكدا کاردەکەن. بۆ زانیاری زیاتر سەردانی ئەم لینکە بکە: https://carriercommunity.com/about-us/

هاوڵاتی سەنتەری كەشناسی بەریتانیا ئاشكرای كرد كە ئەمڕۆ پلەی گەرمی بۆیەكەمجار لەبەریتانیا 40 پلەی سیلیزی تێپەڕاند. لەكاتژمێر12:50 لەنزیك فڕۆكەخانەی هیپرۆ ئەمڕۆ  پلەی گەرمی گەیشتۆتە 40.2 لەمێژووی بەریتانیادا. هاوكات حكومەتی بەریتانیا سەرباری كۆبونەوەی فریاگوزاری ناسراو بە(كۆبرا) بۆ بەرزبونەوەی پلەكانی گەرما، سەرجەم ناوەندەكانی فریاگوزاری خستۆتە حاڵەتی ئامادەباشیوە بۆ بەهاناوە چوونی هاووڵاتیان.  ئەوەش ئاشكرا كراوە كە چەند كەسێك لەكاتی سەردانی كردنی مەلەوانگە لەگۆم و ڕووبارو دەریاچەكان گیانیان لەدەستداوە.

هاوڵاتی بڕیارە ئەمڕۆ سێشەممە دیبەیتێك لەنێوان پێنج كاندیدی پارتی پارێزگاران ئەنجام بدرێت بۆ ئەوەی پۆستی سەرۆك وەزیرانی بەریتانیا وەربگرن. لەئێستادا تەنها پێنج كاندید ماون كەپێكهاتوون لە(ریشی سوناك، پێنی مۆردانت،  كیمی بادنۆك، تۆم توگینهات، لیز ترەس) لە دیبەیتێكدا كە هەرهەموویان بەشدار دەبن، دواتر تەنها دوو كاندیدیان دەمێنێتەوە بۆ ئەوەی لە 5ی ئەیلولی داهاتوو لەلایەن ئەندامانی پارتی پارێزگاران متمانە وەربگرن. هەریەك لە ریشی سوناك وەزیری دارایی و پێنی مۆردانت وەزیری بازرگانی چانسی مانەوەیان هەیە بۆ خولی كۆتایی ململانێكان بەپێی ئەو راپرسیانەی لەناوخۆی بەریتانیا ئەنجام دراون. بەهۆی شەری روسیا بەرانبەر ئۆكرانیاو گرانبوونی نرخی سوتەمەنی و خۆراك لە جیهاندا، بۆریس جۆنسن رووبەرووی شكست بوویەوەو زیاتر لە 50 وەزیری كاربەدەستی حكومەتی بەریتانیا دەستیان لەكاركێشایەوە. بریارە بۆریس جۆنسن تا مانگی تشرینی یەكەم(10) ئەمساڵ لەپۆستەكەیدا بمێنێتەوەو دواتر رادەستی ئەو كەسەی بكات كە دەبێتە كاندیدی یەكلاكەرەوەی پارتی پارێزگاران.  

هاوڵاتی نرخی نەوتی خاو بازاڕەكانی جیهاندا، گۆڕانكاری بەسەردا هات و بەرێژەی لەسەدا 2% بەرزدەبێتەوە. یەك بەرمیل نەوتی برێنت لە ئێستادا بە 103 دۆلار و 77 سەنت مامەڵەی پێوەی دەكرێت، لە كاتی داخستنی بازاڕدا بە 101 دۆلار و 16 سەنت بوو. هەروەها یەك بەرمیل نەوتی خاوی ئەمەریكی بە 96 دۆلار و 84 سەنت مامەڵەی پێوە دەكرێت، لە كاتی داخستنی بازاڕدا بە 94 دۆلار و 57 سەنت مامەڵەی پێوە دەكرا. هاوكات، بەرمیلێك نەوتی ئۆپێك پڵەس بە 102 دۆلارو 58 سەنت مامەڵەی پێوە دەكرێت، لەكاتی داخستی بازاردا بە 99 دۆلارو 87 سەنت مامەڵەی پێوە دەكرا.

هاوڵاتی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران وەڵامی جۆبادین دەداتەوەو رایگەیاند:"تەواوی جیهان باش دەزانن ئەمریكا تەنها كاری كاولكاری و وێرانكارییە ... ئەمریكا دەیەوێت بە پشتبەستن بە سیاسەتێكی كۆن و شكستخواردو تاران بترسێنێت". ئەمڕۆ یەكشەممە 17ی تەموزی 2022ن ناسڕ كەنعانی، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران رایگەیاند:"ئەو لێدوان و تۆمەتانەی جۆو بایدن، سەرۆكی ئەمریكا كە بۆ تاران هەڵبەستوە لە میانەی سەردانەكەی بۆ بەشێك لە وڵاتانی كەندا و رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دورن لە راستییە و هیچ بنەمایەكیان نییە". هەروەها راشیگەیاند:" ئامانجی لێدوانەكانی بایدن تەنها نانەوەی پشێوی و دروستكردنی دڵڕاوكێیە بۆ وڵاتانی ناوچەكەیە، ئەمریكا وەك یەكەمین وڵات لە بەكارهێنانی چەكی ناوەكی و فرۆشتنی چەك و دەستتێوەردان لە كاروباری وڵاتانی دیكەی پێناسی خۆی ئاشكرا بە وڵاتانی جیهان داوە و باشیش دەزانن كە ئەمریكا تەنها كاری كاولكاری و وێرانكارییە". هاوكات، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران باسی لەوەشكردوە، "ئەمریكا دەیەوێت بە پشتبەستن بە سیاسەتێكی كۆن و شكستخواردو تاران بترسێنێت و ئارامی و ئاسایشی ناوچەكە تێكبدات، پشتگیریكردنیشی لە كیانی یەهودی ناڕەوا و نایاساییە، چونكە خۆی لە خۆیدا ئەو كیانە بونێكی نایاسایی هەیە لە ناوچەكەدا". "بەرهەمهێنان و سود وەرگرتن لە وزەی ناوەكی لەلایەن وڵاتەكەمانوە بە تواوەتی رەهایە و لە چوارچێوەی یاسا نێودەوڵەتییەكانە و هیچ پێشێلكارییەكی تێدا بەدی ناكرێت، چاوەڕوانیش دەكرێت بەشیچوەیەكی گشتگیر وڵاتانی ناوچەكە بەدەم داواكانی وڵاتەكەمان بۆ گفتوگۆ و گۆڕینەوەی بیروڕاكان بەرەو پێشچون بەخۆیانەوە ببین و پەیوەندییە دیپلۆماسییەكانیش بەرەو پێش ببرێن"، ناسر كەنعانی وای وت.  

هاوڵاتی یاریزانێكی كوردی باكووری كوردستان بە ناوی ئەمرە دەمر، بە بڕی دوو ملیۆن یۆرۆ و بۆ ماوەی پێنج ساڵ چووە یانەی بارسێلۆنای ئیسپانی، " دەمەوێت لەگەڵ یانەكە چامپیۆنزلیگ بەدەستبهێنم"، ئەمرە دەمر وا دەڵێت. ئەمرە دەمر، لە بنەڕەتدا خەڵكی گوندێكی نزیك شاری ئێلح-ن لە باكووری كوردستان و پێشتر خانەوادەكەی بەهۆی فشارەكانی توركیا كۆچیانكردووە، بۆ شاری مێرسین و لەوێ نیشتەجێوون. ئەمرە تەمەنی 18 ساڵە و بە گرێبەستێكی دوو ملیۆن یۆرۆ و بۆ ماوەی پێنج ساڵ چووە ڕیزەكانی یانەی بارسێلۆنای ئیسپانی. هەروەها ئەو یاریزانە بە مەبەستی پشكنینە پزیشكییەكان گەشتە بارەگای یانە ئیسپانییەكە و بڕیارە لە تیپی دووەمی یانەكە یاری بكات. لە لێدوانێكیشدا لە بارەی چوونی بۆ یانەی بارسێلۆنا ئەمرە دەمر ئاماژەی بەوە كردووە، "خەونی منداڵیم بوو درێسی ئەو یانەیە بپۆشم و دەمەوێت لەگەڵیان چامپیۆنزلیگ بە دەستبهێنم".

هاوڵاتی كۆمپانیایەك بواری یاسای نێودەوڵەتی ئاماژە بەوە دەدات ئەو كۆمپانیایانەی لە بواری نەوتی هەرێمی كوردستان كار دەكەن، ئەگەر بەغدا پێداگربێت لەسەر هەڵوەشاندنەوەی گرێبەستی نێوان كۆمپانیاكان و حكومەتی هەرێم، دەتوانن لە دادگای نێودەوڵەتی سكاڵا تۆمار بكەن.  ئەمرۆ 16ی تەمموزی 2022و كۆمپانیای گیبسۆن دان لە راگەیەنراوێكدا باسی لەوەكردووە، بە لەبەرچاوگرتنی دەستووری عێراق و یاسای نەوت و غازی هەرێم، دۆسیەی كاركردنی كۆمپانیاكانی نەوت لە هەرێمی كوردستان پشت ئەستوورە بە بنەمای یاسایی، بۆیە ئەو كۆمپانیایانە دەتوانن سكاڵا لەسەر حكومەتی عێراق تۆمار بكەن، بەڵام ئەگەر كۆمپانیاكانیش سكاڵا تۆمار بكەن بەغدا رووبەڕووی كێشەی یاسایی گەورە دەبێتەوە و دەبێت ملیاران دۆلار قەرەبوو بداتەوە بە كۆمپانیاكان". " هەرێمی كوردستان لە هەموو دۆخێكدا بەشێكە لە عێراق، لەسەر عێراقیش پێویستە پابەندبێت بە یاسا نێودەوڵەتییەكانەوە، لەئێستاشدا وەزارەتی نەوتی عێراق بوەتە مایەی هەڕەشە بۆ ژینگەی كاركردنی كۆمپانیا نەوتییەكان لە هەرێمی كوردستان". ئیحسان عەبدولجەبار، وەزیری نەوتی عێراق، دوێنێ هەینی 15 ی تەمموزی 2022  ڕایگەیاند: "عێراق نزیكبووەتەوە لەوەی مافە مێژووییە یاساییەكانی خۆی بەدەستبهێنێت بۆ بەڕێوەبردنی تەواوی چالاكییەكانی نەوت. دواجار دانیشتنی دوایی دەستەی دادوەریی سەر بە ژووری بازرگانیی نێودەوڵەتی سەبارەت بە كێشەی نێوان عێراق و توركیا بەڕێوەچوو، تایبەت بە رێككەوتنی بۆری نێوان هەردوولا. دەستەكە خستنەڕووی سكاڵاكەی لە لایەن لایەنەكانەوە داخست، دوای ئەوەی گوێی لە گوتە و بەرگرییان گرت، بۆیە چیدیكە هیچ ئەگەرێك نەماوە بۆ درێژكردنەوە یان دواخستن".   هاوكات، وەزیری نەوتی عێراق وتیشی:"پێشبینی دەكەم دەستەی دادوەری سەر بە ژووری بازرگانیی نێودەوڵەتی لە پاریس لە ماوەی چەند مانگێكی كەمی داهاتوودا بڕیاری دوایی و یەكلاكەرەوەی خۆی بدات. ستایشی هەوڵە ناوازەكانی نووسینگەی نێودەوڵەتی راوێژكاریی یاسایی و لیژنەی یاسایی وەزارەت دەكەم بۆ بەرگریكردنیان لە مافەكانی عێراق بۆ بەڕێوەبردنی سامانی نەوتی خۆی، لەگەڵ بەرگریكردنیان بۆ ئەوەی وەزارەتی نەوت دەسەڵاتە دەستوورییەكانی بەدەستبهێنێتەوە. عێراق سوورە لەسەر بەدەستهێنانەوەی مافە رەواكانی لە سامانی نیشتمانییدا، بەپێی یاسا و پەیماننامە نێودەوڵەتییەكان".     

هاوڵاتی سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمریكا لەگەڵ سەرۆكی حكومەتی عێراق كۆبوییەوەو جۆبایدن رایگەیاند:" واشنتن پابەندە بە پشتیوانیكردن لە عێراقێكی ئارام، یەكگرتو، گەشەسەندو و خاوەن سەروەری، هەمان پابەندیش بۆ هەرێمی كوردستان". لە پەراوێز كۆنگرەی جەددە كە ئەمڕۆ لە سعودیە بەبەشداری سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمریكا و سەركردەكانی وڵاتانی كەنداو، میسر، ئوردن و عێراق بەڕێوەدەچێت، جۆ بایدن، سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمریكا لەگەڵ مستەفا كازمی، سەرۆكی حكومەتی عێراق كۆبوەوە، لە راگەیەنراوی كۆبونەوەكەدا هاتووە، هەردولا جەختیان لە پابەندبونی خۆیان بە هاوبەشی بەهێزی دولایەنە لەنێوان واشنتن و بەغدا كردەوە بەپێی رێككەوتنی ستراتیژی، هەروەها دوپاتیانكردەوە كە پابەندن بە هەماهەنگی هاوبەش لەبواری ئەمنییدا بەجۆرێك گەرەنتی سەرهەڵنەدانەوەی رێكخراوی داعش بكرێت. هەروەها سەرۆكی ئەمریكا و سەرۆك حكومەتی عێراق جەختیان لە پێكهێنانی حكومەتی نوێی عێراق كردوەتەوە بەجۆرێك رەنگدانەوەی خواستی گەل بێت، رێز لە دیموكراسی و سەربەخۆیی عێراق بگیرێت، لەم بارەیەوە جۆ بایدن رایگەیاند:" واشنتن جەخت لەسەر گرنگی ئەو رۆڵە دەكاتەوە كە ئەمریكا لەئەستۆی گرتوە بۆ بەدیهێنانی عێراقێكی ئارام، یەكگرتو، گەشەسەند و خاوەن سەروەری، بە هەرێمی كوردستانیشەوە". هاوكات لەبارەی برەودان بە سیستمی دیموكراسی لە راگەیەنراوی كۆبونەوەكەدا هاتوە، هەردو سەرۆك جەختیان لە گرنگی برەودان بە سیستمی دیموكراسی لە عێراق و بەهێزكردنی توانای سەربازی هێزە ئەمنییەكانی عێراق كردەوە، جۆ بایدن پێزانینی خۆی نیشاندا بۆ هەوڵەكانی عێراق لەبوارەكانی گەڕانەوەی ئاوارەكان، دادگاییكردنی چەكدارانی داعش و ئامادەییشی نیشاندا بۆ هاوكاری زیاتر لەم دۆسییەدا. " بایدن پێزانینی بۆ هەوڵە دیپۆماسییەكانی مستەفا كازمی دەربری بۆ هەوڵەكانی لە زیادكردنی ئارامی و باشتركردنی پەیوەندی نێوان وڵاتانی ناوچەكە، هەروەها باوەڕیانوایە رێككەوتنی بەستنەوەی كارەبای عێراق بە وڵاتانی كەنداو هاوكاری بەغدا دەبێت بۆ ئەوەی كارەبا بە نرخێكی كەمتر بۆ هاوڵاتیانی دابین بكات"، لەراگەیەندراوەكەدا وا هاتووە. جۆ بایدن جەختی لە پابەندی رۆڵی وڵاتەكەی كردوەتەوە بۆ بونیادنانی ئابوری عێراق و فرەجۆركردنی سەرچاوەكانی داهاتی، بەجۆرێك ئابوری عێراق بە سیستمی ئابوری جیهان ببەسترێتەوە و بتوانێت پێداویستییەكانی هاوڵاتیانی دابین بكات، هەروەها هەردو سەرۆك جەختیان لە گرنگی روبەڕوبونەوەی گەندەڵی و دوبارە بونیادنانەوەی متمانە لەناو دەزگاكانی عێراق كردەوە، لەگەڵ پشتیوانی لە گەشەسەندنی ئابوری، چارەسەری كێشەی گۆڕانی كەشوهەوا، ئاسایشی ئاو و هاوكاری دولایەنە لەبواری چاكسازی ئابوری. سەرۆكی ئەمریكا پێشوازی لە دەستپێشخەرییەكەی كازمی كردوە بۆ نزیكردنەوەی ئێران و سعودیە لەیەكتری و ئەنجامدانی گفتوگۆی وەفدی هەردوو وڵات لە بەغدا.

هاوڵاتی جۆ بایدن، سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا لە سعودیە رایگەیاند:" رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بۆ رووسیا یان چین جێناهێڵین. 15ی تەموزی 2022، جۆبادین سەرۆكی ئەمریكا گەیشتە سعودیەو لەگەڵ بەرپرسانی باڵای ئەو وڵاتە كۆبویەوە. بایدن راشیگەیاند دەیانەوێت ئاگربەست لە یەمەن بەردەوام بێت، لەبارەی عێراقیشەوە  روونیكردەوە، "ئێستا گەییشتووینەتە رێككەوتن، بۆ ئەوەی تۆڕەكانی كارەبای عێراق لەڕێگەی كوێت و سعودیەوە بە تۆڕەكانی وڵاتانی كەنداوەوە ببەستینەوە و عێراق باشتر ئاوێتەی ناوچەكە بكەین و پشتبەستنی ئەو وڵاتە بە ئێران كەمبكەینەوە".  دەقی وتەكانی جۆ بایدن لە سعودیە:  زنجیرەیەك كۆبوونەوەی باشم هەبوو، زیاتر لە دوو كاتژێر لەگەڵ سەركردایەتیی سعودیە لێرە لە جیدە لەگەڵ شای وڵات بۆ ماوەی زیاتر لە نیو كاتژێر كۆبوومەوە. لەگەڵ شازادەی جێنشینی سعودیە و تەواوی وەزیرەكان كۆبوومەوە، سوپاس بۆ چەندین مانگ لە دیپلۆماسییەتی لەسەرخۆ لە لایەن ستافەكەوە، ئەمڕۆ توانیمان هەندێك كاری زۆر باش بەدەستبهێنین.  یەكەم، هەروەك ئەوەی كە ئەم بەیانییە بینیتان، سعودیەكان ئاسمانییان بە رووی هەموو فڕۆكە سڤیلییەكان دەكەنەوە و ئەوەش رێككەوتنێكی گەورەیە. ئەوە واتای ئەوەیە كە ئاسمانی سعودیە ئێستا كراوەیە بۆ ئەو فڕۆكانەی دەچن بۆ ئیسرائیل و بۆ ئەوانەی لەوێوە دێن. ئەمە یەكەمین هەنگاوی بەرجەستەیە لەو رێرەوەی كە ئومێدەوارم ببێتە هۆی ئاساییبوونەوەیەكی بەرفراوانتری پەیوەندییەكان."   دووەم: رێككەوتنێكی مێژووییمان كۆتایی پێهێنا بۆ گۆڕینی پێگەی ناوچەیەكی هەستیار و پڕ لە گرژی، ئەوەش لە گەرمەی شەڕەكانی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست، بۆ ناوچەیەك كە ئارامی و ئاسایشی تێدا بێت. ئاشتیپارێزانی نێودەوڵەتی، لەوانەش سەربازە ئەمریكییەكان دوورگەی تیران لە دەریای سوور جێدەهێڵن كە زیاتر لە 40 ساڵە و لە رێككەوتنی كامپ دەیڤدەوە لەوێن. پێنج سەربازی ئەمریكی لەو دوورگە ستراتیژییە لە ساڵی 2020 مردن و ئەمڕۆش گرنگە كە ئەوانمان لەیاد بێت. سوپاس بۆ ئەم كرانەوەیە، ئەو دوورگەیە بۆ گەشتیاری و بوژاندنەوەی ئابووری دەكرێتەوە.  سێیەم: رێككەوتین كە پێكەوە كاربكەین و ئاگربەستی یەمەن درێژبكەینەوە. هەروەك دەزانن، ماوەی سێ مانگە قۆناخێكی ئارامی لە یەمەندا هەیە كە لە ماوەی حەوت ساڵی رابردوودا ئارامترین بووە. رێككەوتین بۆئەوەی سوود لە دیپلۆماسی وەربگرین بۆ دەستكەوتنی چارەسەرێكی بەرفراوانتر لە یەمەن. سەركردایەتیی سعودیەش پابەندە بەوەی بەردەوام بن بۆ كارئاسانیكردن بۆئەوەی خواردن و پێداویستی مرۆیی بگاتە دەستی خەڵكی سڤیل. لەم چوارچێوەیەدا باسمان لە پێداویستییە ئەمنییەكانی سعودیە كرد بۆ پارێزگاریكردن لە شانشینەكە، ئەوەش بە لەبەرچاوگرتنی هەڕەشە راستەقینەكانی ئێران و هێزە نزیكیەكانی   چوارەم: هەندێك ئامادەكارییمان تەواو كرد بۆ بەهێزكردنی پێگەی وڵاتەكانمان لە دەیەی داهاتوودا. سعودیە وەبەرهێنان دەكات لەو تەكنەلۆژیایەی ئەمریكا رۆڵی پێشەنگی تێدا دەگێڕێت و تۆڕی فایڤ جی و سیكس جی پەرە پێدەدات و بەدەستدەهێنێت. دواجار، باسمان لە مافەكانی مرۆڤ و پێویستیی ئەنجامدانی چاكسازیی سیاسی كرد.